Toelichting bij COM(2003)151-2 - Ondertekening van de overeenkomst met de regering van Macao inzake de overname van personen die zonder vergunning op het grondgebied verblijven

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. POLITIEK EN JURIDISCH KADER

De Raad justitie en binnenlandse zaken (JBZ) heeft de Commissie bij besluit van 28 mei 2001 machtiging verleend om te onderhandelen over een overname-overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Speciale Administratieve Regio Macao (SAR) van de Volksrepubliek China. Dit onderhandelingsmandaat maakte deel uit van een politiek akkoord over de nieuwe visumregeling van de Commissie dat werd bereikt tijdens de vergadering van de Raad van 1 december 2000 waarop de ministers van justitie en binnenlandse zaken de lijst hebben vastgesteld van de landen waarvan de onderdanen bij overschrijding van de buitengrenzen van de EU in het bezit moeten zijn van een visum en van de landen waarvan de onderdanen van deze verplichting zijn vrijgesteld. Wat Macao betreft, zijn de ministers van justitie en binnenlandse zaken overeengekomen dat de bezitters van een paspoort van de 'Speciale Administratieve Regio Macao' vrijgesteld zijn van de visumplicht vanaf de inwerkingtreding van de nieuwe verordening. In een in de notulen van de Raad opgenomen verklaring werd de Commissie bovendien verzocht zo spoedig mogelijk een aanbeveling in te dienen voor een besluit van de Raad waarbij zij wordt gemachtigd te onderhandelen over een overname-overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en Macao. De Commissie heeft deze aanbeveling begin maart 2001 ingediend en op 15 maart 2001 heeft de Raad de nieuwe visumregeling formeel goedgekeurd (Verordening (EG) nr. 539/2001 van de Raad), die op 10 april 2001 in werking is getreden.

Begin juli 2001 heeft de Commissie een ontwerptekst van de overname-overeenkomst aan de autoriteiten van Macao toegezonden. Na schriftelijke antwoorden van Macao en een informele vergadering van technische deskundigen in Brussel op 2 oktober 2001, heeft op 22 oktober 2001 in Macao een formele onderhandelingsronde plaatsgevonden. De overeenkomst is op 22 november 2001 in Brussel geparafeerd ter gelegenheid van de 9de vergadering van het gemengd Comite EG-Macao.

De lidstaten zijn op gezette tijden hiervan op de hoogte gebracht en zijn in alle fasen van de onderhandelingen (informele en formele) geraadpleegd.

Voor de Gemeenschap vormt artikel 63, lid 3, sub b), juncto artikel 300 VEG de rechtsgrond van de overeenkomst. Wat Macao betreft, dient er op te worden gewezen dat het, na de hereniging in 1999, thans deel uitmaakt van de Volksrepubliek China doch krachtens zijn basiswet een grote mate van autonomie geniet met betrekking tot zijn binnenlandse aangelegenheden, inclusief de immigratiecontroles over de binnenkomst, het verblijf in en het vertrek uit de regio (afzonderlijk reisgebied en immigratiegrondgebied).

De bijgevoegde voorstellen vormen het juridisch instrument voor de ondertekening en sluiting van de overeenkomst. De Raad besluit met eenparigheid van stemmen (artikel 300, lid 2, eerste alinea, juncto artikel 67 van het EG-Verdrag). Het Europees Parlement moet in overeenstemming met artikel 300, lid 3, van het EG-verdrag, formeel worden geraadpleegd over de sluiting van de overeenkomst.

Het voorgestelde besluit betreffende de sluiting bevat de interne regelingen die nodig zijn voor de praktische toepassing van de overeenkomst. Met name wordt er in bepaald dat de Commissie, bijgestaan door deskundigen van de lidstaten, de Gemeenschap vertegenwoordigt in het Comité Overname dat bij artikel 17 van de overeenkomst is ingesteld. Voorts wordt door de overeenkomst een Comité Overname ingesteld dat beslissingen met rechtskracht kan nemen voor bepaalde technische aangelegenheden. Gezien het technisch karakter van deze beslissingen, lijkt het wenselijk te voorzien in een vereenvoudigde procedure voor de vaststelling van de standpunten van de Gemeenschap in dergelijke gevallen. Deze procedures zijn dezelfde als die welke de Raad heeft vastgesteld in zijn besluit betreffende de sluiting van de overname-overeenkomst met Hong Kong.

Daartoe bepaalt het besluit dat de Commissie, in overleg met een door de Raad ingesteld bijzonder comité, het reglement van orde van het gemengd comité vaststelt. Met betrekking tot andere besluiten die door het Comité Overname moeten worden genomen, bepaalt het besluit dat het standpunt van de Gemeenschap door de Raad, op voorstel van de Commissie, met gekwalificeerde meerderheid wordt vastgesteld.

2. RESULTATEN VAN DE ONDERHANDELINGEN

De Commissie is van oordeel dat de door de Raad in zijn onderhandelingsrichtsnoeren vastgestelde doelstellingen zijn bereikt en dat de ontwerp-overname-overeenkomst aanvaardbaar is voor de Gemeenschap.

De uiteindelijke inhoud van de overeenkomst kan als volgt worden samengevat:

- de overeenkomst bevat 8 delen met in totaal 21 artikelen. Zij telt tevens 6 bijlagen die een integrerend deel daarvan uitmaken alsmede vijf gemeenschappelijke verklaringen.

- de in de overeenkomst vervatte overnameverplichtingen (artikelen 2 tot en met 5) zijn op basis van volledige wederkerigheid opgesteld en hebben betrekking op eigen onderdanen en vaste inwoners (artikelen 2 en 4) alsook op personen die onder een andere jurisdictie vallen (artikelen 3 en 5). Zij bevatten alle een formule volgens welke de overname zonder andere formaliteiten dan die welke in deze overeenkomst zijn vastgelegd, plaatsvindt. Hoewel de definitie van 'personen die onder een andere jurisdictie vallen' in artikel 1, sub d), niet uitdrukkelijk bepaalt dat ook staatlozen hieronder vallen, is er middels een gemeenschappelijke verklaring voor gezorgd dat zij wel daaronder worden begrepen.

- aan de verplichting tot overname van personen die onder een andere jurisdictie vallen (artikelen 3 en 5) zijn de volgende voorwaarden verbonden: a) de over te nemen persoon was op het ogenblik van binnenkomst in het bezit van een geldige verblijfsvergunning of een geldig visum van de aangezochte partij, of b) de over te nemen persoon wil nadat hij het grondgebied van de aangezochte partij (legaal of illegaal) is binnengekomen het grondgebied van de verzoekende partij op illegale wijze binnenkomen, rechtstreeks komend van het grondgebied van de aangezochte partij. Vrijstelling van deze verplichting genieten alleen personen in luchthaventransit en alle personen waaraan de verzoekende partij een verblijfsvergunning met een langere geldigheidstermijn heeft afgegeven. Ook de specifieke situatie van personen die alleen maar op doorreis zijn door Macao wordt in een gemeenschappelijke verklaring bij de overeenkomst behandeld.

- In bepaalde omstandigheden aanvaardt de SAR Macao het gebruik van het standaard-reisdocument van de EU voor verwijderingsdoeleinden (artikel 2, lid 2, en artikel 3, lid 3);

- De overeenkomst bevat een deel over doorgeleiding (artikelen 12 en 13);

- Deel III van de overeenkomst (artikelen 6 tot en met 11, juncto bijlagen 1 tot en met 6) bevat de nodige technische bepalingen met betrekking tot de overnameprocedure (overnameverzoek, bewijsmiddelen, termijnen, bijzonderheden omtrent de overdracht en wijze van vervoer). De procedure vertoont enige soepelheid omdat in de gevallen waarin de over te nemen persoon in het bezit is van geldige reisdocumenten en vrijwillig wenst terug te keren alleen een schriftelijke mededeling en geen formele indiening van een overnameverzoek vereist is (artikel 6);

- Artikelen 14 tot en met 16 bevatten de nodige regels inzake kosten en gegevensbescherming alsook bepalingen inzake de onverminderde toepasselijkheid van andere internationale rechten en verplichtingen die op de partijen van toepassing zijn;

- De samenstelling van het Comité Overname en zijn taken en bevoegdheden zijn in artikel 17 vastgesteld.

- Om deze overeenkomst in de praktijk uit te voeren machtigt artikel 18 de lidstaten tot het sluiten van bilaterale uitvoeringsprotocollen met de SAR Macao. De verhouding tussen deze uitvoeringsprotocollen en de overeenkomst wordt in artikel 19 toegelicht.

- De slotbepalingen (artikelen 20 en 21) bevatten de nodige regels inzake de inwerkingtreding, duur, opzegging en de juridische status van de bijlagen bij de overeenkomst.

- De specifieke situatie van Denemarken komt tot uiting in de preambule, artikel 1, sub a), artikel 20 en in een gemeenschappelijke verklaring die aan deze overeenkomst is gehecht. In een gemeenschappelijke verklaring bij de overeenkomst wordt ook gewezen op de nauwe betrokkenheid van Noorwegen en IJsland bij de tenuitvoerlegging, toepassing en ontwikkeling van het Schengenacquis.

3. CONCLUSIES

Rekening houdend met het bovenstaande, stelt de Commissie voor dat de Raad:

- besluit dat de overeenkomst namens de Gemeenschap wordt ondertekend en de voorzitter van de Raad machtigt om de persoon (personen) aan te wijzen die naar behoren gemachtigd is (zijn) de overeenkomst namens de Gemeenschap te ondertekenen;

- na raadpleging van het Europees Parlement de bijgevoegde overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de SAR Macao inzake de overname van personen die zonder vergunning op het grondgebied verblijven, goedkeurt.