Artikelen bij COM(2013)682 - Vrijwaren van de EU begroting tot het einde van 2012 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2013)682 - Vrijwaren van de EU begroting tot het einde van 2012. |
|---|---|
| document | COM(2013)682   |
| datum | 26 september 2013 |
Inhoud
1. DOEL, REIKWIJDTE EN CONCLUSIE 3
2. WETGEVING INZAKE DE BESCHERMING VAN DE EU-BEGROTING 4
3. WIJZEN VAN UITVOERING VAN EN CONTROLE OP DE EU-BEGROTING 6
3.1. Gedeeld beheer 6
3.2. Andere wijzen van begrotingsuitvoering 8
4. In 2012 ten uitvoer gelegde financiële correcties en terugvorderingen 9
5. Gecumuleerde financiële correcties en terugvorderingen tot eind 2012 10
6. Impact van financiële correcties en terugvorderingen op de EU-begroting en op de nationale begrotingen 12
6.1. Impact op de EU-begroting 12
6.2. Impact op de nationale begrotingen 13
6.3. Andere gevolgen van de financiële correcties 19
7. Rol van financiële correcties en terugvorderingen als de foutenpercentages hoog blijven 22
8. OP INITIATIEF VAN DE LIDSTATEN IN HET COHESIEBELEID GENOMEN CORRIGERENDE MAATREGELEN 23
9. OVERIGE TERUGVORDERINGEN 25
9.1. Terugvordering van voorfinancieringen 25
9.2. Terugvorderingen betreffende ontvangsten uit eigen middelen 25
1. DOEL, REIKWIJDTE EN CONCLUSIE
Deze mededeling over de bescherming van de begroting van de Europese Unie is gevraagd door het Europees Parlement in het kader van de kwijtingsprocedure1 over 2011 en is daarom gericht aan deze instelling, alsook aan de Raad en de Europese Rekenkamer. Zij dient te worden gelezen in samenhang met de cijfers die zijn verstrekt in toelichting 6 bij de EU-jaarrekening over 2012.
Het doel van deze mededeling is:
1. een overzicht te geven van de in de wetgeving voorziene mechanismen met het oog op de vaststelling en vervolgens de behandeling van administratieve fouten, onregelmatigheden en vermoedelijke fraude2 die door EU-organen en door de lidstaten worden ontdekt; en
2. een zo accuraat mogelijke raming te geven van de hiermee gemoeide bedragen3, voor 2012 en gecumuleerd, om in concreto aan te tonen op welke wijze:
a. de EU-begroting beschermd is tegen in strijd met de wetgeving gedane uitgaven, en
b. de lidstaten betrokken en getroffen zijn.
Daarnaast wordt ook informatie verstrekt over teruggevorderde bedragen aan voorschotten (voorfinancieringen) die uitbetaald zijn, maar door de begunstigden niet zijn gebruikt. Voorts is informatie opgenomen betreffende de aanvullende correcties die door de lidstaten voor de programmeringsperiode 2007-2013 in het kader van het Cohesiebeleid als uitgevoerd zijn gemeld na hun eigen controles en audits.
Nadere bijzonderheden betreffende de verschillende stadia en vormen van preventieve en corrigerende maatregelen en de financiële impact op de begroting van de EU en/of de lidstaten zijn te vinden in het werkdocument van de diensten van de Commissie ("SWD- Staff Working Document") dat deze mededeling vergezelt.
De betekenis van de financiële correcties en terugvorderingen komt met name tot uiting wanneer wordt gekeken naar de restfoutenpercentages in een meerjarenperspectief. Voor deze percentages worden immers zowel de aandelen van de ontdekte fouten als de financiële correcties en terugvorderingen gedurende de gehele levenscyclus van programma's en projecten in aanmerking genomen. Zij tonen bijgevolg de werkelijke impact van de onregelmatige uitgaven en zijn sleutelindicatoren voor de mate waarin de toezicht- en controlesystemen erin slagen de risico's in verband met de wettigheid en regelmatigheid van verrichtingen die uit de EU-begroting worden gefinancierd, te beheersen.
De in deze mededeling gegeven cijfers tonen aan dat het resultaat van de preventieve en corrigerende meerjarenbenadering die door de Commissie wordt gehanteerd, is dat de EU-begroting afdoende wordt beschermd tegen uitgaven die in strijd met de wet worden gedaan.
2. WETGEVING INZAKE DE BESCHERMING VAN DE EU-BEGROTING
De plicht die op de Commissie en de lidstaten rust om de risico's in verband met de wettigheid en regelmatigheid van uit de EU-begroting gefinancierde verrichtingen adequaat te beheersen, vloeit voort uit het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU45):
Artikel 317:
De Commissie voert de begroting in samenwerking met de lidstaten overeenkomstig de bepalingen van het ter uitvoering van artikel 322 vastgestelde reglement uit onder haar eigen verantwoordelijkheid, binnen de grenzen der toegekende kredieten en met het beginsel van goed financieel beheer. De lidstaten werken met de Commissie samen om te verzekeren dat de toegekende kredieten volgens het beginsel van goed financieel beheer worden gebruikt.
Bij het reglement worden de met de uitvoering van de begroting verbandhoudende controle- en auditverplichtingen van de lidstaten en de daaruit voortvloeiende verantwoordelijkheden vastgesteld. Het reglement voorziet ook in de wijze waarop en de mate waarin iedere instelling haar eigen uitgaven doet.
…
Overeenkomstig het Financieel Reglement6, de voorschriften voor de uitvoering ervan7 en de verschillende sectorspecifieke verordeningen verhindert de Commissie hoofdzakelijk op twee manieren dat bedragen onterecht of onregelmatig uit de EU-begroting worden betaald:
1. via preventieve maatregelen en
2. via correctiemechanismen (voornamelijk financiële correcties die aan de lidstaten worden opgelegd en, in mindere mate, terugvorderingen van ontvangers van EU-betalingen).
Er wordt benadrukt dat financiële correcties in de eerste plaats erop gericht zijn te waarborgen dat EU-gelden correct en voor het vooropgestelde doel worden gebruikt. Daarom bepaalt, bijvoorbeeld in het Cohesiebeleid, de toepasselijke wet- en regelgeving dat ontdekte onregelmatige uitgaven altijd van financiering worden uitgesloten. In de plaats daarvan wordt dan vaak een overeenkomstig bedrag aan regelmatige uitgaven binnen dezelfde lidstaat gefinancierd. Terugvorderingen (en financiële correcties in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) leiden er daarentegen toe dat eerder uitbetaalde, onregelmatige bedragen naar de EU-begroting terugvloeien.
Volgens artikel 32 van het Financieel Reglement, dat over de interne controle op de begrotingsuitvoering gaat, nemen de Commissie, en de lidstaten in het geval van gedeeld beheer (zie 3.1), de volgende beginselen in acht:
Artikel 32 – Interne controle op de begrotingsuitvoering
1. De begroting wordt uitgevoerd met doeltreffende en efficiënte interne controle naar gelang van elke wijze van uitvoering, en in overeenstemming met de toepasselijke sectorale regels.
2. Voor de uitvoering van de begroting wordt interne controle gedefinieerd als een proces dat op alle niveaus van het beheer van toepassing is en redelijke zekerheid moet verschaffen over de verwezenlijking van de volgende doelstellingen:
a) doeltreffendheid, efficiëntie en zuinigheid van de operaties;
b) betrouwbaarheid van de verslaglegging;
c) bescherming van activa en informatie;
d) preventie, opsporing en correctie van fraude en onregelmatigheden en de naar aanleiding van deze fraude en onregelmatigheden genomen maatregelen;
e) adequate beheersing van de risico's in verband met de wettigheid en de regelmatigheid van de onderliggende verrichtingen, rekening houdend met het meerjarige karakter van de programma's en met de aard van de betrokken betalingen.
…
Artikel 80 van diezelfde verordening bepaalt:
Artikel 80 – Regels betreffende de invordering
…
3. De lidstaten zijn in de eerste plaats bevoegd voor het verrichten van controles en audits en voor het invorderen van ten onrechte uitgegeven bedragen, als bepaald in de sectorspecifieke regelgeving. Voor zover lidstaten onregelmatigheden ontdekken en corrigeren voor eigen rekening, zijn zij vrijgesteld van financiële correcties door de Commissie in verband met deze onregelmatigheden.
4. De Commissie maakt financiële correcties ten aanzien van lidstaten om uitgaven die in strijd zijn met het toepasselijk recht, van financiering door de Unie uit te sluiten. De Commissie baseert haar financiële correcties op de vaststelling van ten onrechte uitgegeven bedragen, en de financiële gevolgen voor de begroting. Wanneer zulke bedragen niet nauwkeurig kunnen worden vastgesteld kan de Commissie geëxtrapoleerde of forfaitaire correcties toepassen overeenkomstig de sectorspecifieke regelgeving.
De Commissie houdt bij het besluit over het bedrag van een financiële correctie rekening met de aard en de ernst van de inbreuk op het toepasselijk recht en de financiële gevolgen voor de begroting, met inbegrip van het geval van tekortkomingen in beheers- en controlesystemen.
De criteria voor de vaststelling van financiële correcties en de toe te passen procedure kunnen in de sectorspecifieke regelgeving worden vastgelegd.
5. De methode voor de toepassing van geëxtrapoleerde of forfaitaire correcties wordt vastgesteld overeenkomstig de sectorspecifieke regelgeving teneinde de Commissie in staat te stellen de financiële belangen van de Unie te beschermen.
Niet onbelangrijk te vermelden is eveneens dat voor een significant deel van de EU-uitgaven, bijvoorbeeld op de beleidsterreinen cohesie en onderzoek, de betrokken programma's zich over meerdere jaren uitstrekken en daarmee, zoals bepaald in bovenvermeld artikel 32, punt e), van het Financieel Reglement, rekening dient te worden gehouden bij het ontwikkelen en toepassen van preventieve en corrigerende maatregelen, en bij het beoordelen van de beleidsresultaten.
De levenscyclus van een door de EU gefinancierd project/programma is als volgt:
Financiële correcties en terugvorderingen kunnen plaatsvinden in elk stadium nadat uitgaven zijn gedaan en/of betalingen zijn verricht. De meeste correcties worden evenwel toegepast wanneer projecten/programma's worden afgesloten, wat jaren kan zijn na de eerste uitgave en/of de eerste betaling.
3. WIJZEN VAN UITVOERING VAN EN CONTROLE OP DE EU-BEGROTING
Welke preventieve maatregelen kunnen worden genomen en wat de bevoegdheden zijn, hangt af van de wijze van uitvoering van de EU-begroting8. Deze heeft ook gevolgen voor de vorm en het tijdstip van corrigerende maatregelen. De Commissie is wat de betrokken procedures en controles betreft, bovendien gebonden door artikel 34, lid 4, onder g), van het Financieel Reglement, bepalende dat zij moet letten op de doeltreffendheid, en met name op 'de verbetering van de kosten-batenverhouding van de controles'.
De wijzen van uitvoering van de EU-begroting 2012 kunnen schematisch als volgt worden weergegeven9:
3.1. Gedeeld beheer
Bij het gedeeld beheer (d.w.z. de uitgaven in het landbouw- en cohesiebeleid), waar circa 80% van de jaarlijkse EU-begroting onder valt, vertrouwt de Commissie op de lidstaten om EU-programma's uit te voeren: op basis van ontvangen betalingsverzoeken wordt de bijdrage van de EU gestort aan de nationale certificerende en beheersautoriteiten of aan de betaalorganen, die op hun beurt verantwoordelijk zijn voor de betalingen aan de eindbegunstigden. Dit betekent dat de lidstaten in eerste instantie verantwoordelijk zijn voor het voorkomen, opsporen en corrigeren van fouten en onregelmatigheden van de begunstigden, terwijl de Europese Commissie toezicht uitoefent op het geheel (d.w.z. nagaat of de beheers- en controlesystemen van de lidstaten doeltreffend werken en zo nodig financiële correcties toepast) - zie hierna artikel 59 van het Financieel Reglement10:
Artikel 59 - Gedeeld beheer met de lidstaten
1. Wanneer de Commissie de begroting in gedeeld beheer uitvoert, worden uitvoeringstaken aan de lidstaten gedelegeerd. De Commissie en de lidstaten handelen met inachtneming van de beginselen van gezond financieel beheer, transparantie en non-discriminatie en geven zichtbaarheid aan het optreden van de Unie wanneer zij middelen van de Unie beheren. Daartoe komen de Commissie en de lidstaten hun respectieve controle- en auditverplichtingen na en nemen zij de daaruit voortvloeiende verantwoordelijkheden op zich die in deze verordening zijn vastgesteld. Aanvullende voorschriften worden vastgesteld in sectorspecifieke regelgeving.
2. De lidstaten nemen, wanneer zij taken met betrekking tot de uitvoering van de begroting uitoefenen, alle nodige maatregelen, met inbegrip van wetgevende, regelgevende, en administratieve maatregelen, ter bescherming van de financiële belangen van de Unie, met name door:
a) ervoor te zorgen dat uit de begroting gefinancierde acties naar behoren en effectief en in overeenstemming met de toepasselijke sectorspecifieke regelgeving worden uitgevoerd en met het oog hierop in overeenstemming met lid 3 organen aan te wijzen die verantwoordelijk zijn om de middelen van de Unie te beheren en te controleren en toezicht te houden op deze organen;
b) te voorzien in de preventie, opsporing en correctie van ontregelmatigheden en fraude.
Teneinde de financiële belangen van de Unie te beschermen verrichten de lidstaten met inachtneming van het proportionaliteitsbeginsel en in toepassing van dit artikel en de desbetreffende sectorspecifieke regelgeving vooraf en achteraf controles, met inbegrip van toetsen ter plaatse, waar zulks dienstig is, op representatieve en/of risicogerichte steekproeven van verrichtingen. Daarnaast gaan zij over tot terugvordering van onterecht betaalde bedragen en stellen zij in voorkomend geval gerechtelijke procedures in.
…
Bij gedeeld beheer kunnen verschillende soorten preventieve maatregelen worden genomen, zoals in het SWD uitvoeriger wordt behandeld. Zo zijn de lidstaten wettelijk verplicht om beheers- en controlesystemen op te zetten. Bij uitgaven voor het cohesiebeleid en in de toekomst ook in het landbouwbeleid bijvoorbeeld, kan de Commissie betalingen onderbreken of schorsen wanneer ernstige tekortkomingen in de beheers- en controlesystemen hebben geleid of kunnen leiden tot onregelmatigheden met een eenmalig of systemisch karakter. Andere maatregelen zijn het verstrekken van adviezen en opleiding om de lidstaten te helpen.
Corrigerende maatregelen naar aanleiding van systeemgebreken, fouten, onregelmatigheden en fraude worden door de Commissie zelf getroffen, bijna in alle gevallen via de procedure van financiële correctie en in een enkel geval via terugvordering. De resultaten daarvan worden hieronder samengevat (zie ook paragrafen 4, 5 en 6) en meer in detail toegelicht in het SWD.
Er zij op gewezen dat de primaire verantwoordelijkheid van de Commissie in het kader van de uitvoering van de EU-begroting erin bestaat de financiële belangen van de Unie te beschermen, m.a.w. te waarborgen dat geen onrechtmatige uitgaven worden gefinancierd. Op het gebied van het gedeeld beheer heeft dit twee belangrijke consequenties:
1. het is weliswaar de Commissie die financiële correcties oplegt (en onderbrekingen en schorsingen) in verband met systeemgebreken bij de lidstaten, maar het blijft de verantwoordelijkheid van de lidstaten om op die maatregelen te reageren en verbeteringen in de systemen aan te brengen; en
2. het beschermen van de nationale begrotingen, in het bijzonder door sommen van de eindbegunstigden terug te vorderen, blijft een verantwoordelijkheid van de lidstaten. Daarbij zij onderstreept dat financiële correcties de lidstaten niet ontheffen van de verplichting om onterecht betaalde sommen bij de begunstigden terug te vorderen waar zulks haalbaar en kosteneffectief is.
Ook als de lidstaten de onregelmatige uitgaven niet terughalen bij de eindbegunstige, is de bescherming van de EU-begroting gewaarborgd doordat die uitgaven effectief worden afgetrokken, hetzij door de lidstaten, hetzij door de Commissie. Het resultaat is dat in strijd met de wetgeving gedane uitgaven niet langer door de EU-begroting worden gefinancierd.
3.2. Andere wijzen van begrotingsuitvoering
Zoals eerder gezegd, voert de Europese Commissie beleidsmaatregelen ook via andere wijzen van beheer uit. De belangrijkste te vermelden preventieve maatregelen op die beleidsterreinen, die samen ongeveer 20% van de jaarlijkse EU-begroting uitmaken, zijn de internecontrolemechanismen van de Commissie, ondersteuning en begeleiding van de begunstigden, opleiding voor het personeel en beoordeling van de subsidiabiliteit van uitgaven. Deze processen worden uitvoeriger toegelicht in het SWD.
Corrigerende actie vindt plaats via daadwerkelijke terugvordering van onterecht betaalde sommen, hetzij via een invorderingsopdracht, hetzij via verrekening met latere betalingen aan de begunstigde - zie de artikelen 78 en 80 van het Financieel Reglement en het SWD.
Artikel 78 - Vaststelling van schuldvorderingen
1. De vaststelling van een schuldvordering is de handeling waarbij de bevoegde ordonnateur:
a) het bestaan van de schuld van de debiteur verifieert;
b) het bestaan en het bedrag van de schuld vaststelt of verifieert;
c) de invorderbaarheid van de schuld verifieert.
2. …
3. Ten onrechte betaalde bedragen worden teruggevorderd.
…
Artikel 80 – Regels betreffende de invordering
1. De rekenplichtige neemt de door de bevoegde ordonnateur naar behoren opgestelde invorderingsopdrachten in behandeling. De rekenplichtige is gehouden zorg te dragen voor het innen van de ontvangsten van de Unie en toe te zien op het behoud van de rechten van de Unie.
De rekenplichtige gaat over tot invordering door verrekening van de schuldvorderingen van de Unie wanneer de debiteur zelf een vordering op de Unie heeft. Deze vorderingen zijn zeker, vaststaand en invorderbaar.
…
4. In 2012 ten uitvoer gelegde11 financiële correcties en terugvorderingen
Financiële correcties en terugvorderingen worden in de eerste plaats gebaseerd op de omvang van de onregelmatigheden in voorgaande jaren, m.a.w. als de vastgestelde tekortkomingen/gebreken toenemen, is de Commissie verplicht de overeenkomstige financiële correcties en terugvorderingen toe te passen. Omdat de controleomgeving een meerjarig karakter heeft en de correctiemechanismen en -procedures complex zijn, kan daar enige tijd overheen gaan. In 6.2.3 en 6.2.4 wordt de impact van de corrigerende maatregelen over langere tijd belicht, met name voor het landbouwbeleid (ELGF)(1,5% van alle betalingen in de periode 1999-2012 en alle besluiten tot goedkeuring van de rekeningen) en voor het EFRO en het ESF (4% van alle betalingen in de programmeringsperiode 2000-2006, die in de fase van afsluiting zit).
Als uitsluitend naar 2012 wordt gekeken, is — om een idee te geven van de omvang van de in dat jaar ten uitvoer gelegde financiële correcties en terugvorderingen — te vermelden dat de daarmee gemoeide bedragen, die overwegend in eerdere jaren begane onregelmatigheden betreffen, 3,2% van alle betalingen uit de begroting 2012 uitmaken.
Tabel 4: In 2012 ten uitvoer gelegde financiële correcties en terugvorderingen
Miljoenen EUR
| Betalingen uit EU-begroting 2012 | Financiële correcties | Terugvorderingen | 2012 Totaal | % van betalingen uit EU-begroting | |
| Landbouw: | |||||
| ELGF12 | 44 551 | 610 | 161 | 771 | 1,7 % |
| Plattelandsontwikkeling | 13 123 | 59 | 166 | 225 | 1,7 % |
| Cohesiebeleid*: | |||||
| EFRO | 27 457 | 2 416 | n.b. | 2 416 | 8,8 % |
| Cohesiefonds | 9 626 | 207 | n.b. | 207 | 2,2 % |
| ESF | 11 295 | 430 | n.b. | 430 | 3,8 % |
| FIOV/EVF** | 481 | 1 | n.b. | 1 | 0,2 % |
| EOGFL-Oriëntatie** | 138 | 17 | 3 | 20 | 14,5 % |
| ander | 106 | n.b. | 11 | 11 | 10,4 % |
| Subtotaal | 106 777 | 3 741 | 341 | 4 081 | 3,8 % |
| Intern beleid | 16 278 | 1 | 229 | 230 | 1,4 % |
| Extern beleid | 7 064 | n.b. | 99 | 99 | 1,4 % |
| Administratie | 8 564 | n.b. | 9 | 9 | 0,1 % |
| Totaal | 138 683 | 3 742 | 678 | 4 419 | 3,2 % |
* Ten uitvoer gelegde financiële correcties in het Cohesiebeleid omvatten ook door de Commissie gegeven invorderingsopdrachten.
** FIOV/EVF en EOGFL-Oriëntatie vallen enkel voor de programmeringsperiode 2000-2006 en vroeger onder het Cohesiebeleid.
5. Gecumuleerde financiële correcties en terugvorderingen tot eind 2012
De gecumuleerde cijfers verschaffen inzicht in de betekenis en de reële impact van de correctiemechanismen die de Commissie toepast, rekening houdende met het meerjarige karakter van de programma's en projecten. De onderstaande grafiek toont de ontwikkeling van de in de afgelopen vier jaar ten uitvoer gelegde financiële correcties en terugvorderingen:
Grafiek 5: Financiële correcties en terugvorderingen 2009-2012
Miljarden EUR
Het gemiddelde jaarlijkse bedrag aan door de Commissie ten uitvoer gelegde financiële correcties en terugvorderingen bedroeg in de periode 2009-2012 2,6 miljard EUR, d.i. 2% van 127,2 miljard EUR, zijnde het gemiddelde van de betalingen uit de EU-begroting (waarvan in het kader van gedeeld beheer: 2,3 miljard EUR of 2,3% van het gemiddeld uitbetaalde bedrag van 97,2 miljard EUR). De betrokken bedragen lagen in 2012 aanzienlijk hoger als gevolg van correcties in het cohesiebeleid in verband met de afsluiting van de programma's 2000-2006 in één lidstaat — Spanje — en een snellere tenuitvoerlegging van financiële correcties voor lopende programma's. De onderstaande tabel geeft de gecumuleerde, tot eind 2012 ten uitvoer gelegde financiële correcties:
Tabel 5.1 Gecumuleerde, tot eind 2012 ten uitvoer gelegde financiële correcties
| Miljoenen EUR | |||||||
| Ten uitvoer gelegd tot eind 2012 | Totaal tot eind 2012 besloten | % ten uitvoer gelegd | |||||
| Programmeringsperiode | Gecumuleerde jaarlijkse bedragen | Totaal | |||||
| Periode 1994-1999 | Periode 2000-2006 | Periode 2007-2013 | |||||
| Landbouw: | - | 93 | 81 | 7 728 | 7 902 | 8 525 | 92,7 % |
| ELGF | - | - | - | 7 728 | 7 728 | 8 286 | 93,3 % |
| Plattelands-ontwikkeling | - | 93 | 81 | - | 174 | 239 | 72,8 % |
| Cohesiebeleid: | 2 535 | 6 359 | 779 | - | 9 673 | 10 787 | 89,7 % |
| EFRO | 1 764 | 4 626 | 154 | - | 6 544 | 7 305 | 89,6 % |
| Cohesiefonds | 264 | 464 | 87 | - | 815 | 984 | 82,8 % |
| ESF | 407 | 1 206 | 538 | - | 2 150 | 2 224 | 96,7 % |
| FIOV/EVF | 100 | 5 | 0 | - | 105 | 201 | 52,2 % |
| EOGFL-Oriëntatie | 0 | 58 | - | - | 58 | 72 | 80,6 % |
| ander | - | - | - | 2 | 2 | 2 | 100 % |
| Totaal | 2 535 | 6 452 | 861 | 7 730 | 17 577 | 19 313 | 91,0 % |
De verschillende programmeringsperioden in het cohesiebeleid zijn een duidelijke illustratie van het meerjarige karakter van de EU-begrotingscyclus. Omdat voor de periode 2000-2006 het einde van het afsluitingsproces nabij is, is het bedrag van de financiële correcties aanzienlijk groter dan voor de periode 2007-2013. De financiële correcties voor die laatste periode zullen de komende jaren toenemen naarmate met de afsluiting van de programma's wordt begonnen. De situatie wat de gecumuleerde financiële correcties per lidstaat betreft, met betrekking tot de landbouwsector (ELGF) voor alle tot en met 2012 genomen besluiten en het cohesiebeleid voor de programmeringsperiode 2000-2006, wordt behandeld in 6.2.
In de onderstaande tabel wordt de uitsplitsing van de terugvorderingen per jaar gegeven voor de periode 2009-2012:
Tabel 5.2 Ten uitvoer gelegde terugvorderingen 2009-2012
| Miljoenen EUR | ||||||
| Totaal eind 2012 | Nog te innen | |||||
| Terugvorderingen | Jaar | |||||
| 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | |||
| Landbouw: | ||||||
| ELGF | 148 | 172 | 178 | 161 | 659 | 50 |
| Plattelandsontwikkeling | 25 | 114 | 161 | 166 | 466 | 0 |
| Cohesie | 102 | 25 | 48 | 14 | 189 | 9 |
| Intern beleid | 100 | 162 | 268 | 229 | 759 | 50 |
| Extern beleid | 81 | 136 | 77 | 99 | 393 | 38 |
| Administratie | 9 | 5 | 2 | 9 | 25 | 4 |
| Totaal | 464 | 614 | 734 | 678 | 2 491 | 151 |
6. Impact van financiële correcties en terugvorderingen op de EU-begroting en op de nationale begrotingen
6.1. Impact op de EU-begroting
Hoe de verschillende correctiemechanismen impact hebben op de EU-begroting wordt mede bepaald door de uitvoeringwijze en het beleidsterrein, maar los daarvan waarborgen zij in het algemeen dat die begroting alleen regelmatige en in aanmerking komende uitgaven financiert. Soms, met name in het GLB, houdt de correctie in dat eerder uitbetaalde sommen naar de EU-begroting terugvloeien. Op andere beleidsterreinen monden de financiële correcties evenwel veelal niet uit in terugstorting aan de EU-begroting omdat de correctiebedragen conform de wetgeving kunnen worden hergebruikt voor andere subsidiabele projecten13.
Tabel 6.1 Impact van financiële correcties en terugvorderingen op de EU-begroting
* In het huidige rechtskader leiden financiële correcties enkel tot een korting van de uitgaven/toewijzingen:
- als de lidstaten onvoldoende alternatieve subsidiabele uitgaven kunnen voorstellen;
- na de afsluiting van programma's, als vervanging van uitgaven niet meer mogelijk is;
- als er geen overeenstemming met de Commissie kan worden bereikt.
6.2. Impact op de nationale begrotingen
6.2.1 Inleiding
Bij gedeeld beheer hebben alle financiële correcties en terugvorderingen een impact op de nationale begroting, ongeacht de wijze van uitvoering. Daarbij zij aangestipt dat de financiële correcties, ook als er geen geld aan de EU-begroting wordt teruggestort, altijd een negatieve impact hebben op het niveau van de lidstaat. Om de EU-financiering niet te verliezen, moet de lidstaat in de plaats van uitgesloten uitgaven andere subsidiabele maatregelen voorstellen. Dit betekent dat de lidstaat (de nationale begroting) zelf de financiële gevolgen ondervindt van het verlies van EU-cofinanciering van uitgaven die worden uitgesloten, tenzij hij het geld terugvordert van de individuele begunstigden. Dit is niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld wanneer op programmaniveau (wegens tekortkomingen bij de nationale beheerder ervan) forfaitaire correcties worden toegepast die geen verband houden met individuele onregelmatigheden op projectniveau. Die forfaitaire correcties beschermen echter wel afdoende de EU-begroting.
Hoe groot de impact van die financiële correcties is, voor het lopende jaar (2012) en gecumuleerd (per lidstaat voor landbouw (ELGF) en voor de programmeringsperiode 2000-2006 voor het EFRO en het ESF), wordt hierna getoond.
6.2.2 Financiële correcties ten uitvoer gelegd per lidstaat in 2012
In de tabel hierna worden de voor de verschillende gebieden onder gedeeld beheer ten uitvoer gelegde financiële correcties uitgesplitst per lidstaat:
Tabel 6.2.2: Financiële correcties ten uitvoer gelegd per lidstaat in 2012, onder gedeeld beheer
| Miljoenen EUR | ||||||||||
| Lidstaat | Betalingen ontvangen uit de EU-begroting | Financiële correcties | ||||||||
| ELGF | Plattelands-ontwikkeling | EFRO | Cohesie-fonds | ESF | ander | Totaal 2012 | % van betalingen ontvangen uit de EU-begroting | % van totaal bedrag aan finan-ciële correc-ties | ||
| België | 1 114 | 0 | 3 | 0 | - | 11 | 0 | 14 | 1,3 % | 0,4 % |
| Bulgarije | 1 590 | 15 | 7 | 0 | 6 | 1 | - | 30 | 1,9 % | 0,8 % |
| Tsjechië | 4 433 | 0 | - | 116 | 8 | - | 0 | 125 | 2,8 % | 3,3 % |
| Denemarken | 1 101 | 22 | - | 0 | - | - | - | 22 | 2,0 % | 0,6 % |
| Duitsland | 10 358 | (16) | 3 | 23 | - | 0 | 0 | 10 | 0,1 % | 0,3 % |
| Estland | 915 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | - | 1 | 0,1 % | 0,0 % |
| Ierland | 1 750 | (1) | 10 | - | - | - | - | 9 | 0,5 % | 0,2 % |
| Griekenland | 6 022 | 85 | 5 | 0 | 13 | 159 | 0 | 262 | 4,4 % | 7,0 % |
| Spanje | 12 967 | 47 | 2 | 1 952 | 81 | 84 | 7 | 2 172 | 16,8 % | 58,0 % |
| Frankrijk | 10 868 | 64 | 1 | 20 | - | 37 | 2 | 123 | 1,1 % | 3,3 % |
| Italië | 8 835 | 209 | 0 | 57 | - | 3 | 7 | 275 | 3,1 % | 7,3 % |
| Cyprus | 111 | 8 | 0 | - | - | - | 0 | 8 | 7,2 % | 0,2 % |
| Letland | 1 128 | - | - | 1 | 1 | 9 | 0 | 12 | 1,1 % | 0,3 % |
| Litouwen | 1 644 | 3 | 4 | 3 | 1 | 0 | 0 | 10 | 0,6 % | 0,3 % |
| Luxemburg | 52 | 0 | - | 0 | - | - | - | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Hongarije | 3 973 | 6 | 0 | 0 | - | - | 0 | 6 | 0,2 % | 0,2 % |
| Malta | 101 | 0 | - | - | - | - | - | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Nederland | 1 247 | 17 | 2 | 0 | - | - | 0 | 20 | 1,6 % | 0,5 % |
| Oostenrijk | 1 513 | 1 | - | - | - | - | 0 | 1 | 0,1 % | 0,0 % |
| Polen | 15 417 | 12 | 2 | 45 | 79 | 23 | 0 | 162 | 1,1 % | 4,3 % |
| Portugal | 6 526 | 15 | 1 | 117 | 0 | - | 0 | 134 | 2,1 % | 3,6 % |
| Roemenië | 3 290 | 24 | 12 | 22 | - | 81 | - | 139 | 4,2 % | 3,7 % |
| Slovenië | 836 | 0 | 0 | - | - | - | 0 | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Slowakije | 2 190 | 0 | - | 29 | 17 | 11 | - | 57 | 2,6 % | 1,5 % |
| Finland | 1 107 | 1 | 0 | 0 | - | - | 0 | 1 | 0,1 % | 0,0 % |
| Zweden | 1 166 | 72 | 2 | 0 | - | 0 | - | 74 | 6,3 % | 2,0 % |
| Verenigd Koninkrijk | 5 384 | 27 | 4 | 4 | - | 12 | 2 | 50 | 0,9 % | 1,3 % |
| Niet-gesplitst | 1 140 | - | - | 24 | - | - | - | 24 | - | - |
| TOTAAL | 106 777 | 610 | 59 | 2 416 | 207 | 430 | 19 | 3 742 | 3,5 % | 100 % |
In de grafiek hierna is rekening gehouden met zowel de absolute 'bijdrage' van elke lidstaat tot de totale financiële correcties als het relatieve aandeel van de financiële correcties van elke lidstaat in verhouding tot de uit de EU-begroting ontvangen betalingen.
In 2012 hadden 11 lidstaten percentages van minder dan 1% en nog eens 11 lidstaten percentages tussen 1% en het gemiddelde van 3,5%; deze 22 dragen samen 29% tot het totaal bij. Tot slot zijn er 5 lidstaten met een bovengemiddeld percentage van meer dan 4,2% in alle gevallen, die 71% bijdragen tot het bedrag aan ten uitvoer gelegde financiële correcties in 2012. Met 16,8% is Spanje ongetwijfeld de grootste bijdrager, als gevolg van specifieke, ingewikkelde correcties die in 2012 werden uitgevoerd in verband met de afsluiting van de programmeringsperiode 2000-2006.
Grafiek 6.2.2: Ten uitvoer gelegde financiële correcties van de lidstaten in verhouding tot de uit de EU-begroting in 2012 ontvangen betalingen*
* De grootte van de 'bubbel' is evenredig met de van de EU ontvangen gelden.
Er zij vermeld dat de bovenstaande cijfers betrekking hebben op één enkel jaar, nl. 2012. Het totale correctiebedrag en de verdeling over de lidstaten kunnen aanzienlijk verschillen van jaar tot jaar. Een zinvolle beoordeling van het corrigerend vermogen van de toezicht- en controlesystemen moet daarom op meer dan één jaar gebaseerd zijn (zie ook paragraaf 5 hiervoor). Daarom wordt hierna informatie betreffende de gecumuleerde financiële correcties per lidstaat verstrekt voor de landbouwsector (vanaf het eerste besluit tot goedkeuring van de rekeningen in 1999) en voor de EFRO- en ESF-programma's 2000-2006, die in de afsluitingsfase zitten.
6.2.3 Landbouw (ELGF): financiële correcties in het kader van de goedkeuring van de rekeningen
De financiële correcties die in de landbouwsector (ELGF) door de Commissie zijn opgelegd sinds het eerste besluit tot goedkeuring van de rekeningen in 1999 bedragen in totaal 8 286 miljoen EUR. De besluiten van de Commissie worden automatisch toegepast. In een aantal gevallen geldt voor de uitvoering ervan een uitstel van 18 maanden en in andere mag de terugbetaling in drie jaarlijkse tranches plaatsvinden. Dit is met name het geval voor lidstaten die financiële bijstand ontvangen onder de EFSF-Kaderovereenkomst van 7 juni 2010.
In de onderstaande tabel worden de financiële correcties die aan de EU-begroting zijn teruggestort, uitgesplitst per lidstaat. De totale bedragen aan financiële correcties blijven over de jaren betrekkelijk stabiel en laten zelfs een positieve trend zien, in absolute bedragen en als percentage van de uitgaven.
Tabel 6.2.3 Gecumuleerde financiële correcties waarvoor een besluit is genomen in het kader van de ELGF-goedkeuring van de rekeningen, vanaf het eerste besluit in 1999 tot eind 2012: Uitsplitsing per lidstaat
Miljoenen EUR
| Lidstaat | Betalingen ontvangen uit de EU-begroting | Gecumuleerde financiële correcties eind 2012 | % van betalingen ontvangen uit de EU-begroting | % van totaal bedrag aan financiële correcties |
| België | 11 018 | 34 | 0,3 % | 0,4 % |
| Bulgarije | 1 441 | 37 | 2,6 % | 0,4 % |
| Tsjechië | 3 904 | 1 | 0,0 % | 0,0 % |
| Denemarken | 15 414 | 173 | 1,1 % | 2,1 % |
| Duitsland | 76 997 | 178 | 0,2 % | 2,1 % |
| Estland | 428 | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Ierland | 18 225 | 42 | 0,2 % | 0,5 % |
| Griekenland | 35 793 | 2 102 | 5,9 % | 25,4 % |
| Spanje | 79 733 | 1 366 | 1,7 % | 16,5 % |
| Frankrijk | 124 663 | 1 115 | 0,9 % | 13,5 % |
| Italië | 64 791 | 1 672 | 2,6 % | 20,2 % |
| Cyprus | 287 | 10 | 3,5 % | 0,1 % |
| Letland | 601 | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Litouwen | 1 732 | 7 | 0,4 % | 0,1 % |
| Luxemburg | 399 | 5 | 1,3 % | 0,1 % |
| Hongarije | 6 007 | 31 | 0,5 % | 0,4 % |
| Malta | 22 | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Nederland | 15 549 | 179 | 1,2 % | 2,2 % |
| Oostenrijk | 9 731 | 9 | 0,1 % | 0,1 % |
| Polen | 13 569 | 67 | 0,5 % | 0,8 % |
| Portugal | 9 511 | 193 | 2,0 % | 2,3 % |
| Roemenië | 3 573 | 97 | 2,7 % | 1,2 % |
| Slovenië | 568 | 5 | 0,9 % | 0,1 % |
| Slowakije | 1 714 | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Finland | 7 376 | 21 | 0,3 % | 0,3 % |
| Zweden | 9 847 | 116 | 1,2 % | 1,4 % |
| Verenigd Koninkrijk | 51 953 | 826 | 1,6 % | 10,0 % |
| Totaal | 564 847 | 8 286 | 1,5 % | 100 % |
De grafiek hierna laat zowel de absolute 'bijdrage' van elke lidstaat tot de totale financiële correcties als het relatieve aandeel van de financiële correcties van elke lidstaat in verhouding tot de uit de EU-begroting ontvangen betalingen zien.
In 15 lidstaten was het totale percentage correcties minder dan 1%; deze 15 dragen samen 18% tot het totaal bij. Nog eens 4 lidstaten hadden percentages tussen 1% en het gemiddelde van 1,5%; zij maken 6% van de totale correcties uit. 8 lidstaten tot slot, hebben een percentage correcties boven het gemiddelde van 1,5%; zij bedragen 76% tot het totaal bij.
Grafiek 6.2.3 Gecumuleerde financiële correcties in het kader van de ELGF-goedkeuring van de rekeningen, vanaf het eerste besluit in 1999 tot eind 2012, in verhouding tot de uit de EU-begroting ontvangen betalingen*
* De grootte van de 'bubbel' is evenredig met de van de EU ontvangen gelden.
6.2.4 Cohesiebeleid: afsluiting van de programmeringsperiode 2000-2006
Omdat de afsluiting van de Cohesiebeleidsperiode 2000-2006 bijna afgerond is, kunnen de globale resultaten van de corrigerende maatregelen worden vergeleken met de totale uitgaven en ontstaat een completer beeld van de impact van de correctiemechanismen, zoals in een recent verslag van de diensten van de Commissie wordt gesignaleerd14. Voor het EFRO en het ESF bedroegen de financiële correcties eind 2012 alles bijeengenomen, uitsluitend op basis van het toezicht door de Commissie, 4% van de toewijzingen (van 196,9 miljard EUR). Eind 2012 betekende dit bijna 8 miljard EUR aan financiële correcties.
Het afsluitingsproces is essentieel om te waarborgen dat de restrisico's afdoende worden afgedekt voor beide fondsen; de financiële correcties die in de afsluitingsfase door de Commissie worden opgelegd, vertegenwoordigen grosso modo immers één derde van alle door de Commissie opgelegde correcties.
Het bovenvermelde bedrag omvat correcties die eind 2012 in uitvoering waren, en 0,9% van de toewijzingen uitmaken (1,7 miljard EUR), en die het voorwerp uitmaken van afsluitingsbrieven die formeel aan de autoriteiten van de lidstaten zijn toegezonden, maar nog niet door hen zijn aanvaard.15 16
Tabel 6.2.4 EFRO en ESF - Programmeringsperiode 2000-2006: Financiële correcties besloten/bevestigd en in uitvoering op 31.12.2012 - Uitsplitsing per lidstaat
| Miljoenen EUR | ||||||
| Lidstaat | Bedrag EFRO- en ESF-bijdrage | Besloten/bevestigde financiële correcties | Financiële correcties in uitvoering (afsluitings-brieven verzonden) | Totaal opgelegde financiële correcties voor 2000-2006 | Percentage financiële correcties in verhouding tot EFRO+ESF-bijdragen | Aandeel van opgelegde financiële correcties in totale financiële correcties |
| België | 1 945 | 12 | 2 | 14 | 0,7 % | 0,2 % |
| Tsjechië | 1 456 | 5 | 10 | 15 | 1,0 % | 0,2 % |
| Denemarken | 570 | 0 | - | 0 | 0,1 % | 0,0 % |
| Duitsland | 26 960 | 36 | 88 | 124 | 0,5 % | 1,6 % |
| Estland | 305 | 1 | - | 1 | 0,4 % | 0,0 % |
| Ierland | 3 067 | 21 | 160 | 181 | 5,9 % | 2,3 % |
| Griekenland | 20 211 | 1 154 | 81 | 1 235 | 6,1 % | 15,5 % |
| Spanje | 40 686 | 2 921 | 368 | 3 289 | 8,1 % | 41,3 % |
| Frankrijk | 14 825 | 309 | 33 | 342 | 2,3 % | 4,3 % |
| Italië | 27 501 | 1 011 | 740 | 1 751 | 6,4 % | 22,0 % |
| Cyprus | 53 | 0 | - | - | 0,0 % | 0,0 % |
| Letland | 518 | 4 | - | 4 | 0,8 % | 0,1 % |
| Litouwen | 773 | 3 | - | 3 | 0,3 % | 0,0 % |
| Luxemburg | 71 | 2 | - | 2 | 2,6 % | 0,0 % |
| Hongarije | 1 695 | 12 | - | 12 | 0,7 % | 0,2 % |
| Malta | 57 | - | - | - | 0,0 % | 0,0 % |
| Nederland | 2 702 | 0 | - | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Oostenrijk | 1 647 | 0 | - | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Polen | 7 032 | 180 | - | 180 | 2,6 % | 2,3 % |
| Portugal | 18 178 | 181 | 3 | 184 | 1,0 % | 2,3 % |
| Slovenië | 215 | 2 | - | 2 | 0,9 % | 0,0 % |
| Slowakije | 1 245 | 43 | - | 43 | 3,4 % | 0,5 % |
| Finland | 1 789 | 0 | - | 0 | 0,0 % | 0,0 % |
| Zweden | 1 634 | 12 | 0 | 12 | 0,7 % | 0,1 % |
| Verenigd Koninkrijk | 16 129 | 293 | 40 | 333 | 2,1 % | 4,2 % |
| Interreg | 5 645 | 25 | 202 | 227 | 4,0 % | 2,9 % |
| Totaal | 196 911 | 6 229 | 1 726 | 7 955 | 4,0 % | 100 % |
De grafiek hierna laat zowel de absolute 'bijdrage' van elke lidstaat tot de totale financiële correcties als het relatieve aandeel van de financiële correcties van elke lidstaat in verhouding tot de uit de EU-begroting ontvangen betalingen zien.
In 15 lidstaten was het totale percentage correcties gelijk aan of minder dan 1%; deze 15 dragen samen 2 % tot het totaal bij. Nog eens 5 lidstaten, plus INTERREG, hadden percentages tussen 1% en het gemiddelde van 4 %; zij maken 14 % van de totale correcties uit. 5 lidstaten tot slot, hebben een percentage correcties boven het gemiddelde van 4 %; zij bedragen 84 % tot het totaal bij.
Grafiek 6.2.4 Aandelen van de lidstaten in de gecumuleerde financiële correcties besloten/bevestigd en in uitvoering (op 31.12.2012) voor de EFRO- en ESF-programmeringsperiode 2000-2006*
* De grootte van de 'bubbel' is evenredig met de van de EU ontvangen gelden.
6.3. Andere gevolgen van de financiële correcties
De totaliteit van door de lidstaten in het kader van het toezicht door de Commissie aanvaarde financiële correcties omvat meer dan de bedragen die in de voorgaande paragrafen zijn vermeld. Zo kunnen nationale plannen van aanpak een preventief effect hebben op uitgaven die door begunstigden reeds zijn gedaan en op nationaal vlak in de boeken van de certificeringsinstantie zijn opgenomen, maar nog niet bij de Commissie zijn gedeclareerd. Voor dergelijke uitgaven past de certificeringsinstantie (in het Cohesiebeleid) de door de Commissie gevraagde financiële correctie toe voordat de uitgaven worden gedeclareerd. In het bijzonder waar het gaat om geëxtrapoleerde of forfaitaire correcties in verband met in de beheers- en controlesystemen vastgestelde tekortkomingen die betrekking hebben op een grote groep projecten, kunnen de bedragen aanzienlijk zijn.
Preventieve werking van financiële correcties in het Cohesiebeleid
Tsjechië ging na een actieplan van de Commissie en onderbreking van betalingen eind 2012 akkoord met een verzoek van de Commissie voor een correctie van ongeveer 450 miljoen EUR in twee EFRO-programma's. De Commissie kon maar 108 miljoen EUR daarvan, in de vorm van inhoudingen op eerder gecertificeerde uitgaven, formeel rapporteren; de rest van de correctie komt in de officiële rapportage van de Commissie niet voor, omdat een bedrag van 151,4 miljoen EUR niet in de certificering van oktober 2012 was opgenomen en een ander bedrag van circa 189 miljoen EUR door de certificeringsinstantie zal worden afgetrokken van toekomstige gecertificeerde betalingsaanvragen die in 2013 bij de Commissie worden ingediend. Een vergelijkbaar geval van preventie dat niet in de officiële rapportage over financiële correcties tot uiting komt, betreft een Slowaaks EFRO-/CF-programma waarbij een inhouding van 7,3% op alle gecertificeerde en toekomstige uitgaven voor honderden contracten door de Commissie noodzakelijk werd geacht om de EU-begroting afdoende te beschermen; deze inhouding wordt nu door de lidstaat toegepast.
In een ander geval, betreffende het ESF in Roemenië, gaat het om een forfaitaire correctie: de Commissie had ernstige problemen in een Roemeens operationeel programma in 2012 vastgesteld. De Commissie en de Roemeense autoriteiten bereikten overeenstemming over een forfaitaire correctie van 25% op alle tot eind 2012 verrichte uitgaven en op de andere aanvragen die door de vastgestelde onregelmatigheden aangetast zijn. Roemenië declareerde daarna nieuwe uitgaven (die meer dan 25% bedroegen van alle eerder gedeclareerde uitgaven); na verrekening van de overeengekomen financiële correctie betaalde de Commissie in december 2012 een zeer gering bedrag aan Roemenië uit. De opgelegde financiële correctie heeft tot gevolg dat uitgaven die in strijd met de wet waren, van financiering door de Unie wordt uitgesloten.
Dit preventieve effect van het Commissietoezicht komt in de officiële rapportage niet tot uiting, maar zorgt wel voor een extra bescherming van de EU-begroting. Dezelfde preventieve werking op de bescherming van de EU-begroting gaat bijvoorbeeld ook uit van waarschuwingsbrieven die de directoraten-generaal zenden wanneer systeemgebreken worden ontdekt voordat een betalingsaanvraag bij de Commissie wordt ingediend, zij het dat in die gevallen geen financiële correctie door de Commissie/ de lidstaat wordt gerapporteerd.
Audits en financiële correcties door de diensten van de Commissie kunnen ook aanleiding geven tot terugvorderingen bij de begunstigden. Wanneer de lidstaten onregelmatige bedragen van landbouwproducenten terugvorderen voordat de Commissie tot financiële correctie besluit, worden die bedragen aan de EU-begroting teruggestort en in mindering gebracht op de financiële correctie. Bedragen die van begunstigden worden teruggevorderd nadat de financiële correctie is uitgevoerd, dienen niet aan de EU-begroting te worden teruggestort. Deze manier van werken versterkt de geneigdheid van de lidstaten om onterecht betaalde sommen effectief terug te halen.
Terugvorderingen in verband met financiële correcties in de landbouwsector
In Italië bedroeg het becijferde risico voor de EU-begroting in 2008 als gevolg van tekortkomingen in het Land Parcel Identification System (LPIS) 29,6 miljoen EUR. Doordat de Italiaanse autoriteiten na bijwerking van het LPIS 23 miljoen EUR recupereerden, bedroeg de uiteindelijke financiële correctie 6,6 miljoen EUR.
In Ierland bedroeg het becijferde risico als gevolg van tekortkomingen in het LPIS voor de declaratiejaren 2005-2007 5 miljoen EUR. Na verrekening van de van landbouwproducenten teruggevorderde bedragen bedroeg de financiële correctie uiteindelijk 0,02 miljoen EUR.
Een vergelijkbare situatie deed zich voor in Oostenrijk. Het becijferde risico voor de declaratiejaren 2006-2008 bedroeg er 6,9 miljoen EUR. Ook in dit geval recupereerden de Oostenrijkse autoriteiten, na bijwerking van het LPIS en daaropvolgende retroactieve kruiscontroles, 3,3 miljoen EUR. De financiële correctie bedroeg uiteindelijk 3,6 miljoen EUR.
Wanneer de Commissie vindt dat een lidstaat niet snel genoeg tot terugvordering bij een eindbegunstigde overgaat, kan zij bovendien een inbreukprocedure tegen de betrokken lidstaat inleiden, wat zij ook doet. Dit komt uiteraard bovenop de bescherming die de EU-begroting eventueel reeds geniet in de vorm van de oorspronkelijke financiële correctie. In het GLB bestaat tevens een specifiek mechanisme waarbij 50% van de onterecht betaalde sommen die lidstaten niet binnen 4 jaar (of 8 jaar wanneer een gerechtelijke procedure loopt) van de begunstigden hebben teruggevorderd, automatisch ten laste van de nationale begroting komen. Dit is een krachtige prikkel voor de nationale autoriteiten om de terugvorderingsprocedures tijdig af te wikkelen. Daarnaast kan de Commissie ook de volledige nog terug te vorderen som (en niet enkel 50%) aanrekenen als zij meent dat er in specifieke individuele gevallen sprake is van nalatigheid door de nationale autoriteiten wat de aanpak van de terugvorderingsprocedure betreft.
Inbreukprocedure na financiële correcties
In 2013 maande de Commissie Italië bij formeel schrijven aan om iets te doen aan de gebrekkige uitvoering van EU-wetgeving betreffende het opleggen van een overschotheffing op melk en andere zuivelproducten die worden afgezet boven de nationale quota en met name de verschuldigde heffing te innen bij de producenten die voor het overschot verantwoordelijk zijn.
De effectiviteit van die regeling om de markt te stabiliseren wordt ondermijnd doordat men er niet in slaagt de inning hard te maken, wat eveneens leidt tot concurrentievervalsing met andere Europese en Italiaanse producenten die zich wel aan de productiebeperking hebben gehouden of de overschotheffing hebben betaald. De totale nog te innen heffing loopt op tot minstens 1,4 miljard EUR, verschuldigd aan de Italiaanse schatkist.
De door de Commissie in verband met dit probleem reeds opgelegde financiële correcties lopen op tot 750 miljoen EUR. Voorts heeft zij in haar uitvoerige correspondentie met de Italiaanse autoriteiten de kwestie aan de orde gesteld van het onvermogen van Italië om te voldoen aan de verplichting al het nodige te doen om te waarborgen dat de overschotheffing tijdig door de betrokken producenten wordt betaald. Italië heeft duidelijk geen passende maatregelen getroffen om de verschuldigde sommen daadwerkelijk bij de producenten te innen, ondanks herhaaldelijke verzoeken van de Commissie. Daarop heeft de Commissie besloten de inbreukprocedure op grond van artikel 258 VWEU in te leiden.
7. Rol van financiële correcties en terugvorderingen als de foutenpercentages hoog blijven
Het Europees Parlement heeft in zijn resolutie over het geïntegreerd internecontrolekader van 3 juli 201317 aangedrongen op een strikte toepassing van article 32, lid 5, van het Financieel Reglement, dat als volgt luidt:
Artikel 32 – Interne controle op de begrotingsuitvoering
…
5. Indien het foutenpercentage bij de uitvoering aanhoudend hoog is, brengt de Commissie de zwakke punten in de controlesystemen in kaart, onderzoekt zij de kosten en baten van eventuele corrigerende maatregelen en neemt zij passende maatregelen of stelt deze voor, bijvoorbeeld een vereenvoudiging van de toepasselijke bepalingen, verbetering van de controlesystemen en bijsturing van het programma of uitvoeringssystemen.
De Commissie dient deze bepaling van het Financieel Reglement zo economisch mogelijk toe te passen, rekening houdende met de beschikbare middelen, in het bijzonder in een periode van personeelsinkrimping.
In de wetgevingsprocedure voor de periode 2014-2020 zijn evenwel moeilijkheden gerezen die afbreuk zouden kunnen doen aan de voorgestelde vereenvoudiging. De restrisico's die het gevolg zijn van de uitermate complexe regelgeving, bemoeilijken het voorkomen van fouten en leiden daarom tot hoge controlekosten. Om die redenen is de Commissie van mening dat, met name waar het om gedeeld beheer gaat, de uitvoering van het nieuwe vereiste van artikel 32, lid 5, niet beperkt kan blijven tot maatregelen die zich enkel toespitsen op het identificeren en corrigeren van fouten op het niveau van de eindbegunstigden.
Financiële correcties en terugvorderingen op het niveau van de lidstaten, die over de looptijd van meerjarige programma's gespreid worden toegepast, zullen altijd een belangrijk onderdeel blijven, naast de voortdurende inspanningen om de regels te vereenvoudigen en systemen te herzien en te versterken.
8. OP INITIATIEF VAN DE LIDSTATEN IN HET COHESIEBELEID GENOMEN CORRIGERENDE MAATREGELEN
Bij gedeeld beheer zijn in eerste instantie de lidstaten verplicht onregelmatigheden te voorkomen en op te sporen, en bijgevolg financiële correcties uit te voeren en onterecht betaalde sommen van de begunstigden terug te vorderen. Zij verrichten dus in eerste instantie beheersverificaties, -controles en -audits, naast die van de Commissie zoals hierboven beschreven. Volgens de regelgeving voor de lopende programmeringsperiode brengen de lidstaten jaarlijks verslag uit over de correcties die naar aanleiding van alle controles zijn toegepast. Dit voorschrift is pas vanaf de periode 2007-2013 ingevoerd en de Commissie voert op risico gebaseerde audits uit om de betrouwbaarheid van de cijfers te controleren met het oog op het proces van verschaffen van zekerheid.
In de tabel hierna worden de gecumuleerde correcties gegeven die tot eind 2012 ten uitvoer zijn gelegd na controles van de lidstaten voor de programmeringsperiode 2007-2013 in het cohesiebeleid. Deze bedragen komen bovenop de gecumuleerde correcties waarover de Commissie hiervóór verslag heeft uitgebracht en die dus niet in de cijfers zijn meegerekend.
Tabel 8: Gecumuleerde correcties eind 2012, gerapporteerd door de lidstaten voor de programmeringsperiode 2007-2013 in het cohesiebeleid
| Miljoenen EUR | ||||
| Lidstaat | EFRO/CF | ESF | EVF | Totaal 2012 |
| België | 3 | 11 | - | 14 |
| Bulgarije | 13 | 2 | 0 | 15 |
| Tsjechië | 191 | 37 | - | 228 |
| Denemarken | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Duitsland | 290 | 49 | 1 | 340 |
| Estland | 4 | 0 | 0 | 4 |
| Ierland | 0 | 5 | 0 | 5 |
| Griekenland | 63 | - | 0 | 63 |
| Spanje | 204 | 39 | 9 | 252 |
| Frankrijk | 42 | 37 | 0 | 79 |
| Italië | 141 | 27 | 0 | 168 |
| Cyprus | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Letland | 10 | - | 0 | 10 |
| Litouwen | 6 | 0 | 0 | 6 |
| Luxemburg | - | 0 | - | 0 |
| Hongarije | 26 | - | 0 | 26 |
| Malta | 1 | 0 | - | 1 |
| Nederland | 1 | 2 | 0 | 3 |
| Oostenrijk | 4 | 1 | 0 | 5 |
| Polen | 204 | - | 0 | 204 |
| Portugal | 46 | 28 | 1 | 75 |
| Roemenië | 43 | - | 0 | 43 |
| Slovenië | 5 | 5 | - | 10 |
| Slowakije | 33 | 4 | 0 | 37 |
| Finland | 1 | 0 | 0 | 1 |
| Zweden | 2 | 1 | 1 | 4 |
| Verenigd Koninkrijk | 38 | 13 | 1 | 52 |
| Grensoverschrijdend | 8 | - | - | 8 |
| TOTAAL TEN UITVOER GELEGD | 1 377 | 261 | 14 | 1 652 |
9. OVERIGE TERUGVORDERINGEN
9.1. Terugvordering van voorfinancieringen
Een andere belangrijk controlemiddel van de Commissie, dat niet onder één van de bovenvermelde mechanismen valt, betreft de terugvordering van ongebruikte (niet uitgegeven) voorfinancieringsbedragen. Wanneer een begunstigde de voorschotten van de EU voor subsidiabele uitgaven niet heeft gebruikt (uitgegeven), zendt de Commissie een opdracht om het geld aan de EU-begroting terug te storten. Deze procedure is een belangrijke stap in het controlesysteem van de EU om te waarborgen dat begunstigden geen geld onder zich houden waar geen naar behoren gemotiveerde uitgaven tegenover staan, en zodoende bij te dragen tot de bescherming van de EU-begroting. Deze bedragen komen voort uit de afgifte van een invorderingsopdracht door de Commissie en worden als zodanig in de boekhouding opgenomen. Deze terugvordering van ongebruikte voorfinancieringen mag niet worden verward met de terugvordering van onregelmatige uitgaven. Wanneer de diensten van de Commissie dergelijke uitgaven aantreffen en terugvorderen in verband met betaalde voorfinancieringen, worden die uitgaven opgenomen in de gewone, hierboven toegelichte processen voor financiële correctie of terugvordering.
| Tabel 9.1: Terugvordering van voorfinancieringen | |||
| Miljoenen EUR | |||
| 2012 | |||
| Landbouw: | |||
| ELGF | 0 | ||
| Plattelandsontwikkeling | 0 | ||
| Cohesiebeleid: | |||
| EFRO | 38 | ||
| Cohesiefonds | 5 | ||
| ESF | 214 | ||
| FIOV/EVF | 0 | ||
| EOGFL-Oriëntatie | 5 | ||
| Intern beleid | 207 | ||
| Extern beleid | 104 | ||
| Administratie | 2 | ||
| Totaal teruggevorderde voorfinanciering | 575 |
9.2. Terugvorderingen betreffende ontvangsten uit eigen middelen
Om het beeld van alle instrumenten die de Commissie gebruikt om de EU-begroting te beschermen, volledig te maken, dienen ook de terugvorderingen betreffende ontvangsten uit eigen middelen te worden vermeld. De ontvangsten uit eigen middelen vormen de belangrijkste component van de operationele ontvangsten van de EU en bijgevolg de belangrijkste financieringsbron voor de uitgaven. De Commissie voert inspecties ter plaatse uit om te controleren of de correcte bedragen aan de EU-begroting worden afgedragen. De bedragen kunnen eveneens worden gecontroleerd in het kader van het proces van jaarlijkse controle door de Europese Rekenkamer. In 2012 werden de volgende bedragen teruggevorderd:
| Tabel 9.2: Terugvorderingen betreffende ontvangsten uit eigen middelen | |||
| Miljoenen EUR | |||
| 2012 | |||
| Teruggevorderde bedragen: - hoofdsom - rente | 133 160 | ||
| Totaal terugvorderingen | 293 |
1 Resolutie van het Europees Parlement van 17 april 2013 met de opmerkingen die een integrerend deel uitmaken van de besluiten tot het verlenen van kwijting voor de uitvoering van de algemene begroting van de Europese Unie voor het begrotingsjaar 2011, Afdeling III – Commissie en uitvoerende agentschappen (COM(2012)0436 – C7-0224/2012 – 2012/2167(DEC)) – Prioritaire actie 1.
2 Zie eveneens het Jaarverslag 2012 over de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie - Fraudebestrijding, aangenomen op 24 juli 2013.
3 Als gevolg van de afronding van cijfers tot op het miljoen kan het lijken alsof de optelling van bedragen in sommige tabellen niet klopt.
4 Zie Publicatieblad C 115 van 9 mei 2008.
5 Zie ook artikel 325 van het VWEU:
"1. De Unie en de lidstaten bestrijden fraude en alle andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad, met overeenkomstig dit artikel te nemen maatregelen die afschrikkend moeten werken en in de lidstaten, alsmede in de instellingen, organen en instanties van de Unie, een doeltreffende bescherming moeten bieden.
2. De lidstaten nemen ter bestrijding van fraude waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad, dezelfde maatregelen als die welke zij treffen ter bestrijding van fraude waardoor hun eigen financiële belangen worden geschaad.
…
5. De Commissie brengt in samenwerking met de lidstaten jaarlijks aan het Europees
Parlement en de Raad verslag uit over de ter uitvoering van dit artikel genomen maatregelen."
6 Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 (Publicatieblad L 298 van 26 oktober 2012).
7 Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 1268/2012 van de Commissie van 29 oktober 2012 (Publicatieblad L 362 van 31 december 2012).
8 De fraudebestrijdingsstrategie van de Commissie van juni 2011 heeft, dankzij de inbreng van en de ondersteuning door OLAF, tot belangrijke stappen voorwaarts op het gebied van fraudepreventie en -opsporing geleid.
9 De wijzen van uitvoering van de EU-begroting zijn aangepast na de goedkeuring van het nieuwe Financieel Reglement en treden in 2014 in werking.
10 De verantwoordelijkheid van de lidstaten voor het uitvoeren van controles en het terugvorderen van sommen van de begunstigden is uitdrukkelijk vastgelegd in artikel 80 van het Financieel Reglement (zie hierboven).
11 Zoals in het SWD uitvoeriger wordt toegelicht, is tenuitvoerlegging de laatste stap in het proces van financiële correctie of terugvordering. Tenuitvoerlegging betekent in het geval van een financiële correcte of terugvordering waartoe is besloten na een eerdere vaststelling, dat de situatie van onverschuldigd gedane uitgaven definitief wordt gerectificeerd.
12 Met het ELGF uitgevoerd onder gedeeld beheer is een totaal bedrag van 44 495 miljoen EUR gemoeid.
13 Zie voor de wijze waarop bijvoorbeeld financiële correcties in het cohesiebeleid worden uitgevoerd de toelichting in het SWD, onder 4.2.1.
14 “Report on financial corrections carried out for ERDF and ESF on 2000-2006 programmes”, reference note ARES(2013)689652 van 12/04/2013, toegezonden aan de commissie CONT en nota ARES(2013)1041808 van 14/05/2013, toegezonden aan de Europese Rekenkamer.
15 Deze geraamde correctiepercentages omvatten niet eventuele aanvullende EFRO-correcties in verband met onvoltooide projecten, noch eventuele aanvullende correcties na voltooiing van het afsluitingsproces. Eind 2012 waren er voor het ESF nog 61 af te sluiten programma's die aan financiële correcties zouden kunnen worden onderworpen.
16 Volgens een voorzichtige raming door de diensten van de Commissie bedragen de additionele correcties, door de lidstaten zelf verricht en aan de Commissie gemeld tot maart 2010 0,96 miljard EUR voor het EFRO en 0,32 miljard EUR voor het ESF, wat overeenkomt met minstens 0,7% en 0,5% van de toewijzingen respectievelijk. Dit betekent dat eind 2012 het totale percentage van de correcties voor de periode 2000-2006 minimaal 5,6% bedraagt wat betreft de goedgekeurde EFRO-toewijzingen en 2,9% wat betreft het ESF (zie voor details het verslag 'Financial corrections carried out for ERDF and ESF on 2000-2006 programmes', toegezonden aan de EP-commissie CONT Commitment op 12/04/2013, ARES(2013)689652, blz. 12 tot 18).
17 Ref. P7_TA(2013)0319
NL NL