Toelichting bij COM(2007)227-1 - Voorstellen tot wijziging van Verordening 318/2006 houdende een gemeenschappelijke marktordening in de sector suiker en van Verordening 320/2006 tot instelling van een tijdelijke regeling voor de herstructurering van de suikerindustrie in de EG

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

CONTEXT VAN HET VOORSTEL

De hervorming van de regeling voor de sector suiker waarover in november 2005 overeenstemming werd bereikt en die gestalte heeft gekregen in Verordening (EG) nr. 318/2006 van de Raad, heeft tot doel de sector suiker in de EU een duurzame toekomst te bezorgen. Aangezien de concurrentie de komende tijd heviger zal worden, is een geleidelijke verlaging van de interne prijzen en van de EU-productie noodzakelijk.

Om een vrijwillige verlaging van de EU-productie te vergemakkelijken is een regeling ingesteld waarbij de suikerproducerende ondernemingen financiële steun voor een herstructurering wordt aangeboden. Na afloop van de herstructureringsperiode in 2010 kan zo nodig een laatste aanpassing van de EU-productie worden doorgevoerd door middel van een door de Commissie vastgestelde lineaire verlaging van de quota.

Bij de nieuwe suikerregeling is ook een instrument voor de onttrekking van suiker aan de markt ingevoerd. Met dat beheersinstrument wordt beoogd de productieniveaus jaarlijks aan te passen om een marktevenwicht te bereiken bij een prijsniveau dat dicht bij de referentieprijs ligt. Het nieuwe instrument geldt voor de geproduceerde quotumsuiker en is gebaseerd op de onttrekking aan de markt van een bepaald percentage waarover in oktober wordt beslist voor het lopende verkoopseizoen.

1.

Werking van de nieuwe GMO voor suiker


In 2006/2007, het eerste verkoopseizoen waarin de hervormde GMO voor suiker wordt toegepast, is in het kader van de herstructureringsregeling afstand gedaan van 1,5 miljoen ton aan quotum. Het effect van deze daling is gedeeltelijk ongedaan gemaakt doordat op grond van een in het kader van de hervorming geboden mogelijkheid extra quota voor suiker en isoglucose ten belope van 1 miljoen ton zijn toegekend.

Aangezien de uitvoer sinds de hervorming wordt beperkt tot 1,374 miljoen ton per jaar (terwijl in de voorgaande verkoopseizoenen gemiddeld 4,6 miljoen ton per jaar werd uitgevoerd), werd begin 2006 een verstoring van het marktevenwicht verwacht. Als bijzondere maatregel om de overgang tussen de oude en de nieuwe GMO te vergemakkelijken heeft de Commissie in maart 2006 besloten tot een eenmalige preventieve onttrekking aan de markt voor het verkoopseizoen 2006/2007 met de volgende kenmerken:

- door op de toegekende quota een coëfficiënt toe te passen werd voor elke onderneming een drempelhoeveelheid bepaald die het die onderneming mogelijk maakte om haar quotumproductie tot die drempelhoeveelheid te beperken,

- de bepaling van de drempelhoeveelheden werd per lidstaat gedifferentieerd om rekening te houden enerzijds met het gebruik dat in de betrokken lidstaat van de herstructureringsregeling was gemaakt, en anderzijds met de voormalige A- en B-quota in die lidstaat.

Deze maatregel leidde ertoe dat de productie van suiker daalde, maar daarnaast ook dat suiker werd overgeboekt naar het volgende verkoopseizoen of beschikbaar werd gesteld voor industriële toepassingen (1,1 miljoen ton). In oktober 2006 werd op basis van geactualiseerde prognoses geoordeeld dat de markt min of meer in evenwicht was en het niet nodig was er nog meer suiker aan te onttrekken.

Voor 2007/2008, het tweede verkoopseizoen waarin de hervormde GMO voor suiker van toepassing is, werd in het kader van de herstructureringsregeling afstand gedaan van slechts 0,7 miljoen ton aan quotum, veel minder dan de beoogde 5 miljoen ton.

Begin 2007 gaf de geraamde voorzieningsbalans voor het verkoopseizoen 2007/2008 dan ook een overaanbod van 4 miljoen ton te zien. In maart 2007 heeft de Commissie op grond van de bijzondere bevoegdheden die haar voor een 'spoedeisende situatie' zijn verleend, besloten om 2 miljoen ton quotumsuiker aan de markt te onttrekken. In afwijking van Verordening (EG) nr. 318/2006 voorzag deze specifieke maatregel in het volgende:

- het besluit werd genomen vóór de inzaai van suikerbieten, wat een verlaging van de productie van suikerbieten, en daardoor van suiker, mogelijk maakte,

- de ondernemingen konden aan de verplichting 13,5 % van hun quotumproductie op te slaan ontsnappen door hun productie dienovereenkomstig te verlagen,

- de bepaling van de betrokken drempelwaarden werd per lidstaat gedifferentieerd om rekening te houden met de mate waarin in de betrokken lidstaat gebruik was gemaakt van de herstructureringsregeling.

2.

PROBLEMEN


Onttrekking aan de markt

Op grond van artikel 19 van Verordening (EG) nr. 318/2006 van de Raad bepaalt de Commissie in oktober een onttrekkingspercentage dat strookt met het nagestreefde marktevenwicht. Elke onderneming moet op eigen kosten een hoeveelheid suiker opslaan die overeenkomt met de hoeveelheid die wordt verkregen door dat percentage toe te passen op haar productie van quotumsuiker. De aan de markt onttrokken suiker wordt beschouwd als een deel van de productie in het volgende verkoopseizoen.

Dat artikel 19 zou geschikt zijn geweest voor kleine aanpassingen van de omvang van de quotumproductie als het, zoals werd verwacht, slechts zou zijn gegaan om beperkte onevenwichtigheden op de EU-markt. In het geval van een dergelijke fijnafstemming zou een besluit in oktober, aan het begin van het betrokken verkoopseizoen, op basis van nauwkeurige productiegegevens een doelmatig instrument zijn en zou de verplichte opslag op eigen kosten van de aan de markt te onttrekken hoeveelheid geen zware financiële last voor de betrokken onderneming betekenen.

Het geringe gebruik van de herstructureringsregeling heeft echter belangrijke onevenwichtigheden op de markt tot gevolg die kunnen worden voorspeld lang vóór het begin van het verkoopseizoen, namelijk zodra de termijn voor de indiening van aanvragen voor steun uit het herstructureringsfonds is verstreken. Nu moeten bij toepassing van de bestaande onttrekkingsregeling alle voor de productie van het totale quotum benodigde suikerbieten worden ingezaaid, wat leidt tot de productie van een teveel aan suiker dat dan aan de markt moet worden onttrokken en door de onderneming op eigen kosten moet worden opgeslagen.

3.

Herstructureringsregeling


Tot nog toe is de prijsdaling matig geweest voor de verwerkers en is ze nog niet gevoeld door de telers (die overeenkomstig de sectorale overeenkomst hun suikerbieten met een aanzienlijke vertraging en in tranches betaald krijgen). Daardoor zijn de producenten, en vooral de telers van suikerbieten, nog niet gevoelig geweest voor prijssignalen op de suikermarkt.

De verwerkers zijn ontmoedigd doordat de lidstaat hun quota gedurende de eerste twee verkoopseizoenen van de herstructureringsperiode met ten hoogste 25 % kan verlagen om de betrokken hoeveelheden dan toe te wijzen aan andere suikerproducerende ondernemingen i. In de praktijk is van die mogelijkheid geen gebruik gemaakt, maar naar verluidt is er wel mee gedreigd.

De verwerkers zijn onzeker omdat de lidstaat de telers een hoger percentage van de steun kan toekennen dan het minimum van 10 %. Daardoor moeten zij een herstructureringsplan opstellen zonder het exacte bedrag te kennen dat voor hen beschikbaar zal zijn.

4.

Resultaten van het overleg met de belanghebbenden


De partijen die belanghebbende zijn op de markten in de sector suiker, werden op 12 februari 2007 geraadpleegd in het kader van de Raadgevende Groep suiker. De deelnemers aan die vergadering werd gevraagd hun zienswijze uiteen te zetten over hoe het herstructureringsfonds doelmatiger kan worden gemaakt. Het CEFS (Europees Comité van suikerfabrikanten) heeft zijn officiële voorstel toegelicht. Ook de CIBE (Vereniging van Europese suikerbietentelers) heeft haar zienswijze naar voren gebracht.

In februari en maart heeft een aantal vergaderingen op verschillende niveaus plaatsgevonden. Officiële standpunten zijn ook per post ontvangen.

Lijst van de vergaderingen

CEFS:

5.

13 maart 2007 met de diensten van de Commissie


6.

28 maart 2007 met de diensten van de Commissie, samen met de CIBE


CIBE:

7.

14 maart 2007 met de diensten van de Commissie


8.

20 maart 2007 met de commissaris


9.

28 maart 2007 met de diensten van de Commissie, samen met het CEFS


AAF – Vereniging van de Europese zetmeelproducenten:

10.

28 februari 2007 met de diensten van de Commissie


Per post toegezonden officieel standpunt

Brief van de AAF van 20 maart 2007

Voorgestelde maatregelen

Onttrekking aan de markt

Door wijziging van artikel 19 moet een stelsel van drempelhoeveelheden worden ingevoerd ter vervanging van de regeling om de daadwerkelijk geproduceerde hoeveelheid quotumsuiker te verlagen.

Bovendien is het de bedoeling dat gedurende de overgangsperiode tot en met het verkoopseizoen 2009/2010 het volgende geldt:

- een eerste besluit moet kunnen worden genomen voordat de inzaai plaatsvindt, welk besluit dan eventueel in oktober met een verdere onttrekking aan de markt wordt aangevuld op basis van geactualiseerde gegevens;

- voor de lidstaten die hebben deelgenomen aan de herstructureringsregeling, moet de coëfficiënt voor de bepaling van de drempelhoeveelheden worden aangepast naar evenredigheid van de quota waarvan afstand is gedaan, waarbij ook nog moet worden gezorgd voor een differentiatie tussen de ondernemingen naargelang van hun individuele herstructureringsinspanning;

- de traditionele voorzieningsbehoeften, dit zijn de totale hoeveelheden waarvoor de voltijdraffinaderijen bij voorrang toegang hebben tot preferentiële importen, dienen niet langer ook te worden verlaagd wanneer suiker aan de markt wordt onttrokken.

11.

Herstructureringsregeling


- het aan de telers en de loonwerkbedrijven toe te kennen percentage van de steun dient te worden vastgesteld op 10 %, waarbij de telers een extra betaling dienen te ontvangen;

- de verbeterde steunvoorwaarden moeten met terugwerkende kracht worden toegepast om te voorkomen dat de telers en de ondernemingen die in 2006/2007 en 2007/2008 aan de herstructureringsregeling hebben deelgenomen, worden benadeeld;

- voor de telers dient de mogelijkheid te worden geopend om het initiatief te nemen tot het afstand doen van quotum, zulks echter binnen bepaalde grenzen om te voorkomen dat het voortbestaan van de betrokken fabriek in gevaar wordt gebracht;

- een onderneming zal in 2007/2008 de herstructureringsheffing op het deel van het quotum waarop het onttrekkingsbesluit betrekking heeft, niet hoeven te betalen als zij in het verkoopseizoen 2008/2009 afstand doet van ten minste een bepaalde hoeveelheid quotum;

- als er betrouwbare aanwijzingen zijn dat het kwantitatieve doel van de tijdelijke regeling voor de herstructurering van de suikerindustrie in de Europese Gemeenschap reeds in 2008/2009 bijna zal worden bereikt, kan de Commissie de aanvraagtermijn verlengen.

Bovendien dient in geval van een verplichte verlaging van de quota in 2010 de verlaging per lidstaat te worden bepaald met inachtneming van het succes dat de betrokken lidstaat heeft gehad bij het verlagen van het nationale quotum in het kader van de herstructureringsregeling.

De beschreven wijzigingen moeten worden aangebracht in Verordening (EG) nr. 318/2006 wat de onttrekking aan de markt en de definitieve verlaging van de quota betreft, en in Verordening (EG) nr. 320/2006 wat de herstructureringsregeling betreft.

12.

Effect


Aanpassing van de onttrekking aan de markt zal de gevolgen van de vertraging van het herstructureringsproces verlichten. Die aanpassing heeft geen financieel effect.

Met de aanpassing van de herstructureringsregeling wordt beoogd te bereiken dat in 2008/2009 en 2009/2010 afstand wordt gedaan van nog eens 3,8 miljoen ton aan quotum.

De extra bedragen aan herstructureringssteun kunnen worden gefinancierd binnen het herstructureringsfonds, waarvoor het beginsel van zelffinanciering van kracht blijft.

13.

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE


over voorstellen tot wijziging van Verordening (EG) nr. 318/2006 van de Raad houdende een gemeenschappelijke ordening der markten in de sector suiker en van Verordening (EG) nr. 320/2006 van de Raad tot instelling van een tijdelijke regeling voor de herstructurering van de suikerindustrie in de Europese Gemeenschap

De Commissie heeft op 7 mei 2007 een voorstel voor een verordening houdende wijziging van Verordening (EG) nr. 320/2006 van de Raad van 20 februari 2006 tot instelling van een tijdelijke regeling voor de herstructurering van de suikerindustrie in de Europese Gemeenschap i en een voorstel voor een verordening tot wijziging van Verordening (EG) nr. 318/2006 van de Raad van 20 februari 2006 houdende een gemeenschappelijke ordening der markten in de sector suiker i ingediend bij de Raad.

Het eerste voorstel heeft tot doel deelneming aan de herstructureringsregeling aantrekkelijker te maken. Daartoe wordt voorgesteld het aan telers en loonwerkbedrijven te betalen percentage van de herstructureringssteun vast te stellen op 10 %, waardoor de onzekerheid wordt weggenomen die het gevolg is van het feit dat een lidstaat momenteel voor een hoger percentage kan kiezen. Het is de bedoeling dat de telers dan in plaats daarvan een extra betaling ontvangen.

Verder wordt voorgesteld de telers voor het verkoopseizoen 2008/2009 een mogelijkheid te bieden om zelf de aanzet tot het herstructureringsproces te geven door rechtstreeks herstructureringssteun aan te vragen, waarbij zij dan afstand moeten doen van hun rechten op levering aan de onderneming waaraan zij in het voorgaande verkoopseizoen door leveringscontracten gebonden zijn geweest. De lidstaat zal als gevolg daarvan het quotum van de betrokken onderneming dienovereenkomstig moeten verlagen. Voorgesteld wordt echter ook de toepassing van deze maatregel te beperken tot een verlaging van het aan de betrokken onderneming toegekende quotum met ten hoogste 10 %, wat betekent dat de lidstaat de aanvragen van telers zal moeten aanvaarden op basis van een lijst waarvoor het beginsel 'wie het eerst komt, het eerst maalt' geldt.

Het is de bedoeling dat de wijzigingen van Verordening (EG) nr. 320/2006 van toepassing zullen zijn met ingang van het verkoopseizoen 2008/2009. Aangezien voor dat verkoopseizoen de uiterste datum voor de indiening van aanvragen voor herstructureringssteun 31 januari 2008 is, wordt de suikerproducerende ondernemingen en de telers aanbevolen om nu reeds hun concurrentiepositie op middellange en lange termijn zorgvuldig te analyseren en om hun eventuele aanvraag voor herstructureringssteun tijdig voor te bereiden.

Het tweede voorstel betreft wijzigingen van de bepalingen van Verordening (EG) nr. 318/2006 die betrekking hebben op het instrument van onttrekking aan de markt. Daartoe behoort de integratie in die verordening van de Raad van de bij Verordening (EG) nr. 290/2007 van de Commissie vastgestelde criteria met betrekking tot een eventuele verdere onttrekking aan de markt in het najaar van 2007. Tevens wordt voorgesteld de bepaling te schrappen volgens welke in geval van een onttrekking aan de markt ook de traditionele voorzieningsbehoeften voor raffinaderijen moeten worden verlaagd. Een en ander zou van toepassing zijn met ingang van het verkoopseizoen 2007/2008.