Artikelen bij COM(2003)675 - Uitgebreid monitoringverslag van de Europese Commissie over de stand van de voorbereidingen voor het lidmaatschap van de EU van Tsjechië, Estland, Cyprus, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië en Slowakije - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2003)675 - Uitgebreid monitoringverslag van de Europese Commissie over de stand van de voorbereidingen voor het lidmaatschap van de EU ... |
|---|---|
| document | COM(2003)675   |
| datum | 5 november 2003 |
A. Inleiding
B. Uitgebreide monitoringverslagen
1. Methodiek
2. Samenvatting van de bevindingen
2.1. Verbeteringen van het economisch beleid
2.2. Voorbereidingen op het gebied van wetgeving en bestuur
Algemene bestuurlijke capaciteit
Voortgang bij de overname en uitvoering van het acquis
Punten die extra inspanningen vereisen
Punten van ernstige zorg
C. Aanpak van leemten
1. Beschermingsmaatregelen
2. Ondersteunende maatregelen
D. Volgende stappen
1. Tussen nu en de toetreding
2. Vanaf de toetreding
E. Conclusies
Bijlagen
Bijlage: Conclusies van de uitgebreide monitoringverslagen over de Tsjechische Republiek, Estland, Cyprus, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië en Slowakije
Tsjechische Republiek
Estland
Cyprus
Letland
Litouwen
Hongarije
Malta
Polen
Slovenië
Slowakije
A. Inleiding
In haar strategiedocument 'Op weg naar de uitgebreide Unie', dat behoorde bij de periodieke verslagen van 2002 over de toetredende kandidaat-lidstaten, is de Commissie van oordeel dat tien kandidaat-lidstaten vanaf begin 2004 zullen voldoen aan de criteria voor het lidmaatschap en geeft zij de aanbeveling dat de toetredingsonderhandelingen met deze landen worden afgesloten. Vervolgens zijn de toetredingsonderhandelingen met de Tsjechische Republiek, Estland, Cyprus, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië en Slowakije afgesloten en is er op 16 april 2003 in Athene een toetredingsverdrag ondertekend. Deze tien landen zullen op 1 mei 2004 tot de EU toetreden.
Nadere informatie over de algehele stand van het uitbreidingsproces wordt gegeven in het strategiedocument 'Continuing Enlargement', waarmee de jaarlijkse reeks door de Commissie aangenomen strategiedocumenten inzake het algehele uitbreidingsproces wordt voortgezet. Dat document bevat ook de samenvattingen van de periodieke verslagen over de kandidaat-lidstaten Bulgarije, Roemenië en Turkije.
Zoals de staatshoofden en regeringsleiders bij de ondertekening in Athene al met nadruk hebben gesteld, gaat het bij de toetreding om een nieuw contract tussen onze burgers, en niet alleen om een verdrag tussen staten. Het EU-lidmaatschap is rechtstreeks van invloed op het dagelijks leven van de mensen, en wat er in de ene lidstaat gebeurt, heeft gevolgen in de andere. Met in het achterhoofd de diepgaande integratie en wederzijdse afhankelijkheid die de lidstaten bij de vijfde uitbreiding van de Unie hebben bereikt, moet de Unie in staat zijn om deze uitbreiding snel en soepel op te vangen. Van essentieel belang is dat de werking van de interne markt wordt beschermd en dat het vertrouwen van het publiek wordt behouden, bijvoorbeeld op de gebieden voedselveiligheid of de samenwerking bij justitie en binnenlandse zaken.
Met de presentatie van dit verslag lost de Commissie haar belofte in die zij het afgelopen jaar heeft gedaan in het strategiedocument 'Op weg naar de uitgebreide Unie' ("Zij zal zes maanden vóór de beoogde datum van toetreding een uitgebreid monitoringverslag aan de Raad en het Europees Parlement voorleggen"). De Commissie gaat ook in op een verzoek van de vergadering van de Europese Raad in Kopenhagen in december 2002, om de monitoring tot aan de toetreding voort te zetten, waarbij deze de toetredende landen houvast blijft geven bij hun inzet om de verantwoordelijkheden van het lidmaatschap op te pakken en geven de huidige lidstaten de nodige waarborgen. De Europese Raad heeft de Commissie verzocht om op basis van de bevindingen van haar monitoring de nodige voorstellen te doen. Door nauwgezet te volgen hoe de toetredende landen het acquis uitvoeren, vervult de Commissie haar gebruikelijke rol als hoedster van de verdragen.
Dit verslag geeft de bevindingen weer van de uitgebreide monitoring die de Commissie uitvoert van de voorbereidingen die de toetredende landen in de periode voorafgaand aan hun toetreding treffen. Op basis van de verslagen van de afzonderlijke landen, waarvan de conclusies in de bijlage staan, wordt de algemene stand van de voorbereiding op het lidmaatschap beoordeeld, worden resterende leemten aangewezen en worden opties gegeven inzake de beleidsmatige aanpak van deze leemten. Dit verslag geeft de situatie weer van eind september 2003.
Het uitgangspunt van de Commissie is dat de toetredende landen vanaf de datum van toetreding volledig op het lidmaatschap moeten zijn voorbereid. Dit verslag bevestigt dat de toetredende landen grote vooruitgang hebben geboekt maar dat tussen nu en de datum van toetreding nog bepaalde belangrijke opgaven moeten worden uitgevoerd. Het belang van deze opgaven, en de ernstige gevolgen bij mislukking daarvan, mogen niet worden onderschat. De Commissie is vastbesloten om de juiste maatregelen te nemen om, waar nodig, de werking van de Unie op alle gebieden veilig te stellen, met name die van de interne markt.
Ten aanzien van Cyprus voorziet protocol 10 van het toetredingsverdrag in een vereenvoudigde procedure om de voorwaarden bij de toetreding van Cyprus zodanig aan te passen dat rekening wordt gehouden met een algehele regeling. Mocht er bij de toetreding geen algehele regeling tot stand zijn gekomen, dan wordt met het protocol de toepassing van het acquis opgeschort in die gebieden die niet onder effectief beheer van de regering staan, aangezien Cyprus in zijn geheel tot de Unie toetreedt. Voorafgaand aan de toetreding moeten de voorwaarden worden bepaald waaronder de communautaire wetgeving van toepassing zal zijn op de lijn tussen het Noorden en de gebieden onder beheer van de regering. Aangezien er op het ogenblik nog geen algehele regeling tot stand is gekomen, betreft dit verslag alleen de monitoring van de toepassing van het acquis in het door de regering beheerde deel van Cyprus.
B. Uitgebreide monitoringverslagen
1. Methodiek
Op grond van de conclusie dat de tien toetredende landen begin 2004 gereed zullen zijn voor het lidmaatschap, zijn in december 2002 de toetredingsonderhandelingen met die landen in Kopenhagen afgesloten. Gedurende een aantal jaren heeft de Commissie de vorderingen van de toetredende landen om te voldoen aan de vereisten van het lidmaatschap, steeds nauwlettend gevolgd. Haar belangrijkste bevindingen zijn gepubliceerd in de vorm van jaarlijkse periodieke verslagen per land. Dankzij deze monitoring was de Unie in staat om de toetredingsonderhandelingen te voeren en af te sluiten parallel aan, en op basis van, de reële vorderingen in de desbetreffende landen zelf. De onderhandelingen over afzonderlijke hoofdstukken konden worden afgesloten op basis van de reeds gemaakte vorderingen om te voldoen aan het acquis. Niettemin was, met het oog op de aanzienlijke tijdsduur tussen het afsluiten van de onderhandelingen en de werkelijke toetredingsdatum - voor de meeste hoofdstukken waarover is onderhandeld is dat ruim twee jaar - de afsluiting deels ook gebaseerd op geloofwaardige toezeggingen van de toetredende landen inzake de overname en uitvoering van de EU-wetgeving. Na het afsluiten van de onderhandelingen in december 2002 heeft de Commissie de monitoring opgevoerd, met name om te controleren of de door de toetredende landen in de onderhandelingen gedane toezeggingen in de praktijk worden nagekomen aangezien de datum van toetreding naderbij komt.
Het referentiekader voor deze monitoring wordt gevonden in de uitkomsten van de onderhandelingen waarvan de neerslag wordt gevonden in het toetredingsverdrag, dat de rechten en plichten bevat van de toekomstige lidstaten alsmede concrete toezeggingen inzake de overname en uitvoering van de politieke inrichting en rechtsorde van de Unie, die het acquis communautaire wordt genoemd
De belangrijkste verplichting, die daarmee ook een centrale verplichting in het Verdrag is, houdt in dat het acquis vanaf de eerste dag van het lidmaatschap volledig wordt toegepast, met uitzondering van de onderwerpen waarover in de onderhandelingen overgangsregelingen zijn overeengekomen. Dit geldt voor het acquis dat reeds bij de toetredingsonderhandelingen van toepassing was, te weten het acquis zoals dat tot 1 november 2002 was aangenomen, en voor het nieuwe acquis dat later is aangenomen en bij de toetreding van kracht zal zijn. Het acquis dat pas na 1 mei 2004 in werking treedt, valt in het algemeen ook onder de monitoring waarbij natuurlijk wel in aanmerking wordt genomen dat er voor de uitvoering daarvan een ander tijdpad geldt. Bij de monitoring wordt ook rekening gehouden met het effect van de overgangsmaatregelen die in de toetredings onderhandelingen zijn overeengekomen, waarbij wordt toegestaan dat de toepassing van bepaalde vereisten van het acquis wordt opgeschort. Zo dient te worden opgemerkt dat het toetredingsverdrag op de gebieden landbouw en diergeneeskunde de mogelijkheid biedt om, met het oog op onvoorziene problemen aanvullende overgangsmaatregelen in te voeren. Bij de aanpassing en uitvoering zijn aanzienlijke vertragingen vastgesteld ten opzichte van de data waarvoor men zich bij de onderhandelingen heeft verplicht, en dat kan relevant zijn met het oog op de vraag of een land bij toetreding gereed zal zijn.
De diensten van de Commissie hebben de vorderingen in de toetredende landen in de loop van dit jaar nauwlettend gevolgd en hebben de Raad voorzien van de benodigde informatie. De bevindingen van de monitoringverslagen zijn meegedeeld aan de toetredende landen om hen bij hun verdere voorbereiding op de toetreding te begeleiden. Zij zijn gewaarschuwd voor specifieke leemten in de aanpassing en uitvoering die, wanneer die niet onmiddellijk worden aangepakt, in het uitgebreide monitoringverslag een negatieve beoordeling tot gevolg zouden hebben.
In de afzonderlijke uitgebreide monitoringverslagen die bij dit verslag horen, wordt de stand van de voorbereidingen in de afzonderlijke toetredende landen ten aanzien van de 29 hoofdstukken van het acquis beoordeeld, zowel voor wat betreft de omzetting van wetgeving als wat betreft de uitvoerende structuren, de bestuurlijke capaciteit en de handhaving. In de regel wordt bij de beoordeling alleen gekeken naar wetgeving die werkelijk is aangenomen en naar maatregelen die werkelijk zijn omgezet. In de conclusie bij elk hoofdstuk worden de aspecten ingedeeld in drie categorieën.
De eerste categorie omvat die aspecten waarvoor een land gereed is of aspecten waaraan nog slechts geringe aandacht moet worden besteed. Dit betreft dan in grote lijnen technische kwesties waarvan de voorbereidingen aan de gang zijn en die bij de toetreding zullen zijn opgelost, indien het huidige tempo van voorbereidingen wordt aangehouden.
Tot de tweede categorie behoren openstaande kwesties die extra inspanningen vereisen alsmede een verhoogd tempo van de vorderingen opdat deze op het tijdstip van toetreding zullen zijn opgelost.
De derde categorie betreft kwesties van ernstige zorg waarvoor onmiddellijk en resoluut maatregelen moeten worden genomen opdat het land op de datum van toetreding gereed is. Wanneer het probleem niet is opgelost, kan dit er bij sommige kwesties toe leiden dat een nieuwe lidstaat niet het volledige voordeel van het lidmaatschap geniet.
Gezien het belang ervan voor de omzetting en uitvoering van het acquis in het algemeen komt de hervorming van het bestuursapparaat, de ambtenarij en het rechtsstelsel alsmede de ontwikkeling van effectieve maatregelen voor corruptiebestrijding aan de orde in de uitgebreide monitoringverslagen voor alle landen, en wel in een inleidend deel bij de analyse van de 29 hoofdstukken van het acquis. In eerdere periodieke verslagen zijn deze aspecten behandeld op grond van de politieke criteria, waaraan alle toetredende landen nu voldoen. Bepaalde andere aspecten worden behandeld onder de relevante hoofdstukken van het acquis, bijvoorbeeld het onderdeel anti-discriminatiewetgeving in hoofdstuk 13 (sociaal beleid en werkgelegenheid).
In de uitgebreide monitoringverslagen wordt ook gekeken naar verbeteringen van het economisch beleid, met name om een vervolg te geven aan de aspecten waaraan voor elk land aandacht is besteed in de conclusies bij de economische criteria van de periodieke verslagen van 2002, gezien de noodzaak om die aspecten te verbeteren. Deze betreffen met name het begrotingsbeleid; herstructurering en privatisering; de hervorming van de arbeidsmarkt, gezondheidszorg en pensioenen; en de verbetering van het ondernemingsklimaat. In de toekomst moet dit toezicht op de vooruitgang bij het economisch beleid, het begrotingsbeleid en het structuurbeleid in de toetredende landen worden voortgezet binnen de bestaande processen voor economische beleidscoördinatie, die alle lidstaten betreft (zie voor meer informatie D.2).
In punt 2 hieronder wordt voor alle toetredende landen een samenvatting van de bevindingen gegeven.
2. Samenvatting van de bevindingen
Uit de periodieke verslagen van het afgelopen jaar blijkt dat de toetredende landen voldoen aan de politieke criteria van Kopenhagen en dat zij allemaal beschikken over een functionerende markteconomie. Gezien de vooruitgang die deze landen hebben geboekt, de gang van zaken bij de uitvoering van hun toezeggingen, en rekening houdend met hun lopende en nog voorziene voorbereidende werkzaamheden, is de Commissie van oordeel dat deze landen vanaf begin 2004 zullen hebben voldaan aan de economische criteria en de criteria van het acquis en zij voor het lidmaatschap gereed zullen zijn.
2.1. Verbeteringen van het economisch beleid
In de periodieke verslagen van het afgelopen jaar concludeert de Commissie dat alle kandidaat-lidstaten bij toetreding zullen voldoen aan de economische criteria. Deze beoordeling blijft van kracht. Tegelijk heeft de Commissie ook enkele hoofdstukken aangewezen waarvoor nog meer economische verbeteringen zouden kunnen worden uitgevoerd. In de uitgebreide monitoringverslagen van dit jaar worden deze suggesties voor verbetering nader onder de loep genomen, en deze verslagen geven ook een samenvatting van de belangrijkste economische gebeurtenissen van de afgelopen twaalf maanden tot half 2003.
De economische groei in de toetredende landen is blijven aanhouden, ondanks een matte internationale stemming. De gevolgen van de wereldwijde onzekerheid waren voelbaar en de economische bedrijvigheid is teruggelopen, maar in het algemeen veel minder dan in de EU, hun belangrijkste handelspartner, waar in de eerste helft van 2003 de groei bijna tot stilstand kwam. De inflatie vertoonde in de meeste landen een neerwaartse tendens, terwijl zelfs in enkele landen de prijzen iets daalden. De doorgaande liberalisering van eenzijdig vastgestelde prijzen en de aanpassing van de indirecte belastingen aan EU-regelgeving hebben in sommige landen het deflatieproces vertraagd of tijdelijk ongedaan gemaakt. Terwijl de werkloosheid als gevolg van de economische herstructurering die heeft plaatsgevonden, nog steeds hoog is, is in de landen waar de werkloosheid nog niet dalende was, toch wel de opgaande lijn gestopt. Er zijn minder ontslagen en in sommige landen wordt werkgelegenheid geschapen.
In 2002 hadden de meeste landen een algemeen overheidstekort, terwijl in een aantal landen de begrotingsoverschrijding aanzienlijk was. De algemene overheidstekorten lagen tussen circa 2 % en 9 % van het BBP. De overheidsfinanciën verslechterden door de economische vertraging en door inconsequent beleid, terwijl de tekorten deels ook kunnen worden toegeschreven aan betere metingen. In 2002 is in de meeste landen de lopende rekening van de betalingsbalans verruimd, maar wel binnen houdbare grenzen gebleven. In het algemeen is de handelsbalans niet verslechterd maar is er meer uitstroom geregistreerd in de baten- en dienstenrekeningen. De lopende rekening wordt nog steeds voor een groot deel gefinancierd door directe buitenlandse investeringen, hoewel er onder invloed van de wereldwijde teruggang van investeringen ook minder directe buitenlandse investeringen naar de toetredende landen zijn gegaan.
De macro-economische stabiliteit is in stand gebleven. Dankzij de vorderingen die met de hervormingsprogramma's worden geboekt, zullen de toetredende landen beter in staat zijn om de economische mogelijkheden ten gevolge van hun integratie op de interne markt volledig te benutten. Afhankelijk van het land zijn er in het periodiek verslag over het afgelopen jaar tussen de twee en zes hoofdstukken aangewezen waarin nog verbeteringen moeten worden aangebracht. In de uitgebreide monitoringverslagen wordt beoordeeld hoe de aanbevelingen voor verbeteringen worden uitgevoerd, en daaruit blijkt dat er in het algemeen wel enige vooruitgang is maar dat er toch nog steeds knelpunten zijn. Deze zullen nauwlettend worden gevolgd in de EU-procedures voor toezicht op de lidstaten, met name met behulp van de brede economische beleidsrichtsnoeren of de procedures bij buitensporige tekorten.
2.2. Voorbereidingen op het gebied van wetgeving en bestuur
Zoals reeds in het strategiedocument van het afgelopen jaar is gesteld, hebben de toetredende landen de afgelopen jaren met succes brede aanpassingen op het gebied van wetgeving en openbaar bestuur tot stand gebracht om het acquis uit te voeren, zoals dat een aantal decennia lang in de huidige lidstaten is ontwikkeld. De Commissie ondersteunt dit proces met een reeks gerichte instrumenten, waaronder technische bijstand en investeringen in de infrastructuur om het acquis toe te passen, jumelages van overheden in de huidige lidstaten met zusterinstellingen in de toetredende landen, collegiale toetsing of de gezamenlijke uitwerking van concrete actieplannen door deskundigen van de Commissie en het toetredende land. Het afgelopen jaar is er een bijzondere inspanning geleverd, waarbij het engagement van de toetredende landen is gebleken om als volledig voorbereide lidstaten tot de EU toe te treden. Zij verdienen in het algemeen erkenning voor hun opmerkelijke prestaties.
Het oordeel dat de Commissie bij het afsluiten van de toetredingsonderhandelingen heeft gegeven, dat deze landen begin 2004 gereed zullen voor het lidmaatschap, wordt bevestigd.
Algemene bestuurlijke capaciteit
Waar het gaat om de algemene bestuurlijke capaciteit is de aanwezigheid van een effectief en betrouwbaar openbaar bestuur en van een onafhankelijke en efficiënte rechtspraak essentieel voor een effectieve uitvoering van het acquis.
Er is aan voldoende condities voldaan om te waarborgen dat het openbaar bestuur en justitie het acquis kunnen uitvoeren, maar toch zijn er in alle toetredende landen meer verbeteringen mogelijk. Uit de beoordeling blijkt dat voor de meeste hoofdstukken van het acquis de bestuurlijke structuren aanwezig zijn, en bij enkele ervan heeft de capaciteit reeds een zodanig punt bereikt dat de structuren voor het lidmaatschap optimaal zijn. De meeste structuren moeten echter nog worden versterkt op het punt van menselijke hulpbronnen, opleidingen (inclusief talen) en de begroting. Zelfs bij de huidige budgettaire beperkingen zouden er betere resultaten kunnen worden behaald wanneer de prioriteiten duidelijk zouden worden aangegeven en deze zouden zijn gericht op die hoofdstukken die voor de toetredende landen een knelpunt vormen om naar behoren binnen de EU te kunnen functioneren. Het is nu de tijd om deze investeringen te doen. In een aantal gevallen komen er ook problemen voort uit onvoldoende coördinatie tussen en binnen de verschillende instellingen die zijn betrokken bij de uitvoering van het desbetreffende onderdeel van het acquis. De momenteel lopende hervormingen die zijn gericht op versterking van justitie in de toetredende landen, zouden moeten worden voortgezet om een effectieve handhaving van het acquis te waarborgen. Dit geldt ook voor de regelgevende en toezichthoudende autoriteiten die in een aantal sectoren nodig zijn om een behoorlijke handhaving van het acquis te waarborgen; zij moeten voldoende onafhankelijk zijn en voldoende middelen ontvangen om hun taken te kunnen vervullen.
Ondanks enkele opmerkelijke uitzonderingen is het corruptieniveau in de toetredende landen nog steeds hoog, en in sommige gevallen zeer hoog, en dat kan het vertrouwen in het openbaar bestuur en justitie aantasten, wat een goede uitvoering van het acquis in de weg staat. Daarom moet corruptiebestrijding de komende jaren een speerpunt worden in het beleid. De meeste toetredende landen hebben nu duidelijke stappen genomen om een beleid te ontwikkelen op weg naar meer bewustzijn onder de bevolking en naar effectievere straffen, maar er zijn voortdurend inspanningen nodig om een volledige uitvoering te waarborgen. Doordat er duidelijke gevallen van corruptie aan het licht komen, kan er een nog sterker bewustzijn inzake corruptie worden opgeroepen, maar dat zou juist moeten worden aangegrepen om duidelijke maatregelen ter bestrijding van corruptie uit te vaardigen en uit te voeren. De Commissie zal er de komende jaren vooral ook extra alert op zijn dat er geen EU-middelen als gevolg van fraude en corruptie aan hun rechtmatige begunstigden worden onttrokken.
De toetredende landen moeten zorgen dat het acquis in hun officiële taal wordt vertaald. Terwijl de EU-instellingen de verantwoordelijkheid op zich nemen voor de uiteindelijke revisie en publicatie van de vertalingen in een speciale editie van het Publicatieblad, moeten de toetredende staten zelf de vertalingen maken en zorgen voor een degelijke juridische en taalkundige revisie. Wanneer het acquis niet in de taal van een nieuwe lidstaat beschikbaar komt, zoals in het toetredingsverdrag is vastgelegd, kan het betreffende land met procedures wegens schending van het Gemeenschapsrecht te maken krijgen. Een aantal toetredende landen had deze opgave aanvankelijk onderschat en heeft onlangs ingrijpende maatregelen genomen om het proces te versnellen. Voor de meeste nieuwe talen ligt het proces nu op schema, maar het aantal door Litouwen, Malta en Slovenië gereviseerde teksten moet nog sterk toenemen opdat deze nog op tijd kunnen worden gepubliceerd.
Voortgang bij de overname en uitvoering van het acquis
Voor de meeste hoofdstukken van het acquis zijn de voorbereidingen in deze fase feitelijk al voltooid. Dit is het geval voor de volgende hoofdstukken.
Ten aanzien van de hoofdstukken vrij goederenverkeer, vrijheid van dienstverlening, vrij personenverkeer en vrij kapitaalverkeer is de aanpassing ver gevorderd. De toetredende landen begrijpen de 'nieuwe aanpak' wetgeving, waarbij de nadruk ligt op de veiligheid van industriële goederen en minder op voorgeschreven specificaties. De benodigde institutionele capaciteit is aanwezig en functioneert in de meeste gevallen naar tevredenheid. Er zijn voorzieningen getroffen om te zorgen dat het vrije verkeer van werknemers en de bijbehorende overgangsregelingen van toepassing zijn. Kapitaalbewegingen zijn voor het merendeel geliberaliseerd; de strikte EU-regelgeving tegen witwaspraktijken is ingevoerd, hoewel deze in sommige landen nog moet worden bijgesteld. Voor wat betreft de financiële dienstverlening is het acquis inzake het bankwezen bijzonder goed overgenomen. Er gelden regels voor de bescherming van gegevens. Vennootschapsrecht en boekhoudregels zijn voor het grootste deel al aan het acquis aangepast. Bij het mededingingsbeleid is het acquis in alle landen op het gebied van anti-trustwetgeving en overheidssteun goed aangepast en wordt het naar tevredenheid gehandhaafd, waarbij er slechts enkele zeer specifieke uitzonderingen zijn (hieronder nader beschreven).
Ten aanzien van het hoofdstuk landbouw vindt in de meeste landen momenteel de voltooiing plaats van de voorbereidingen voor de toepassing van het gemeenschappelijk landbouwbeleid, zoals vereist, waarbij er voor bepaalde landen specifieke uitzonderingen gelden. Over het algemeen verwacht men geen grote problemen bij de toepassing van de verschillende gemeenschappelijke marktordeningen of van de regels inzake overheidssteun, kwaliteit en biologische landbouw, maar daarvoor moeten nog wel de problemen met de inrichting van de benodigde instellingen en procedures worden overwonnen, waarmee nog ongeveer de helft van de landen te maken heeft (deze problemen worden hieronder nader behandeld). In de meeste landen bestaan er goed ontwikkelde plannen voor maatregelen op het gebied van plattelandsontwikkeling met steun van EU-financiering; hiermee zou op tijd moeten kunnen worden begonnen. Op veterinair en fytosanitair gebied kunnen een aantal specifieke aspecten als grotendeels voltooid worden beschouwd, met name de maatregelen ter bestrijding van dierziekten en zoötechniek.
Ten aanzien van het hoofdstuk visserij zullen bij de toetreding naar verwachting de aanpassing aan de EU-regelgeving inzake overheidssteun en de aanpassing van internationale visserijovereenkomsten zonder grote problemen zijn voltooid (met één uitzondering, die hieronder wordt beschreven). Alle toetredende landen die door land zijn ingesloten, evenals Slovenië, liggen geheel op schema om het acquis bij toetreding te kunnen uitvoeren.
Ten aanzien van het vervoersbeleid is de aanpassing ver gevorderd op de onderdelen spoorvervoer, binnenvaartvervoer en trans-Europese vervoersnetten. De meeste toetredende landen liggen ook op schema om bij de toetreding het acquis inzake het weg-, lucht- en zeevervoer te kunnen toepassen.
De meeste toetredende landen zullen naar verwachting bij toetreding geen bijzondere moeilijkheden hebben bij de toepassing van het acquis inzake belastingen (BTW, accijnzen en directe belastingen). De meeste zijn ook goed voorbereid om de bestuurlijke samenwerking bij de hoofdstukken belastingen en douane te kunnen uitvoeren en om de bijdrage van hun land aan de EU-begroting naar behoren te kunnen opbrengen en overdragen. Voor wat betreft de financiële controle is de externe controle goed ontwikkeld, en van de helft van de toetredende landen kan worden gezegd dat zij reeds beschikken over een optimaal functionerende interne financiële controle en verificatie van de overheidsuitgaven.
Behalve voor het meest recente acquis is het niveau van de aanpassing met het acquis inzake sociaal beleid en werkgelegenheid naar tevredenheid gevorderd, met inbegrip van, in de meeste landen, veiligheid en gezondheid op het werk en arbeidswetgeving. Het beleid met betrekking tot de gelijke behandeling van mannen en vrouwen, werkgelegenheid, sociale dialoog, maatschappelijke integratie en sociale bescherming wordt goed opgepakt. Over het algemeen is er een goed aanpassingsniveau bereikt bij het hoofdstuk energie, inclusief de liberalisering van de elektriciteits- en gassector en de nucleaire veiligheid. Voor wat betreft nucleaire installaties moeten de toezeggingen over sluitingen en de sluitingsdata die tijdens de toetredingsonderhandelingen zijn afgesproken en specifiek in het toetredingsverdrag zijn opgenomen, te weten over de sluiting van de reactoren in de kerncentrale Ignalina in Litouwen en de kerncentrale Bohunice in Slowakije, nauwgezet worden aangehouden.
Ten aanzien van het hoofdstuk milieu liggen de toetredende landen grotendeels op schema om vanaf de toetreding het acquis te kunnen uitvoeren, met name waar het gaat om horizontale milieuwetgeving, luchtkwaliteit, afvalstoffenbeheer, waterkwaliteit, chemicaliën en genetisch gemodificeerde organismen, geluid, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming.
Over het algemeen verlopen de voorbereidingen bij het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken naar tevredenheid. De meeste landen liggen goed op schema bij de uitvoering van hun Actieplan-Schengen en de versterking van hun buitengrenzen (de binnengrenzen met andere lidstaten worden niet vanaf de toetreding geopend, maar pas in een latere fase). Het acquis inzake de samenwerking bij de politie wordt naar verwachting bij de toetreding uitgevoerd, en al met al worden er passende maatregelen ontwikkeld in de strijd tegen de georganiseerde misdaad, terrorisme en drugs. Er worden momenteel geen bijzondere moeilijkheden verwacht ten aanzien van de samenwerking bij de douane en de samenwerking bij justitie op de onderdelen civiel recht en strafrecht. De vereiste wettelijke instrumenten met betrekking tot de mensenrechten zijn aanwezig.
De voorbereidingen zullen naar verwachting ook zonder bijzondere moeilijkheden worden voltooid met betrekking tot de volgende hoofdstukken van het acquis als geheel (met enkele kleine beperkingen in bepaalde landen, zoals hieronder beschreven): de economische en monetaire unie (de toetredende landen aanvaarden de euro pas later, na hun toetreding, als munteenheid); statistieken; industriebeleid en de bevordering van het midden- en kleinbedrijf; programma's voor wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; buitenlandse betrekkingen, alsmede het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid. Het acquis inzake cultuur en audiovisueel beleid is in de meeste landen reeds goed omgezet.
Hiermede zijn de toetredende landen gekomen tot een hoge mate van aanpassing aan het acquis op de peildatum van 30 september, die nog zeven maanden verwijderd was van de datum van toetreding. Zij zijn reeds voldoende voorbereid om de meeste onderdelen van het acquis te kunnen toepassen. Toch moeten er in alle landen nog een aantal kwesties worden aangepakt. Daaronder zijn er een aantal waarvoor de toetredende landen extra inspanningen moeten leveren, en daarvan zijn er een aantal die aanleiding geven tot ernstige zorg, zoals hieronder beschreven.
Punten die extra inspanningen vereisen
De Commissie heeft een aantal kwesties geïdentificeerd waarvoor extra inspanningen van de toetredende landen zijn vereist. Dit zijn hoofdstukken van het acquis waar de werkzaamheden naar verwachting op tijd voor de toetreding zullen zijn voltooid, mits die landen zich extra inspanningen getroosten door het tempo van hun vorderingen te versnellen. Deze kwesties worden gevonden in alle toetredende landen en bij de meeste hoofdstukken van het acquis, zoals hieronder wordt beschreven.
Ten aanzien van de hoofdstukken vrij goederenverkeer, vrijheid van dienstverlening, vrij personenverkeer en vrij kapitaalverkeer en daarmee samenhangende onderdelen van het acquis betreffende de interne markt zijn er, hoewel er al veel is gedaan, nog bijzondere inspanningen nodig in Estland, Letland en Polen, maar ook in de Tsjechische Republiek en in Slowakije:
- Alle toetredende landen behalve Cyprus moeten nog veel werk verzetten om alle nationale maatregelen die in strijd zijn met de fundamentele beginselen van vrij verkeer, te identificeren en op te ruimen, en om het beginsel van wederzijdse erkenning in te voeren. Het betreft hier voornamelijk de handel in goederen, grensoverschrijdende dienstverlening en de erkenning van beroepskwalificaties. In sommige landen, waaronder de Tsjechische Republiek en Polen, worden reeds geïdentificeerde belemmeringen soms ongaarne opgeruimd. Voor sommige producten en diensten schrijft het acquis geharmoniseerde regels en methoden voor. Alle landen hebben nog steeds leemten in de omzetting van zulke wetgeving met betrekking tot industriële producten, levensmiddelen en bepaalde diensten. Op het punt van kapitaalbewegingen moet Letland zijn inspanningen opvoeren om de liberalisering op tijd te kunnen voltooien, en moet Litouwen passende betalingssystemen invoeren. Weliswaar is veel van deze wetgeving voorzien om de komende maanden te worden aangenomen, maar verdere vertragingen tot na de datum van toetreding mogen niet worden toegestaan.
- Op het gebied van de institutionele capaciteit moet in alle landen het toezicht op de markt - een essentieel bestanddeel van de werking van de interne markt - nog verder worden versterkt. Wanneer dit toezicht ontbreekt, kunnen er ongehinderd onveilige producten, zowel industriële producten als levensmiddelen, op de interne markt komen. Wanneer er geen controle wordt uitgeoefend, kan dat het vertrouwen onder de bevolking ondermijnen en kan men gaan roepen om beperkende maatregelen voor producten die afkomstig zijn uit nieuwe lidstaten die geen toezicht op hun markt uitoefenen.
- De Tsjechische Republiek, Estland, Letland, Hongarije, Malta en Polen hebben de aanpassing aan de EU-regelgeving voor overheidsaanbestedingen niet voltooid. Dit moet nu worden uitgevoerd, waarbij in aanmerking moet worden genomen dat alleen uitgaven voor projecten die worden uitgevoerd in volledige overeenstemming met de EU-regelgeving voor overheidsaanbestedingen vanaf 1 januari 2004 in aanmerking komen voor medefinanciering in het kader van de structuurfondsen.
- Ten aanzien van de financiële dienstverlening moet Polen de definitieve omzetting op het gebied van de financiële sector versnellen. De Tsjechische Republiek, Letland, Litouwen en Slowakije moeten ditzelfde doen in de sector verzekeringen, en Estland, Cyprus, Letland en Litouwen op het gebied van beleggingsdiensten en effectenmarkten. Dit geldt ook voor diensten van de informatiemaatschappij. In enkele landen zijn ook aanzienlijke inspanningen nodig om de onafhankelijkheid en efficiëntie van de financiële toezichthoudende autoriteiten te versterken, een belangrijk vereiste om het vertrouwen in de geïntegreerde financiële markt van de EU te waarborgen.
Ten aanzien van het hoofdstuk mededingingsbeleid moeten Letland en Slovenië de capaciteit voor de handhaving met betrekking tot de anti-trustbepalingen verbeteren, en moeten de Tsjechische Republiek, Malta, Polen en Slowakije hun inspanningen opvoeren om een behoorlijke handhaving van alle maatregelen inzake overheidssteun te waarborgen. Bij het hoofdstuk industriebeleid moeten er aanzienlijke opgaven worden verricht voor de herstructurering van de staalindustrie in Polen, alsmede voor de privatisering van staatsbedrijven.
Hoewel de toetredende landen meestal de noodzakelijke wetgeving voor de bescherming van de intellectuele en industriële eigendomsrechten hebben aangenomen en de desbetreffende organen voor de handhaving ervan hebben versterkt, zijn er in vergelijking met de situatie in de huidige EU nog steeds betrekkelijk veel schendingen van intellectuele en industriële eigendomsrechten. De bestrijding van piraterij en vervalsingen moet de komende jaren worden opgevoerd.
Hoewel de wetgeving grotendeels aanwezig is, moeten alle toetredende landen, behalve Slovenië, meer prioriteit geven aan de voltooiing van de voorbereidingen bij de hoofdstukken landbouw en visserij, die rechtstreeks van invloed zullen zijn op het levensonderhoud van een groot deel van hun bevolking:
- Een aantal landen moet de voorbereidingen versnellen om de gemeenschappelijke marktordening voor bepaalde producten toe te passen. Dit is het geval voor suiker in de Tsjechische Republiek, Letland, Hongarije, Slovenië en Slowakije; zuivel in de Baltische staten, Polen en Slovenië; rundvlees in de Tsjechische Republiek, Letland, Litouwen, Malta, Polen en Slowakije; wijn in de Tsjechische Republiek, Hongarije, Malta en Slowakije; eieren en pluimvee in Polen; en groenten, fruit en olijven op Malta.
- Extra inspanningen zijn nodig om in alle landen behalve Slovenië de tot betaling gemachtigde instellingen op te zetten die verantwoordelijk zijn voor de overdracht van EU-middelen aan lokale begunstigden en voor de uitvoering van het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS) en handelsmechanismen voor de landbouw, en om op Cyprus het geïntegreerde beheers- en controlesysteem op te zetten. Cyprus en Malta moeten de voorbereidingen opvoeren voor de toepassing van het informatienet inzake landbouwbedrijfsboekhoudingen (ILBB). Op Malta moeten de regels voor biologische landbouw nog worden aangepast.
- Een aantal landen komt achterop met hun voorbereidingen om door de EU gefinancierde maatregelen op het gebied van plattelandsontwikkeling toe te passen, met name Hongarije, maar ook Malta en Polen.
- Er zijn nog steeds aanzienlijke tekortkomingen op veterinair en fytosanitair gebied, het meest uitgesproken in de Tsjechische Republiek, Hongarije en Polen, maar ook in Letland en Slowakije. Alle toetredende landen moeten maatregelen nemen om het veterinaire controlesysteem van de EU in te richten (inclusief de controle bij invoer en dierherkenning), maatregelen treffen voor de behandeling van besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en de behandeling van dierlijke bijproducten (met name Letland, Malta en Polen), normen aannemen voor de opzet van en hygiëne in vlees-, zuivel- en visverwerkende bedrijven (met name in de Tsjechische Republiek, Hongarije, Polen en Slowakije), alsmede gemeenschappelijke maatregelen uitvoeren met betrekking tot de bewaking van residuen, en de bestrijding van plantenziekten aanpakken (met name Polen). Andere onderdelen waarvoor extra inspanningen zijn vereist, zijn maatregelen ter bestrijding van dierziekten (Letland); de handel in levende dieren en dierlijke producten; dierenwelzijn (Tsjechische Republiek, Letland, Litouwen en Polen) en diervoeding (Tsjechische Republiek, Estland, Cyprus, Malta en Polen).
- Ten aanzien van het hoofdstuk visserij moeten de zeven toetredende visserijlanden, behalve Malta en Slovenië, extra inspanningen leveren om het vereiste beheer van visbestanden en van de vloot toe te passen en om een deugdelijke inspectie en controle te waarborgen. De Baltische staten en Polen moeten hun voorbereidingen opvoeren om te kunnen deelnemen aan het EU-marktbeleid inzake de visserij; Estland, Litouwen, Malta en Polen moeten hun voorbereidingen uitbreiden om te kunnen profiteren van structurele maatregelen van de EU. Polen ligt ook achter waar het gaat om de regels inzake overheidssteun en de aanpassingen aan internationale visserijovereenkomsten.
Hoewel in de meeste landen de uitvoering van het acquis grotendeels heeft plaatsgevonden, staan er in de hoofdstukken vervoersbeleid en energie nog een aantal specifieke kwesties open. Ten aanzien van het hoofdstuk energie heeft Cyprus het acquis inzake olievoorraden niet uitgevoerd en hanteert het, evenals Letland, momenteel geen regelgeving voor de sectoren elektriciteit en gas die in overeenstemming is met EU-regelgeving. Op Cyprus zijn de aanpassingen in de sectoren wegvervoer en luchtvervoer vertraagd, en dit land moet, net als Malta, serieuze inspanningen leveren ten aanzien van de maritieme veiligheid. Ook andere landen moeten hun inspanningen in deze drie sectoren aanzienlijk opvoeren: Slowakije en met name de Tsjechische Republiek in de sector wegen, Estland en Letland bij het luchtvervoer en Estland en Polen bij het zeevervoer. Hongarije ligt achter op schema bij het acquis inzake de spoorwegen. Alle toetredende landen moeten nog maatregelen voltooien om het recente acquis inzake telecommunicatie uit te voeren. Behalve in de Tsjechische Republiek en Slovenië zijn er ook extra inspanningen nodig voor de uitvoering van het acquis inzake postale dienstverlening. De Tsjechische Republiek, Cyprus, Hongarije en Polen moeten de aanpassing aan het acquis inzake audiovisueel beleid voltooien; in het geval van Polen zijn nog bijzondere inspanningen nodig.
Hoewel het grootste deel van de werkzaamheden in het hoofdstuk belastingen is gedaan, moeten Letland, Polen en Slowakije de inzet voor resterende aanpassingen aan het acquis inzake BTW versnellen; en voor Polen en Slowakije geldt datzelfde ook voor accijnzen. Extra inspanningen zijn vereist van Estland, Malta en Slovenië om te voldoen aan hun verbintenissen ten aanzien van de directe belastingen. Letland en Litouwen hebben zich niet op tijd voorbereid op bestuurlijke samenwerking en wederzijdse bijstand in de hoofdstukken belastingen en douane-unie, hoewel er voor Litouwen een tijdelijke oplossing is gevonden. Ten aanzien van het hoofdstuk financiële controle zijn er verdere inspanningen nodig van de Tsjechische Republiek, Cyprus, Hongarije en Polen om de interne financiële controle en verificatie van de overheid te optimaliseren. In Letland zou de externe financiële controle moeten worden versterkt. Verdere actie is nodig van Estland, Letland, Hongarije, Polen en Slowakije om bij toetreding alle maatregelen te kunnen nemen om te waarborgen dat de financiële belangen van de EU zijn beschermd. Voor het hoofdstuk economische en monetaire unie moet Polen nu de laatste stappen zetten om de volledige onafhankelijkheid van zijn centrale bank te waarborgen.
Voor wat betreft sociaal beleid en werkgelegenheid waarvoor de meeste voorbereidingen op tijd zijn gedaan, moeten de Tsjechische Republiek, Malta en Polen de voltooiing van de aanpassingen aan het acquis inzake volksgezondheid en de veiligheid op het werk versnellen, terwijl Estland en Polen dat voor de arbeidswetgeving moeten doen. De toetredende landen moeten nog het recent aangenomen acquis inzake tabaksproducten overnemen (behalve de Tsjechische Republiek, Hongarije, Malta en Slovenië) en inzake de bestrijding van discriminatie; Malta moet zich nog inspanningen getroosten met betrekking tot besmettelijke ziekten. In alle landen moeten de voorbereidingen voor maatregelen in het kader van het Europees Sociaal Fonds worden versterkt. Bij het hoofdstuk milieu moet met name Estland nu zijn inspanningen opvoeren om de wetgeving aan te passen aan de EU-regelgeving inzake luchtkwaliteit, afvalstoffenbeheer, natuurbescherming, industriële vervuiling en stralingsbescherming. Andere landen moeten hun inspanningen op specifieke onderdelen opvoeren: afvalstoffenbeheer op Malta; natuurbescherming in de Tsjechische Republiek, Cyprus, Hongarije, Malta en Polen; industriële vervuiling en risicobeheer in Hongarije, Polen en Slowakije; en genetisch gemodificeerde organismen op Cyprus. In het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen moeten alle toetredende landen de stappen voltooien die zijn genomen om opnieuw te onderhandelen over hun bilaterale overeenkomsten of om deze te beëindigen, teneinde er zeker van te zijn dat deze bij toetreding verenigbaar zijn met het acquis.
Hoewel het programmeringsproces naar tevredenheid verloopt, zijn er in de meeste toetredende landen extra inspanningen nodig om de Structuurfondsen en het Cohesiefonds uit te voeren. Deze inspanningen zijn met name urgent vanwege het feit dat er vanaf 1 januari 2004 maatregelen in aanmerking komen voor EU-financiering, en dat is minder dan twee maanden vanaf nu. Een bijzonder probleem in alle toetredende landen is het ontbreken van voldoende hoogwaardige projecten waarmee een aanvang kan worden gemaakt. Het begin van de programma's zal worden vertraagd wanneer het wetgevingskader, inclusief de EU-regelgeving inzake overheidsaanbestedingen, overheidssteun en milieubescherming nog niet is omgezet; met name de Tsjechische Republiek, Estland, Letland, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië en Slowakije lopen dit risico. In alle landen behalve Malta zijn ook extra inspanningen nodig om de procedures en instellingen voor de uitvoering van de structuurprogramma's te versterken. Hetzelfde geldt voor het financieel beheer en de financiële controle in de Tsjechische Republiek, Estland, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië en Slowakije.
Ondanks het feit dat er in alle toetredende landen op een breed vlak aanzienlijke vorderingen zijn gemaakt met het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken, moeten Malta, Polen en Slowakije de uitvoering van hun Actieplan-Schengen versnellen; Hongarije, Malta, Polen en Slowakije moeten voortgaan met de versterking van hun buitengrenzen. Estland, Letland, Slovenië en Slowakije moeten de bescherming van persoonsgegevens verbeteren. Cyprus, Polen en Slowakije moeten nu de aanpassing aan het EU-visumbeleid voltooien, en Letland en Litouwen de aanpassing aan het migratiebeleid. De toetredende landen, behalve Estland, Polen en Slovenië, voeren het acquis inzake asielbeleid nog niet naar behoren uit, en moeten deze kwestie nu aanpakken. Litouwen moet zijn voorbereidingen voor samenwerking bij de politie en daarmee verwante maatregelen ter bestrijding van de georganiseerde misdaad opvoeren. De bestijding van fraude, corruptie en witwaspraktijken moet meer aandacht krijgen in de Tsjechische Republiek, Estland, Litouwen en Polen; ook Letland, Slovenië en Slowakije moeten de bestrijding van fraude en corruptie opvoeren; Letland en Polen moeten de strijd tegen drugs versterken.
Op al deze punten zijn er op dit ogenblik corrigerende maatregelen denkbaar en te verwachten, maar toch hebben de toetredende landen de waarschuwing ontvangen dat er meer en extra inspanningen nodig zijn om deze punten op tijd voor de toetreding te hebben opgelost. Wanneer deze inspanningen niet volgens verwachting plaatsvinden, bestaat er een reëel risico dat de overname en toepassing van het acquis bij de toetreding vertraging oplopen. Duidelijke voorbeelden zijn de tegenzin van sommige toetredende landen om reeds geïdentificeerde handelsbelemmeringen op te heffen, of de onvoldoende wettelijke aanpassing en het gebrekkige toezicht in de financiële sector. Dergelijke gevallen zouden in aanmerking kunnen komen voor beschermingsmaatregelen door de Commissie en de Unie, zoals hieronder beschreven.
Punten van ernstige zorg
De Commissie heeft een aantal leemten in de voorbereiding voor het lidmaatschap geïdentificeerd die een ernstig punt van zorg vormen en waardoor het desbetreffende land niet in staat zal zijn om het acquis op de datum van toetreding uit te voeren, tenzij er onmiddellijk en resoluut wordt gehandeld. Dit betreft 39 kwesties die van toepassing zijn op de tien landen; gelijksoortige leemten worden echter vaak in meer dan één land aangetroffen. Deze kwesties kunnen in grote lijnen worden ingedeeld in twee soorten: gevallen die de interne markt betreffen, en gevallen die de beschikbaarheid van EU-middelen voor begunstigden in de nieuwe lidstaten betreffen.
- Interne markt
De Tsjechische Republiek, Estland, Letland, Litouwen, Polen en Slovenië zijn significant vertraagd bij de invoering van de minimale opleidingseisen en de regels inzake de wederzijdse erkenning voor een aantal beroepen, inclusief beroepen in de gezondheidszorg. Totdat in deze leemte is voorzien zouden vakmensen uit de landen die niet aan die minimumvereisten voldoen, daardoor niet hun beroep in andere lidstaten mogen uitoefenen.
De ernstige vertragingen bij de herstructurering van de sector scheepsreparaties en scheepsbouw van Malta zijn niet in overeenstemming met de voorwaarden waaronder Malta tot 2008 herstructureringsteun kan toekennen. Slowakije voldoet niet aan de productiebeperkende voorwaarden waaraan moet zijn voldaan om tot uiterlijk eind 2009 begrotingssteun te kunnen toekennen aan een bedrijf in de staalsector. In deze twee gevallen van niet-nakoming is er sprake van oneerlijk voordeel voor de desbetreffende bedrijven, waarvoor Malta en Slowakije corrigerende maatregelen moeten nemen. Wanneer een bevredigende oplossing uitblijft, kan de Commissie genoodzaakt zijn om de noodzakelijke maatregelen te nemen, waarbij deze twee landen en de desbetreffende bedrijven het risico lopen dat zij de voordelen mislopen van de overgangsregelingen die zij bij de toetredingsonderhandelingen hebben verkregen.
Litouwen en Polen treffen niet de noodzakelijke maatregelen voor inspectie en controle van hun vissersvloot om erop te kunnen toezien dat de EU-regelgeving inzake het beheer van visbestanden en de vloot wordt toegepast. Als in één lidstaat de adequate controlevoorzieningen ontbreken, ondermijnt dat het gemeenschappelijke visserijbeleid als geheel, aangezien de vissersschepen van die lidstaat vissoorten en hoeveelheden aan land zouden kunnen brengen, die anderen niet zijn toegestaan. Wanneer hieraan tot aan de toetreding wordt vastgehouden, kunnen maatregelen nodig zijn om de interne markt te beschermen.
Estland heeft aanhoudend de aanneming van de EU-regelgeving inzake arbeidswetgeving en de gelijke behandeling van vrouwen en mannen vertraagd. Er zijn dringend corrigerende maatregelen vereist, evenals parallelle inspanningen, om de noodzakelijke institutionele (controle-)structuren op te zetten en de marktdeelnemers vertrouwd te maken met de nieuwe regels teneinde de uitvoering ervan vanaf de toetreding te waarborgen. Wanneer deze regels niet worden toegepast, zou dat betekenen dat Estlandse burgers de voordelen van deze regels worden ontzegd, terwijl die regels zijn bedoeld om de arbeidsomstandigheden en de kansen voor zowel mannen als vrouwen te verbeteren, en dat er een ongelijke concurrentiepositie zou ontstaan tussen bedrijven in Estland en in de andere lidstaten.
In Letland bestaan er ernstige vertragingen bij de automatisering en interconnectiviteit met EG-systemen die de goede werking van de douane-unie in gevaar brengen, met name de tariefstelsels en geautomatiseerde transitosystemen. Hetzelfde geldt voor het hoofdstuk belastingen, terwijl de interconnectiviteit met het systeem voor de uitwisseling van BTW-informatie onder de huidige omstandigheden mogelijk bij toetreding niet volledig in bedrijf zal zijn. Er is dringend behoefte aan de overdracht van kennis en ervaring, alsmede aan geschoolde menselijke hulpbronnen, terwijl er bij de aanschaf van apparatuur geen onverwachte kostenoverschrijdingen mogen optreden. Wanneer er niet onmiddellijk corrigerende maatregelen worden genomen tegen een ernstig risico dat de soepele werking van EU-douane- en belastingsystemen op het tijdstip van toetreding wordt ontregeld, zullen daartoe op beleidsniveau passende beschermingsmaatregelen moeten worden getroffen.
Ten aanzien van de bestrijding van dier- en plantenziekten is het in Polen dringend noodzakelijk dat de benodigde veterinaire wetgeving wordt aangenomen en uitgevoerd. Tot op heden is er binnen het kader van het algehele stelsel voor veterinaire controle in Polen onvoldoende voortgang bij de controle op het verkeer van levende dieren. Dit zou de integratie van de Poolse dierlijke sector op de interne markt in gevaar brengen. De uitvoering van het acquis inzake besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en dierlijk afval is een punt van ernstige zorg in Polen en Letland. Ook op Malta zijn de maatregelen en de infrastructuur voor de behandeling van dierlijk afval nog afwezig, terwijl die misschien bij toetreding nog steeds niet gereed zullen zijn. Er kunnen specifieke maatregelen nodig zijn om te voorkomen dat deze leemten de voedselveiligheid en de diergezondheid op de EU-markt aantasten. In de Tsjechische Republiek, Hongarije, Polen en Slowakije is het bij het huidige tempo van aanpassingen niet mogelijk dat al hun bedrijven in de landbouw- en voedselsector zullen voldoen aan de in de toetredingsonderhandelingen aangegane verplichtingen. Er zullen specifieke maatregelen worden genomen voor de omgang met producenten die de afspraken niet nakomen, bijvoorbeeld door beperkingen op de productie en afzet van hun producten op te leggen. Polen heeft niet de noodzakelijke maatregelen genomen tegen aardappelringrot en aardappelwratziekte. Wanneer deze situatie niet wordt opgelost, zijn er maatregelen nodig om het overige deel van de EU tegen deze ernstige plantenziekten te beschermen.
In de Tsjechische Republiek ontbreken een adequate uitvoering en naleving van het sociale en technische acquis inzake wegvervoer, waaronder ook de toegang tot het beroep en tot de markt, de arbeids-, rij- en rusttijden, snelheidsbeperkende inrichtingen, rijvaardigheidsbewijzen, veiligheidsadviseurs voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, kentekenbewijzen en met name verkeerscontroles. Door het ontbreken van voldoende administratieve capaciteit, organisatie en opleiding is er ook te weinig controle op de rij- en rusttijden en is er onvoldoende vervolg op deze controles. Wanneer er geen corrigerende maatregelen worden getroffen, betekent dit dat Tsjechische vervoerders misschien niet veilig werken en dat de omstandigheden voor Tsjechische exploitanten gunstiger zijn dan die voor hun concurrenten elders in de EU, in welk geval er passende maatregelen nodig zijn om de veiligheid te waarborgen en de kansen voor iedereen weer gelijk te trekken.
Ten aanzien van de maritieme veiligheid staan Cyprus en Malta allebei nog steeds op de zwarte lijst van het Memorandum van Overeenstemming van Parijs. Geen van beide hebben zij voldoende middelen toegewezen voor de taken die voortvloeien uit hun verplichting om vlaggenstaatcontrole uit te oefenen inzake de veiligheid van zeeschepen. In het geval van Cyprus zijn er ook ernstige zorgen ten aanzien van de havenstaatcontrole, ook met betrekking tot de middelen die daaraan worden toegewezen. Voor zowel Cyprus als Malta geldt dat de uitvoering van deze taken dringend aandacht vereist. Wanneer dit bij de toetreding niet is rechtgetrokken, kunnen er maatregelen nodig zijn om andere lidstaten te beschermen tegen schade die kan worden veroorzaakt door nalatigheid bij de handhaving in deze twee landen.
- Beschikbaarheid van EU-middelen
Alle toetredende landen moeten hun inspanningen vergroten om de benodigde procedures en instellingen op te zetten om in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid de marktinterventies toe te passen en rechtstreeks betalingen aan boeren te doen, maar er zijn ernstige zorgen, met name ten aanzien van Cyprus, Hongarije, Malta, Polen en Slowakije dat daar bij de toetreding nog geen goed functionerende systemen in werking zullen zijn. Dit betreft het opzetten van een tot betaling gemachtigde instelling en (behalve op Cyprus) de uitvoering van het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS). Dit zijn centrale elementen voor de betaling van gelden vanuit het gemeenschappelijk landbouwbeleid aan boeren. Tenzij deze situatie verbeterd, lopen nieuwe lidstaten het risico dat zij geen volledige terugbetaling bekomen voor de uitkeringen die zij aan hun boeren overmaakten.
Cyprus en Malta hebben nog te weinig vooruitgang geboekt bij het opzetten van de noodzakelijke mechanismen voor de buitenlandse handel in agrarische producten. Wanneer dat niet wordt opgelost, zullen er zich op enkele onderdelen problemen voordoen, waaronder het beheer van exportrestituties voor de uitvoer uit deze landen en het beheer van invoervergunningen. Zulke problemen zouden gevolgen kunnen hebben voor wat betreft de terugbetaling uit EU-middelen, zoals hierboven beschreven.
Er zijn ernstige zorgen over de Hongaarse voorbereidingen op de uitvoering van programma's voor plattelandsontwikkeling, met name gezien het aantal activiteiten die nog moeten worden voltooid en de onduidelijke definitie van verantwoordelijkheden en de gebrekkige coördinatie. Als gevolg hiervan kan het Hongaarse programma mogelijk niet volgens plan van start gaan, waardoor de beschikbaarheid van ondersteunende maatregelen voor begunstigde boeren zou kunnen worden vertraagd.
Op het gebied van het marktbeleid inzake de visserij zijn er ernstige zorgen ten aanzien van de Poolse wens om producentenorganisaties op te richten, aangezien hiervoor de benodigde controlemaatregelen en bestuurlijke capaciteit beschikbaar moeten zijn. Zolang deze situatie niet is opgelost zullen de Poolse vissers niet van de EU-marktinterventie kunnen profiteren.
C. Aanpak van leemten
Het is duidelijk dat, wanneer het acquis voor één of meer hoofdstukken niet is uitgevoerd, de burgers en marktdeelnemers in het betreffende land na toetreding zouden worden getroffen doordat zij niet het volle voordeel van het lidmaatschap kunnen genieten. Als hoedster van de verdragen moet de Commissie erop toezien dat die lidstaat zijn verplichtingen met betrekking tot het acquis naleeft, en ervoor helpen zorgen dat men weer van de voordelen van het lidmaatschap kan profiteren.
Door de ingrijpende integratie in de Unie zou een dergelijke nalatigheid in veel gevallen ook burgers en marktdeelnemers in andere lidstaten treffen. Daarom kan de Commissie in aanvulling op het toezicht op de naleving van het acquis in bepaalde gevallen ook maatregelen moeten nemen om zulke negatieve grensoverschrijdende effecten op te heffen of te neutraliseren. De basis voor deze maatregelen wordt gevonden in een aantal specifieke bepalingen in het toetredingsverdrag.
De door de Commissie en de Unie te nemen maatregelen kunnen beschermingsmaatregelen zijn, of soms ook ondersteunende maatregelen om een nieuwe lidstaat te helpen om de aanvankelijke moeilijkheden te overwinnen.
1. Beschermingsmaatregelen
Wanneer in een lidstaat het acquis niet naar behoren wordt uitgevoerd, kunnen particuliere en publieke partijen juridische stappen nemen om EG-wetgeving af te dwingen. Burgers en bedrijven in de nieuwe lidstaten kunnen naar de nationale rechter gaan en, in laatste instantie, naar het Europese Hof van Justitie, en hun regering loopt dan het risico, te worden veroordeeld. Dit geldt niet alleen voor het acquis dat vanaf de datum van toetreding rechtstreeks van kracht is, maar tot op zekere hoogte ook voor richtlijnen wanneer deze niet, of niet correct, zijn omgezet.
De Commissie neemt zelf ook stappen tegen schendingen van communautaire verplichtingen. Wanneer een situatie niet kan worden geregeld door middel van een procedure wegens schending van het Gemeenschapsrecht, waarbij een formele schriftelijke uitwisseling met de betreffende lidstaat plaatsvindt, kan de Commissie de zaak verwijzen naar het Hof van Justitie.
De Commissie intervenieert ook rechtstreeks in haar hoedanigheid als uitvoerend orgaan, bijvoorbeeld bij schending van de mededingingswetgeving, of in haar hoedanigheid om de begroting uit te voeren, bijvoorbeeld bij de uitvoering van de structuurfondsen. Met name wanneer een nieuwe lidstaat niet de procedurele of gegevensgerichte regels betreffende betalingen in de landbouw (rechtstreekse betalingen aan boeren of andere maatregelen) of betalingen voor projecten en maatregelen in het kader van het Cohesiefonds of de Structuurfondsen in acht neemt, kan de Commissie geen gelden uit de communautaire begroting vrijgeven. Zelfs als de moeilijkheden van tijdelijke aard zijn, kan dat ernstige gevolgen hebben voor het inkomen of levenskwaliteit van burgers en marktdeelnemers in de nieuwe lidstaten, alsmede voor het algemeen saldo van financiële transferten tussen een nieuwe lidstaat en de communautaire begroting. Deze gevolgen zijn niet afhankelijk van een specifiek Commissiebesluit, maar van de toepassing van bestaande regels en voorschriften zoals die gelden voor op alle huidige en toekomstige lidstaten.
In bepaalde gevallen kunnen er specifieke maatregelen noodzakelijk zijn om de (directe) negatieve gevolgen van niet-naleving van het acquis te voorkomen of om daarmee om te gaan. Voor bepaalde aspecten is de mogelijkheid om zulke vrijwarings- of beheersmaatregelen te treffen reeds in het acquis zelf voorzien, bijvoorbeeld voor voedselveiligheid: zoals in het verleden een aantal malen is gebeurd, kan de Commissie maatregelen nemen om de verkoop of uitvoer van levensmiddelen uit een bepaalde regio of lidstaat stil te leggen. Een ander voorbeeld is het wegvervoer. De voorwaarden om zulke maatregelen te kunnen nemen en de bijbehorende procedures uit te voeren, zijn beschreven in de specifieke rechtsbesluiten aangaande de desbetreffende sector. Een kenmerk is dat deze kunnen worden ingeroepen door de Commissie, soms na overleg met de lidstaten; daartoe moet er een acuut probleem bestaan dat leidt tot ernstige schade, of ten minste de dreiging daarvan inhoudt.
Tenslotte bevat het toetredingsverdrag drie vrijwaringsclausules. De eerste (in artikel 37) biedt huidige en nieuwe lidstaten de mogelijkheid, de Commissie te vragen om maatregelen tegen ernstige en aanhoudende moeilijkheden in een sector van het economisch leven. Hoewel deze vrijwaring is bedoeld tegen onvoorziene economische schokken ten gevolge van de uitbreiding, sluit deze geen gevallen uit waarin zulke schokken zouden worden vergroot doordat de autoriteiten het acquis niet naar behoren uitvoeren.
De tweede vrijwaringsclausule (artikel 38) is specifiek bedoeld voor de aanpak van gevallen waarin een nieuwe lidstaat niet voldoet aan zijn verbintenissen die in de toetredingsonderhandelingen zijn aangegaan, inclusief de behoorlijke toepassing van het acquis. Wanneer deze nalatigheid een ernstige verstoring van de werking van de interne markt veroorzaakt of dreigt te veroorzaken, kan de Commissie passende maatregelen treffen om met deze situatie om te gaan. Het doel van deze maatregelen kan zijn dat wordt getracht te zorgen voor een behoorlijke toepassing van het acquis ondanks het feit dat de overheid van de nieuwe lidstaat op dit punt nalatig is. Deze maatregelen kunnen inhouden dat de nieuwe lidstaat of zijn burgers en marktdeelnemers tijdelijk zijn uitgesloten van de voordelen die bepaalde wetgeving inzake de interne markt biedt, en van de voordelen die het lidmaatschap op specifieke onderdelen biedt, teneinde de integriteit van de interne markt te beschermen en schade aan anderen te voorkomen. Deze vrijwaringsmaatregelen zullen voortduren tot de nieuwe lidstaat zijn verplichtingen is nagekomen. Deze vrijwaring kan worden toegepast in gevallen waarin de interne markt in brede zin is betrokken, bijvoorbeeld wanneer het niet alleen gaat om het acquis dat valt onder de onderhandelde hoofdstukken 1 t.m. 6 (goederenverkeer, personenverkeer, levering van diensten, kapitaalbewegingen, vennootschapsrecht en mededingingsbeleid), maar kan ook worden toegepast op het sectoriële beleid dat valt onder andere onderhandelde hoofdstukken (bv. landbouw, vervoer, telecommunicatie, energie enz.) wanneer daarbij sprake is van grensoverschrijdende effecten.
De derde vrijwaringsclausule (artikel 39) is vergelijkbaar met de tweede, in die zin dat deze kwesties omvat inzake de wederzijdse erkenning in aangelegenheden betreffende strafzaken en burgerlijke rechtzaken.
De drie typen vrijwaringsmaatregelen op basis van het toetredingsverdrag kunnen tot 1 mei 2007 worden getroffen. Indien noodzakelijk kan reeds vóór de toetreding een beroep worden gedaan op vrijwaringsmaatregelen inzake de interne markt (op basis van artikel 38) en inzake de wederzijdse erkenning in aangelegenheden betreffende strafzaken en burgerlijke rechtzaken (artikel 39), en kunnen deze vanaf de toetreding van kracht worden. Wanneer de omstandigheden dat noodzakelijk maken, zal de Commissie niet aarzelen om van deze vrijwaringen gebruik te maken.
Hoewel de te nemen vrijwarings- of beheersmaatregelen in verhouding moeten staan met de omvang van het probleem en zo moeten zijn opgezet dat zij zo weinig mogelijk ontregeling veroorzaken, zal het onvermijdelijke effect in de meeste gevallen zijn dat de nieuwe lidstaten en hun burgers tijdelijk niet het volledige voordeel van het lidmaatschap zullen kunnen genieten. Het is daarom in het belang van alle partijen dat zij hun uiterste best doen om de resterende leemten vlot en effectief aan te pakken om te voorkomen dat er een dergelijke situatie ontstaat.
2. Ondersteunende maatregelen
Naast beschermingsmaatregelen of juridische maatregelen kunnen in een aantal gevallen specifieke ondersteunende maatregelen de aanpassing aan het acquis helpen verbeteren of versnellen. De Commissie is bereid om alle beschikbare middelen te onderzoeken om de nieuwe lidstaten zowel vóór als na toetreding bij te staan. Afhankelijk van de aard van het probleem, kan deze ondersteuning de vorm krijgen van collegiale bijstand, opleidingsseminars via TAIEX, SIGMA, kortetermijnjumelages (twinning light) of vergelijkbare instrumenten, die snel ter beschikking kan worden gesteld en kan worden gericht op goed afgebakende doelen, zoals in de Overgangsfaciliteit is voorzien.
Financiering kan worden aangevraagd vanuit resterende, niet toegewezen Phare-middelen, alsmede - vanaf de toetreding - vanuit de aanvullende middelen die in het kader van de Overgangsfaciliteit beschikbaar zijn (zie ook punt D.2 hieronder). Tevens kan voor het aanpakken van leemten in de nieuwe lidstaten gebruik worden gemaakt van een aantal bestaande gespecialiseerde mechanismen (zoals Customs 2007, Fiscalis en andere programma's).
D. Volgende stappen
1. Tussen nu en de toetreding
De toetredende landen en de diensten van de Commissie hebben goed samengewerkt om de resterende leemten bij de voorbereiding aan te wijzen. Alle inspanningen moeten nu worden gericht op het oplossen van openstaande kwesties in de omzetting en uitvoering van het acquis, zodat tegen de tijd van toetreding alle resterende leemten kunnen zijn gesloten. Hoewel de diensten van de Commissie constructief met de toetredende landen samenwerken om de mogelijkheden aan te wijzen om deze doelstelling te verwezenlijken, blijft dit toch de taak en verantwoordelijkheid van de toetredende landen zelf. Er resteren nog slechts enkele maanden.
Gezien haar rol als hoedster van de verdragen zal de Commissie de monitoring tot aan de toetreding voortzetten. Dit is ook gevraagd door de Raad. De Commissie is van plan, zich te concentreren op kwesties die extra inspanningen vereisen en op de specifieke kwesties van ernstige zorg die in dit verslag zijn aangewezen, en samen met de toetredende landen de vorderingen controleren die zijn geboekt sinds de peildatum van 30 september die voor de uitgebreide monitoringverslagen is gehanteerd. Dat is het vervolg op de bevindingen van het voorliggende verslag en moet plaatsvinden voor 1 mei 2004. Dit zal een essentiële stap zijn op basis waarvan de Commissie voorstellen kan doen en besluiten kan nemen over beleidsmaatregelen, indien dat nog voor de toetreding noodzakelijk is. Wanneer de omstandigheden dat vereisen zal de Commissie de benodigde beleidsmaatregelen nemen, inclusief vrijwaringsmaatregelen, procedures wegens schending van het Gemeenschapsrecht of financiële beheersmaatregelen.
Ondersteunende maatregelen, zoals bedoeld in punt C.2 hierboven, moeten snel worden verstrekt op basis van de concrete bevindingen van de uitgebreide monitoringverslagen zodat deze tot tastbare resultaten kunnen leiden, wanneer dat nog voor de toetreding noodzakelijk is. De diensten van de Commissie zullen deze taak op actieve wijze voortzetten.
2. Vanaf de toetreding
Vanaf de toetreding zal de Commissie haar normale rol ten opzichte van een lidstaat innemen, maar haar monitoring van de nieuwe lidstaten om na te gaan of deze hun verplichtingen nakomen, zal niet afnemen. Daarvoor worden wel andere procedures gebruikt, terwijl de resultaten op andere wijze zichtbaar worden gemaakt, bijvoorbeeld op het 'Scorebord van de interne markt' voor de omzetting van richtlijnen inzake de interne markt, in plaats van met 'periodieke verslagen'. Indien mogelijk zal dit zijn gebaseerd op de lopende voorafgaande kennisgeving van de omzetting van richtlijnen via het TAIEX-kantoor. De Commissie zal haar normale taak op zich nemen om de regels van het acquis te coördineren en ten uitvoer te leggen en, indien noodzakelijk, bestuurlijke en juridische stappen nemen. De relatie van burgers en marktdeelnemers met de Commissie zal rechtstreekser worden; zij zullen klachten mogen deponeren wanneer zij vinden dat hun nationale overheid niet aan het acquis voldoet, en die klachten laten onderzoeken. Bovendien blijven, zoals hierboven beschreven, bepaalde specifieke procedures zoals de in het toetredingsverdrag opgenomen vrijwaringen, ook na de toetreding van toepassing.
Het programma Phare en de ondersteunende programma's voor Cyprus en Malta, evenals de twee andere grote programma's voor pre-toetredingsbijstand, ISPA en Sapard, worden door de toetreding van de nieuwe lidstaten beëindigd per 31 december 2003hoewel de uitvoering ervan ook na de toetreding zal doorlopen.
De uitvoering van Phare-programma's en de equivalenten daarvan voor Cyprus en Malta, die voor 1 januari 2004 waren vastgelegd, wordt de eerstvolgende drie jaar voortgezet. Deze uitvoering vindt volledig plaats onder beheer en verantwoordelijkheid van het Nationaal Fonds en de uitvoerende instanties van de nieuwe lidstaten. De Commissie zal afstand doen van controles vooraf bij aanbestedingen en gunningen nadat zij bij controle heeft vastgesteld dat de bijbehorende structuren in de toetredende landen voldoen aan de criteria volgens de Verordening betreffende de coördinatie van pre-toetredingsbijstand . Het toetredingsverdrag (artikel 33 van de Akte) bepaalt dat toetredende landen deze vrijstelling uiterlijk bij hun toetreding moeten verwerven; wanneer dat doel niet wordt gehaald, kan dat ertoe leiden dat middelen worden opgeschort of zelfs verloren gaan.
Verordening (EG) nr. 1266/1999 van de Raad van 21 juni 1999 betreffende de coördinatie van de bijstand aan de kandidaat-lidstaten in het kader van de pretoetredingsstrategie en houdende wijziging van Verordening (EEG) nr. 3906/89 (PB L 161, 26.6.1999, blz. 68).
Vanaf de toetreding is er voor het openbaar bestuur van de nieuwe lidstaten via de Overgangsfaciliteit verdere gerichte bijstand ter verbetering van de uitvoering en handhaving van het acquis beschikbaar. De Overgangsfaciliteit is bedoeld als een nieuw tijdelijk instrument dat de nieuwe lidstaten moet bijstaan bij de ontwikkeling en versterking van hun bestuurlijke capaciteit om de communautaire wetgeving op een aantal centrale gebieden uit te voeren en te handhaven en de collegiale uitwisseling van goede praktijken te bevorderen. Voor de eerste drie jaar na toetreding is een totaal bedrag van EUR 426 miljoen (prijspeil van 2004) beschikbaar. De Overgangsfaciliteit is niet alleen qua doelstelling vergelijkbaar met de maatregelen voor institutionele versterking in het kader van Phare, maar - gezien het belang van continuïteit, eenvoud en efficiëntie - ook qua regels voor de uitvoering door de nieuwe lidstaten, die de Phare-regels zo dicht mogelijk benaderen.
De programma's ISPA en Sapard (en de component voor economische en sociale cohesie van het programma Phare) zullen worden opgevolgd door het grotere Cohesiefonds respectievelijk het Europees Oriëntatie- en Garantiefonds voor de Landbouw (EOGFL). Een soepele overgang zal zijn gewaarborgd door de voortzetting van activiteiten op de gebieden vervoer en milieu in het kader van het ISPA en van plattelandsontwikkeling in het kader van Sapard, waarin deze programma's zullen worden ondergebracht. Bovendien komen projecten in nieuwe lidstaten vanaf 1 januari 2004 in aanmerking voor structurele financiering door de EU vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en het Europees Sociaal Fonds.
Met de inwerkingtreding van het Verdrag van Amsterdam in mei 1999 is het Schengen-acquis, inclusief de (tweefasige) uitvoeringsmechanismen zoals voorzien in de Overeenkomst van Schengen, opgenomen in het raamwerk van de Europese Unie. Toetreding tot de EU leidt echter niet onmiddellijk tot opheffing van controles aan de binnengrenzen, want dat zal zijn onderworpen aan een afzonderlijk besluit van de Raad. In het besluit ter bevestiging van de capaciteit van elke nieuwe lidstaat om het Schengen-acquis uit te voeren, worden alle voorwaarden en procedures in aanmerking genomen die voor de samenwerking in het kader van Schengen worden toegepast, en wel op dezelfde basis als voor de huidige lidstaten.
Er is een Schengen-Faciliteit in het leven geroepen om tekortkomingen te kunnen aanpakken die tijdens de voorbereidingen van de participatie in Schengen zijn geïdentificeerd. Deze is erop gericht om de infrastructuur en apparatuur voor de uitvoering van het Schengen-acquis te versterken, met bijzondere nadruk op versterking van de controles aan de buitengrenzen. De Schengen-Faciliteit, ten bedrage van EUR 963 miljoen (prijspeil van 2004), komt ter beschikking van zeven begunstigde nieuwe lidstaten gedurende de eerste drie jaar na hun toetreding.
De tien toetredende landen zullen snel en volledig in de bestaande EU-procedures van begrotingsbewaking en economische beleidscoördinatie worden opgenomen, waarbij dezelfde regels worden toegepast als voor de huidige lidstaten. In het bijzonder zullen deze worden opgenomen in de bijgewerkte versie van 2004 van de brede economische beleidsrichtsnoeren, die geldt voor een periode van twee jaar (2004-2005). Er komen aanbevelingen voor de afzonderlijke landen, en de toetredende landen zullen voor de eerste maal in januari 2005 worden opgenomen in het uitvoeringsrapport over de brede economische beleidsrichtsnoeren.
Ten aanzien van de begrotingsbewaking zal naar verwachting in 2004 kunnen worden voldaan aan de rapporteringstermijnen inzake begrotingszaken (voor 1 maart en voor 1 september). Vanaf de datum van toetreding kan de Commissie, indien noodzakelijk, een procedure bij buitensporige tekorten beginnen.
De nieuwe lidstaten worden uitgenodigd om per 15 mei 2004 hun eerste convergentie programma's in te dienen. Dit kan een bijgewerkte versie zijn van de economische pretoetredingsprogramma's. De nieuwe convergentieprogramma's zouden in overeenstemming met de gedragscode tussen half oktober en 1 december 2004 moeten worden ingediend.
Ten aanzien van de wisselkoers, een belangrijk aspect van het kader voor de coördinatie van EU-beleid, moeten nieuwe lidstaten bij de toetreding hun wisselkoersbeleid behandelen als een zaak van gezamenlijk belang, zoals het EG-Verdrag voorschrijft. Op verzoek kan een nieuwe lidstaat na toetreding deelnemen in het wisselkoersmechanisme ERM-II, afhankelijk van overeenstemming over de spilkoers en de fluctuatiemarge. Wisselkoersregimes mogen echter niet geïsoleerd worden gezien, en de participatie in het ERM-II moet bijdragen om te komen tot een reële en nominale convergentie. Hoewel het ERM-II een zekere flexibiliteit verschaft, kan het met het oog op grote en wisselvallige kapitaalstromen, grote begrotingsonevenwichtigheden of het risico van grote economische schokken zinvol zijn om gedurende enige tijd buiten het ERM-II te blijven.
De toetredende landen zullen vanaf hun toetreding in de economische en monetaire unie deelnemen, zij het met een afwijking, gezien zij nog niet hebben voldaan aan de criteria om de gemeenschappelijke munteenheid in te voeren. De toetredende landen hebben strategieën voorgelegd om de doelstelling te verwezenlijken dat men uiteindelijk tot de eurozone toetreedt. Deze plannen lopen van land tot land uiteen, wat wordt verklaard door verschillende economische uitgangsomstandigheden en wisselkoersregimes. Het EG-Verdrag geeft geen tijdschema aan maar vraagt van de lidstaten dat zij een beleid voeren dat is gericht op een hoge mate van duurzame convergentie. Dit wordt ten minste elke twee jaar onderzocht, of eerder op verzoek van een lidstaat met een 'afwijking'. Het is de bedoeling om eind 2004 voor het eerst zulk een beoordeling te presenteren in een 'convergentieverslag'.
E. Conclusies
De Commissie heeft voortdurend [en gedurende een aantal jaren nauwlettend] de vorderingen gevolgd die de toetredende landen hebben gemaakt om aan de vereisten van het lidmaatschap te voldoen. De laatste bevindingen van deze gedegen monitoringoperatie zijn opgesomd en gepubliceerd in de periodieke verslagen en het strategiedocument over 2002. In februari en mei 2003 zijn er in het kader van het vervolg op onderhandelingen twee monitoringoperaties aan de Raad gepresenteerd. De Commissie sluit dit proces af met een reeks uitgebreide monitoringverslagen voor elk van de toetredende landen, waarbij met name wordt gekeken of zij in staat zijn om vanaf de eerste dag van het lidmaatschap te voldoen aan de verbintenis om het acquis volledig toe te passen.
Uit deze verslagen komt naar voren dat de toetredende landen zich het afgelopen jaar bijzondere inspanningen hebben getroost om hun langlopende voorbereidingen voor het lidmaatschap te voltooien, waarbij zij blijk hebben gegeven van hun wil om het acquis vanaf 1 mei 2004 te kunnen toepassen. Zij hebben een zeer hoge mate van aanpassing bereikt, en dienen in het algemeen voor deze prestaties te worden geprezen. Monitoring is in dit kader een effectief hulpmiddel gebleken en heeft ertoe bijgedragen dat de voorbereidingen zijn versneld.
In deze uitgebreide operatie is de Commissie niet komen te staan voor grote verrassingen of zaken die pas in een zeer laat stadium werden ontdekt. De monitoringoperatie bevestigt eerdere analyses en beschrijft de algehele vooruitgang die is geboekt sinds de laatste periodieke verslagen, die in oktober 2002 zijn gepubliceerd.
In het licht van de uitvoerige bevindingen in dit verslag, kan worden besloten dat de toetredende landen over het algemeen bij verreweg voor de meeste hoofdstukken gereed zullen zijn voor toetreding, ook al zijn er in sommige gevallen nog kleine aanpassingen nodig. Maar toch moeten er nog een aantal kwesties worden geregeld die tussen nu en het tijdstip van toetreding extra inspanningen vergen.
Er is een beperkt aantal kwesties van ernstige zorg. In vervolg op dit verslag zal de Commissie elk van de toetredende landen afzonderlijk op de specifieke geïdentificeerde punten van zorg attent maken door waarschuwingsbrieven te versturen en passend overleg te organiseren. Wanneer er niet onmiddellijk en resoluut actie wordt ondernomen, zullen de betreffende landen hoogstwaarschijnlijk hun verbintenissen voor het lidmaatschap op die specifieke gebieden niet kunnen nakomen en zullen hun burgers en marktdeelnemers niet het volle voordeel van het EU-lidmaatschap kunnen genieten. Zulke specifieke kwesties zijn er in alle toetredende landen, waarbij het, afhankelijk van het land, gaat om tussen de één en vier hoofdstukken van het acquis. Alle inspanningen moeten nu worden gericht op het oplossen van de nog openstaande kwesties ten aanzien van de omzetting en uitvoering van het acquis, zodat alle resterende leemten tegen het tijdstip van toetreding zullen zijn opgevuld. Dat is haalbaar. Indien van toepassing, is de Commissie bereid om de overheden van de toetredende landen gerichte bijstand te verlenen, die snel ter beschikking kan worden gesteld.
In de maanden voor toetreding zal de Commissie samen met de toetredende landen nauwlettend de resterende kwesties blijven volgen. Wanneer wordt vastgesteld dat openstaande opgaven niet naar behoren vóór de toetreding zijn voltooid, is de Commissie vastbesloten om de noodzakelijke maatregelen te nemen, indien nodig nog vóór de toetreding, om zo'n situatie aan te pakken.
De voorbereiding van de toetredende landen is nu in een vergevorderd stadium gekomen. De Commissie heeft er vertrouwen in dat de uitbreiding op 1 mei 2004 in goede orde kan plaatsvinden. Zij zal echter niet aarzelen om alle haar ten dienste staande middelen te gebruiken om de behoorlijke uitvoering van de regels en het beleid van de Unie te waarborgen, daar zij de rol vervult van hoedster van het verdrag, ten voordele van alle lidstaten van de Unie.
BIJLAGEN
BIJLAGE: CONCLUSIES VAN DE UITGEBREIDE MONITORINGVERSLAGEN OVER DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, ESTLAND, CYPRUS, LETLAND, LITOUWEN, HONGARIJE, MALTA, POLEN, SLOVENIË EN SLOWAKIJE
Tsjechische Republiek
De Tsjechische Republiek heeft over een brede linie haar macro-economische stabiliteit gehandhaafd. De overheidsfinanciën zijn echter verslechterd. De Tsjechische Republiek is voortgegaan met haar programma van hervormingen, zij het met enige aarzeling.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. De aanhoudende verslechtering van het algemene overheidstekort heeft de regering stappen doen nemen om de overheidsfinanciën te saneren en een reeks maatregelen te presenteren die in 2006 het tekort moeten terugbrengen tot 4 %. Er zijn meer ingrijpende en uitgebreide hervormingen nodig die ook de sociale uitkeringen, het pensioenstelsel en de gezondheidszorg omvatten. HetTsjechische consolidatieagentschap heeft de uitverkoop van dubieuze activa aan particuliere investeerders hervat. Dit proces zou moeten worden versneld om de economie te ontdoen van onjuist toegewezen middelen.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van de Tsjechische Republiek het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Op het gebied van het openbaar bestuur zouden er voldoende middelen moeten worden toegewezen voor de uitvoering van de Wet op het openbaar ambt die op 1 januari 2005 in werking treedt. Bij justitie is de verkorting van de duur van gerechtelijke procedures een aandachtspunt dat verdere verbetering behoeft. Corruptiebestrijding moet grote prioriteit blijven krijgen; met name de huidige vervolging van corruptiegevallen dient te worden opgevoerd.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat de Tsjechische Republiek op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen, wetgeving volgens de nieuwe aanpak en het niet geharmoniseerde gebied in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; burgerrechten, vrij verkeer van werknemers en coördinatie van de stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen, beleggingsdiensten, effectenmarkten en de bescherming van persoonsgegevens in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; kapitaalbewegingen en betalingen, en betalingssystemen in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer; vennootschapsrecht en accountancy; en anti-trustbepalingen in het hoofdstuk mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw is de Tsjechische Republiek bij toetreding naar verwachting in staat om het acquis op een aantal horizontale terreinen uit te voeren, de meeste gemeenschappelijke marktordeningen, veterinaire aspecten zoals de bestrijding van dierziekten, en plattelandsontwikkeling; en het hoofdstuk visserij.
De Tsjechische Republiek zal naar verwachting bij toetreding ook in staat zijn om het acquis uit te voeren inzake: de meeste onderdelen van het hoofdstuk vervoersbeleid; belastingen; de economische en monetaire unie; statistieken; arbeidswetgeving, gelijke behandeling van vrouwen en mannen, sociale dialoog, volksgezondheid, werkgelegenheidsbeleid, maatschappelijke integratie en sociale bescherming in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; postale dienstverlening in het hoofdstuk telecommunicatie en informatietechnologie; cultuur in het hoofdstuk cultuur en audiovisueel beleid; ruimtelijke inrichting en ordening in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; horizontale wetgeving, luchtkwaliteit, afvalstoffenbeheer, industriële vervuiling en risicobeheer, waterkwaliteit, chemicaliën en genetisch gemodificeerde organismen, geluid, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming in het hoofdstuk milieu; op veiligheid gerichte maatregelen, niet op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; bijna alle aspecten van justitie en binnenlandse zaken; douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid en humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid in het acquis inzake buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; externe financiële controle en bescherming van de financiële belangen van de EG in het hoofdstuk financiële controle; en financiële en budgettaire bepalingen.
Ten tweede voldoet de Tsjechische Republiek op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om haar voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak en overheidsaanbestedingen in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening, de onderdelen verzekeringen, diensten van de informatiemaatschappij, het recht van vestiging en de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen; in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, de bestrijding van witwaspraktijken; in het hoofdstuk vennootschapsrecht, de bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten; en regels inzake overheidssteun in het hoofdstuk mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw gaat het om de tot betaling gemachtigde instelling, het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS), handelsmechanismen, de gemeenschappelijke marktordeningen voor suiker, wijn, alcohol en rundvlees, alsmede bijna alle fytosanitaire en veterinaire aspecten.
Hiertoe behoren ook de onderdelen: volksgezondheid en veiligheid, het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; het hoofdstuk telecommunicatie; audiovisueel beleid in het hoofdstuk cultuur en audiovisueel beleid; institutionele structuren, het wetgevingskader en financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; natuurbescherming in het hoofdstuk milieu; markttoezicht in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; bestrijding van fraude, corruptie en witwaspraktijken alsmede asielbeleid in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; in het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen; en interne financiële controle en verificatie van de overheid en controle op uitgaven voor structurele maatregelen in het hoofdstuk financiële controle.
Ten derde moet de Tsjechische Republiek onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om drie kwesties van ernstige zorg in drie hoofdstukken van het acquis aan te pakken, als zij op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft in het hoofdstuk vrij verkeer van personen, de voorbereidingen van de Tsjechische Republiek voor de wederzijdse erkenning van bepaalde beroepskwalificaties, waaronder in de gezondheidszorg. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw gaat het om de voortgang bij de modernisering van bedrijven in de landbouw- en voedselsector zodat deze voldoen aan de gezondheidseisen. Tot slot betreft dit het wegvervoer in het hoofdstuk vervoersbeleid, waarvoor de uitvoering van het sociale en technische acquis aanzienlijk zou moeten worden versterkt.
Estland
Tegen de achtergrond van een zwakke buitenlandse vraag is het macro-economische resultaat in Estland solide gebleven, hoewel het tekort op de lopende rekening aanzienlijk is opgelopen. De autoriteiten hebben hun programma van hervormingen voortgezet, met name de hervorming van het pensioenstelsel en van het financieel toezicht.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. Het expansieve begrotingsbeleid, met name in 2002 en 2003 bij de centrale en lokale overheden, houdt een risico in voor de macro-economische stabiliteit, vooral met het oog op een toenemend tekort op de lopende rekening. Er wordt een actief arbeidsmarktbeleid gevolgd om het probleem van de werkloosheid aan te pakken, en de vorderingen zijn tot nu toe bevredigend. De herstructurering van de sector bitumineuze leisteen vordert, maar de energiemarkt is niet verder geliberaliseerd.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Estland het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Bij het openbaar bestuur zouden zwakke punten in de condities voor dienstverlening en loopbaanstructuren moeten worden verbeterd, evenals de coördinatie bij de civiele dienst als geheel. Er moet nog een aantal verdere hervormingen van het justitiële apparaat worden doorgevoerd, en die komen voor een deel voort uit het nieuwe Wetboek van strafvordering dat in juli 2004 van kracht moet worden. Estland zou de effectiviteit van zijn anti-corruptiemaatregelen moeten blijven verbeteren.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Estland op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen en wetgeving volgens de nieuwe aanpak in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; burgerrechten, het vrije verkeer van werknemers en coördinatie van stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen en verzekeringen in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; kapitaalbewegingen en betalingen alsmede betalingssystemen in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer; vennootschapsrecht en accountancy; en mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Estland bij toetreding naar verwachting in staat zijn om het acquis uit te voeren op een aantal horizontale terreinen ten aanzien van de meeste gemeenschappelijke marktordeningen, plattelandsontwikkeling en - op veterinair gebied - de bestrijding van dierziekten, zoötechniek en dierenwelzijn; en in het hoofdstuk visserij, de onderdelen overheidssteun en internationale overeenkomsten.
Estland zal naar verwachting bij toetreding ook in staat zijn om het acquis uit te voeren inzake: de meeste onderdelen van het hoofdstuk vervoersbeleid; de meeste onderdelen van het hoofdstuk belastingen; economische en monetaire unie; statistieken; volksgezondheid en veiligheid, sociale dialoog, werkgelegenheidsbeleid, maatschappelijke integratie en sociale bescherming in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; het hoofdstuk energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; cultuur en audiovisueel beleid; programmering voor het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; horizontale wetgeving, industrieel risicobeheer, waterkwaliteit, chemicaliën en genetisch gemodificeerde organismen en geluid in het hoofdstuk milieu; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; bijna alle onderden van het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid en humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid in het acquis inzake buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; de meeste onderdelen van het hoofdstuk financiële controle; en het hoofdstuk financiële en budgettaire bepalingen.
Ten tweede voldoet Estland op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak inzake het vrije verkeer van goederen, alsmede overheidsaanbestedingen en het niet-geharmoniseerde gebied; in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening, de onderdelen beleggingsdiensten, effectenmarkten, bescherming van persoonsgegevens, diensten van de informatiemaatschappij, het recht van vestiging en de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen; in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, de versterking van zijn inspanningen in de bestrijding van witwaspraktijken; en in het hoofdstuk vennootschapsrecht, de bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw gaat het om de tot betaling gemachtigde instelling, het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS), handelsmechanismen, de gemeenschappelijke marktordening voor melk, besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en dierlijke bijproducten, het veterinaire controlesysteem, de handel in levende dieren en dierlijke producten, gezondheidsnormen in bedrijven in de landbouw- en voedselsector, gemeenschappelijke maatregelen, diervoeding en fytosanitaire kwesties; en de meeste onderdelen van het hoofdstuk visserij.
Dit omvat ook in het hoofdstuk vervoersbeleid het zee- en luchtvervoer; in het hoofdstuk belastingen, de directe belastingen; volksgezondheid, het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; telecommunicatie en informatietechnologie, inclusief postale dienstverlening; het wetgevingskader, institutionele structuren en financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; aanpassing en uitvoering van wetgeving inzake luchtkwaliteit, afvalstoffenbeheer, industriële vervuiling, natuurbescherming, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming in het hoofdstuk milieu; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; gegevensbescherming en bestrijding van fraude, corruptie en witwaspraktijken in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; in het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen; en bescherming van de financiële belangen van de EG in het hoofdstuk financiële controle.
Ten derde moet Estland onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om drie kwesties van ernstige zorg in twee hoofdstukken van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft het hoofdstuk vrij verkeer van personen met betrekking tot de Estlandse voorbereidingen voor de wederzijdse erkenning van bepaalde beroepskwalificaties in de gezondheidszorg. Het betreft ook het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid, te weten de onderdelen arbeidswetgeving en de gelijke behandeling van vrouwen en mannen.
Cyprus
De economie van Cyprus is in 2002 minder gegroeid - maar is nog steeds veerkrachtig - terwijl de inflatie, de lopende rekening en het overheidstekort zijn verslechterd. De structurele hervorming is langzaam voortgezet, maar er resteren nog enkele kwesties die spelen op de lange termijn.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. In 2003 is in enkele sectoren de liberalisering van telecommunicatie, energie, luchtvervoer en postale dienstverlening uitgevoerd, maar in andere sectoren moet die nog plaatsvinden. De doelstellingen van de begrotingssanering zijn duidelijk niet gehaald, en het tekort op de lopende rekening is toegenomen. Er is vooruitgang geboekt bij het financiële toezicht, maar verdere verbeteringen blijven noodzakelijk. Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Cyprus het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Bij het openbaar bestuur moet het onpartijdige karakter van het openbaar ambt worden versterkt en moet bij een aantal organen die het acquis uitvoeren, aandacht worden besteed aan zwakke punten op het gebied van opleiding en personeelsvoorziening. Bij justitie moet de tijdsduur van gerechtelijke procedures worden beperkt om een behoorlijke handhaving van het acquis te waarborgen. Cyprus moet de corruptiebestrijding voortzetten op basis van een uitgebreid anti-corruptiebeleid, met inbegrip van regelgeving inzake de financiering van politieke partijen.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Cyprus op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen, wetgeving volgens de nieuwe aanpak, overheidsaanbestedingen en het niet-geharmoniseerde gebied in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties, burgerrechten, vrij verkeer van werknemers en coördinatie van stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen en verzekeringssector, de bescherming van persoonsgegevens, het recht van vestiging en de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, inclusief witwaspraktijken; vennootschapsrecht en accountancy; en mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Cyprus naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis op een aantal horizontale onderdelen uit te voeren, inclusief het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS), de gemeenschappelijke marktordeningen, plattelands ontwikkeling en veterinaire aspecten zoals de bestrijding van dierziekten, de handel in levende dieren en dierlijke producten, dierenwelzijn en zoötechniek; en in het hoofdstuk visserij, de onderdelen structurele maatregelen, marktbeleid, overheidssteun en internationale overeenkomsten.
Cyprus zal naar verwachting bij toetreding ook in staat zijn om het acquis uit te voeren inzake: de trans-Europese vervoersnetten in het hoofdstuk vervoersbeleid; belastingen; economische en monetaire unie; statistieken; arbeidswetgeving, gelijke behandeling van vrouwen en mannen, volksgezondheid, veiligheid op het werk, sociale dialoog, werkgelegenheidsbeleid, maatschappelijke integratie en sociale bescherming in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; efficiëntie en hernieuwbare energie, kernenergie en nucleaire veiligheid in het hoofdstuk energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; cultuur in het hoofdstuk cultuur en audiovisueel beleid; wetgevingskader, programmering en financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; horizontal wetgeving, luchtkwaliteit, afvalstoffenbeheer, industriële vervuiling en risicobeheer, waterkwaliteit, chemicaliën, geluid, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming in het hoofdstuk milieu; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; de meeste aspecten van justitie en binnenlandse zaken; douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid, humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid in het acquis inzake buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; externe financiële controle, controle op uitgaven voor structurele maatregelen en bescherming van de financiële belangen van de EU in het hoofdstuk financiële controle; en financiële en budgettaire bepalingen.
Ten tweede voldoet Cyprus op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak inzake het vrije verkeer van goederen; in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening, de beleggingsdiensten, effectenmarkten en diensten van de informatiemaatschappij; en in het hoofdstuk vennootschapsrecht, de bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw betreft het hier het informatienet inzake landbouwbedrijfsboek houdingen, het veterinaire controlesysteem, besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en dierlijke bijproducten, gezondheidsnormen in bedrijven in de landbouw- en voedselsector, gemeenschappelijke maatregelen, diervoeding en sommige aspecten van de fytosanitaire wetgeving; en in het hoofdstuk visserij, het beheer van visbestanden en de vloot, alsmede inspectie en controle.
Dit omvat ook de onderdelen wegvervoer en luchtvervoer in het hoofdstuk vervoersbeleid; volksgezondheid, het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; continuïteit van de voorziening, concurrentievermogen en de interne energiemarkt in het hoofdstuk energie; telecommunicatie en informatietechnologie, inclusief postale dienstverlening; audiovisueel beleid in het hoofdstuk cultuur en audiovisueel beleid; institutionele structuren in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; natuurbescherming en genetisch gemodificeerde organismen in het hoofdstuk milieu; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; visumbeleid en asielbeleid in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; buitenlandse betrekkingen, voor wat betreft de doorlichting van bilaterale overeenkomsten met derde landen; en interne financiële controle en verificatie van de overheid in het hoofdstuk financiële controle.
Ten derde moet Cyprus onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om drie kwesties van ernstige zorg in twee hoofdstukken van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft het hoofdstuk landbouw, met name de voorbereidingen van Cyprus om een tot betaling gemachtigde instelling in te richten en om zich voor te bereiden op de toepassing van externe handelsmechanismen. Het gaat ook om het hoofdstuk vervoersbeleid, te weten het onderdeel maritieme veiligheid.
Letland
De sterke economische bedrijvigheid zet zich door, ondanks een zwak buitenlands klimaat. Het programma van economische hervormingen is voortgezet.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. Er hebben zich positieve ontwikkelingen voorgedaan waar het gaat om actieve beleidsmaatregelen op de arbeidsmarkt, maar er bestaan nog een aantal weerbarstige structurele patronen. In 2002 is het begrotingsbeleid expansiever geworden. Over het algemeen zijn er geschikte condities gecreëerd om buitenlandse investeringen aan te trekken, maar het klimaat om nieuwe bedrijven op te zetten, is nog enigszins problematisch. Er is enige vooruitgang geboekt doordat de bestuurlijke en justitiële capaciteit met betrekking tot het bedrijfsleven is verbeterd.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Letland het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Bij het openbaar bestuur is het van belang om de managementstructuur van het openbaar ambt te harmoniseren op basis van transparante regels en methoden in personeelsaangelegenheden en om de controleerbaarheid van overheidsinstanties te versterken. De hervorming van het rechtsstelsel vraagt bijzondere aandacht, vooral voor de voltooiing van het wetgevingskader, met name de dringende noodzaak om de nieuwe Wet inzake de rechterlijke macht aan te nemen, alsmede het Wetboek van strafvordering, en voor de uitvoering van de wetgeving inzake de organisatie van de rechtbanken zelf. De corruptiebestrijding moet grote prioriteit blijven krijgen. Met name zijn er verdere inspanningen nodig om de juridische basis te voltooien en het nieuwe bureau voor corruptiebestrijding te versterken.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Letland op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen, wetgeving volgens de nieuwe aanpak in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; burgerrechten, vrij verkeer van werknemers en coördinatie van stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; betalingssystemen en bestrijding van witwaspraktijken in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer; vennootschapsrecht en accountancy; en regels voor overheidssteun in het hoofdstuk mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Letland naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis op een aantal horizontale onderdelen uit te voeren, de meeste gemeenschappelijke marktordeningen, plattelandsontwikkeling en een aantal veterinaire aspecten, met name zoötechniek en diervoeding; en in het hoofdstuk visserij op de onderdelen structurele maatregelen, overheidssteun en internationale overeenkomsten.
Letland zal naar verwachting bij toetreding ook in staat zijn om het acquis uit te voeren: voor de meeste onderdelen van het hoofdstuk vervoersbeleid; accijnzen en directe belastingen in het hoofdstuk belastingen; economische en monetaire unie; statistieken; de meeste onderdelen van het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; de meeste onderdelen van het hoofdstuk energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; cultuur en audiovisueel beleid; programmering in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; milieu; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; de meeste onderdelen van het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; douanewetgeving in het hoofdstuk douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid, humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid van het acquis inzake buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; interne financiële controle en controle op de overheid; en financiële en budgettaire bepalingen.
Ten tweede voldoet Letland op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak inzake het vrije verkeer van goederen, alsmede overheidsaanbestedingen en het niet-geharmoniseerde gebied; in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening, de onderdelen verzekeringen, beleggingsdiensten, effectenmarkten, bescherming van persoonsgegevens, diensten van de informatie maatschappij, het recht van vestiging en de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen; in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, de resterende beperkingen op kapitaalbewegingen en betalingen; in het hoofdstuk vennootschapsrecht, de bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten; en anti-trustbepalingen in het hoofdstuk mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw betreft het hier de tot betaling gemachtigde instelling, het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS), handelsmechanismen, de gemeenschappelijke marktordeningen voor zuivel, suiker en rundvlees, het veterinaire controlesysteem, gezondheidsnormen in bedrijven in de landbouw- en voedselsector, de handel in levende dieren en dierlijke producten, de bestrijding van dierziekten, gemeenschappelijke maatregelen inclusief residuen, dierenwelzijn en fytosanitaire aspecten; en in het hoofdstuk visserij, het beheer en de inspectie van visbestanden en van de vloot, alsmede het marktbeleid.
Dit omvat ook: het onderdeel luchtvervoer in het hoofdstuk vervoersbeleid; BTW, inclusief bestuurlijke capaciteit in het hoofdstuk belastingen; volksgezondheid, het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; concurrentievermogen en de interne energiemarkt in het hoofdstuk energie; telecommunicatie en informatietechnologie, inclusief postale dienstverlening; wetgevingskader, financieel beheer en financiële controle alsmede institutionele structuren in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; gegevensbescherming, migratie, asielbeleid, bestrijding van fraude, corruptie en drugs in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen; en externe financiële controle, controle op uitgaven voor structurele maatregelen en de bescherming van de financiële belangen van de EG in het hoofdstuk financiële controle.
Ten derde moet Letland onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om vijf kwesties van ernstige zorg in vier hoofdstukken van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft het hoofdstuk vrij verkeer van personen, te weten de voorbereidingen van Letland voor het algemene systeem van wederzijdse erkenning van kwalificaties van en opleidingen voor bepaalde beroepen, waaronder in de gezondheidszorg. Dit betreft ook het hoofdstuk landbouw ten aanzien van besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en dierlijke bijproducten. Het betreft in het hoofdstuk belastingen, de onderdelen bestuurlijke samenwerking en wederzijdse bijstand op het gebied van de BTW, met name het systeem voor interconnectiviteit. Tot slot betreft het de bestuurlijke en operationele capaciteit in het hoofdstuk douane-unie, aangaande bepaalde systemen voor informatietechnologie.
Litouwen
Ondanks een trage groei in de EU zijn de macro-economische resultaten van Litouwen in 2002 bijzonder krachtig geweest. De autoriteiten hebben op actieve wijze hun hervormingsprogramma voortgezet, hoewel op een aantal gebieden, zoals bij de hervorming van het pensioenstelsel en de structurele hervorming van de belastingen, nog verdere vorderingen nodig zijn.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. Hoewel het begrotingsbeleid nog steeds sterk op verdere sanering is gericht, zijn er een aantal factoren die de begrotingsdoelstelling van de regering in gevaar zouden kunnen brengen, en dat maakt de formulering van een uitgebreide begrotingsstrategie noodzakelijk, waarbij alle lopende financiële verplichtingen van de centrale en lokale overheden in aanmerking worden genomen. Er wordt een actief arbeidsmarktbeleid ingezet om het probleem van de hoge, aanhoudende werkloosheid aan te pakken, maar de uitvoering van deze beleidsmaatregelen is van cruciaal belang. De hervorming van het pensioenstelsel is gevorderd doordat het parlement wetgeving heeft aangenomen, maar met de lopende plannen lukt het niet om iets te doen aan de dreiging van een tekort bij de sociale zekerheid. Er is flinke vooruitgang geboekt bij de verbetering van de bestuurlijke en justitiële capaciteit, die met name relevant is voor het wetgevingskader inzake faillissementen alsmede de herstructurering van bedrijven en de markttoegang, maar de autoriteiten moeten doorgaan om hun hervormingsprogramma zonder vertraging te kunnen voltooien.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Litouwen het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Op het gebied van openbaar bestuur verdient een aantal aspecten bijzondere aandacht. Hiertoe behoren de aanwerving en het vasthouden van zowel ervaren vakmensen als lager geplaatste en lokale ambtenaren, teneinde het acquis, inclusief het beheer van de structuurfondsen, te kunnen uitvoeren. Er zijn extra personeel, opleidingen en apparatuur nodig om de recente hervormingen bij justitie en van het rechtsstelsel te versterken, die nu hun voltooiing naderen. Corruptiebestrijding moet grote prioriteit blijven krijgen. Terwijl het wetgevingskader en de institutionele inrichting worden versterkt, moeten de inspanningen worden voortgezet om de corruptie systematisch en effectief aan te pakken en te zorgen voor doelmatige preventie. Voor wat betreft de vertaling van het acquis in het Litouws moet het aantal gereviseerde, door Litouwen vervaardigde teksten in de komende tijd tot aan de toetreding drastisch worden opgevoerd.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Litouwen op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen, sectoriële wetgeving volgens de nieuwe aanpak alsmede overheidsaanbestedingen en het niet-geharmoniseerde gebied in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; burgerrechten, vrij verkeer van werknemers en coördinatie van stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen, het recht van vestiging, de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen, bescherming van persoonsgegevens en diensten van de informatiemaatschappij in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; kapitaalbewegingen en betalingen in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer; vennootschapsrecht en accountancy; en mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Litouwen naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis op een aantal horizontale terreinen uit te voeren. Naar verwachting zal het ook het acquis kunnen uitvoeren voor de meeste gemeenschappelijke marktordeningen, plattelandsontwikkeling en bepaalde veterinaire aspecten, met name maatregelen ter bestrijding van dierziekten, de handel in levende dieren en dierlijke producten, zoötechniek en diervoeding; en in het hoofdstuk visserij, de onderdelen overheidssteun en internationale overeenkomsten.
Litouwen zal naar verwachting bij toetreding ook in staat zijn om het acquis uit te voeren op de volgende terreinen: in het hoofdstuk vervoersbeleid; de meeste onderdelen van het hoofdstuk belastingen; economische en monetaire unie; statistieken; arbeidswetgeving, gelijke behandeling van vrouwen en mannen, veiligheid en gezondheid op het werk, sociale dialoog, werkgelegenheidsbeleid, maatschappelijke integratie en sociale bescherming in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; cultuur en audiovisueel beleid; wetgevingskader en programmering in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; milieu; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; veel onderdelen van het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; douanewetgeving in het hoofdstuk douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid, humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid in het acquis inzake buitenlandse betrekkingen, gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; de meeste onderdelen van het hoofdstuk financiële controle; en financiële en budgettaire bepalingen.
Ten tweede voldoet Litouwen op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak inzake het vrije verkeer van goederen; in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening, de onderdelen verzekeringen, beleggingsdiensten en effectenmarkten; in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, de voltooiing van de aanpassingen van de onderdelen betalingssystemen en de versterking van de inspanningen bij de bestrijding van witwaspraktijken; en in het hoofdstuk vennootschapsrecht, de bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw gaat het om de tot betaling gemachtigde instelling, het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS), handelsmechanismen, de gemeenschappelijke marktordeningen voor zuivel en rundvlees, besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en dierlijke bijproducten, het veterinaire controlesysteem, gezondheidsnormen in bedrijven in de landbouw- en voedselsector, gemeenschappelijke maatregelen, dierenwelzijn en fytosanitaire aspecten; en structurele maatregelen en marktbeleid in het hoofdstuk visserij.
Dit omvat ook: in het hoofdstuk belastingen, bestuurlijke samenwerking en wederzijdse bijstand; volksgezondheid, het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; telecommunicatie en informatietechnologie, inclusief de postale dienstverlening; voltooiing van het uitvoeringssysteem van de institutionele structuren en voltooiing van de procedures voor financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; migratie, asielbeleid, samenwerking van de politie, bestrijding van de georganiseerde misdaad, witwaspraktijken, fraude en corruptie in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; operationele en bestuurlijke capaciteit in het hoofdstuk douane-unie; in het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen; en controle op uitgaven voor structurele maatregelen in het hoofdstuk financiële controle.
Ten derde moet Litouwen onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om twee kwesties van ernstige zorg in twee hoofdstukken van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft in het hoofdstuk vrij verkeer van personen, de voorbereidingen van Litouwen voor de wederzijdse erkenning van kwalificaties. Het betreft ook het hoofdstuk visserij inzake inspectie en controle met betrekking tot het beheer van visbestanden en de vloot.
Hongarije
Het algemene macro-economische evenwicht van de Hongaarse economie is verslechterd, met name ten aanzien van de samenstelling van het BBP, buitenlandse rekeningen en de stabiliteit van de wisselkoers en de rentestand. In 2003 is een aanzienlijk begrotingstekort aangepakt met een strakkere maar wel zeer ambitieuze koers voor het begrotingsbeleid, terwijl ook een inconsistent monetair beleid en wisselkoersbeleid hebben gezorgd voor meer druk op het totale beleid. Het programma van economische hervormingen wordt op geloofwaardige wijze voortgezet, via de privatisering van enige staatsbedrijven die nog waren overgebleven, een stapsgewijze liberalisering van eenzijdig vastgestelde prijzen en de breed opgezette voltooiing van de progressieve hervorming van het pensioenstelsel.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. Nadat het begrotingsbeleid in 2003 een nieuwe richting is ingeslagen, begint het algemene overheidstekort af te nemen, maar er is meer vooruitgang nodig, ook voor wat betreft de opzet waarmee de hervorming van het belastingstelsel wordt aangepakt. In het kader van een tienjarenprogramma vindt er een hervorming van de gezondheidszorg plaats, en die heeft een stimulans gekregen door de toelating van particuliere huisartsenpraktijken in 2002. Een nieuwe wet die in 2003 is aangenomen, maakt de weg vrij voor een grootschalige privatisering van voorzieningen in de gezondheidszorg, waaronder ziekenhuizen. In 2003 is er een begin van matiging in de ontwikkeling van lonen en salarissen, waarbij het hoge groeitempo van 2001 en 2002 daalt, met name in de bedrijfssector, en raakt de economie langzaam ingespeeld op het nieuwe klimaat met lage inflatie. Toch zal ook in 2003 de reële groei van lonen en salarissen de groei van de productiviteit weer aanzienlijk overschrijden.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Hongarije het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Bij het openbaar bestuur moet de algemene hervorming worden voortgezet op de gebieden regionale ontwikkeling, lokaal zelfbestuur en overheidsbestuur, en moet de transparantie in personeelszaken worden verbeterd. Er zijn meer stappen nodig ten aanzien van het rechtsstelsel, teneinde een passende financiering van justitie te waarborgen zodat er meer regionale rechtbanken kunnen worden ingericht en het systeem van rechtsbijstand kan worden verbeterd. Corruptiebestrijding moet grote prioriteit blijven krijgen, met name door middel van de snelle uitvoering van het 'glass-pocket' programma dat in april 2003 is aangenomen.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Hongarije op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen en wetgeving volgens de nieuwe aanpak in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen en verzekeringen, beleggingsdiensten, effectenmarkten, de bescherming van persoonsgegevens, het recht van vestiging en de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, inclusief witwaspraktijken; vennootschapsrecht en accountancy; en mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Hongarije naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis op een aantal horizontale gebieden uit te voeren, ten aanzien van de meeste gemeenschappelijke marktordeningen en, op veterinair gebied, de vereisten inzake de bestrijding van dierziekten, de handel in levende dieren en dierlijke producten, dierenwelzijn, zoötechniek en diervoeding; en het hoofdstuk visserij in het algemeen.
Hongarije zal naar verwachting ook in staat zijn om het acquis uit te voeren op de volgende terreinen: vervoersbeleid, behalve spoorvervoer; alle onderdelen van het hoofdstuk belastingen; economische en monetaire unie en statistieken; de meeste onderdelen van sociaal beleid en werkgelegenheid; energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; het onderdeel cultuur van het hoofdstuk cultuur en audiovisueel beleid; de programmering in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; horizontale wetgeving, lucht- en waterkwaliteit, afvalstoffenbeheer, industrieel risicobeheer, chemicaliën en genetisch gemodificeerde organismen, geluid, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming in het hoofdstuk milieu; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; de meeste onderdelen van het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid, humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid in het acquis inzake buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; financiële en budgettaire bepalingen; en externe financiële controle in het hoofdstuk financiële controle.
Ten tweede voldoet Hongarije op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak inzake het vrije verkeer van goederen, alsmede overheidsaanbestedingen en het niet-geharmoniseerde gebied; in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening, het onderdeel diensten van de informatiemaatschappij; en in het hoofdstuk vennootschapsrecht, de bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten. In het hoofdstuk landbouw gaat het om handelsmechanismen, de gemeenschappelijke marktordeningen voor suiker en wijn en, op veterinair gebied, besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en dierlijke bijproducten, het veterinaire controlesysteem en gemeenschappelijke maatregelen, en voorts bepaalde fytosanitaire aspecten.
Dit omvat ook: het spoorvervoer in het hoofdstuk vervoersbeleid; het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; telecommunicatie en informatietechnologie, inclusief postale dienstverlening; het audiovisuele aspect in het hoofdstuk cultuur en audiovisueel beleid; het wetgevingskader, institutionele structuren en financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; aanpassing en uitvoering van wetgeving inzake de onderdelen natuurbescherming en industriële vervuiling van het hoofdstuk milieu; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; buitengrenzen en asielbeleid in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; in het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen; en interne financiële controle en verificatie van de overheid, controle op uitgaven voor structurele maatregelen en bescherming van de financiële belangen van de EG in het hoofdstuk financiële controle.
Ten derde moet de Hongarije onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om vier kwesties van ernstige zorg in één hoofdstuk van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft in het hoofdstuk landbouw de Hongaarse voorbereidingen om een tot betaling gemachtigde instelling in te richten, het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS) uit te voeren, voorbereidingen te treffen voor de uitvoering van maatregelen op het gebied van plattelandsontwikkeling en de gezondheidsnormen in bedrijven in de landbouw- en voedselsector te waarborgen.
Malta
De economische bedrijvigheid is zwak gebleven, dit als gevolg van de geringe buitenlandse vraag en de teruggang van het toerisme. De vooruitgang bij structurele hervormingen is wisselend geweest.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. Er zijn zeer substantiële inspanningen nodig om de duurzaamheid van de overheidsfinanciën op middellange termijn te waarborgen. Hoewel momenteel wordt gewerkt aan de herstructurering van overheidsbedrijven, moeten er nog verder gaande maatregelen worden uitgevoerd, die leiden tot grotere productiviteit en efficiëntie en de begrotingssanering ondersteunen. De banken hebben nog steeds veel leningen uitstaan waarvan de rente- en aflossingsverplichtingen niet worden nagekomen, hoewel er al wel een aantal stappen zijn ondernomen om het toezicht en de kredietbeoordeling te verbeteren.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Malta het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Bij het openbaar bestuur moeten de huidige inspanningen worden voortgezet om te komen tot meer efficiëntie en controleerbaarheid bij de overheidsdienst als geheel. De hervorming bij justitie moet worden voortgezet om de achterstand van aanhangige rechtszaken verder in te lopen en de werking van de rechtbank voor kleine zaken te verbeteren. Ten aanzien van de corruptiebestrijding moet Malta een uitgebreide strategie hiervoor aannemen, waarbij de aanbevelingen van de Groep van staten tegen corruptie van de Raad van Europa in aanmerking worden genomen. Voor wat betreft de vertaling van het acquis in het Maltees moet het aantal gereviseerde, door Malta vervaardigde teksten in de komende tijd tot aan de toetreding drastisch worden opgevoerd.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Malta op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen, wetgeving volgens de oude en de nieuwe aanpak in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; burgerrechten, vrij verkeer van werknemers en coördinatie van de stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen, verzekeringen, beleggingsdiensten, effectenmarkten, bescherming van persoonsgegevens en diensten van de informatiemaatschappij in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, inclusief witwaspraktijken; vennootschapsrecht en accountancy; anti-trustwetgeving in het hoofdstuk mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Malta naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis uit te voeren inzake kwaliteitsbeleid en overheidssteun, de gemeenschappelijke marktordeningen voor akkerbouwgewassen, zuivel, schapenvlees en varkensvlees, eieren en pluimvee, en een aantal veterinaire aspecten, inclusief de bestrijding van dierziekten en de handel in levende dieren en dierlijke producten, dierenwelzijn en zoötechniek; en in het hoofdstuk visserij, de onderdelen beheer van visbestanden en de vloot, inspectie en controle, marktbeleid, overheidssteun en internationale overeenkomsten.
Malta zal naar verwachting bij toetreding ook in staat zijn om het acquis uit te voeren op de volgende gebieden: in het hoofdstuk vervoersbeleid, de onderdelen trans-Europese vervoersnetten, weg- en luchtvervoer; BTW, accijnzen, bestuurlijke samenwerking en wederzijdse bijstand in het hoofdstuk belastingen; economische en monetaire unie; statistieken; arbeidswetgeving, gelijke behandeling van vrouwen en mannen, sociale dialoog, werkgelegenheidsbeleid, maatschappelijke integratie en sociale bescherming in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; cultuur en audiovisueel beleid; in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten, de onderdelen institutionele structuren en programmering; in het hoofdstuk milieu, de onderdelen horizontale wetgeving, luchtkwaliteit, waterkwaliteit, industriële vervuiling en risicobeheer, chemicaliën en genetisch gemodificeerde organismen, geluid, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; bijna alle onderdelen van het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid en humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid in het acquis inzake buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; financiële controle; en financiële en budgettaire bepalingen.
Ten tweede voldoet Malta op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de overheidsaanbestedingen en het niet-geharmoniseerde gebied in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; vereisten voor de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; het recht van vestiging en de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; en in het hoofdstuk vennootschapsrecht, de bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw gaat het om biologische landbouw en het informatienet inzake landbouwbedrijfsboekhoudingen, de gemeenschappelijke marktordeningen voor wijn en alcohol, rundvlees, fruit, groenten en olijfolie, plattelandsontwikkeling, op veterinair gebied de veterinaire controlesystemen, gezondheidsnormen in bedrijven in de landbouw- en voedselsector, gemeenschappelijke maatregelen, diervoeding, en voorts fytosanitaire aspecten; en het onderdeel structurele maatregelen in het hoofdstuk visserij.
Dit omvat ook: directe belastingen; veiligheid en gezondheid op het werk, volksgezondheid, het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; telecommunicatie en informatietechnologie inclusief postale dienstverlening; wetgevingskader en financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; aanpassing en uitvoering van wetgeving inzake afvalstoffenbeheer en natuurbescherming in het hoofdstuk milieu; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; het Actieplan-Schengen en asielbeleid in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; in het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen.
Ten derde moet Malta onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om zes kwesties van ernstige zorg in drie hoofdstukken van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft de overheidssteun in het hoofdstuk mededingingsbeleid op welk terrein Malta zijn inspanningen moet opvoeren om zijn verplichtingen inzake de herstructurering van zijn scheepswerven uit te voeren. Dit betreft ook het hoofdstuk landbouw met betrekking tot het opzetten van een tot betaling gemachtigde instelling, de uitvoering van het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS), externe handelsmechanismen, besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en de behandeling van dierlijk afval. Tot slot betreft dit het onderdeel maritieme veiligheid in het hoofdstuk vervoersbeleid.
Polen
De macro-economische situatie van Polen is stabiel gebleven, en het land beleeft een geleidelijk herstel, voornamelijk ten gevolge van buitenlandse vraag. Sinds het verslag van het afgelopen jaar is het hervormingsprogramma bijna tot stilstand gekomen.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. De Poolse autoriteiten hebben tot op heden enige onwil getoond om aan de slag te gaan met de benodigde begrotingsaanpassing. Een diepgaande herstructurering en vermindering van de overheidsuitgaven zijn echter van cruciaal belang om het beleid als geheel te verbeteren, de snelle stijging van de staatsschuld ongedaan te maken en de overheidsfinanciën van Polen gereed te maken voor toetreding. De Poolse autoriteiten moeten ervoor zorgen dat de financiële onafhankelijk van de centrale bank door geen enkel besluit over het gebruik van de herwaarderingsreserve in gevaar wordt gebracht. Sinds het afgelopen jaar is er slechts een bescheiden vooruitgang geweest bij de herstructurering van de zware industrie, de energiedistributie en de landbouw, terwijl er nog flinke inspanningen nodig zijn om op dit gebied met de hervormingsagenda vooruit te komen. Met de nieuwe insolventiewet die in februari is aangenomen, wordt het wetgevingskader voor faillissementen en liquidaties gemoderniseerd en op één lijn gebracht met de vereisten van een moderne markteconomie. Er is weinig vooruitgang geboekt ten aanzien van de werking van de kadastrale registratie, en de autoriteiten moeten hun inspanningen voortzetten om het systeem te moderniseren.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Polen het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Bij het openbaar bestuur moeten er meer ambtenaren na een algemeen vergelijkend onderzoek worden aangesteld, terwijl de coördinatie bij het geheel openbaar ambtmoet worden verbeterd en de structuren die gaan over de Europese integratie, moeten worden versterkt. Er zijn nog inspanningen nodig om bij justitie de efficiëntie en transparantie te verbeteren, met name ten aanzien van de ontwikkeling en organisatie van het stelsel van rechtsbijstand. Corruptiebestrijding moet grote prioriteit blijven krijgen, met name doordat de structuren voor coördinatie en de bestuurlijke ondersteuning worden versterkt teneinde een doelmatige uitvoering van de anti-corruptiestrategie te kunnen waarborgen.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Polen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen, alsmede sectoriële wetgeving volgens de nieuwe aanpak in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; burgerrechten, vrij verkeer van werknemers en coördinatie van de stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bescherming van persoonsgegevens en diensten van de informatiemaatschappij in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; kapitaalbewegingen, betalingen en betalingssystemen in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer; vennootschapsrecht en accountancy; en het onderdeel anti-trustbepalingen in het hoofdstuk mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Polen naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis op een aantal horizontale terreinen uit te voeren, ten aanzien van de meeste gemeenschappelijke marktordeningen en veterinaire aspecten inzake de bestrijding van dierziekten en zoötechniek.
Polen zal naar verwachting bij toetreding ook in staat zijn om het acquis uit te voeren op de volgende gebieden: de meeste onderdelen van het hoofdstuk vervoersbeleid; de onderdelen directe belastingen alsmede bestuurlijke samenwerking en wederzijdse bijstand in het hoofdstuk belastingen; de meeste onderdelen van het hoofdstuk economische en monetaire unie; statistieken; gelijke behandeling van vrouwen en mannen, sociale dialoog, werkgelegenheidsbeleid, maatschappelijke integratie en sociale bescherming in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; energie; industriële strategie in het hoofdstuk industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; cultuur beleid; programmering in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; horizontale wetgeving, luchtkwaliteit, afvalstoffenbeheer, waterkwaliteit, industrieel risicobeheer, chemicaliën en genetisch gemodificeerde organismen, geluid, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming in het hoofdstuk milieu; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; veel onderdelen van het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid, humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid in het acquis inzake buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; externe financiële controle in het hoofdstuk financiële controle; en financiële en budgettaire bepalingen.
Ten tweede voldoet Polen op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak inzake: het vrije verkeer van goederen alsmede het niet-geharmoniseerde gebied en overheidsaanbestedingen; het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening, ten aanzien van het recht van vestiging en de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen, alsmede bankwezen, verzekeringen, beleggingsdiensten en effectenmarkten; in het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, de versterking van de inspanningen bij de bestrijding van witwaspraktijken; in het hoofdstuk vennootschapsrecht, de bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten; en het onderdeel overheidssteun in het hoofdstuk mededingingsbeleid. In het hoofdstuk landbouw gaat het om handelsmechanismen, de gemeenschappelijke marktordeningen voor zuivel, rundvlees, eieren en pluimvee, plattelandsontwikkeling, de handel in levende dieren en dierlijke producten, gemeenschappelijke maatregelen, dierenwelzijn en diervoeding; en de onderdelen structurele maatregelen, overheidssteun en internationale visserijovereenkomsten in het hoofdstuk visserij.
Dit omvat ook de onderdelen: zeevervoer in het hoofdstuk vervoersbeleid; BTW en accijnzen in het hoofdstuk belastingen; de onafhankelijkheid van de nationale centrale bank in het hoofdstuk economische en monetaire unie; arbeidswetgeving, veiligheid en gezondheid op het werk, volksgezondheid, het Europees Sociaal Fonds (ESF) en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; privatisering en herstructurering in het hoofdstuk industriebeleid; telecommunicatie en informatietechnologie, inclusief met name de postale dienstverlening; audiovisueel beleid; het wetgevingskader, institutionele structuren en financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; de onderdelen industriële vervuiling en natuurbescherming in het hoofdstuk milieu; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; het Actieplan-Schengen, visumbeleid, buitengrenzen, bestrijding van fraude, corruptie, drugs en witwaspraktijken in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; in het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen; en interne financiële controle en verificatie van de overheid, controle op uitgaven voor structurele maatregelen en bescherming van de financiële belangen van de EG in het hoofdstuk financiële controle.
Ten derde moet Polen onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om negen kwesties van ernstige zorg in drie hoofdstukken van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft het hoofdstuk vrij verkeer van personen met betrekking tot de voorbereidingen van Polen voor de wederzijdse erkenning van kwalificaties, met name ten aanzien van bepaalde beroepsopleidingen in de gezondheidszorg. Dit betreft ook het hoofdstuk landbouw met betrekking tot de voorbereidingen van Polen om zijn tot betaling gemachtigde instellingen in te richten, het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS) uit te voeren en bedrijven in de landbouw- en voedselsector te moderniseren volgens de gezondheidsnormen. Voorts betreft dit, bij de onderdelen veterinaire en fytosanitaire controle, maatregelen ten aanzien van besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en dierlijke bijproducten, controle op het vervoer van dieren, en de bestrijding van aardappelringrot en aardappelwratziekte. Tot slot gaat het hier om de onderdelen beheer van visbestanden en inspectie en controle, alsmede het marktbeleid in het hoofdstuk visserij.
Slovenië
Slovenië heeft een betrekkelijk degelijk macro-economisch resultaat laten zien. Het herstructureringsproces is voortgezet volgens het programma van hervormingen, zij het langzaam en in een aantal sectoren met een wisselend beeld.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. Hoewel de inflatie langzaam afneemt, is deze in het beleid nog wel steeds een centraal punt van betrekkelijk grote en aanhoudende zorg. Om het concurrentievermogen van de economie te ondersteunen zou de regering verdere structurele hervormingen moeten uitvoeren, zoals de definitieve liquidatie van de Sloveense Ontwikkelingscorporatie, die voor 2004 is voorzien, en een verdere privatisering van de financiële sector.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Slovenië het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Bij het openbaar bestuur moet de wetgeving volgens de nieuwe aanpak ter verbetering van de onafhankelijkheid en de professionaliteit van het openbaar bestuur nu worden uitgevoerd en moeten de bepalingen inzake de beperking van de betrokkenheid van ambtenaren bij economische en politieke activiteiten worden uitgebreid tot alle ambtenaren. Er moet nog een aantal verdere hervormingen van het rechtsstelsel plaatsvinden, met name om de achterstand van rechtszaken in te lopen. Slovenië dient zijn inspanningen ter bestrijding van corruptie voort te zetten. Voor wat betreft de vertaling van het acquis in het Sloveens moet het aantal gereviseerde, door Slovenië vervaardigde teksten in de komende tijd tot aan de toetreding drastisch worden opgevoerd.
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Slovenië op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: bijna alle onderdelen van het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; burgerrechten, vrij verkeer van werknemers en coördinatie van de stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen, verzekeringen, beleggingsdiensten en effectenmarkten in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; vrij kapitaalverkeer, inclusief witwaspraktijken; de meeste onderdelen van het hoofdstuk vennootschapsrecht en accountancy; en overheidssteun in het hoofdstuk mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Slovenië naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis uit te voeren ten aanzien van alle horizontale kwesties, de meeste gemeenschappelijke marktordeningen en plattelandsontwikkeling; op veterinair gebied ten aanzien van besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE), maatregelen ter bestrijding van dierziekten, dierenwelzijn, zoötechniek en diervoeding, en voorts fytosanitaire aspecten; en het hoofdstuk visserij.
Slovenië zal naar verwachting ook in staat zijn om het acquis uit te voeren op de volgende terreinen: vervoersbeleid; BTW, accijnzen en bestuurlijke samenwerking in het hoofdstuk belastingen; economische en monetaire unie; statistieken; de meeste onderdelen van het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; postale dienstverlening in het hoofdstuk telecommunicatie en informatietechnologie; cultuur en audiovisueel beleid; programmering in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; milieu; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; bijna alle onderdelen van het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; douane-unie; het gemeenschappelijk handelsbeleid en humanitaire hulp in het acquis inzake buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; financiële en budgettaire bepalingen; financiële controle.
Ten tweede voldoet Slovenië op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak inzake het vrije verkeer van goederen; de bescherming van persoonsgegevens, het recht van vestiging, de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen en diensten van de informatiemaatschappij in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten in het hoofdstuk vennootschapsrecht; en anti-trustwetgeving in het hoofdstuk mededingingsbeleid. In het hoofdstuk landbouw gaat het om de gemeenschappelijke marktordening voor suiker en zuivel, veterinaire controlesystemen, de handel in levende dieren en dierlijke producten, de modernisering van bedrijven in de landbouw- en voedselsector en gemeenschappelijke maatregelen ten aanzien van residuen.
Dit omvat ook de onderdelen: directe belastingen, het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; telecommunicatie; het wetgevingskader, institutionele structuren en financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; het acquis inzake gegevensbescherming en de bestrijding van fraude en corruptie in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen en ontwikkelingsbeleid.
Ten derde moet Slovenië onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om één kwestie van ernstige zorg in één hoofdstuk van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties in het hoofdstuk vrij verkeer van personen, met name de aanpassing aan het algemene stelsel van erkenningen en van bepaalde beroepen in de gezondheidszorg.
Slowakije
Het macro-economische resultaat van Slowakije is aanzienlijk verbeterd, hoewel er nog wel enige significante onevenwichtigheden zijn. De vooruitgang van Slowakije met zijn hervormingsprogramma heeft, ook op het gebied van overheidsfinanciën, een nieuwe en krachtige impuls gekregen. Er zijn besluiten genomen over verscheidene maatregelen, waarvan er enkele al in werking zijn getreden.
Er is enige vooruitgang geboekt in de hoofdstukken waarvoor in het verslag over het afgelopen jaar verbeteringen zijn voorgesteld, maar er zijn toch nog knelpunten. De regering is teruggekomen van haar expansieve begrotingsbeleid. Het restrictieve begrotingsbeleid werkt ten gunste van een verkleining van het hoge Slowaakse tekort op de lopende rekening. De voorbereiding van extra hervormingen bij de overheidsuitgaven, die noodzakelijk zijn om de beoogde begrotingssanering een stevige basis te geven, is zeer krachtig op gang gekomen. Maar de meeste noodzakelijke maatregelen moeten nog nader worden gespecificeerd, in de juiste volgorde worden geplaatst en worden uitgevoerd. De Slowaakse regering treedt besluitvaardiger op tegen het diepliggende probleem van structurele werkloosheid. Er is vooruitgang geboekt bij het toezicht op de financiële sector, maar de autoriteiten moeten de groeiende financiële sector tegen stabiliteitsrisico's blijven beschermen. Verdere maatregelen om het wetgevingskader voor de markteconomie te verbeteren, zijn op gang gebracht. De effectieve uitvoering ervan wordt ook verbeterd. Toch zijn er op dit gebied nog meer krachtige inspanningen nodig.
Ten aanzien van de algemene bestuurlijke en justitiële capaciteit is er aan voldoende voorwaarden voldaan om te zorgen dat het openbaar bestuur en justitie van Slowakije het acquis kunnen uitvoeren, maar er zijn meer verbeteringen mogelijk. Bij het openbaar bestuur hebben de sectoren die zich bezighouden met kwesties inzake de Europese integratie, meer personeel nodig, wat gepaard dient te gaan met een langetermijnstrategie voor opleidingen. Ten aanzien van de lopende decentralisatie van het openbaar bestuur, is het van belang dat de overdracht van functies en de begrotingsdecentralisatie hand in hand gaan. Bij justitie dienen de bestuurlijke capaciteiten en de financiële onafhankelijkheid van het rechtsstelsel te worden versterkt en te zijn gewaarborgd. Er zijn verdere inspanningen nodig om de duur van gerechtelijke procedures in civiele zaken en handelszaken te verminderen, en ook voor juridische opleidingen. Corruptiebestrijding moet grote prioriteit blijven krijgen, met name waar het gaat om de strikte handhaving van bestaande regels. Verdere wettelijke maatregelen zouden moeten worden genomen op het gebied van tegenstrijdige belangen, de financiering van politieke partijen en beleidsbeïnvloeding (lobbying).
Voor wat betreft de uitvoering van het acquis op specifieke beleidsterreinen worden de bevindingen van dit verslag hieronder behandeld.
Ten eerste moet worden opgemerkt dat Slowakije op de meeste beleidsterreinen een hoog niveau van aanpassing aan het acquis heeft bereikt.
Het land zal naar verwachting bij toetreding in staat zijn om het acquis zoals vereist uit te voeren op de volgende terreinen: horizontale en procedurele maatregelen, wetgeving volgens de nieuwe aanpak en overheidsaanbestedingen in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; burgerrechten, vrij verkeer van werknemers en coördinatie van de stelsels voor sociale zekerheid in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; bankwezen, beleggingsdiensten en effectenmarkten in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening; het hoofdstuk vrij kapitaalverkeer, inclusief witwaspraktijken; vennootschapsrecht en accountancy; en anti-trustwetgeving in het hoofdstuk mededingingsbeleid. Voor wat betreft het hoofdstuk landbouw zal Slowakije bij toetreding naar verwachting in staat zijn om het acquis op een aantal horizontale terreinen uit te voeren inzake de meeste gemeenschappelijke marktordeningen, plattelandsontwikkeling, en op veterinair gebied maatregelen ten aanzien van de bestrijding van dierziekten, de handel in levende dieren en dierlijke producten, dierenwelzijn, zoötechniek en diervoeding alsmede op fytosanitair gebied in het algemeen; en in het hoofdstuk visserij.
Slowakije zal naar verwachting bij toetreding ook in staat zijn om het acquis uit te voeren inzake: trans-Europese vervoersnetten, spoor-, binnenvaart-, lucht- en zeevervoer in het hoofdstuk vervoersbeleid; directe belastingen en bestuurlijke samenwerking in het hoofdstuk belastingen; economische en monetaire unie; statistieken; in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid, arbeidswetgeving, gelijke behandeling van vrouwen en mannen, volksgezondheid en veiligheid, sociale dialoog, werkgelegenheidsbeleid, maatschappelijke integratie en sociale bescherming; energie; industriebeleid; midden- en kleinbedrijf; wetenschap en onderzoek; onderwijs en opleiding; cultuur en audiovisueel beleid; programmering in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; horizontale wetgeving, luchtkwaliteit, afvalstoffenbeheer, waterkwaliteit, natuurbescherming, chemicaliën en genetisch gemodificeerde organismen, geluid, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming in het hoofdstuk milieu; op veiligheid gerichte maatregelen en consumentenorganisaties in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; veel onderdelen van het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken; douane-unie; gemeenschappelijk handelsbeleid en humanitaire hulp en ontwikkelingsbeleid in het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen; gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; interne financiële controle en verificatie van de overheid en externe financiële controle; en financiële en budgettaire bepalingen.
Ten tweede voldoet Slowakije op bepaalde gebieden gedeeltelijk aan de verplichtingen en vereisten en moet het nog extra inspanningen leveren om zijn voorbereidingen voor toetreding te voltooien.
Hiertoe behoren de sectoriële wetgeving volgens de oude aanpak en het niet-geharmoniseerde gebied in het hoofdstuk vrij verkeer van goederen; wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties in het hoofdstuk vrij verkeer van personen; in het hoofdstuk vrijheid van dienstverlening, verzekeringen, diensten van de informatiemaatschappij, bescherming van persoonsgegevens, recht van vestiging en de vrijheid om niet-financiële diensten te verlenen; bescherming van intellectuele en industriële eigendomsrechten in het hoofdstuk vennootschapsrecht. In het hoofdstuk landbouw gaat het om handelsmechanismen, de gemeenschappelijke marktordeningen voor suiker, wijn en rundvlees, op veterinair gebied het veterinaire controlesysteem, besmettelijke spongiforme encephalopathie (zoals BSE) en dierlijke bijproducten en gemeenschappelijke maatregelen, en op fytosanitair gebied de controle op maximale residuen van pesticiden.
Dit omvat ook de onderdelen: wegvervoer van het hoofdstuk vervoersbeleid; BTW en accijnzen in het hoofdstuk belastingen; volksgezondheid, het Europees Sociaal Fonds en anti-discriminatiemaatregelen in het hoofdstuk sociaal beleid en werkgelegenheid; telecommunicatie en informatietechnologie, inclusief postale dienstverlening; wetgevingskader, institutionele structuren en financieel beheer en financiële controle in het hoofdstuk regionaal beleid en coördinatie van structuurinstrumenten; industriële vervuiling in het hoofdstuk milieu; markttoezicht en niet op veiligheid gerichte maatregelen in het hoofdstuk consumentenbeleid en volksgezondheid; in het hoofdstuk justitie en binnenlandse zaken, het Actieplan-Schengen, gegevensbescherming, visumbeleid, buitengrenzen, asielbeleid en de bestrijding van fraude en corruptie; in het hoofdstuk buitenlandse betrekkingen, het onderdeel bilaterale overeenkomsten met derde landen; controle op uitgaven voor structurele maatregelen en bescherming van de financiële belangen van de EG in het hoofdstuk financiële controle.
Ten derde moet Slowakije onmiddellijk en resoluut actie ondernemen om vier kwesties van ernstige zorg in twee hoofdstukken van het acquis aan te pakken, als het op de datum van toetreding gereed wil zijn.
Dit betreft het hoofdstuk mededingingsbeleid, wat inhoudt dat moet worden voldaan aan de voorwaarden van het toetredingsverdrag inzake de overgangsregeling die in de staalsector is toegestaan. Ook voor wat betreft het hoofdstuk landbouw, te weten de voorbereidingen van Slowakije inzake het opzetten van de tot betaling gemachtigde instelling, de uitvoering van het geïntegreerde beheers- en controlesysteem (GBCS) en de modernisering van bedrijven in de landbouw- en voedselsector in het kader van de gezondheidszorg.