Toelichting bij COM(2010)316 - Sluiting van de overeenkomst met de VS inzake de verwerking en doorgifte van gegevens betreffende het financiële berichtenverkeer van de EU naar de VS ten behoeve van het programma voor het traceren van terrorismefinanciering - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2010)316 - Sluiting van de overeenkomst met de VS inzake de verwerking en doorgifte van gegevens betreffende het financiële ... |
|---|---|
| bron | COM(2010)316   |
| datum | 15-06-2010 |
- Het TFTP heeft waardevolle informatie opgeleverd, waarvan de lidstaten in hun strijd tegen het terrorisme hebben geprofiteerd. De overeenkomst heeft ten doel te garanderen dat het TFTP wordt voortgezet, door aan het ministerie van Financiën van de Verenigde Staten in de EU opgeslagen gegevens betreffende het betalingsverkeer ter beschikking te stellen ten behoeve van het programma voor het traceren van terrorismefinanciering (TFTP). Sinds de nieuwe systeemarchitectuur van de Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication –SWIFT- (hierna de 'aangewezen verstrekker' genoemd) op 1 januari 2010 operationeel is geworden, is een aanzienlijk deel van de gegevens die voorheen door het Treasury Department op grond van het TFTP werden ontvangen, niet meer beschikbaar, hetgeen de voordelen van het TFTP tenietdoet – niet in de laatste plaats voor de Europese Unie. Deze overeenkomst is dan ook noodzakelijk om het mogelijk te maken dat het TFTP functioneert zonder de beperkingen die voortvloeien uit de nieuwe systeemarchitectuur van de aangewezen verstrekker, en om ervoor te zorgen dat het TFTP in de EU – en zelfs wereldwijd – de veiligheid kan verhogen.
****
- Het TFTP bestaat sinds einde 2001 en het Treasury Department heeft op grond ervan administratieve dwangbevelen uitgevaardigd ten aanzien van de VS-poot van de aangewezen verstrekker met het oog op het verkrijgen van een beperkt aantal gegevens betreffende het financiële betalingsberichtenverkeer die via het betalingsberichtennetwerk van de aangewezen verstrekker passeren.
- Begin 2007 hebben het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie met het Treasury Department onderhandelingen aangegaan over de verwerking door laatstgenoemde van uit de EU afkomstige persoonsgegevens waartoe het in het kader van het TFTP toegang krijgt. Als een rechtstreeks gevolg van die onderhandelingen heeft het Treasury Department in juni 2007 een aantal eenzijdige toezeggingen gedaan aan de Europese Unie ("de TFTP-opmerkingen")[1]. In de TFTP-opmerkingen wordt de verwerking van uit de EU afkomstige persoonsgegevens door het Treasury Department die in het kader van het TFTP zijn verkregen, uitdrukkelijk beperkt. Deze beperkingen houden onder meer in dat de gegevens uitsluitend verwerkt worden ten behoeve van terrorismebestrijding, dat gegevens alleen kunnen worden opgevraagd als er vooraf reeds een element is dat op terrorisme wijst (d.w.z. geen datamining) en dat de gegevens na een bepaalde termijn moeten worden gewist. Voorts wordt in de TFTP-opmerkingen gesteld dat de Commissie een 'prominente Europeaan' kan aanwijzen die nagaat of het Treasury Department zijn toezeggingen gestand doet, en daarover aan de Commissie verslag uitbrengt.
- In maart 2008 heeft de Commissie aangekondigd dat zij rechter Jean-Louis Bruguière had aangewezen als 'prominente Europeaan' voor het TFTP, wiens taak het zou zijn erop toe te zien dat bij de uitvoering van het TFTP rekening wordt gehouden met de TFTP-opmerkingen. Rechter Bruguière diende in december 2008 zijn eerste verslag in. Het verslag, dat in februari 2009 werd voorgelegd aan de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken en in februari en september 2009 aan de Commissie Burgerlijke vrijheden van het Europees Parlement, komt tot de conclusie dat het Treasury Department de in de TFTP-opmerkingen gedane toezeggingen gestand doet. Een andere conclusie van het verslag is dat het TFTP van grote waarde is gebleken voor het terrorismeonderzoek van de autoriteiten van de lidstaten en dat niemand meer profijt heeft getrokken van de informatie die het TFTP heeft opgeleverd dan de autoriteiten van de lidstaten[2]. Er bestaat momenteel geen tegenhanger van het TFTP in de Europese Unie.
- Op 1 januari 2010 is de nieuwe 'systeemarchitectuur' van de aangewezen verstrekker operationeel geworden. In deze nieuwe systeemarchitectuur behoudt de aangewezen verstrekker zijn bestaande servers in de EU en de VS en neemt hij een nieuw verwerkingscentrum in Zwitserland in gebruik. Het uiteindelijke effect van deze nieuwe regeling is dat een aanzienlijke hoeveelheid gegevens die door het Treasury Department op grond van het TFTP werden ontvangen, niet langer opgeslagen is in de Verenigde Staten. Om ervoor te zorgen dat het TFTP in de EU – en zelfs wereldwijd – de veiligheid kan blijven verhogen, moet een internationale overeenkomst tot stand worden gebracht op grond waarvan gegevens die voor het TFTP noodzakelijk zijn ook in de toekomst nog ter beschikking van het Treasury Department kunnen worden gesteld.
- De Raad JBZ van 30 november 2009 heeft het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie gemachtigd tot ondertekening van een tussentijdse overeenkomst tussen de EU en de Verenigde Staten inzake de verwerking en doorgifte van gegevens betreffende het betalingsberichtenverkeer van de EU naar de VS ten behoeve van het TFTP. De tussentijdse overeenkomst, die eveneens op 30 november 2009 werd ondertekend, moest een maximale geldigheidsduur van 9 maanden hebben. Op 11 februari nam het Europees Parlement evenwel een resolutie aan waarin dit niet instemde met de tussentijdse TFTP-overeenkomst. Op 22 februari 2010 werd aan de minister van Buitenlandse Zaken van de VS een door de voorzitter van de Raad ondertekende brief bezorgd, waarin werd medegedeeld dat de EU ten gevolge van de resolutie van het Parlement geen partij kon worden bij de tussentijdse overeenkomst en dat een einde werd gesteld aan de voorlopige toepassing van de overeenkomst. Op geen enkel ogenblik werden op grond van de tussentijdse overeenkomst gegevens doorgegeven.
- Sinds de voorlopige toepassing van de tussentijdse overeenkomst werd beëindigd, blijven alle gegevens die door de aangewezen verstrekker op zijn server in de EU zijn opgeslagen ontoegankelijk voor het Treasury Department ten behoeve van het TFTP. Deze overeenkomst moet zo snel mogelijk worden gesloten om deze gegevens ter beschikking te stellen van het Treasury Department ten behoeve van de voorkoming en bestrijding van terrorisme en terrorismefinanciering.
****
- Op langere termijn heeft de Europese Unie de intentie een systeem op te zetten dat vergelijkbaar is met het TFTP, aan de hand waarvan de analyse van gegevens die in de Europese Unie zijn opgeslagen op het grondgebied van de Europese Unie kan plaatsvinden. Deze mogelijkheid wordt uitdrukkelijk erkend in de overeenkomst, en de Verenigde Staten van Amerika verbinden zich ertoe deze ontwikkeling te steunen om van dit programma een succes te maken.
- De overeenkomst beoogt de voorkoming en bestrijding van terrorisme, met inachtneming van de grondrechten, inzonderheid de bescherming van persoonsgegevens. De overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten van Amerika inzake de verwerking en doorgifte van gegevens betreffende het betalingsberichtenverkeer van de Europese Unie naar de Verenigde Staten ten behoeve van het Programma voor het traceren van terrorismefinanciering wil garant staan voor de onverkorte eerbiediging van de grondrechten die verankerd zijn in artikel 6, lid 2, van het Verdrag betreffende de Europese Unie, inzonderheid het recht op bescherming van persoonsgegevens zoals neergelegd in artikel 16 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en de beginselen van evenredigheid en noodzakelijkheid die gelden ten aanzien van het recht op eerbiediging van het privé-leven en het familie- en gezinsleven en op de bescherming van persoonsgegevens, neergelegd in de artikelen 7 en 8 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.
- De overeenkomst voorziet in aanzienlijke waarborgen ten behoeve van de personen van wie de gegevens door de aangewezen verstrekker in de Europese Unie worden verwerkt, indien die op grond van deze overeenkomst aan het Treasury Department worden doorgegeven. De belangrijkste garanties die de overeenkomst biedt, zijn: transparantie bij het gebruik van de gegevens; het recht op toegang, afscherming en correctie van de gegevens; alsook administratief beroep op niet-discriminerende grondslag en de beschikbaarheid van een procedure om gerechtelijk beroep in te stellen naar VS-recht, ongeacht nationaliteit of verblijfplaats. Wanneer aanwijzingen die uit de gegevens worden afgeleid aan derden worden bekendgemaakt, zal in voorkomend geval de betrokken lidstaat worden geraadpleegd. De overeenkomst voorziet voor de Europese Unie in een verbeterde procedure om het functioneren ervan te evalueren en om het onafhankelijke toezicht op het TFTP te superviseren.
- Artikel 218, lid 6, onder a), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie bepaalt dat de Raad, voor overeenkomsten betreffende gebieden waarop de gewone wetgevingsprocedure van toepassing is, een besluit houdende sluiting van de overeenkomst vaststelt, na goedkeuring door het Europees Parlement.
****
- De Commissie stelt de Raad daarom voor, nadat de goedkeuring van het Europees Parlement is verkregen, een besluit vast te stellen tot sluiting van de overeenkomst tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten van Amerika inzake de verwerking en doorgifte van gegevens betreffende het betalingsberichtenverkeer van de Europese Unie naar de Verenigde Staten ten behoeve van het Programma voor het traceren van terrorismefinanciering.