Toelichting bij COM(2025)23 - Sluiting van de Overeenkomst met Singapore over digitale handel

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel

De Raad heeft op 27 juni 2023 machtiging verleend tot het openen van onderhandelingen over digitale handelsregels met de Republiek Singapore (“Singapore”).1 De Commissie, namens de Unie, en Singapore zijn begonnen met de onderhandelingen op 20 juli 2023.2 De onderhandelingen werden in beginsel afgerond op 25 juli 2024.3

De onderhandelingen hebben geresulteerd in een moderne, op zichzelf staande Overeenkomst tussen de Europese Unie en Singapore over digitale handel (“EUSDTA”), met ambitieuze en dwingende verbintenissen op het gebied van digitale handel. De EUSDTA zal de consumentenbescherming online verbeteren, rechtszekerheid bieden aan bedrijven die grensoverschrijdende digitale handel willen aangaan, en ongerechtvaardigde belemmeringen voor digitale handel wegnemen. Het zal de bestaande vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Singapore4 aanvullen door de bestaande bilaterale handelsbetrekkingen tussen de EU en Singapore vanuit digitaal oogpunt te verdiepen en te ondersteunen.

De digitale handel is goed voor ongeveer 25 % van alle internationale handel en groeit sneller dan de traditionele handel.5 De EU is wereldleider op het gebied van zowel de uitvoer als de invoer van digitale diensten, die in 2022 een waarde van 1,3 biljoen euro vertegenwoordigden, ofwel 54 % van de totale handel in diensten van de EU.

De EUSDTA treedt in werking zodra de EU en Singapore hun respectieve vereisten en procedures voor ondertekening en sluiting hebben voltooid en schriftelijke kennisgevingen daarover hebben uitgewisseld.

Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein

Dit voorstel is in overeenstemming met de evaluatie van het handelsbeleid van de EU van 20216, waarin de bijdrage van het digitale handelsbeleid van de EU aan de digitale transformatie van de EU werd erkend en het voornemen van de EU werd aangekondigd om de bilaterale betrokkenheid te vergroten en sterkere kaders voor samenwerking met gelijkgestemde partners op het gebied van handelsgerelateerde digitale kwesties te verkennen. Het is ook in overeenstemming met de doelstelling van de EU-strategie voor economische veiligheid van 2023 om partnerschappen aan te gaan met gelijkgestemde landen.7 De EUSDTA is een moderne, op zichzelf staande overeenkomst met ambitieuze en dwingende verbintenissen op het gebied van digitale handel tussen de EU en Singapore.

Het voorstel bouwt voort op de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en Singapore8 en de vrijhandelsovereenkomst, waarbij de bilaterale handelsbetrekkingen tussen de EU en Singapore reeds zijn geliberaliseerd en versterkt. De EUSDTA geeft uitvoering aan de handelsbepalingen van de PSO en vormt samen met de vrijhandelsovereenkomst de vrijhandelszone tussen de EU en Singapore.

Het voorstel is in overeenstemming met de EU-strategie voor samenwerking in de Indo-Pacifische regio9, waarin wordt erkend dat de regio een voortrekkersrol speelt in de digitale economie en waarin wordt voorgesteld digitale partnerschappen op te zetten met belangrijke partners in de regio, waaronder Singapore.

De EUSDTA bouwt voort op de beginselen inzake digitale handel tussen de EU en Singapore, een belangrijk resultaat van het digitale partnerschap tussen de EU en Singapore10. In de EUSDTA wordt het digitale partnerschap tussen de EU en Singapore erkend als het belangrijkste forum voor samenwerking op regelgevingsgebied op het gebied van digitaal beleid.

De EUSDTA is ook in overeenstemming met het resultaat van het initiatief inzake gezamenlijke verklaring inzake elektronische handel11, dat het resultaat is van plurilaterale onderhandelingen tussen meer dan 90 leden van de Wereldhandelsorganisatie.

Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

Het voorstel is in overeenstemming met de internemarktwetgeving van de EU op het gebied van de digitale en de data-economie. Het voorstel waarborgt ook de volledige eerbiediging van de grondrechten voor de bescherming van persoonsgegevens en de persoonlijke levenssfeer en het regelgevingskader van de EU op dit gebied. De EUSDTA bevestigt het recht om regelgeving vast te stellen en zorgt voor voldoende regelgevingsruimte om beleidsdoelstellingen op deze gebieden na te streven.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

Rechtsgrondslag

De materiële rechtsgrondslag wordt gevormd door artikel 207 VWEU.

De EUSDTA moet worden ondertekend door de Unie naar aanleiding van een besluit van de Raad uit hoofde van artikel 218, lid 5, VWEU, en worden gesloten door de Unie naar aanleiding van een besluit van de Raad uit hoofde van artikel 218, lid 6, VWEU, na goedkeuring door het Europees Parlement.

Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)

Niet van toepassing.

Evenredigheid

Handelsovereenkomsten zijn passende middelen om markttoegang en aanverwante kwesties van alomvattende economische betrekkingen met een land buiten de EU te regelen. Er is geen alternatief om de desbetreffende toezeggingen en liberaliseringsinspanningen juridisch bindend te maken.

Keuze van het instrument

Dit voorstel is in overeenstemming met artikel 218, lid 6, punt a), VWEU waarin bepaald is dat de Raad op voorstel van de onderhandelaar besluiten inzake de sluiting van de overeenkomst vaststelt, na goedkeuring door het Europees Parlement. Er bestaat geen ander rechtsinstrument dat kan worden gebruikt om de in dit voorstel uitgedrukte doelstellingen te bereiken.

3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan

De bilaterale handelsbetrekkingen tussen de EU en Singapore zijn reeds geliberaliseerd en verbeterd door de vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Singapore, die in 2019 in werking is getreden. Hoewel dit een brede vrijhandelsovereenkomst is die voorziet in verregaande verbintenissen voor de handel in goederen en diensten tussen de partijen, bevat zij geen uitgebreide regels voor digitale handel.

Raadpleging van belanghebbenden

De belanghebbenden zijn geraadpleegd in het kader van een studie over de mogelijke effecten van een EUSDTA, uitgevoerd door een externe contractant, ter ondersteuning van de onderhandelingen.12

De EU-lidstaten zijn vóór en tijdens de onderhandelingen via het Comité handelspolitiek van de Raad zowel mondeling als schriftelijk regelmatig geïnformeerd en geraadpleegd over de verschillende aspecten van de onderhandelingen. Ook het Europees Parlement is regelmatig geïnformeerd en geraadpleegd, via zijn Commissie internationale handel en met name zijn monitoringgroep voor de vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Vietnam.

Voorts heeft de Commissie tijdens de onderhandelingen verslagen gepubliceerd op haar website, over de onderhandelingsrondes, de EU-tekstvoorstellen en persberichten, alsook de tekst van de overeenkomst na de afronding van de onderhandelingen in beginsel.

Bijeenbrengen en gebruik van expertise

De studie naar de mogelijke effecten van een EUSDTA is verricht door een externe contractant.13

Effectbeoordeling

In de studie over de mogelijke effecten van een EUSDTA, die is verricht ter ondersteuning van de onderhandelingen over de EUSDTA, werd het potentiële positieve effect van de overeenkomst bevestigd.14 Die studie is gebruikt om relevante aspecten van de digitale economie van Singapore en de respectieve praktijken van de EU en Singapore op het gebied van digitale handel te onderzoeken, rekening houdend met de standpunten van belanghebbenden.

Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging

Niet van toepassing.

Grondrechten

Het voorstel is volledig verenigbaar met het Handvest van de grondrechten. De EUSDTA laat de regelgevingsruimte voor de bescherming van de grondrechten, met inbegrip van de grondrechten op bescherming van persoonsgegevens en privacy, volledig onverlet.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

Niet van toepassing.

5. OVERIGE ELEMENTEN

Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage

De EUSDTA maakt door kruisverwijzing de institutionele bepalingen van de vrijhandelsovereenkomst van toepassing, die voorzien in een structuur voor de bevoegde uitvoeringsorganen van de vrijhandelsovereenkomst om toezicht te houden op de uitvoering, de werking en het effect van de EUSDTA.

De EUSDTA bevat ook specifieke bepalingen over de betrokkenheid van belanghebbenden die een basis vormen voor belanghebbenden om bij te dragen aan de uitvoering van de overeenkomst.

Toelichtende stukken (bij richtlijnen)

Niet van toepassing.

Gedetailleerde toelichting bij de specifieke bepalingen van het voorstel

De EUSDTA is een op zichzelf staande overeenkomst die moet worden toegepast in het kader van de PSO en die samen met de vrijhandelsovereenkomst de vrijhandelszone tussen de EU en Singapore vormt.

De algemene bepalingen van hoofdstuk één van de EUSDTA bevatten de doelstellingen en het toepassingsgebied van de overeenkomst en de definities die in de rest van de overeenkomst worden gebruikt.

Hoofdstuk twee van de EUSDTA bevat het corpus van de overeenkomst en de verbintenissen op het gebied van digitale handel. De verbintenissen zijn dwingend van aard en variëren van verbintenissen op het vlak van grensoverschrijdende gegevensstromen en consumentenbescherming online tot verbintenissen voor de bescherming van de broncode van software. De verbintenissen hebben over het algemeen tot doel de consumentenbescherming online te verbeteren, bedrijven rechtszekerheid te bieden en ongerechtvaardigde belemmeringen voor digitale handel weg te nemen.

Afdeling A van hoofdstuk twee, over gegevensstromen met vertrouwen, bevat bepalingen die in overeenstemming zijn met de EU-praktijk op basis van de horizontale bepalingen van 2018 inzake grensoverschrijdende gegevensstromen en de bescherming van persoonsgegevens en privacy in handelsovereenkomsten15, waarin het recht van elke partij wordt erkend om het passende niveau van bescherming van de persoonlijke levenssfeer en persoonsgegevens te bepalen.

Hoofdstuk drie van de EUSDTA voorziet in horizontale uitzonderingen, een mechanisme voor geschillenbeslechting, een institutioneel kader en de slotbepalingen van de overeenkomst. In voorkomend geval zijn de relevante bepalingen van de vrijhandelsovereenkomst die het kader voor de toepassing van de EUSDTA vormen, van toepassing door middel van kruisverwijzingen.