Artikelen bij COM(2025)47 - Eenvoudiger en sneller Europa: mededeling over uitvoering en vereenvoudiging - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2025)47 - Eenvoudiger en sneller Europa: mededeling over uitvoering en vereenvoudiging. |
|---|---|
| document | COM(2025)47 |
| datum | 11 februari 2025 |
I. INLEIDING
De komende vijf jaar zal de Commissie een ambitieus programma nastreven, zoals uiteengezet in de politieke beleidslijnen1, met toekomstgericht, innovatief beleid dat hoge normen handhaaft. Met deze nieuwe initiatieven wordt voortgebouwd op de fundamenten van een bloeiende, diverse en billijke Europese Unie, om het nog aantrekkelijker te maken om in Europa te wonen, te werken en te investeren.
Tegelijkertijd zullen we de regeldruk voor individuele personen, ondernemingen en overheden in de EU drastisch verminderen. Om welvaart en veerkracht te stimuleren, zal de Commissie een ongekende vereenvoudiging voorstellen om kansen, innovatie en groei te creëren. We zullen een nieuwe impuls geven om het beleid en de wetgeving van de EU te versnellen, te vereenvoudigen en te verbeteren, en de regelgeving duidelijker, begrijpelijker en sneller uitvoerbaar te maken. We zullen ook onze samenwerking met alle relevante instellingen en belanghebbenden verdiepen, zodat gedeelde verantwoordelijkheid betere resultaten oplevert.
Het versterken van het concurrentievermogen van de EU is belangrijker dan ooit geworden in de huidige onstabiele en onzekere wereld. Dit vereist een juridisch kader dat het opzetten en de groei van ondernemingen stimuleert en mensen op de eenvoudigste, snelste en meest doeltreffende manier beschermt en sterker maakt. Het vereist ook een sterke focus op de veranderende realiteit op het terrein, met als duidelijk oogmerk de verwezenlijking van onze economische, sociale en milieudoelstellingen op de meest kostenefficiënte wijze.
Hoge normen kunnen een krachtige bron van concurrentievoordeel zijn. In veel gevallen ondersteunen zij de waarde en kwaliteit van Europese producten, beschermen ze onze burgers, stimuleren ze innovatie en zorgen ze ervoor dat onze economie duurzaam en eerlijk is. Deze voordelen dragen alleen vrucht als de EU-regelgeving evenredig en doeltreffend is, en volledig en consequent ten uitvoer wordt gelegd. Onze regelgeving moet ook gelijke tred houden met de grenzen van de menselijke en technologische vooruitgang en inspelen op mondiale ontwikkelingen.
Zoals in het Draghi-verslag2 wordt benadrukt, hebben de geleidelijke opeenstapeling van regels op verschillende niveaus, de toegenomen complexiteit ervan en problemen met de uitvoering van de regelgeving een aanzienlijke impact op het concurrentievermogen van Europa, waardoor ons economische potentieel en onze welvaart worden beperkt. Het is tijd om de balans op te maken en de kwaliteit van ons regelgevingskader te verbeteren, teneinde de verwezenlijking van onze overeengekomen doelstellingen te versnellen.
Dit vereist doortastend en gecoördineerd optreden, eerder dan een stapsgewijze aanpak. De Commissie, het Europees Parlement, de Raad, de autoriteiten van de lidstaten op alle niveaus en de belanghebbenden zullen moeten samenwerken om de EU-, nationale en regionale regelgeving te stroomlijnen en te vereenvoudigen en het beleid doeltreffender uit te voeren. Een einde maken aan de versnippering van de regelgeving op de eengemaakte markt is ook noodzakelijk om aanzienlijke extra economische groei te stimuleren.
Deze mededeling bevat een visie voor een uitvoerings- en vereenvoudigingsagenda die snelle en zichtbare verbeteringen oplevert voor mensen en ondernemingen, voor een welvarender, koolstofvrij en veerkrachtiger Europa. De in het werkprogramma van de Commissie voor 2025 geschetste omnibuspakketten zullen onze eerste resultaten van dit mandaat zijn. Maar dit is slechts het begin. Deze inspanning zal gedurende het mandaat worden voortgezet, met de ambitie om het volledige acquis van de bestaande EU-wetgeving te onderwerpen aan stresstests, in nauwe samenwerking met beroepsbeoefenaren en belanghebbenden.
Om resultaten te boeken, wordt in deze mededeling een uitgebreide reeks instrumenten geschetst, zonder overbodige procedures of administratieve lagen te creëren. In plaats daarvan zal de Commissie haar inspanningen en middelen heroriënteren op het gebruik van deze instrumenten, met het oog op eenvoudigere regels en een kosteneffectievere uitvoering. Deze verandering in de regelgevings- en bedrijfscultuur zal onze hele organisatie omvatten. Elke dienst van de Commissie zal aan deze rationaliseringsinspanning deelnemen.
De Commissie zal zich bij de uitvoering en vereenvoudiging laten leiden door de noodzaak om de balans op te maken van het verleden, haar weg te vinden in het heden en vorm te geven aan de toekomst. Om onze beleidsdoelstellingen beter te verwezenlijken, zullen we de bestaande regels waar nodig vereenvoudigen en ervoor zorgen dat deze beter worden uitgevoerd. Wij zullen ons regelgevingskader herzien en aanpassen om het beter af te stemmen op de behoeften van mensen en ondernemingen. De Commissie zal bij het indienen van vereenvoudigingsvoorstellen terdege rekening houden met de beginselen van betere wetgeving en rechtszekerheid. Nieuwe instrumenten voor betere regelgeving en vereenvoudiging zullen ervoor zorgen dat toekomstige wetgeving van meet af aan wordt ontworpen met aandacht voor uitvoering en vereenvoudiging. Met al deze acties zullen we streven naar een doeltreffendere en efficiëntere verwezenlijking van onze economische, sociale en milieudoelstellingen.
II. ERVOOR ZORGEN DAT HET EU-BELEID RESULTATEN OPLEVERT
De afgelopen jaren heeft de EU blijk gegeven van haar vastbeslotenheid om uitdagingen meteen aan te pakken en heeft zij in een snel tempo overeenstemming bereikt over ambitieuze beleidsmaatregelen om te reageren op talrijke en complexe crises en gebeurtenissen. Ons succes hangt nu af van ons vermogen om de regels doeltreffend uit te voeren en te voorkomen dat de opeenstapeling van lasten voor mensen, bedrijven en overheden ons doel doorkruist.
De uitvoering berust in de eerste plaats bij de lidstaten, die de EU-wetgeving in nationale wetgeving omzetten en ervoor zorgen dat deze wordt gehandhaafd. Zij behelst ook de toepassing van regels door autoriteiten, mensen en ondernemingen. Zelfs op gebieden waar er geen bindende EU-wetgeving bestaat, is gecoördineerd optreden met betrekking tot op EU-niveau overeengekomen doelstellingen van essentieel belang geworden om resultaten te boeken. Dit gecoördineerde optreden is ook noodzakelijk om te voorkomen dat aanvullende nationale vereisten die niet uit het EU-recht voortvloeien (zogenaamd “gold-plating”3 of overregulering), leiden tot versnippering van de eengemaakte markt en extra lasten voor mensen en ondernemingen met zich meebrengen. Kortom, dit is een gedeelde verantwoordelijkheid.
Tekortkomingen bij de uitvoering van de regels en bij de voltooiing van de eengemaakte markt4 vormen een rem op onze welvaart en ons concurrentievermogen. Zij kunnen ook het vermogen van de EU ondermijnen om haar beleidsdoelstellingen te verwezenlijken en de waarden van de Unie hoog te houden. Als gevolg daarvan profiteren mensen en ondernemingen niet ten volle van de voordelen van het EU-beleid en worden ondernemingen vaak geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen als gevolg van regelgevingsbelemmeringen en administratieve lasten5.
Als onderdeel van de bredere verandering in de regelgevingscultuur moet de EU zich richten op een verbeterde toepassing van onze regelgeving en op het bundelen van de krachten tussen de EU-instellingen, lidstaten en belanghebbenden. De Commissie zal haar werkzaamheden voor een betere uitvoering versnellen door:
a. nauwer samen te werken met de lidstaten;
b. te investeren in administratieve capaciteit, digitale instrumenten en gegevens;
c. beter samen te werken met belanghebbenden;
d. snel en resoluut handhavingsmaatregelen te nemen.
a) Nauwer samenwerken met de lidstaten
De samenwerking met de lidstaten bij de uitvoering van het EU-recht is de snelste manier om ervoor te zorgen dat de EU-regels hun doel bereiken. Zij draagt er ook toe bij dat inbreuken van meet af aan worden voorkomen. Voor de Commissie betekent dit dat de dialoog met de lidstaten moet worden geïntensiveerd en dat de lidstaten meer steun moeten krijgen om het EU-recht correct en tijdig uit te voeren.
Wanneer het Europees Parlement en de Raad de laatste hand leggen aan een belangrijke rechtshandeling, zal de Commissie systematisch een uitvoeringsstrategie6 opstellen om te plannen hoe zij de lidstaten gedurende het hele uitvoeringsproces zal ondersteunen. In de strategie worden (juridische, administratieve of praktische) uitdagingen voor de omzetting en toepassing van de rechtshandeling in kaart gebracht, alsook regelingen om de vooruitgang te volgen, steunmaatregelen (ook voor kleine en middelgrote ondernemingen) en een duidelijk tijdschema. De recente strategie “Accele-RES” is hiervan een goed voorbeeld: ze helpt de lidstaten om gestroomlijnde vergunningsprocedures in het kader van de herziene richtlijn hernieuwbare energie uit te voeren7.
Vroegtijdige informatie van de lidstaten en belanghebbenden is van cruciaal belang voor de Commissie om doeltreffende uitvoeringsstrategieën op te stellen waarin gerichte en doeltreffende steunmaatregelen zijn geïntegreerd. Voor richtlijnen zal de Commissie ten behoeve van een snellere en volledige omzetting toelichtende modellen en routekaarten voor omzetting opstellen, die door de lidstaten moeten worden aangevuld. Evenzo zouden proactieve actualiseringen van nationale verplichtingen die verder gaan dan de vereisten van het EU-recht (gold plating), helpen om de gevolgen van uiteenlopende regels in de EU aan te pakken.
De Commissie zal gebruikmaken van deskundigengroepen en soortgelijke formules om nauwere partnerschappen tussen nationale autoriteiten tot stand te brengen, de uitvoering te ondersteunen en collegiale ondersteuning tussen de lidstaten te bieden. De vrijwillige aanpak in de taskforce voor de handhaving van de eengemaakte markt, waar de Commissie en de lidstaten samenwerken om marktbelemmeringen weg te nemen, kan een model zijn voor soortgelijke werkzaamheden in andere sectoren zoals mededinging, telecommunicatie of energie. Bovendien kunnen regelgevende agentschappen van de EU ook een rol spelen in de totstandbrenging van een consistente toepassing van het EU-recht, met name door bij te dragen tot een gemeenschappelijke toezichtcultuur.
b) Investeren in administratieve capaciteit, digitale instrumenten en gegevens
Een doeltreffende beleidsuitvoering kan niet zonder goed toegeruste en efficiënte overheidsdiensten. Dit vereist een hoog niveau van digitalisering en toegang tot gegevens en bewijsmateriaal8, alsook adequate personele middelen en vaardigheden in alle overheidsdiensten die bij de uitvoering betrokken zijn. De EU beschikt over een reeks instrumenten en programma’s om de uitvoering, monitoring en evaluatie te ondersteunen. Het instrument voor technische ondersteuning helpt de lidstaten hun administratieve capaciteit op te bouwen, te digitaliseren, hervormingen door te voeren en de EU-prioriteiten in het algemeen uit te voeren, met minimale lasten voor de lidstaten. In het kader van de Europese bestuurlijke ruimte (ComPAct)9 verleent de Commissie steun voor het versterken van de bestuurlijke capaciteit op nationaal, regionaal en lokaal niveau – met bijzondere aandacht voor vaardigheden en de digitale en groene transitie – en voor het uitwisselen voor ambtenaren om goede praktijken te delen en te werken aan gemeenschappelijke problemen over de grenzen heen10. Daarnaast vergemakkelijkt de Commissie in het kader van het Informatiesysteem interne markt digitale grensoverschrijdende administratieve samenwerking bij de uitvoering van de regels voor de eengemaakte markt.
De Commissie zal het doeltreffende gebruik van dergelijke instrumenten bij de uitvoering van belangrijke nieuwe beleidsmaatregelen of wetgeving bevorderen.
c) Beter samenwerken met belanghebbenden
Sommige problemen op het gebied van de uitvoering kunnen niet worden voorzien. Daarom heeft de Commissie regelmatige contacten nodig met belanghebbenden en mensen uit de praktijk, om feedback te verzamelen over wat werkt en wat niet, en om na te gaan hoe de uitvoering kan worden verbeterd en vergemakkelijkt.
Elke commissaris organiseert ten minste twee uitvoeringsdialogen per jaar met de belanghebbenden. Het doel is de vooruitgang te beoordelen en vast te stellen op welke gebieden het EU-beleid aandacht nodig heeft om resultaten te boeken. De dialogen zullen gericht zijn op de belangrijkste groepen die door het EU-beleid worden geraakt, zoals de industrie, met inbegrip van kleine en middelgrote ondernemingen, sociale partners, regionale en lokale autoriteiten en het maatschappelijk middenveld, en zullen streven naar een evenwichtige belangenbehartiging en participatie. De resultaten ervan zullen worden gepresenteerd in jaarlijkse voortgangsverslagen over handhaving en uitvoering, wat behulpzaam zal zijn bij het in kaart brengen van problemen op het gebied van slechte uitvoering, gold-plating, overnaleving of versnippering, en van mogelijkheden voor vereenvoudiging en harmonisatie. Deze dialogen zullen onmiddellijk van start gaan, met een eerste ronde in de eerste helft van 2025.
d) Snelle en resolute handhavingsmaatregelen
Als er ondanks de hierboven geschetste steun van de Commissie nog steeds tekortkomingen zijn bij de uitvoering en toepassing van het EU-recht, zullen wij sneller actie ondernemen om de naleving te waarborgen. Sectorspecifieke monitoring- en preventiemechanismen11 en instrumenten voor probleemoplossing12 blijven nuttig om nalevingsproblemen op te sporen en specifieke punten aan te pakken. Snelle oplossingen kunnen ook worden bereikt door middel van een dialoog voorafgaand aan de inbreukprocedure13.
Wanneer het niet mogelijk is via samenwerking de overeengekomen regelgeving tijdig ten uitvoer te leggen, zijn inbreukprocedures nodig – steeds met duidelijke opgave van de redenen voor een dergelijke procedure. De Commissie zal als hoedster der Verdragen resoluut handhavingsmaatregelen nemen om ervoor te zorgen dat de regelgeving wordt toegepast en om versnippering van de eengemaakte markt en onrechtmatige overregulering tegen te gaan14. Zij zal ook haar strategische aanpak blijven volgen15, waarbij prioriteit wordt gegeven aan inbreuken die zeer aanzienlijke gevolgen hebben voor de openbare en zakelijke belangen.
Het aantal lopende inbreukprocedures blijft hoog (ongeveer 1 500 zaken16 begin 2025), waarvan sommige al lang lopen. De Commissie zal haar werkzaamheden voortzetten om inbreukprocedures met succes af te sluiten, zodat het EU-recht de beoogde voordelen oplevert. Als de eerste fasen van de inbreukprocedure geen oplossing bieden voor inbreuken op het EU-recht, zal de Commissie niet aarzelen om zaken aanhangig te maken bij het Hof van Justitie van de Europese Unie, met een verzoek om financiële sancties waar dat wettelijk mogelijk is17.
III. EUROPA EENVOUDIGER EN SNELLER MAKEN
De groene en de digitale transitie veranderen de economieën en samenlevingen van de wereld en leiden tot hevige concurrentie om hulpbronnen en innovatie. Om in deze nieuwe omgeving te slagen, is een doortastende aanpak nodig om ons concurrentievermogen te versterken, onder meer door ons regelgevingskader te vereenvoudigen, zonder onze beleidsdoelstellingen en hoge normen te ondermijnen. Deze nieuwe aanpak is bedoeld om alle oorzaken van regeldruk aan te pakken – rapportageverplichtingen, terugkerende administratieve kosten en nalevingskosten meer in het algemeen – overal waar het mogelijk is passende middelen te vinden om de oorspronkelijke regelgevingsdoelstelling te verwezenlijken op een meer gestroomlijnde en efficiënte manier.
De Commissie heeft de afgelopen jaren stappen ondernomen om de administratieve lasten te verminderen. In maart 2023 kondigde zij de doelstelling aan om de rapportagelast voor ondernemingen en overheden met 25 % te verminderen, zonder de beleidsdoelstellingen te ondermijnen18. Met haar werkprogramma voor 202419 heeft zij een eerste reeks van 41 maatregelen ter verwezenlijking van dit doel voorgesteld. Opmerkelijke maatregelen waren onder meer de EU-douanehervorming, die alleen al naar verwachting 2,7 miljard euro besparingen zal opleveren, aanpassingen van de drempel van de jaarrekeningrichtlijn, die meer dan een miljoen ondernemingen ten goede komen, en een gemeenschappelijk onlineformulier voor aangiften over gedetacheerde werknemers20.
In 2025 heeft de Commissie vereenvoudiging, de vermindering van de rapportagelast en de administratieve rompslomp, de stroomlijning van het proces voor het verkrijgen van vergunningen, en de vereenvoudiging van de wetgeving tot topprioriteiten voor de komende vijf jaar gemaakt. Elke commissaris zal deze doelstellingen nastreven op de gebieden waarvoor hij of zij verantwoordelijk is, onder de coördinatie van de commissaris voor Uitvoering en Vereenvoudiging.
Deze wijzigingen vormen een aanvulling op de bestaande “one in, one out”-benadering die erop gericht is de kosten van nieuwe wetgeving te compenseren door de lasten te verminderen21, doorgaans op dezelfde beleidsterreinen22. De aanpak is sinds 2022 volledig ten uitvoer gelegd en heeft geleid tot voorstellen van de Commissie die aanzienlijke nettokostenbesparingen zouden opleveren indien zij volledig door de medewetgevers worden goedgekeurd23.
Vereenvoudiging, gebaseerd op uitgebreide evaluaties en gerichte wijzigingen van onze regelgeving, zal het leven gemakkelijker maken voor mensen en ondernemingen, waaronder onze 33 miljoen kleine en middelgrote ondernemingen en vele duizenden kleine midcaps. We zullen met hen samenwerken om via een optimaal gebruik van onze online-feedbackinstrumenten24 meer te weten te komen over problemen met de uitvoering en mogelijkheden voor vereenvoudiging.
De Commissie zal voortbouwen op de werkzaamheden van het Fit for Future-platform, een deskundigengroep op hoog niveau die de afgelopen jaren aanzienlijke input heeft geleverd voor vereenvoudigingsinspanningen25. De leden van het platform hebben expertise ingebracht van nationale overheden, ondernemingen, sociale partners en het maatschappelijk middenveld, het Comité van de Regio’s en het Economisch en Sociaal Comité. Het netwerk van regionale hubs ter beoordeling van de uitvoering van het EU-beleid (RegHub) heeft ook een bijdrage geleverd naar aanleiding van problemen met de uitvoering op regionaal en lokaal niveau.
Om deze nieuwe impuls in concrete actie om te zetten, zal de Commissie gebruikmaken van de volgende instrumenten en acties:
a. nieuwe doelstellingen om de administratieve lasten te verminderen;
b. prioriteit geven aan nieuwe vereenvoudigingsmaatregelen;
c. geleidelijke stresstests van het corpus van EU-wetgeving;
d. een eenvoudigere, gerichtere en effectievere EU-begroting;
e. praktische ervaring door het uitvoeren van praktijkcontroles.
a. Nieuwe doelstellingen om de administratieve lasten te verminderen
Om te zorgen voor aanhoudende en meetbare inspanningen voor de komende jaren, had de Commissie zich tot doel gesteld de rapportagelast met ten minste 25 % voor alle ondernemingen en 35 % voor kleine en middelgrote ondernemingen te verminderen, zonder de beleidsdoelstellingen te ondermijnen. Rapportagekosten zijn echter slechts een deel van de administratieve kosten en wij achten het op basis van de ontvangen feedback noodzakelijk om een meer omvattende aanpak te volgen. De Commissie zal daarom haar doelstellingen inzake lastenvermindering toepassen op een basisscenario van alle administratieve kosten.
Op basis van de op EU- en nationaal niveau beschikbare gegevens heeft Eurostat de totale terugkerende administratieve kosten in de EU in 2022 geraamd op 150 miljard euro26. Om dit referentiepunt met 25 % te verlagen, moeten de terugkerende administratieve kosten tegen het einde van het mandaat met 37,5 miljard euro worden verlaagd. Voor kleine en middelgrote ondernemingen zullen specifieke maatregelen worden ingevoerd om het streefcijfer van 35 % te halen. Wij zullen de balans van onze vorderingen bij de verwezenlijking van dit doel opmaken in jaarlijkse voortgangsverslagen over handhaving en uitvoering, waarin ook richtsnoeren voor toekomstige vereenvoudigingsinitiatieven zullen worden opgenomen.
Aangezien de doelstelling om de lasten met 25 % te verminderen in maart 2023 werd aangekondigd, heeft de Commissie maatregelen voorgesteld die naar schatting ongeveer 5 miljard euro27 zullen besparen. Het is de verantwoordelijkheid van het Europees Parlement en de Raad om het lastenverminderingspotentieel van Commissievoorstellen tijdens de wetgevingsonderhandelingen te handhaven of waar mogelijk te versterken, en het is de verantwoordelijkheid van de lidstaten om overregulering bij nationale omzetting of toepassing van het EU-recht te voorkomen.
De Commissie zal dus werk maken van deze gekwantificeerde doelstellingen voor de vermindering van rapportagekosten en andere terugkerende administratieve kosten, en zal daarnaast blijven streven naar significante verlagingen van andere kosten voor naleving van de regelgeving wanneer een kosteneffectiever middel voor de verwezenlijking van de beleidsdoelstelling kan worden vastgesteld.
b. Prioriteit geven aan nieuwe vereenvoudigingsmaatregelen
Het werkprogramma van de Commissie voor 2025 is sterker gericht op vereenvoudiging dan ooit tevoren. Het omvat een reeks omnibuspakketten en andere vereenvoudigingsvoorstellen om prioritaire gebieden aan te pakken die het afgelopen jaar met belanghebbenden zijn vastgesteld28. Wij verzoeken het Europees Parlement en de Raad te overwegen deze dossiers te versnellen, uitgaande van de vereenvoudigingsvoorstellen en zonder andere delen van de wetgeving te heropenen, teneinde de ondernemingen snel maximale duidelijkheid en verlichting te bieden. Het werkprogramma zal de komende jaren blijven wijzen op vereenvoudigingsmaatregelen voor een dergelijke prioritering.
Omnibuspakketten en andere vereenvoudigingsvoorstellen die in de loop van het jaar zijn goedgekeurd, zullen de vereenvoudiging maximaliseren door interacties tussen verschillende wetgevingsteksten aan te pakken. Deze bevatten onder meer:
- Omnibuspakket over duurzaamheid. Dit voorstel zal betrekking hebben op een verregaande vereenvoudiging in de verslaglegging over duurzame financiering, passende zorgvuldigheid op het gebied van duurzaamheid, en taxonomie. Het zal zorgen voor betere afstemming van de eisen op de behoeften van investeerders, evenredige tijdschema’s, financiële maatstaven die investeringen in kleinere ondernemingen in transitie niet ontmoedigen, en verplichtingen die in verhouding staan tot de omvang van de activiteiten van verschillende ondernemingen. Er zal met name aandacht worden besteed aan het doorsijpeleffect om te voorkomen dat kleinere ondernemingen in de toeleveringsketens in de praktijk worden onderworpen aan buitensporige rapportagevereisten die de wetgevers nooit hebben beoogd. De vereisten van het mechanisme voor koolstofcorrectie aan de grens zullen worden versoepeld ten voordele van kleinere importeurs, met name kleine en middelgrote ondernemingen en overheden.
- Omnibuspakket inzake het vereenvoudigen van investeringen. Dit pakket zal onder meer de uitrol van InvestEU en het Europees Fonds voor strategische investeringen vergemakkelijken en de verslaglegging vereenvoudigen.
- Omnibuspakket, onder meer over kleine midcaps en schrapping van vereisten voor papieren formats. Dit omnibuspakket zal voorzien in aangepaste vereisten voor kleine midcap-ondernemingen en in de schrapping van inefficiënte vereisten voor papieren formats in de productwetgeving.
- Digitaal pakket. De herziening van de cyberbeveiligingsverordening en de vereenvoudiging van de cyberbeveiligingswetgeving zullen zorgen voor vereenvoudigde en flexibelere middelen om rapportage voor meerdere doeleinden te vergemakkelijken en dubbel werk te voorkomen. Dit zal deel uitmaken van een bredere beoordeling die meer zal behelzen dan de nodige richtsnoeren en normen ter vergemakkelijking van de naleving. Deze beoordeling zal tijdens het eerste jaar van het mandaat worden uitgevoerd om na te gaan of het uitgebreide digitale acquis aangepast is aan de behoeften en beperkingen van bedrijven zoals kleine en middelgrote ondernemingen en kleine midcapondernemingen29. Een strategie voor de Europese data-unie zal onder meer de bestaande dataregels aanpakken om te zorgen voor een vereenvoudigd, duidelijk en samenhangend rechtskader dat ondernemingen en overheden in staat stelt data naadloos en op grote schaal te delen, met inachtneming van hoge privacy- en veiligheidsnormen.
- Vereenvoudiging van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Met dit pakket zullen oorzaken van complexiteit en buitensporige administratieve lasten voor landbouwers en nationale overheden bij het beheer, de monitoring en de verslaglegging worden aangepakt, en zal ook het potentieel van digitalisering worden benut.
Naast deze voorstellen zullen andere initiatieven in het werkprogramma de wetgeving vereenvoudigen om de vergunningverlenings-, autorisatie- en rapportagevereisten te stroomlijnen. Deze omvatten de wetgevingshandeling inzake een versnelling van industriële decarbonisatie, die de versnelde vergunningverlening zal uitbreiden tot meer sectoren in transitie, of de gerichte herziening van de EU-regels inzake chemische stoffen (Reach) waarmee de regels voor de chemische industrie zullen worden vereenvoudigd zonder afbreuk te doen aan de volksgezondheid, veiligheid en milieubescherming.
Digitale initiatieven zullen bijdragen tot vereenvoudiging en uitvoering op alle beleidsterreinen30. Voortbouwend op de digitale portemonnee zullen we de Europese portemonnee voor ondernemingen voorstellen om ondernemingen te helpen nationale, grensoverschrijdende en EU-regelgevingsvereisten, kennisgevingen en nalevingsprocessen op één plaats en op een gebruiksvriendelijke manier te beheren.
De Commissie zal onderzoeken waar verder nog kan worden vereenvoudigd. Zo overweegt zij een “omnibusinititief” op het gebied van defensie, om de investeringsdoelstellingen die in het witboek zullen worden opgenomen, te kunnen halen en innovatieve bedrijven tot bloei te helpen komen.
Hoewel voorstellen tot volledige intrekking van bestaande wetgeving of tot intrekking van hangende voorstellen ook kunnen worden ingegeven door andere overwegingen (regels die achterhaald zijn, een gebrek aan politieke vooruitgang met betrekking tot reeds lang bestaande voorstellen), kunnen overwegingen inzake vereenvoudiging en kosteneffectiviteit vaak ook in dergelijke gevallen van toepassing zijn.
c. Geleidelijke stresstests van het corpus van EU-wetgeving
Het werkprogramma bevat ook een eerste lijst van evaluaties van afzonderlijke wetten of van hele beleidsterreinen (geschiktheidscontroles), waarmee een proces op gang wordt gebracht om het corpus van EU-wetgeving aan stresstests te onderwerpen. Daarbij zal kritisch worden gekeken naar het potentieel voor vereenvoudiging, waarbij de nadruk moet liggen op het vinden van mogelijkheden om de kosten te verlagen en de regels te consolideren, met name rekening houdend met de uitdagingen van kleine en middelgrote ondernemingen. De resultaten zullen worden meegenomen in de volgende ronde vereenvoudigingspakketten, in een zichzelf gaandeweg versterkend proces.
Stresstests zullen een continu proces zijn om EU-wetgeving te screenen. Het doel is uiteindelijk het volledige EU-acquis te herzien om de cumulatieve effecten en mogelijke inconsistenties ervan in kaart te brengen en het te vereenvoudigen, en tegelijkertijd de beleidsdoelstellingen efficiënter te verwezenlijken. Elke commissaris zorgt voor stresstests van de wetgeving binnen zijn of haar bevoegdheidsgebieden, onder leiding van de commissaris voor Uitvoering en Vereenvoudiging. Op basis van dit proces zullen elk jaar in het werkprogramma van de Commissie concrete vereenvoudigingsmaatregelen worden opgenomen.
d. Een eenvoudigere, gerichtere en effectievere EU-begroting
Vereenvoudiging is ook van essentieel belang om de huidige versnippering van het financiële landschap van de EU aan te pakken en de administratieve lasten voor alle belanghebbenden te verminderen, die een tijdige en doeltreffende uitvoering van EU-middelen in de weg staan. Zoals uiteengezet in de mededeling over de weg naar het volgende meerjarig financieel kader31, zal de Commissie in 2025 een voorstel indienen voor een eenvoudigere, gerichtere en responsievere langetermijnbegroting waarmee de prioriteiten van de EU worden verwezenlijkt en tegelijkertijd de toegang van begunstigden tot EU-financiering wordt vergemakkelijkt en het effect ervan wordt gemaximaliseerd. Het voorstel zal ook de complexiteit voor de uitvoerende autoriteiten verminderen en tegelijkertijd sterke waarborgen voor de bescherming van de financiële belangen van de Unie behouden. Dit voorstel zal voortbouwen op de lessen die zijn getrokken uit de huidige programmeringsperiode, op een brede raadpleging van het politieke en institutionele niveau en belanghebbenden, en op proactieve contacten met burgers.
e. Praktische ervaring door het uitvoeren van praktijkcontroles
De Commissie zal contact opnemen met beroepsbeoefenaren in bedrijven, met name kleine en middelgrote ondernemingen en kleine midcapondernemingen uit tal van sectoren, om inzicht te krijgen in hun ervaringen op het terrein en de gevolgen van het EU-recht voor hun activiteiten. Deze uitwisselingen op technisch niveau zullen helpen praktische problemen op te sporen en op te lossen, onder meer op het gebied van machtigingen, vergunningen, controle of naleving.
Bij de praktijkcontroles zal worden nagegaan of er negatieve of positieve ervaringen zijn en hoe deze zich verhouden tot de EU-regels, de uitvoering en de nationale omzetting ervan. Zij zullen helpen na te gaan of de aannamen die ten grondslag liggen aan de EU-wetgeving, juist zijn en de verwachte voordelen opleveren. Zij zullen ook helpen te beoordelen of de geplande vereenvoudigingsmaatregelen kostenbesparingen zouden opleveren en passend en realistisch zijn.
De resultaten van de praktijkcontroles worden meegenomen in de stresstests van bestaande wetgeving (met inbegrip van evaluaties en geschiktheidscontroles) en het ontwerp van toekomstige vereenvoudigingsvoorstellen.
IV. DE MANIER WAAROP WE NIEUWE REGELS MAKEN, VERBETEREN
Net als het vereenvoudigen van de bestaande regels is het ook van essentieel belang dat nieuwe wetgeving eenvoudig, gemakkelijk te begrijpen en uit te voeren, duidelijk geformuleerd en ondubbelzinnig is. Er moet rekening worden gehouden met uitvoerings- en handhavingskwesties vanaf het moment dat de Commissie haar voorstellen opstelt, zoals uiteengezet in de richtsnoeren en de toolbox voor betere regelgeving32, en gedurende het hele wetgevingsproces.
De EU kan voortbouwen op haar aanpak voor betere regelgeving, die binnen de OESO als een van de beste wordt erkend, onder meer wat betreft raadplegingen, evaluaties en effectbeoordelingen33. Hierbij wordt ook geprofiteerd van het werk van de Raad voor regelgevingstoetsing, die de hoge kwaliteit waarborgt van het bewijsmateriaal dat ten grondslag ligt aan wetgevingsvoorstellen.
Niettemin zien de meeste ondernemingen, met name kleine en middelgrote, regelgevingsvereisten en hun cumulatieve effect als de grootste uitdaging bij het opzetten en uitbreiden van hun activiteiten in de EU. Dit vereist een grondiger onderzoek naar de gevolgen van voorgenomen nieuwe wetgeving voor het concurrentievermogen, kleine en middelgrote ondernemingen, start-ups en kleine midcaps. Het is ook van belang dat het Europees Parlement en de Raad de gevolgen van hun amendementen tijdens het wetgevingsproces zorgvuldiger in overweging nemen. Er zal ook meer aandacht moeten worden besteed aan de bepalingen van de bevoegdheidsdelegaties die in de wetgeving worden opgenomen, en van de desbetreffende gedelegeerde en uitvoeringshandelingen.
Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, is een nieuwe aanpak van het wetgevingsproces nodig, door middel van:
a. verscherpte controles op kleine en middelgrote ondernemingen en het concurrentievermogen;
b. toetsing van gedelegeerde handelingen en uitvoeringshandelingen en daarmee verband houdende bevoegdheidsdelegaties;
c. slimme en digitale levering als integraal onderdeel van het ontwerp van EU-wetgeving;
d. een eenvoudige methode om het effect van significante wijzigingen te beoordelen.
a. Verscherpte controles op kleine en middelgrote ondernemingen en het concurrentievermogen
De verscherpte controles op kleine en middelgrote ondernemingen en het concurrentievermogen zullen systematisch worden toegepast op alle beoogde wetgeving met voorzienbare gevolgen voor ondernemingen, met name voor kleine ondernemingen, om deze effecten nader te onderzoeken. Bij de concurrentievermogenstest worden vier belangrijke aspecten onderzocht: het kosten-/prijsconcurrentievermogen, het internationale concurrentievermogen, de innovatiecapaciteit en de gevolgen voor het concurrentievermogen van kleine en middelgrote ondernemingen. De controle zal sterker sectorgericht zijn. Bij deze controle zal de concurrentiepositie van EU-ondernemingen in de sectoren die het zwaarst door een bepaald voorstel worden getroffen, worden beoordeeld aan de hand van indicatoren en kwalitatieve informatie, waarbij een indicatie wordt gegeven van de concurrentiepositie van de getroffen EU-ondernemingen om een beter inzicht te krijgen in de cumulatieve effecten op bepaalde sectoren, zoals die welke in het Draghi-verslag als cruciaal voor het Europese concurrentievermogen worden aangemerkt. De Commissie zal vervolgens nagaan welke risicobeperkende maatregelen het meest geschikt zijn wanneer problemen op het gebied van het concurrentievermogen worden vastgesteld.
De Commissie zal gevolg geven aan de aanbevelingen in het advies van het Fit for Future-platform, waarin manieren worden voorgesteld om de mkb-toets te vernieuwen34. De effectbeoordelingen van relevante wetgeving zullen de gevolgen voor kleine en middelgrote ondernemingen duidelijker weergeven, evenals ondersteunende en risicobeperkende maatregelen, waardoor de kwaliteit van de informatie waarover het college van commissarissen en de medewetgevers beschikken, wordt verbeterd. Daarnaast zal de analyse van de indirecte effecten van wetgeving op kleine en middelgrote ondernemingen worden versterkt. Alle evaluaties en geschiktheidscontroles zullen ook een specifieke analyse bevatten van de efficiëntie en doeltreffendheid van het beleid voor kleine en middelgrote ondernemingen.
b. Toetsing van gedelegeerde handelingen en uitvoeringshandelingen en daarmee verband houdende bevoegdheidsdelegaties
De Commissie stelt elk jaar een groot aantal gedelegeerde handelingen35 en uitvoeringshandelingen36 vast, die worden voorgeschreven door wetgeving die door het Europees Parlement en de Raad is vastgesteld. Veel van deze handelingen zijn technisch van aard en hebben beperkte gevolgen, die reeds in aanmerking werden genomen bij het voorstellen van de basiswetgeving en daarom geen specifieke effectbeoordeling vereisen.
Wanneer de Commissie echter moet kiezen tussen beleidsopties en er aanzienlijke gevolgen zijn waarmee geen rekening is gehouden bij de voorbereiding van het voorstel van de Commissie voor de basiswetgeving, worden gedelegeerde en uitvoeringshandelingen onderworpen aan een effectbeoordeling37. Zelfs als er geen beleidsopties zijn, zal de Commissie, indien aanzienlijke effecten worden verwacht, een kosten- of kostenbesparingsanalyse presenteren. Waar dat relevant is, zal er bijzondere aandacht worden besteed aan de gevolgen voor kleine en middelgrote ondernemingen.
Tijdens het wetgevingsproces zal de Commissie zorgvuldig nagaan wat de gevolgen zijn van de door de medewetgevers voorgestelde bevoegdheden voor de Commissie om gedelegeerde handelingen en uitvoeringshandelingen vast te stellen, teneinde de proliferatie ervan en onnodige complexiteit en kosten te voorkomen.
c. Slimme en digitale levering als integraal onderdeel van het ontwerp van EU-wetgeving
De inhoud van een initiatief moet van goede kwaliteit zijn, d.w.z. gemakkelijk te begrijpen, ondubbelzinnig en voldoende duidelijk zijn om eenduidige vertaling in alle officiële talen van de Unie mogelijk te maken, en het ontwerp ervan moet vooruitkijken naar de daadwerkelijke uitvoering ervan.
Toekomstige uitvoeringsproblemen kunnen het best worden vastgesteld door middel van vroegtijdige dialoog en samenwerking met de lidstaten, regionale en lokale autoriteiten, de sociale partners en andere belanghebbenden. Om dit doel te bereiken, zullen de juridische en praktische aspecten van de uitvoering in voorkomend geval deel gaan uitmaken van de raadplegingen van belanghebbenden en de effectbeoordelingen.
De Commissie zal beleid ontwikkelen dat klaar is voor digitalisering, door ervoor te zorgen dat digitale overwegingen van meet af aan in het beleid worden geïntegreerd38 en door innovatieve instrumenten zoals testomgevingen voor regelgeving te gebruiken om beleidsopties samen met Europese ondernemingen te testen39. We zullen ook de grensoverschrijdende interoperabiliteit40 tussen overheidsdiensten bevorderen en het gebruik van e-platforms zoals de Ene digitale toegangspoort41 uitbreiden, evenals het hergebruik van bestaande gegevens, onder meer via het vooraf invullen van formulieren, voor huidige of toekomstige nalevingseisen42.
Om de rapportagelast en nalevingskosten te verlichten, zullen we het beginsel “standaard digitaal” en het “eenmaligheidsbeginsel” verder integreren in samenwerking met nationale, regionale en lokale autoriteiten en de relevante EU-agentschappen.
d. Een eenvoudige methode om het effect van significante wijzigingen te beoordelen
De Commissie zal de medewetgevers voorstellen doen voor een eenvoudige methode voor het beoordelen van de effecten van hun significante wijzigingen, om de haalbaarheid van dergelijke beoordelingen te testen en onder de aandacht te brengen zonder het wetgevingsproces onnodig te vertragen. Door zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande instrumenten en modellen en van bestaande gegevens, kan deze methode een raming opleveren van de administratieve kosten van significante wijzigingen, samen met een meer informatieve presentatie van andere kosten. De Commissie zal deze voorstellen indienen voor overleg met de medewetgevers in het tweede kwartaal van 2025.
V. VERDERE MAATREGELEN: PARTNERSCHAP EN MEDEVERANTWOORDELIJKHEID
In deze mededeling heeft de Commissie een ambitieuze agenda voor vereenvoudiging en uitvoering vastgesteld om het concurrentievermogen, de welvaart, de beleidsuitvoering en de veerkracht in de EU te stimuleren. Om deze doelstellingen te bereiken, is een sterke inzet van alle andere instellingen en belanghebbenden nodig, waaronder met name het Europees Parlement en de Raad.
Nationale, regionale en lokale autoriteiten zullen ook essentiële partners zijn om ambities om te zetten in concrete acties, door mogelijkheden voor vereenvoudiging in kaart te brengen, belanghebbenden voor te stellen voor deelname aan de nieuwe raadplegingsactiviteiten (uitvoeringsdialogen en praktijkcontroles) en door vereenvoudigingsmaatregelen te vertalen naar alle bestuursniveaus en zo als multiplicator te fungeren.
De beginselen van partnerschap en samenwerking zullen als leidraad dienen voor de werkzaamheden van de Commissie:
a. regelmatig verslag uitbrengen over de vooruitgang, met waarborging van transparantie en verantwoordingsplicht;
b. samenwerken met de medewetgevers om eenvoudigere en doeltreffendere EU-regels tot stand te brengen.
a) Regelmatig verslag uitbrengen over de vooruitgang, met waarborging van transparantie en verantwoordingsplicht
De Commissie zal regelmatig verslag uitbrengen over de geboekte vooruitgang. Elke commissaris legt jaarlijks een voortgangsverslag over de uitvoering en handhaving op zijn of haar gebied voor aan de respectieve commissies van het Parlement en de Raad. Deze verslagen zullen een overzicht geven van de vooruitgang met betrekking tot de belangrijkste beleidsdoelstellingen, alsook met betrekking tot handhavingsmaatregelen, de uitvoering en ondersteunings- en vereenvoudigingsmaatregelen. In de verslagen zal ook de balans worden opgemaakt van de dialogen met de belanghebbenden (met inbegrip van uitvoeringsdialogen), stresstests en praktijkcontroles. Zij zullen aangeven welke aanvullende maatregelen eventueel nodig zijn.
De Commissie zal een overzichtsverslag presenteren ter bevordering van de verantwoordingsplicht en follow-up in de jaarlijkse uitvoerings- en vereenvoudigingscyclus. De Commissie zal op haar Europa-website ook gebruiksvriendelijke informatie publiceren over onderwerpen zoals de vooruitgang met betrekking tot de doelstellingen voor lastenvermindering, handhavingsmaatregelen en de uitvoering van EU-wetgeving op nationaal niveau, met inbegrip van interactieve kaarten en aanpasbare grafieken.
Jaarlijkse uitvoerings- en vereenvoudigingscyclus
Jaarlijkse cyclus | ||
| - De commissarissen starten de procedure van de twee uitvoeringsdialogen van het jaar. | ||
| - De commissarissen bereiden de jaarlijkse voortgangsverslagen inzake de handhaving en uitvoering voor. | ||
| - De commissarissen ontmoeten de commissies van het Parlement en de Raadsformaties om verslagen en vereenvoudigingswerkzaamheden te presenteren. | ||
| - De commissarissen starten met de voorbereiding van de vereenvoudigingsmaatregelen die in het werkprogramma van de Commissie gepresenteerd moeten worden. | ||
| - Er wordt een jaarlijks overzichtsverslag over de uitvoering en vereenvoudiging gepubliceerd. - Goedkeuring van het werkprogramma van de Commissie, met inbegrip van belangrijke vereenvoudigingsmaatregelen en een jaarlijks plan voor geschiktheidscontroles en evaluaties, als onderdeel van de stresstest. |
b) Samenwerken met de medewetgevers om eenvoudigere en doeltreffendere EU-regels tot stand te brengen
Het Europees Parlement en de Raad spelen een centrale rol bij het opstellen van eenvoudige en doeltreffende regels tegen de laagste administratieve kosten voor mensen en ondernemingen.
In 2016 hebben beide instellingen zich ertoe verbonden de effecten van hun significante wijzigingen in voorkomend geval te beoordelen43. Dit kan wijzigingen omvatten die de kosten verhogen, het risico op bijkomende negatieve effecten creëren of het vereenvoudigingspotentieel van een voorstel van de Commissie aanzienlijk verminderen. Het Europees Parlement en de Raad doen dit in de praktijk echter niet.
De Commissie roept het Europees Parlement en de Raad dan ook op de nodige procedures en middelen in te voeren.44 Hoewel amendementen niet aan een volledige effectbeoordeling kunnen worden onderworpen gezien het krappe tijdschema voor de onderhandelingen, moet het voor elke instelling mogelijk zijn om een eenvoudige methode te gebruiken om de kosten ervan te beoordelen, zoals eerder vermeld.
Een goede uitvoering en vereenvoudiging zijn een gezamenlijke inspanning waarbij alle EU-instellingen gedurende het gehele wetgevingsproces worden betrokken. Vereenvoudigingsmaatregelen moeten daarom duidelijk worden vastgesteld en erkend door de medewetgevers, zodat zij met voorrang op een gerichte manier kunnen worden aangepakt om ervoor te zorgen dat de voordelen van vereenvoudiging snel worden gerealiseerd.
De Commissie is bereid om daartoe nauw samen te werken met het Parlement en de Raad, onder meer door het Interinstitutioneel Akkoord “Beter wetgeven” te vernieuwen om te verduidelijken hoe deze doelstellingen het best kunnen worden verwezenlijkt.
1 Politieke beleidslijnen 2024-2029 |Europese Commissie.
2 Verslag 2024 van Mario Draghi over de toekomst van het Europese concurrentievermogen: https://commission.europa.eu/ topics/strengthening-european-competitiveness/eu-competitiveness-looking-ahead_en#paragraph_47059.
3“Gold-plating” is een veelgebruikte term in het kader van de toepassing van de EU-wetgeving, waarmee wordt verwezen naar aanvullende nationale verplichtingen die verder gaan dan de EU-vereisten. In de praktijk wordt het beschouwd als het opleggen van extra vereisten en administratieve lasten (normen, richtsnoeren en procedures) die de verwachte beleidsdoelstellingen van de EU-wetgeving doorkruisen.
4 Verslag 2024 van Enrico Letta over de toekomst van de eengemaakte markt: https://www.consilium.europa.eu/media/ ny3j24sm/much-more-than-a-market-report-by-enrico-letta.pdf
5 Draghi-verslag.
6 Richtsnoeren voor betere regelgeving (SWD(2021) 305 final) en instrument 38 van de toolbox voor betere regelgeving.
7 De gestroomlijnde vergunningsprocedures zijn van cruciaal belang om de streefcijfers voor hernieuwbare energie voor 2030 te halen. De Commissie ondersteunt deze werkzaamheden door gestructureerde dialogen en bilaterale vergaderingen met de lidstaten te organiseren voor de bespreking van omzettingsplannen, met name wat vergunningen betreft. https://energy.ec.europa.eu/news/commission-adopts-guidance-eu-countries-implementing-revised-directiv es-renewable-energy-and-energy-2024-09-02_en
8 Zie het recente TSI-project over de opbouw van capaciteit voor empirisch onderbouwde beleidsvorming op het gebied van governance en openbaar bestuur in een post-pandemisch Europa.
9 Europese Commissie, Versterking van de Europese bestuurlijke ruimte (ComPAct) (COM(2023) 667 final).
10 Het samenwerkings- en uitwisselingsprogramma voor overheidsdiensten (PACE) vergemakkelijkt uitwisselingen over onderwerpen als professionalisering van het openbaar bestuur, verbetering van de administratieve prestaties en groene en digitale overheidsdiensten.
11 Bijvoorbeeld de richtlijn transparantie op de eengemaakte markt en de richtlijn evenredigheidsbeoordeling om het ontstaan van nieuwe belemmeringen en hindernissen te voorkomen, het scorebord van de eengemaakte markt, de landspecifieke verslagen in het kader van het Europees Semester, de nationale energie- en klimaatplannen, het voortgangsverslag over klimaatactie, de evaluatie van de uitvoering van het milieubeleid en de nationale actieplannen op het gebied van visserij.
12 Dankzij instrumenten als Solvit, FIN-NET, en Your Europe kunnen mensen en ondernemingen in de eengemaakte markt hun rechten volledig doen gelden. Deze instrumenten voorzien in duidelijke informatie, hulp bij specifieke problemen en probleemoplossing.
13 Bekend als de EU Pilot-dialoog, waarvan het succespercentage in 2024 75 % bedroeg. Deze vorm van dialoog wordt gebruikt wanneer het waarschijnlijk is dat de naleving daarmee sneller wordt totstandgebracht dan met een formele inbreukprocedure.
14 Bijvoorbeeld wanneer de EU-wetgeving volledig geharmoniseerde regels vaststelt. Bovendien kan de Commissie vaker volledig geharmoniseerde regels voorstellen, op gebieden waar dat mogelijk is, om een gelijk speelveld op de hele eengemaakte markt te waarborgen, Europese Commissie, Het EU-kompas voor concurrentievermogen (COM(2025) 30 final).
15 Europese Commissie, EU-wetgeving: Betere resultaten door betere toepassing (C(2016) 8600) en Het EU-recht handhaven voor een Europa dat resultaten boekt (COM(2022) 518 final).
16 Meer dan 900 van deze zaken betreffen de onvolledige of onjuiste omzetting van richtlijnen.
17 De Commissie verzoekt het Hof stelselmatig financiële sancties op te leggen in de vorm van een forfaitaire som en een dwangsom per dag wanneer een lidstaat nalaat de nodige maatregelen te nemen om uitvoering te geven aan een eerder arrest van het Hof waarbij een inbreuk op het Unierecht is vastgesteld (artikel 260, lid 2, VWEU) en wanneer een lidstaat verzuimt maatregelen ter omzetting van een volgens een wetgevingsprocedure vastgestelde richtlijn mee te delen (artikel 260, lid 3, VWEU). In 2023 en 2024 heeft de Commissie 134 inbreukprocedures naar het Hof van Justitie verwezen, waaronder een verzoek om financiële sancties in 55 van deze zaken.
18 Europese Commissie, Concurrentievermogen van de EU op lange termijn: blik op de periode na 2030 (COM(2023) 168 final).
19 Werkprogramma van de Commissie 2024, Vandaag resultaten boeken om klaar te zijn voor morgen, bijlage II (COM(2023) 638 final).
20 In 2024 heeft de Commissie een voorstel ingediend voor een verordening tot oprichting van een meertalige openbare interface voor de invoering van een vrijwillig standaardformulier voor de aangifte van gedetacheerde werknemers. Het invullen van een detacheringsverklaring met gebruikmaking van het standaardformulier neemt naar schatting gemiddeld 73 % minder tijd in beslag dan nu in de EU het geval is. Deze maatregel zal de bescherming van werknemers verbeteren door de transparantie van detacheringen te vergroten, en zal de lidstaten helpen doeltreffende en gerichte inspecties uit te voeren.
21 Dit omvat terugkerende en geannualiseerde eenmalige kosten.
22 Europese Commissie, Samen zorgen voor betere regelgeving (COM(2021) 219 final).
23 Deze besparingen zijn gebaseerd op de initiatieven van de Commissie en worden geraamd op 7,3 miljard euro in 2022, 6,3 miljard euro in 2023 en 260 miljoen euro in 2024 (een overgangsjaar aan het einde van het vorige mandaat van de Commissie, waarin er minder wetgevingswerkzaamheden plaatsvonden). Voor sommige van deze maatregelen is er echter nog geen goedkeuring of is het kostenbesparingspotentieel verminderd door wijzigingen in de voorgestelde wetgeving.
24 Ondernemingen die te maken krijgen met wettelijke of bestuurlijke belemmeringen in een lidstaat, kunnen daar melding van maken via https://fosmo.youreurope.europa.eu/ en bedrijfsverenigingen of andere organisaties met meerdere ondernemingen kunnen contact opnemen met grow-single-digital-gateway@ec.europa.eu om melding te maken van belemmeringen. Zij kunnen eerst hulp en advies op maat krijgen via https://asf.youreurope.europa.eu/.
25 Tijdens zijn vierjarige mandaat heeft het platform 41 adviezen en 260 specifieke suggesties opgesteld. Verschillende vlaggenschipinitiatieven van de Commissie zijn gebaseerd op deze expertise, waaronder het pakket “btw in het digitale tijdperk”, de verordening ecologisch ontwerp voor duurzame producten, de verordening gigabitinfrastructuur, de verordening Interoperabel Europa, het bankenuniepakket en de verordening beursnotering.
26 De berekeningen zijn in overeenstemming met een pragmatische aanpak en zijn gebaseerd op eerdere werkzaamheden; zij houden ook rekening met de lastenramingen van de Groep op hoog niveau inzake administratieve lasten in 2012 en de waargenomen trends op het gebied van de lasten in de periode 2012-2022 voor sommige lidstaten waarvoor gegevens beschikbaar zijn.
27 Het gaat onder meer om de 41 initiatieven die samen met het werkprogramma van de Commissie voor 2024 zijn goedgekeurd en de daaropvolgende voorstellen van de Commissie, zoals het vereenvoudigingspakket voor de landbouw. Deze besparingen werden geraamd aan de hand van het standaardkostenmodel van de EU.
28 Een verzoek om input over de rationalisering van de rapportagevereisten stond open voor feedback van belanghebbenden tot december 2023. Ongeveer 200 respondenten hebben hun bijdrage geleverd, aangevuld met gerichte besprekingen met verenigingen en andere belanghebbenden, onder meer in het kader van workshops met het bedrijfsleven (met inbegrip van kleine en middelgrote ondernemingen).
29 Het digitale acquis omvat onder meer de algemene verordening gegevensbescherming, de datagovernanceverordening, de dataverordening, de cyberbeveiligingsverordening, de verordening cyberweerbaarheid, de EU-chipverordening en de verordening artificiële intelligentie.
30 Zie ook deel IV, punt c), hieronder, “Slimme en digitale levering als integraal onderdeel van het ontwerp van EU-wetgeving”.
31 COM(2025) 46 final.
32 https://commission.europa.eu/law/law-making-process/planning-and-proposing-law/better-regulation/better-regulation-guidelines-and-toolbox_nl.
33 Gebaseerd op de Regulatory Policy Outlook 2021 van de OESO. Het raadplegingsproces zal ook worden verbeterd door de invoering van uitvoeringsdialogen en praktijkcontroles, zoals eerder vermeld.
34 Definitief advies SME_test.pdf (europa.eu). De huidige mkb-toets wordt gedefinieerd in instrument #23. Ook moet rekening worden gehouden met de mogelijke effecten op kleine midcaps, voor zover deze kunnen worden onderscheiden.
35 Overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) kunnen gedelegeerde handelingen bepaalde niet-essentiële onderdelen van een wetgevingshandeling aanvullen of wijzigen indien die laatste handeling dergelijke bevoegdheden delegeert.
36 Indien het nodig is dat juridisch bindende handelingen van de Unie volgens eenvormige voorwaarden worden uitgevoerd, verlenen die handelingen de Commissie uitvoeringsbevoegdheden uit hoofde van artikel 291 VWEU.
37 Zie instrument 42 van de toolbox voor betere regelgeving.
38 Als onderdeel van haar streven naar een beleidskader dat klaar is voor digitalisering, heeft de Commissie een nieuw wetgevings-, financieel en digitaal memorandum opgesteld dat bij haar voorstellen moet worden gevoegd. Het hoofdstuk over de digitale dimensie bevat essentiële informatie over de digitale aspecten van voorstellen en fungeert als het verslag over de interoperabiliteitsbeoordeling van de Commissie, zoals voorgeschreven door de verordening Interoperabel Europa. Het zorgt ervoor dat de Commissie bij het opstellen van voorstellen de digitale effecten grondig beoordeelt, zodat de voorstellen geschikt zijn voor het digitale tijdperk.
39 Zoals bijvoorbeeld is bepaald in de verordening artificiële intelligentie van de EU.
40 Interoperabel Europa-oplossingen (beschikbaar op het Interoperabel Europa-portaal) zullen overheidsdiensten in staat stellen met elkaar verbonden digitale overheidsdiensten te ontwikkelen, waardoor het vrije verkeer van gegevens over de grenzen heen wordt vergemakkelijkt.
41 De Ene digitale toegangspoort vergemakkelijkt de onlinetoegang tot informatie, administratieve procedures en ondersteunende diensten die EU-burgers en -ondernemingen in een andere lidstaat nodig kunnen hebben.
42 Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat gebruik wordt gemaakt van beschikbare gegevens van satellieten. EU-satellieten kunnen op afstand betrouwbare en vergelijkbare gegevens en voorspellingen in bijna-realtime verstrekken op kostenefficiënte wijze.
43 Zie punt 15 van IIA-BL: Wanneer zij dit passend en noodzakelijk achten voor het wetgevingsproces, stellen het Europees Parlement en de Raad effectbeoordelingen op over hun significante wijzigingen van het Commissievoorstel. Het Europees Parlement en de Raad nemen in de regel de effectbeoordeling van de Commissie als uitgangspunt voor hun verdere werkzaamheden. Elke instelling moet zelf definiëren wat zij onder een “significante” wijziging verstaat.
44 Het Hof heeft erop gewezen dat, hoewel er geen wettelijke verplichting bestaat om effectbeoordelingen uit te voeren, waarvan de inhoud evenmin bindend is, de Uniewetgever duidelijk moet kunnen aangeven met welke basisgegevens rekening is gehouden bij het maken van zijn keuzen, met name wanneer een last wordt opgelegd. Het Hof heeft in zijn arrest in de zaken C-541/20 tot en met C-555/20 – Beroep tot nietigverklaring – Eerste pakket mobiliteitsmaatregelen (“mobiliteitspakket”) – 4 oktober 2024, bevestigd dat zware eisen die in het wetgevingsproces zijn ingevoerd, en waarvoor de medewetgevers de onderliggende basisgegevens niet kunnen aantonen, met succes kunnen worden betwist en nietig verklaard door het Hof.
NL NL