Toelichting bij COM(2010)256 - Voorstel voor een Verordening van het Europees Parlement en de Raad van de EU tot wijziging van Verordening (EG) nr. 539/2001 tot vaststelling van de lijst van derde landen waarvan de onderdanen bij overschrijding van de buitengrenzen in het bezit moeten zijn van een visum en de lijst van derde landen waarvan de onderdanen van deze plicht zijn vrijgesteld - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2010)256 - Voorstel voor een Verordening van het Europees Parlement en de Raad van de EU tot wijziging van Verordening (EG) nr. ... |
|---|---|
| bron | COM(2010)256   |
| datum | 27-05-2010 |
Met dit voorstel tot wijziging van Verordening (EG) nr. 539/2001[1], laatstelijk gewijzigd bij Verordening (EG) nr. 1244/2009[2], beoogt de Commissie de bijlagen bij de verordening aan te passen, teneinde rekening te houden met de vooruitgang die is geboekt in de dialogen over opheffing van de visumplicht die de voorbije zeven maanden zijn gevoerd met Albanië en Bosnië en Herzegovina, en deze twee landen over te brengen van bijlage I (de lijst van derde landen waarvan de onderdanen bij overschrijding van de buitengrenzen in het bezit moeten zijn van een visum) naar bijlage II (de lijst van derde landen waarvan de onderdanen van die plicht zijn vrijgesteld) bij de verordening. Deze verplaatsing is in overeenstemming met de politieke wil van de Europese Unie om als onderdeel van de agenda van Thessaloniki de burgers van alle westelijke Balkanlanden vrij te stellen van de visumplicht voor kort verblijf.
Algemene context en gronden voor het voorstel
Overeenkomstig artikel 62, punt 2, onder b), punt i), van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap heeft de Raad zijn goedkeuring gehecht aan Verordening (EG) nr. 539/2001 tot vaststelling van de lijst van derde landen waarvan de onderdanen bij overschrijding van de buitengrenzen in het bezit moeten zijn van een visum (de zogeheten „negatieve lijst”) en de lijst van derde landen waarvan de onderdanen van die plicht zijn vrijgesteld (de zogeheten „positieve lijst”). Volgens artikel 61 van het EG-Verdrag behoorde de vaststelling van deze lijsten tot de begeleidende maatregelen die rechtstreeks verband houden met het vrije verkeer van personen in een ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid.
De vaststelling van de derde landen waarvan de onderdanen aan de visumplicht zijn onderworpen en van die waarvan de onderdanen van die plicht zijn vrijgesteld, geschiedt aan de hand van een beoordeling per geval van een aantal criteria die in het bijzonder verband houden met illegale immigratie, openbare orde en veiligheid en met de externe betrekkingen van de Europese Unie met de derde landen, waarbij tevens rekening wordt gehouden met implicaties van de regionale samenhang en de wederkerigheid. In verband met de criteria openbare orde en illegale immigratie moet ook bijzondere aandacht worden besteed aan de beveiliging van de reisdocumenten die door de betrokken derde landen worden afgegeven.
Aangezien derde landen zich ten aanzien van de in Verordening (EG) nr. 539/2001 opgenomen criteria mettertijd kunnen ontwikkelen, moeten de positieve en de negatieve lijst wanneer nodig worden herzien.
Naar aanleiding van het resultaat van de dialogen over opheffing van de visumplicht werden bij de meest recente wijziging van Verordening (EG) nr. 539/2001 de Voormalige Republiek Macedonië, Montenegro en Servië naar de positieve lijst overgebracht.
Bedoeling van deze wijziging van de verordening is ervoor te zorgen dat de samenstelling van de lijsten van derde landen beantwoordt aan de criteria die zijn opgenomen in overweging (5) van de verordening, gelet op de vooruitgang die door Albanië en Bosnië en Herzegovina is geboekt in het kader van hun respectieve dialogen over opheffing van de visumplicht.
Inhoudsopgave
Sedert de top van Thessaloniki van juni 2003 herbevestigde de Europese Unie herhaaldelijk haar politieke wil ten aanzien van visumvrijstelling voor de westelijke Balkanlanden, waarbij zij beklemtoonde dat dit doel gekoppeld is aan de vorderingen die de betrokken landen maken bij het doorvoeren van grote hervormingen zoals de versterking van de rechtsstaat, de bestrijding van georganiseerde criminaliteit, corruptie en illegale migratie, en de uitbouw van de administratieve capaciteit voor grenscontrole en documentbeveiliging. Als eerste concrete stap naar een visumvrije regeling sloot de Europese Unie in 2007 visumversoepelingsovereenkomsten met Albanië, Bosnië en Herzegovina, de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Montenegro en Servië[3] (tegelijk met overnameovereenkomsten) en startte zij met gestructureerde dialogen over opheffing van de visumplicht op basis van gedetailleerde stappenplannen waarin duidelijke ijkpunten zijn opgenomen waaraan de vijf landen in de regio moeten voldoen om geleidelijk aan tot opheffing van de visumplicht te komen.
Deze resultaatgerichte dialoog over visumvrijstelling werd formeel met Albanië gestart in maart 2008 en met Bosnië en Herzegovina in mei 2008. De dialogen waren gebaseerd op afzonderlijke stappenplannen die de Commissie in overeenstemming met de lidstaten en in overleg met het betrokken land had opgesteld. In de stappenplannen kwamen vier aangelegenheden aan de orde: documentbeveiliging, illegale migratie, openbare orde en veiligheid, alsook kwesties op het gebied van externe betrekkingen die met het vrije verkeer van personen verband houden.
In haar voorstel van 15 juli 2009[4] lichtte de Commissie in detail de methode toe die werd gevolgd bij de opheffing van de visumplicht voor de landen van de westelijke Balkan en stelde zij voor om de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Montenegro en Servië van de negatieve lijst naar de positieve lijst over te brengen. Op grond van het voorstel van de Commissie en na raadpleging van het Europees Parlement besloot de Raad op 30 november 2009 om met ingang van 19 december 2009 de visumplicht op te heffen voor de burgers van de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Montenegro en Servië.
Voor Albanië en Bosnië en Herzegovina werd vastgesteld dat ondanks de aanzienlijke vooruitgang nog aan een reeks ijkpunten moest worden voldaan. In een gezamenlijke verklaring van november 2009 beklemtoonden het Europees Parlement en de Raad hun politieke steun voor een snelle afschaffing van de visumplicht voor de burgers van deze twee landen en spoorden zij de autoriteiten van Albanië en Bosnië en Herzegovina aan om hun inspanningen om te voldoen aan alle ijkpunten in de stappenplannen van de Commissie, op te drijven.
Daarnaast verzochten het Europees Parlement en de Raad de Commissie om een wetgevingsvoorstel tot wijziging van Verordening (EG) nr. 539/2001 in te dienen, zodra zou komen vast te staan dat elk land aan de ijkpunten van de stappenplannen voldoet, en verbonden zij er zich toe het voorstel van de Commissie bij voorrang te behandelen.
In deze context heeft de Commissie sedert november 2009 nauw toegezien op het proces voor opheffing van de visumplicht voor Albanië en Bosnië en Herzegovina. Op basis van gedetailleerde verslagen die deze twee landen hebben ingediend en op basis van de resultaten van zes missies van deskundigen die tussen december 2009 en februari 2010 hebben plaatsgevonden (waarbij deskundigen van de lidstaten actief betrokken waren), stelde de Commissie in april 2010 haar evaluatie van de vooruitgang die door deze twee landen is geboekt om aan de resterende ijkpunten van het stappenplan naar opheffing van de visumplicht te voldoen, aan het Europees Parlement en de Raad voor, alvorens haar evaluatie ter kennis te brengen van de betrokken landen.
Bij de voorstelling van deze evaluaties maakte de Commissie haar voornemen bekend om na de opheffing van de visumplicht voor alle westelijke Balkanlanden te voorzien in passende monitoring, om te garanderen dat de maatregelen die deze landen in het kader van het proces voor opheffing van de visumplicht hebben genomen, doeltreffend en duurzaam zijn.
De evaluatieverslagen voor Albanië en Bosnië en Herzegovina werden op 6 mei 2010 aan de respectieve autoriteiten van Albanië en Bosnië en Herzegovina voorgesteld.
De conclusie van de evaluatieverslagen luidde met name dat Albanië en Bosnië en Herzegovina belangrijke vooruitgang hebben geboekt en dat er nog slechts een uiterst beperkt aantal ijkpunten overblijft.
Het huidige voorstel ligt in het verlengde van het hierboven beschreven proces: gelet op het feit dat de visumversoepelings- en overnameovereenkomsten met de betrokken landen op bevredigende wijze worden uitgevoerd, stelt de Commissie voor om Albanië en Bosnië en Herzegovina, die aan nagenoeg alle ijkpunten voldoen, over te brengen van de negatieve naar de positieve lijst, met dien verstande dat op de dag van goedkeuring van het voorstel door het Europees Parlement en de Raad deze landen aan alle ijkpunten moeten voldoen.
De invoering van biometrische paspoorten door de westelijke Balkanlanden is van fundamenteel belang geweest voor de succesvolle afronding van het regionale proces van opheffing van de visumplicht. Om veiligheidsredenen en ter voorkoming van illegale migratie beperkt dit voorstel - net als Verordening (EG) nr. 1244/2009 - de opheffing van de visumplicht voor de onderdanen van Albanië en Bosnië en Herzegovina tot de houders van een nieuw biometrisch paspoort dat door een van deze landen is afgegeven.
3. Volgende stappen
Terwijl het Europees Parlement en de Raad haar voorstel behandelen, blijft de Commissie toetsen of Albanië en Bosnië en Herzegovina al aan de resterende ijkpunten voldoen en zij zal haar evaluatie tijdig ter kennis brengen van het Europees Parlement en de Raad.
Voor Albanië hebben de resterende ijkpunten betrekking op:
- de ontwikkeling van een strategie en een beleid om de reïntegratie van Albanese terugkeerders te ondersteunen;
- de capaciteitsuitbouw op het gebied van rechtshandhaving en de effectieve tenuitvoerlegging van het rechtskader voor de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit en corruptie, onder meer door de toewijzing van voldoende financiële en personele middelen;
- de werkelijke toepassing van het rechtskader op het gebied van de confiscatie van de opbrengsten van de georganiseerde criminaliteit.
Voor Bosnië en Herzegovina hebben de resterende ijkpunten betrekking op:
- de capaciteitsuitbouw op het gebied van rechtshandhaving en de effectieve tenuitvoerlegging van het rechtskader voor de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit en corruptie, onder meer door de toewijzing van voldoende personele en financiële middelen;
- de geleidelijke toepassing van het actieplan vanaf maart 2010 voor de totstandbrenging van elektronische gegevensuitwisseling tussen politie en parket;
- de harmonisatie van de strafwetboeken op het niveau van de entiteiten en het district Brcko met het nationale strafwetboek.
Net als bij Verordening (EG) nr. 1244/2009 is er geen reden om de opheffing van de visumplicht voor Albanië en Bosnië en Herzegovina te doen afhangen van de sluiting van overeenkomsten tot vrijstelling van de visumplicht met de EU. Deze landen hebben immers Europese aspiraties en hebben reeds alle EU-burgers van de visumplicht vrijgesteld.
Belangrijkste geraadpleegde organisaties en deskundigen
De lidstaten werden geraadpleegd.
Effectbeoordeling
Niet noodzakelijk.
Rechtsgrondslag
In het licht van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie vormt dit voorstel een ontwikkeling van het gemeenschappelijk visumbeleid overeenkomstig artikel 77, lid 2, onder a), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
7. Subsidiariteits- en evenredigheidsbeginsel
Verordening (EG) nr. 539/2001 stelt de lijst vast van derde landen waarvan de onderdanen bij overschrijding van de buitengrenzen in het bezit moeten zijn van een visum (negatieve lijst) en de lijst van derde landen waarvan de onderdanen van deze plicht zijn vrijgesteld (positieve lijst).
Het besluit om de lijsten te wijzigen, teneinde landen over te brengen van de negatieve naar de positieve lijst of andersom, valt onder de exclusieve bevoegdheid van de Europese Unie overeenkomstig artikel 77, lid 2, onder a), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
Keuze van instrumenten
Verordening (EG) nr. 539/2001 moet worden gewijzigd bij een verordening.
De voorgestelde wijziging heeft geen gevolgen voor de begroting van de Europese Unie.