Toelichting bij COM(2009)333 - Instelling van een Europese microfinancieringsfaciliteit voor werkgelegenheid en sociale insluiting (Progress-microfinancieringsfaciliteit)

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. CONTEXT VAN HET VOORSTEL

De recessie heeft vooral gevolgen voor mensen: de grootste uitdaging voor de EU op dit moment moet zijn om hoge werkloosheid te voorkomen, het scheppen van banen te stimuleren en de weg vrij te maken voor economische vernieuwing, duurzaam herstel en groei. De EU heeft snel op de crisis gereageerd met het Europees economisch herstelplan, waarin de nadruk lag op het tegengaan van de effecten van de crisis op de werkgelegenheid. De eerste effecten van het plan zijn al veelbelovend en de sociale vangnetten vervullen hun stabiliserende rol. Aangezien de arbeidsmarkten door de economische recessie blijven verslechteren, zijn echter aanvullende maatregelen nodig.

Europa moet de recessie niet alleen aanpakken, maar deze aangrijpen om een meer productieve, meer innovatieve, beter gekwalificeerde en koolstofarme economie te worden; een economie met open, op integratie gerichte arbeidsmarkten die tot meer cohesie en gelijkheid in de samenleving leiden, en met werkgelegenheid die een antwoord biedt op de uitdagingen van de vergrijzing, de gelijkheid van mannen en vrouwen en de balans tussen werk en gezinsleven, en een economie die ondernemerschap erkent en ondersteunt [1]. De maatregelen die nodig zijn om de sociale effecten en de gevolgen voor de werkgelegenheid van de huidige crisis het hoofd te bieden, moeten gepaard gaan met structurele hervormingen om de uitdagingen van de globalisering, de vergrijzing en klimaatverandering aan te pakken.

De Europese arbeidsmarkten zullen door de crisis drastisch veranderen. Werknemers en bedrijven moeten de nodige middelen krijgen om zich aan deze veranderende omstandigheden aan te passen: om stabiele werkgelegenheid te behouden, de vaardigheden op alle niveaus te verbeteren, mensen weer aan het werk te krijgen en de voorwaarden voor het creëren van nieuwe werkgelegenheid te bepalen.

In de mededeling van de Commissie 'Op weg naar Europees herstel' [2] wordt een aantal elementen uiteengezet die de lidstaten kunnen helpen een doeltreffend werkgelegenheidsbeleid op te stellen en uit te voeren. Op basis hiervan zijn tijdens de Voorjaarsraad en de drie workshops over werkgelegenheid die in april 2009 in Madrid, Stockholm and Praag zijn gehouden, drie prioriteiten vastgesteld: werkgelegenheid behouden, banen scheppen en de mobiliteit bevorderen; vaardigheden verbeteren en vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar afstemmen; en de toegang tot de arbeidsmarkt verbeteren. Tot slot heeft tijdens de werkgelegenheidstop van 7 mei 2009 een gedachtewisseling over deze prioriteiten plaatsgevonden, waarbij overeenstemming over tien acties werd bereikt [3].

Voortbouwend op deze gezamenlijke activiteiten heeft de Commissie op 3 juni een mededeling goedgekeurd over 'Een gezamenlijk engagement voor de werkgelegenheid' [4], waarbij het doel is de samenwerking tussen de EU en de lidstaten en tussen de sociale partners van de EU onderling te intensiveren met betrekking tot de drie prioriteiten, waarbij de nadruk ligt op concrete acties met steun van alle beschikbare communautaire instrumenten, waaronder het Europees Sociaal Fonds (ESF) en het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG).

Teneinde de sociale gevolgen van de crisis te verminderen en langdurige werkloosheid en inactiviteit te voorkomen, is het van essentieel belang om de arbeidsdeelname, vooral van vrouwen, oudere werknemers en andere groepen die met discriminatie te maken hebben, in stand te houden en te vergroten. Werk is de beste manier om aan uitsluiting te ontkomen: een sociaal Europa begint met een baan – zelfs voor de crisis hadden te veel EU-burgers die aan de arbeidsmarkt zouden kunnen deelnemen geen toegang tot een baan.

2. INHOUD

In de mededeling van 3 juni stelde de Commissie een nieuwe EU-voorziening voor microfinanciering ten behoeve van de werkgelegenheid (Progress-microfinancieringsfaciliteit) voor [5] teneinde werklozen nieuwe kansen te bieden en de weg naar het ondernemerschap te effenen voor Europa's meest kansarme groepen, waaronder jongeren. Deze nieuwe voorziening vergroot het aanbod aan gerichte financiële steun voor nieuwe ondernemers in de huidige tijd van verminderde kredietverlening. Individuele ondernemers en oprichters van micro-ondernemingen kunnen ook steun krijgen in de vorm van mentoring, opleiding, coaching en capaciteitsopbouw, naast rentesubsidie van het ESF.

De Progress-microfinancieringsfaciliteit levert ook een bijdrage aan andere communautaire programma's doordat zij instrumenten voor risicodeling en schuld- en aandelenfinanciering beschikbaar stelt. Zij zal profiteren van de ervaring van internationale financiële instellingen zoals de EIB-Groep (Europese Investeringsbank en Europees Investeringsfonds). Op basis van een gemeenschappelijke beheersregeling zullen de internationale financiële instellingen verdere hefboomeffecten bieden door bancaire en niet-bancaire verstrekkers van microfinanciering in de hele Unie te steunen.

1.

Subsidiariteit en evenredigheid



Gezien het tegenwoordig gedaalde volume aan leningen en de dramatische terugval in uitstaande leningen (zoals blijkt uit de evaluatie vooraf bij dit voorstel), moeten de lopende communautaire en nationale inspanningen worden opgevoerd om het microkredietaanbod binnen een redelijke termijn voldoende te doen stijgen teneinde te voldoen aan de grote vraag van degenen die dat in deze crisisperiode het meeste nodig hebben, namelijk werklozen of kwetsbare personen die een micro-onderneming willen beginnen of uitbreiden, of zich als zelfstandige wensen te vestigen maar geen toegang hebben tot commerciële bankkredieten.

De aanwending van communautaire middelen is zinvol en conform de resolutie van het Europees Parlement van 24 maart 2009 [6]. Voorts zal één enkele faciliteit de hefboomwerking van internationale financiële instellingen versterken. Ten slotte zal een pan-Europese faciliteit een versnipperde aanpak voorkomen en aldus het microkredietaanbod in alle lidstaten vergroten.

2.

Keuze van het rechtsinstrument



De Commissie stelt voor de Progress-microfinancieringsfaciliteit in te stellen bij een besluit dat alleen de rol en de verantwoordelijkheid van de Commissie omschrijft en geen rechten of verplichtingen schept voor de lidstaten of voor particulieren. Een besluit is daarom het meest geschikte instrument om de doelstelling te verwezenlijken.

3.

Gevolgen voor de begroting



Overeenkomstig het Interinstitutioneel Akkoord van 17 mei 2006 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie over de begrotingsdiscipline en een goed financieel beheer [7] moet de faciliteit worden ingesteld door middel van een herschikking van de bestaande begroting. Krachtens het Interinstitutioneel Akkoord van 2006 heeft het Europees Parlement een extra bedrag van 114 miljoen euro [8] aan de begroting van het Progress-programma toegewezen, die hiermee wordt opgetrokken van 628 800 000 euro in het oorspronkelijke voorstel van de Commissie tot 743 250 000 euro. Deze aanvullende middelen zouden geleidelijk in de laatste jaren van het programma moeten worden aangewend, d.w.z. vanaf 2009. Na bestudering van alle mogelijkheden wordt voorgesteld 100 miljoen euro (over vier jaar) uit het Progress-programma [9] over te hevelen naar de nieuwe Europese microfinancieringsfaciliteit voor werkgelegenheid en sociale insluiting (de Progress-microfinancieringsfaciliteit). Met deze 100 miljoen euro uit de bestaande begroting zou meer dan 500 miljoen euro kunnen worden gemobiliseerd in een gezamenlijk initiatief met internationale financiële instellingen, in het bijzonder de EIB-Groep.