Toelichting bij COM(2001)757 - Sluiting van de overeenkomst met Zuid-Afrika betreffende de handel in wijn

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

A. Algemene context

1. In het kader van de op 19 juni 1995 en 25 maart 1996 door de Raad goedgekeurde onderhandelingsrichtsnoeren voor de overeenkomst inzake handel, ontwikkeling en samenwerking tussen de Gemeenschap en Zuid-Afrika (hierna 'TDC-overeenkomst' genoemd) heeft de Commissie over twee sectorovereenkomsten betreffende respectievelijk wijn en gedistilleerde dranken onderhandeld met het doel de commerciële handel in wijn en gedistilleerde dranken tussen beide partijen te vergemakkelijken en wederzijds te bevorderen. De Commissie heeft deze onderhandelingen vanaf 1995 in nauwe samenwerking met de Raad gevoerd overeenkomstig artikel 133 van het Verdrag.

2. Overeenkomstig de briefwisseling die in bijlage X bij de TDC-overeenkomst is vermeld, zijn de verbintenissen betreffende de bescherming 'portwijn' en 'sherry' opgenomen in het gedeelte van de overeenkomst dat de bescherming van de geografische aanduidingen regelt.

3. Het politieke akkoord over bepaalde specifieke benamingen van gedistilleerde dranken (grappa, ouzo, enz.) dat is vastgelegd in de briefwisseling van 15 en 16 februari 2000 tussen, enerzijds, de voorzitters van de Raad en de Commissie, de heren J. Gama en R. Prodi, en, anderzijds, de president van Zuid-Afrika, de heer T. Mbeki, is in de bepalingen van de overeenkomst betreffende gedistilleerde dranken geïntegreerd.

4. De Commissie en Zuid-Afrika hebben de onderhandelingen op 25 juli 2000 in Pretoria afgesloten en de groep op hoog niveau van vertegenwoordigers van de Commissie en Zuid-Afrika heeft in een 'Memorandum van overeenstemming over wijn en gedistilleerde dranken' ad referendum overeenstemming bereikt over alle belangrijke nog niet-opgeloste vraagstukken, en meer in het bijzonder over:

- de geleidelijke opheffing van het gebruik van omstreden handelsmerken overeenkomstig het in juni 2000 bereikte compromis (zie punt 9 hieronder);

- de vaststelling van 1 januari 2000 als datum waarop de verbintenis betreffende port en sherry ingaat;

- de uitbreiding van de werkingssfeer van de overeenkomst tot wijn uit Zuid-Afrika die met wijn van een andere geografische oorsprong is versneden, voor zover het percentage bijgemengde wijn niet groter is dan 15 % en die versnijding op het etiket is vermeld. De tariefconcessies gelden niet voor deze mengwijnen;

- de aanpassing van het tariefcontingent voor gebottelde Zuid-Afrikaanse wijn die vrij van rechten mag worden ingevoerd. Het nieuwe contingent heeft met ingang van 1 januari 2002 een omvang van 420.000 hl (in plaats van 320.000 hl). Bij de aanpassing is rekening gehouden met het feit dat in 2000 en 2001 geen tariefcontingent voor Zuid-Afrikaanse wijn is opengesteld. De Raad zal een afzonderlijk besluit nemen over de nodige voorschriften om deze verbintenis uit te voeren;

- de besteding van het bedrag van 15 miljoen EUR die is uitgetrokken voor de herstructurering van de Zuid-Afrikaanse sector wijn en gedistilleerd, op basis van een in gezamenlijk overleg vastgesteld programma;

- 1 januari 2002 als datum waarop de overeenkomsten betreffende wijn en gedistilleerd ingaan.

5. De teksten zijn door de overeenkomstsluitende partijen op 30 november 2001 geparafeerd. De Commissie legt het onderhavige voorstel zo spoedig mogelijk aan de Raad voor opdat beide overeenkomsten op 1 januari 2002 in werking kunnen treden, zoals in het in het Memorandum van overeenstemming is bepaald.

6. Voor de sluiting van de overeenkomst over gedistilleerde dranken zal de Commissie tegelijk met dit voorstel een afzonderlijk voorstel bij de Raad indienen.

1.

B. Inhoud van de overeenkomst betreffende wijn


7. De overeenkomst heeft betrekking op wijn van douanecode GS 2204, wat bijvoorbeeld gearomatiseerde wijn uitsluit van de werkingssfeer van de overeenkomst. Er worden in de overeenkomst niet-tarifaire aangelegenheden geregeld en met name bevat de overeenkomst bepalingen inzake de oenologische procédés (voorschriften voor de wijnbereiding) en de productspecificaties voor wijn, inzake de wederzijdse bescherming van de geografische aanduidingen, inzake de certificering bij invoer, inzake de wederzijdse bijstand tussen de controle-instanties en inzake de regeling van geschillen.

8. Een belangrijk deel van de overeenkomst heeft betrekking op de oenologische procédés en de productspecificaties, en met name op de erkenning van de specifieke productievoorwaarden die voor wijn gelden, zoals wederzijds toegestane oenologische procédés of minimum- of maximumgehalten aan bepaalde analytische bestanddelen (b.v. alcohol, vluchtige zuren, zwaveldioxide). Zo zal Zuid-Afrika de afzet op zijn grondgebied toestaan van communautaire wijn die een specifieke behandeling heeft ondergaan of een specifieke analytische samenstelling heeft (b.v. wijn van laat geoogste druiven en andere wijn van hoge kwaliteit uit druiven met botrytis). Als tegenprestatie zal de Gemeenschap bij wijze van afwijkende maatregel de invoer toestaan van Zuid-Afrikaanse wijn die een specifieke behandeling heeft ondergaan (waaronder de toevoeging van appelzuur). Voor nieuwe oenologische procédés die een overeenkomstsluitende partij in de toekomst erkend wenst te zien, is een procedure voor de indiening van de verzoeken, de beoordeling en de toelating vastgesteld. Volgens de overeenkomst worden nieuwe procédés niet alleen op basis van de eisen inzake de bescherming van de volksgezondheid beoordeeld, maar ook op basis van de regels van een 'goede wijnbereidingspraktijk', wat betekent dat eisen worden gesteld aan de manier waarop wijn wordt geproduceerd. In geval van een geschil kan een overeenkomstsluitende partij in laatste instantie een beroep doen op een bemiddelingsprocedure.

9. De bescherming van de geografische aanduidingen is van bijzonder belang voor de Gemeenschap. De in de overeenkomst opgenomen bepalingen bieden een betere bescherming van de communautaire geografische aanduidingen, met inbegrip van de oorsprongsbenamingen, dan die waarin afdeling III betreffende geografische aanduidingen van de multilaterale overeenkomst inzake de handelsaspecten van de intellectuele eigendom (TRIP's-overeenkomst) voorziet. Zo bevat de overeenkomst een 'bilateraal register' waarin alle op grond van de overeenkomst beschermde aanduidingen zijn opgenomen, wat de rechtszekerheid aanzienlijk zal vergroten. Bovendien zal de bescherming ex officio kunnen worden afgedwongen. De opneming in de overeenkomst van de verbintenissen betreffende 'portwijn' en 'sherry' (zie punt 2) zal voor de betrokken producten een exclusieve bescherming opleveren na afloop van de vastgestelde overgangsperioden (5 jaar voor de uitvoermarkten en 12 jaar voor de Zuid-Afrikaanse markt).

10. Om de bescherming van de geografische aanduidingen en andere onder deze overeenkomst vallende vermeldingen te waarborgen tegenover identieke of daarop gelijkende handelsmerken die vóór de datum van inwerkingtreding van de TRIP's-overeenkomst zijn geregistreerd of waarvoor vóór die datum door gebruik rechten zijn ontstaan voor wijn die niet van oorsprong uit het betrokken gebied is, en die misleidend worden geacht ten aanzien van de werkelijke oorsprong van de wijn, voorziet de overeenkomst in de opheffing van deze omstreden handelsmerken na redelijke overgangsperiodes. Alle conflictgevallen moeten uiterlijk op 30 september 2002 door de partijen geregeld zijn.

11. Met betrekking tot de bescherming van de traditionele vermeldingen wordt gememoreerd dat, overeenkomstig de gemeenschappelijke verklaring van de Gemeenschap en Zuid-Afrika over de overeenkomsten inzake wijn en gedistilleerde dranken die de Raad op de dag van de ondertekening van de TDC-overeenkomst, d.i. op 11 oktober 1999, heeft aangenomen, het gedeelte van deze verklaring over traditionele vermeldingen letterlijk is overgenomen in de tekst van de onderhavige overeenkomst. Hieruit volgt dat de overeenkomst geen bepalingen bevat die een onmiddellijke bescherming van deze vermeldingen bieden, maar dat beide partijen wordt verzocht de doelstelling en de beginselen van een systeem voor de bescherming van traditionele vermeldingen te onderzoeken met het oog op toepassing ervan op specifieke gevallen die later in de overeenkomst zullen worden opgenomen.

12. Wat de invoercertificaten betreft, zijn beide partijen een wederzijdse erkenning van de door het land van uitvoer afgegeven certificaten overeengekomen. De technische details zullen in een afzonderlijke briefwisseling worden geregeld.

13. De overeenkomst voorziet in wederzijdse bijstand tussen de officiële controle-instanties van beide partijen, wat rechtstreekse samenwerking tussen de bevoegde autoriteiten zal vergemakkelijken, zulks onafhankelijk van de diplomatieke stappen die worden gedaan.

2.

C. Beheer van de overeenkomst


14. Er wordt een Gemengd Comité opgericht dat bestaat uit de Commissie enerzijds en vertegenwoordigers van Zuid-Afrika anderzijds. Zijn rol bestaat er vooral in erop toe te zien dat de overeenkomst goed functioneert, en in voorkomend geval aanbevelingen te formuleren. Zijn rol is niet het nemen van besluiten. De Commissie stelt voor dat de Raad haar machtigt om volgens de procedure van het Comité van beheer voor wijn zoals bepaald in artikel 75 van Verordening (EG) nr. 1493/1999 houdende een gemeenschappelijke ordening van de wijnmarkt i de technische wijzigingen en aanpassingen aan te brengen die nodig blijken voor de tenuitvoerlegging en het beheer van de overeenkomst (b.v. aanpassing van de bijlagen of van het protocol). Deze procedure maakt een nauwe samenwerking tussen de lidstaten en de Commissie mogelijk. Gememoreerd wordt dat andere geldende bilaterale overeenkomsten inzake wijn reeds in deze procedure voorzien.

3.

D. Financiële bijstand


15. Gememoreerd wordt dat, tegelijk met de inwerkingtreding van de overeenkomsten inzake wijn en gedistilleerde dranken, overeenkomstig bijlage X bij de TDC-overeenkomst de financiële bijstand ten belope van 15 miljoen EUR van kracht zal worden die de Gemeenschap aan Zuid-Afrika zal toekennen voor de herstructurering van de sectoren wijn en gedistilleerde dranken (zie punt 4). Voor de Gemeenschap zal het betrokken besluit worden genomen volgens de daartoe voorgeschreven begrotingsprocedures, los van de goedkeuring van het onderhavige voorstel.

4.

E. Conclusies


16. De Commissie is van mening dat de resultaten van de onderhandelingen aanvaardbaar zijn voor de Gemeenschap aangezien de overeenkomst werkelijke handelsvoordelen meebrengt voor de communautaire marktdeelnemers. Bijgevolg stelt de Commissie voor dat de Raad het bijgevoegde besluit inzake de sluiting van de overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Republiek Zuid-Afrika betreffende de handel in wijn goedkeurt.