Toelichting bij COM(2022)179 - Amending Regulation 508/2014 as regards measures to alleviate the consequences of war in Ukraine on fishing activities and disruption on the supply chain of fishery products

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel

De militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne sinds 24 februari 2022 heeft gevolgen voor de marktdeelnemers in de visserij- en aquacultuursector in de Unie. De verstoring van de handelsstromen van belangrijke grondstoffen voor de visserij- en aquacultuursector uit Rusland en Oekraïne heeft de prijsstijgingen van belangrijke productiemiddelen zoals energie en grondstoffen abrupt verergerd. De handel tussen Oekraïne en de Unie is ook zwaar getroffen door de onbeschikbaarheid van vervoer, aangezien Oekraïense luchthavens door de Russische aanval onbruikbaar zijn en alle commerciële scheepvaartactiviteiten in Oekraïense havens zijn opgeschort. De huidige crisis zal waarschijnlijk ernstige gevolgen hebben voor de levering van graan, plantaardige oliën en magere vis uit Oekraïne en Rusland aan de Unie, wat zal leiden tot sterk stijgende prijzen voor visvoeder en tot tekorten aan belangrijke grondstoffen. Een deel van de vloot van de Unie is gestopt met vissen als gevolg van de dalende winstgevendheid van die activiteit en de onmogelijkheid om de stijgende productiekosten, zoals de torenhoge energieprijzen, te compenseren. Het gecombineerde effect van de kostenstijgingen en tekorten wordt ook gevoeld in de sectoren teelt en verwerking van vis en schaal- en schelpdieren. Door de significante kostenstijgingen en handelsverstoringen is er bijgevolg sprake van een aanzienlijke marktverstoring en is doeltreffende en doelmatige actie nodig.De militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne vormt ook een bedreiging voor de veiligheid van de visserijactiviteiten door vissers van de Unie in aangrenzende gebieden. In bepaalde gebieden zijn de activiteiten daardoor uit voorzorg onderbroken.

De Commissie stelt daarom een wijziging voor van Verordening (EU) nr. 508/2014 inzake het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV) door specifieke maatregelen in te voeren ter beperking van de impact van de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne op de visserijactiviteiten en de impact van de marktverstoring als gevolg van die militaire agressie op de toeleveringsketen van visserij- en aquacultuurproducten. Tot en met 31 december 2023 blijven uitgaven in aanmerking komen voor een bijdrage uit dat fonds.

Dit voorstel vormt een aanvulling op Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/500 van de Commissie van 25 maart 2022 tot aanmerking van de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne als buitengewone gebeurtenis die een aanzienlijke verstoring van de markten veroorzaakt, dat aanleiding gaf tot crisissteunmaatregelen in het kader van het Europees Fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur (EFMZVA). Met de maatregelenpakketten in het kader van zowel het EFMZV als het EFMZVA worden de beschikbare financiële middelen gemaximaliseerd om de sectoren visserij, aquacultuur en verwerking van zeevoedsel in de huidige crisis te ondersteunen.

Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein

Het voorstel is in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 1380/2013 inzake het gemeenschappelijk visserijbeleid en met Verordening (EU) nr. 1303/2013 wat betreft gemeenschappelijke bepalingen voor in gedeeld beheer uitgevoerde Uniefondsen.

Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

Het voorstel beperkt zich tot een gerichte en uitzonderlijke wijziging van Verordening (EU) nr. 508/2014 en is verenigbaar met ander beleid van de Unie.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

Rechtsgrondslag

1.

Artikel 43, lid 2, en artikel 175 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.


Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)

De bepalingen van het voorstel worden uitgevoerd in het kader van gedeeld beheer, overeenkomstig het Financieel Reglement.

Evenredigheid

De voorgestelde bepalingen zijn in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel, aangezien zij passend en noodzakelijk zijn en de nagestreefde beleidsdoelstellingen niet kunnen worden bereikt met andere maatregelen die minder restrictief zijn.

Keuze van het instrument

Voorgesteld instrument: verordening van het Europees Parlement en de Raad.

3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan

Niet van toepassing.

Raadpleging van belanghebbenden

De door de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne veroorzaakte uitdagingen voor de visserijactiviteiten en de marktverstoring als gevolg daarvan voor de toeleveringsketen van visserij- en aquacultuurproducten, en de noodzaak om die gevolgen te beperken, zijn aan de orde gesteld door verschillende belanghebbenden in de visserij- en aquacultuursector en vertegenwoordigers van de lidstaten. Alle marktdeelnemers, belanghebbenden en betrokken lidstaten hebben gewezen op de noodzaak om financiële steun voor de visserij- en aquacultuursector te waarborgen.

Bijeenbrengen en gebruik van expertise

Niet van toepassing.

Effectbeoordeling

Gezien de uitzonderlijke en kritieke aard van de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne, waardoor de Unie onmiddellijke beperkende maatregelen moet nemen, is een effectbeoordeling niet nodig.

Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging

Niet van toepassing.

• Grondrechten

Dit voorstel heeft geen gevolgen voor de bescherming van de grondrechten.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

De voorgestelde wijziging verandert niets aan de jaarlijkse maxima van het meerjarig financieel kader voor vastleggingen en betalingen.

Doordat de crisis aanzienlijke gevolgen heeft voor visserij- en aquacultuur- en verwerkende activiteiten, kunnen de huidige maatregelen en operationele programma’s van het EFMZV niet op normale wijze worden uitgevoerd. Om te vermijden dat financiële middelen voor een doeltreffende aanpak van de crisis verloren gaan, moeten de lidstaten bijgevolg de mogelijkheid krijgen om op korte termijn de financiële middelen binnen hun operationeel programma toe te wijzen aan de specifieke maatregelen. Die mogelijkheid wordt beperkt door de begrotingstoewijzingen die de lidstaten reeds hebben ontvangen en die zij niet mogen overschrijden.

De betalingskredieten die in de begroting 2022 voor het EFMZV beschikbaar zijn, zijn van die aard dat een verschuiving tussen de prioriteiten van de Unie binnen de operationele programma’s mogelijk is. De nieuwe maatregelen zullen immers voor een groot deel in de plaats komen van de aanvankelijk geplande maatregelen, die nu heroverwogen moeten worden wegens de algemene verstoring van de toeleveringsketens. Bijgevolg hebben de voorgestelde maatregelen tot doel te zorgen voor een efficiënte uitvoering van de begroting 2022 en de toewijzing voor het EFMZV voor de periode 2014-2020.

De Commissie zal het effect van de voorgestelde wijziging op de betalingskredieten in 2022 nauwlettend monitoren, rekening houdend met zowel de uitvoering van de begroting als de herziene prognoses van de lidstaten.

5. OVERIGE ELEMENTEN

Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage

De regelingen betreffende uitvoering, monitoring, evaluatie en rapportage van Verordening (EU) nr. 508/2014 en Verordening (EU) nr. 1303/2013 zijn van toepassing.

Toelichtende stukken (bij richtlijnen)

Niet van toepassing.

Artikelsgewijze toelichting

Het voorstel omvat de volgende maatregelen om de impact van de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne op de visserijactiviteiten en de impact van de marktverstoring als gevolg van die militaire agressie op de toeleveringsketen van visserij- en aquacultuurproducten, te beperken:

·financiële compensatie voor de tijdelijke stopzetting van visserijactiviteiten wanneer de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne de veiligheid van de visserijactiviteiten in het gedrang brengt. Deze compensatie is niet onderworpen aan het in artikel 25, lid 3, van de EFMZV-verordening vastgestelde financiële plafond, noch aan de in artikel 33, lid 2, van die verordening vastgestelde maximumduur van zes maanden. De compensatie wordt ondersteund met het gebruikelijke EU-medefinancieringspercentage van 75 % van de subsidiabele overheidsuitgaven;

·financiële compensatie voor erkende producentenorganisaties en verenigingen van producentenorganisaties die visserij- of aquacultuurproducten opslaan overeenkomstig het opslagmechanisme van Verordening (EU) nr. 1379/2013 (gemeenschappelijke marktordening);

·financiële compensatie voor marktdeelnemers in de visserij- en aquacultuursector (met inbegrip van de verwerkende sector) voor hun gederfde inkomsten, en voor de extra kosten die zij hebben gemaakt door de marktverstoring als gevolg van de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne en de gevolgen daarvan voor de toeleveringsketen van visserij- en aquacultuurproducten.

Met het voorstel worden deze compensatieregelingen opgenomen in bestaande EFMZV-maatregelen om de snelle uitvoering ervan te vergemakkelijken. Het gebruik van een bestaand kader voorkomt dat het model van de operationele programma’s ingrijpend moet worden gewijzigd en vergemakkelijkt de herprogrammering ervan door de lidstaten. Er zullen echter wel kleine technische aanpassingen nodig zijn in het model van de operationele programma’s en in het rapportage- en monitoringsysteem. De aanpassingen met betrekking tot het rapportage- en monitoringsysteem zijn niet dringend, aangezien de lidstaten op grond van artikel 97, lid 1, punt a), pas over een jaar weer cumulatieve gegevens moeten verstrekken over de voor financiering geselecteerde concrete acties.

2.

Het voorstel voert ook flexibiliteitsmechanismen in om de snelle uitvoering van deze nieuwe maatregelen te vergemakkelijken:


·een vereenvoudigde procedure voor het wijzigen van de operationele programma’s van de lidstaten met betrekking tot de invoering van deze maatregelen en de hertoewijzing van de financiële middelen daaraan;

·subsidiabiliteit met terugwerkende kracht van de uitgaven voor deze maatregelen vanaf 24 februari 2022;

·de mogelijkheid om de oorspronkelijk voor bepaalde EFMZV-maatregelen (controle en handhaving, gegevensverzameling) gereserveerde vaste bedragen naar de nieuwe maatregelen over te hevelen.

Het voorstel omvat ook de rechtzetting van een technische fout in artikel 96 van de EFMZV-verordening (Engelse taalversie), waarbij “income foregone” vervangen moet worden door “income forgone”.