Toelichting bij COM(2009)340 - Wijziging van Besluit 1672/2006/EG tot vaststelling van een gemeenschappelijk programma voor werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit - Progress

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

De recessie heeft vooral gevolgen voor mensen: de grootste uitdaging voor de EU op dit moment moet zijn om hoge werkloosheid te voorkomen, het scheppen van banen te stimuleren en de weg vrij te maken voor economische vernieuwing, duurzaam herstel en groei. De EU heeft snel op de crisis gereageerd met het Europees economisch herstelplan, waarin de nadruk lag op het tegengaan van de effecten van de crisis op de werkgelegenheid. Het eerste effect van het plan is al veelbelovend en de sociale vangnetten vervullen een stabiliserende rol. Aangezien echter de arbeidsmarkten door de economische recessie blijven verslechteren, zijn aanvullende maatregelen nodig.

Europa moet de recessie niet alleen aanpakken, maar deze aangrijpen om een meer productieve, meer innovatieve, hoger gekwalificeerde en koolstofarme economie te worden; een economie met open, op integratie gerichte arbeidsmarkten die tot meer cohesie en gelijkheid in de samenleving leiden, en met werkgelegenheid die een antwoord biedt op de uitdagingen van de vergrijzing, de gelijkheid van mannen en vrouwen en de balans tussen werk en gezinsleven. De maatregelen die nodig zijn om de sociale effecten en de gevolgen voor de werkgelegenheid van de huidige crisis het hoofd te bieden, moeten gepaard gaan met de structurele hervormingen die nodig zijn om de uitdagingen van de globalisering, de vergrijzing en klimaatverandering aan te pakken.

De Europese arbeidsmarkten zullen door de crisis drastisch veranderen. Werknemers en bedrijven moeten de nodige middelen krijgen om zich aan deze veranderende omstandigheden aan te passen: om banen te behouden, de vaardigheden op alle niveaus te verbeteren, mensen weer aan het werk te krijgen en de voorwaarden voor nieuwe werkgelegenheid te creëren.

In de mededeling van de Commissie 'Op weg naar Europees herstel'[1] wordt een aantal punten uiteengezet die de lidstaten kunnen helpen een doeltreffend werkgelegenheidsbeleid te ontwerpen en uit te voeren. Op basis hiervan zijn tijdens de Voorjaarsraad en de drie workshops over werkgelegenheid die in april 2009 in Madrid, Stockholm en Praag zijn gehouden, drie centrale prioriteiten vastgesteld: werkgelegenheid behouden, banen scheppen en de mobiliteit bevorderen; vaardigheden verbeteren en vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar afstemmen; en de arbeidsmarkt toegankelijker maken. Tot slot heeft tijdens de werkgelegenheidstop van 7 mei een gedachtewisseling over deze prioriteiten plaatsgevonden, waarbij overeenstemming over tien acties werd bereikt[2].

Voortbouwend op deze gezamenlijke inspanning heeft de Commissie op 3 juni een mededeling goedgekeurd over 'Een gezamenlijk engagement voor de werkgelegenheid'[3], die gericht is op het intensiveren van de samenwerking tussen de Europese Unie en de lidstaten, en ook tussen de sociale partners in de EU, met betrekking tot deze drie centrale prioriteiten, waarbij de nadruk dient te liggen op concrete initiatieven, met ondersteuning door alle beschikbare communautaire instrumenten, met name het Europees Sociaal Fonds (ESF) en het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG).

Teneinde de sociale gevolgen van de crisis te verminderen en langdurige werkloosheid en inactiviteit te voorkomen, is het van essentieel belang om de arbeidsdeelname, vooral van vrouwen, oudere werknemers en andere groepen die met discriminatie te maken hebben, in stand te houden en te vergroten. Werk is de beste manier om aan uitsluiting te ontkomen: een sociaal Europa begint met banen – maar zelfs voor de crisis hadden te veel EU-burgers die bereid en in staat waren zich op de arbeidsmarkt te begeven in feite geen toegang tot banen.

Teneinde werklozen een kans op een nieuwe start te bieden en de weg naar het ondernemerschap te effenen voor Europa's meest kansarme groepen, waaronder jongeren, heeft de Commissie een voorstel gedaan voor een nieuwe EU-microfinancieringsfaciliteit ten behoeve van de werkgelegenheid en sociale integratie – Progress[4], ter ondersteuning van de ontwikkeling van micro-ondernemingen en de sociale economie. Deze nieuwe voorziening zal meer mogelijkheden bieden voor doelgerichte financiële steun voor beginnende ondernemers in de huidige context van beperkte kredietverlening. Oprichters van micro-ondernemingen kunnen ook steun krijgen in de vorm van mentors, opleiding, coaching en capaciteitsopbouw, naast rentesubsidie van het ESF.

Overeenkomstig het Interinstitutioneel Akkoord van 17 mei 2006[5] tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende de begrotingsdiscipline en een goed financieel beheer stelt de Commissie voor om 100 miljoen euro van de bestaande begroting te herschikken, waardoor ook nog eens meer dan 500 miljoen uit andere bronnen gemobiliseerd zou kunnen worden, in het kader van een gezamenlijk initiatief met internationale financiële instellingen, met name de EIB-groep.

Het communautaire programma voor werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit - Progress (2007-2013)[6] biedt financiële steun voor de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europese Unie op de terreinen werkgelegenheid, sociale zaken en gelijke kansen, zoals aangegeven in de Sociale Agenda[7] en de herziene Sociale Agenda[8].

Het doel van het Progress-programma is de lidstaten te ondersteunen bij hun inspanningen om meer en betere banen te creëren en een samenleving met een hechtere sociale samenhang op te bouwen. Meer concreet speelt Progress een rol bij:

1. het verstrekken van analyses en beleidsadviezen;

2. het toezicht op en de rapportage over de uitvoering van EU-wetgeving en EU-beleidsmaatregelen;

3. het bevorderen van de overdracht van goed beleid;

4. het creëren van een platform voor de uitwisseling van ervaringen tussen lidstaten;

5. het doorgeven van de standpunten van belanghebbenden en van de samenleving als geheel.

Overeenkomstig het Interinstitutioneel Akkoord is een aanvullende bedrag van 114 miljoen euro (lopende prijzen)[9] aan het Progress-programma toegewezen . Het totale budget voor 2007-2013 werd dus verhoogd van 628 800 000 euro (lopende prijzen) in het oorspronkelijke voorstel van de Commissie tot 743 250 000 euro (lopende prijzen). Na alle mogelijke opties bestudeerd te hebben, stelt de Commissie voor om 100 miljoen euro over te hevelen van het Progress-programma naar de nieuwe Europese microfinancieringsfaciliteit voor werkgelegenheid en sociale integratie – Progress.

Dit voorstel voor herschikking van een deel van het budget zal de doelstellingen van het Progress-programma niet in het gedrang brengen. Wel zal het nodig zijn dat Progress effectiever, de planning strategischer en de activiteiten meer doelgericht worden. Daartoe zullen ook transversale maatregelen op meerdere beleidsterreinen en koppelingen met andere EU-instrumenten meer bevorderd moeten worden, zoals bijvoorbeeld transnationale samenwerking in de context van het Europees Sociaal Fonds of steun voor de sociale dialoog. Tenslotte zal dit voorstel bijdragen tot meer efficiëntie en consistentie van EU-acties en EU-prioriteiten op de terreinen werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit.