Toelichting bij COM(2002)455 - Implementatie van de Kimberleycertificering voor de internationale handel in ruwe diamant

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft sancties vastgesteld tegen de rebellenbewegingen in Sierra Leone en Angola en tegen de regering van Liberia voor haar steun aan de rebellen in Sierra Leone. De sancties omvatten een verbod op de invoer van ruwe diamanten uit Liberia en uit Angola en Sierra Leone wanneer deze niet vergezeld worden door een oorsprongscertificaat dat is afgegeven door de betreffende legitieme regering.

Ondanks de sancties komen er nog steeds conflictdiamanten in de legitieme handel terecht; ook hebben de sancties geen einde gemaakt aan de conflicten. Er is dus nog steeds een markt voor conflictdiamanten en deze komen dan ook in de legitieme diamanthandel terecht. De behoefte bestaat dan ook de sancties aan te vullen om de rol van conflictdiamanten bij het aanwakkeren van gewapende conflicten te beperken.

Op initiatief van voornamelijk Afrikaanse diamant producerende landen, zijn producerende en bij de handel in diamant betrokken landen, de diamantindustrie en het maatschappelijk middenveld bijeengekomen in het Kimberleyproces om een certificering op te zetten voor de internationale handel in ruwe diamant.

Het doel van deze regeling is te voorkomen dat conflictdiamanten gewapende conflicten aanwakkeren en de legitieme markt voor ruwe diamant, die een flinke bijdrage levert aan de economie van enkele ontwikkelingslanden in Afrika, in diskrediet brengen.

Certificering moet in belangrijke mate bijdragen tot de beëindiging van de conflicten en zal ook bijdragen aan de implementatie van het EU-programma voor conflictpreventie.

Op 29 oktober 2001 heeft de Raad de Commissie gemachtigd onderhandelingen te voeren over een overeenkomst tot instelling van een internationale certificering voor ruwe diamant en deze onderhandelingen te voeren namens de Europese Gemeenschap.

Op een ministeriële bijeenkomst van het Kimberleyproces in Gaborone op 29 november 2001 deden de ministers gedetailleerde voorstellen voor de regeling. De ministers kwamen overeen de voorstellen voor te leggen aan hun ter zake bevoegde autoriteiten en de regeling zo spoedig mogelijk, d.w.z. in de loop van 2002, in te laten gaan. De deelnemers worden gestimuleerd het certificaat zo spoedig mogelijk te gebruiken, met dien verstande dat handelsrestricties niet worden toegepast voordat de regeling van kracht is geworden voor alle deelnemers. Wanneer alle deelnemers de noodzakelijke interne wetgeving tijdig invoeren, zal de regeling naar verwachting officieel van start gaan op een ministeriële bijeenkomst van het Kimberleyproces in Genève in november 2002.

Hoewel de voornaamste doelstellingen van het besluit van de Raad waarbij de Commissie werd gemachtigd te onderhandelen zijn gerealiseerd, zullen de onderhandelingen geen formele overeenkomst tot gevolg hebben, zoals door de Raad was gevraagd.

Twee vraagstukken zijn nog niet helemaal opgelost, namelijk de definitie van 'deelnemer' en van 'conflictdiamanten'. Dit is niet van invloed op het kader of de individuele elementen van de certificering; er bestond overigens brede overeenstemming over de rest van het document. Over de twee resterende vraagstukken wordt naar verwachting een besluit genomen op de bijeenkomst in Genève.

Ondanks de twee resterende punten, meent de Commissie dan ook dat de certificering nu een definitief karakter heeft en de Gemeenschap verder kan gaan met de voorbereidingen voor de implementatie van de regeling. Dit is voor de Gemeenschap nodig om betrokken te kunnen zijn als oprichtend deelnemer, hetgeen wenselijk is en van de Gemeenschap een leidende organisatie maakt op het gebied van de bestrijding van conflictdiamanten.

Bijgevolg nodigt de Commissie de Raad uit bijgaand voorstel goed te keuren voor een verordening van de Raad houdende implementatie van de Kimberleycertificering in de Gemeenschap. Het document over de Kimberleycertificering voor ruwe diamant is als bijlage 1 gehecht aan het voorstel voor een verordening van de Raad.

Dankzij de voorgestelde verordening kan de Gemeenschap alle nodige voorbereidende stappen zetten voor de implementatie van de regeling door de Gemeenschap. De inwerkingtreding van het voorgestelde in- en uitvoerverbod is echter niet mogelijk dan nadat de deelnemers de datum hebben vastgesteld met ingang waarvan zij gelijktijdig de regeling toepassen.

De certificering is in essentie een in- en uitvoercontroleregeling.

De producerende landen controleren de productie en het vervoer van ruwe diamant van de mijn tot aan de plaats van uitvoer. Zendingen ruwe diamant worden verzegeld in fraudebestendige houders; voor elke zending wordt een Kimberleycertificaat afgegeven.

Wederuitvoerende landen zien erop toe dat alleen ruwe diamant die in-/uitgevoerd is onder dekking van een Kimberleycertificaat de keten van transacties van in- tot uitvoer binnenkomen. De diamantindustrie voert een systeem van zelfregulering in ter ondersteuning van de overheidsinspanningen.

Importerende landen inspecteren bij invoer stempel en certificaat. Invoer van ruwe diamant die niet vergezeld gaat van een certificaat dat is afgegeven door een deelnemer aan het Kimberleyproces, is niet toegestaan; ook uitvoer naar niet-deelnemers is niet toegestaan.

Naar verwachting zullen alle ruwe diamant producerende en daarin handel drijvende landen deelnemen.

De deelnemers zetten een systeem op voor wederzijds toezicht op de interne controles die voorafgaan aan de afgifte van certificaten.

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties reageerde op 13 maart 2002 in Resolutie 56/263 instemmend op de certificering die is ontwikkeld in het kader van het Kimberleyproces.

De internationale handel in ruwe diamant onderwerpen aan een certificering, als hierboven omschreven, raakt aan het vrij verkeer van goederen en het externe handelsbeleid. In dit verband wordt de Gemeenschap beschouwd als één entiteit zonder binnengrenzen. De deelname van de Europese Gemeenschap aan de Kimberleycertificering is gebaseerd op de exclusieve bevoegdheid van de EG in deze aangelegenheden.

Deelname van de EG aan de Kimberleycertificering voor ruwe diamanten is noodzakelijk en wenselijk om redenen van het buitenlands en veiligheidsbeleid, maar ook vanwege de economische belangen. Twee van de grootste handelscentra voor ruwe diamant in de wereld (Antwerpen en Londen) bevinden zich binnen de Unie en zijn kwetsbaar als het gaat om de effecten van conflictdiamanten op de legitieme handel. Deelname aan de certificeringsregeling beschermt de economische en financiële belangen van deze centra en van de Gemeenschap als geheel. Verder strookt deelname met de doelstellingen op het gebied van conflictbeheer en conflictpreventie, zoals die door de Europese Raad zijn gedefinieerd  i.