Toelichting bij COM(2011)704 - Wijziging van de gemeenschappelijke regeling voor controle op de uitvoer, overbrenging, tussenhandel en doorvoer van producten voor tweeërlei gebruik

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

Het bij Verordening (EG) nr. 428/2009[1] ingestelde systeem voor controle op de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik vereist een vergunning voor de uitvoer van de in bijlage I bij de verordening opgenomen producten voor tweeërlei gebruik[2]. Artikel 9, lid 1, van de verordening bepaalt dat algemene uitvoervergunningen van de EU een van de vier soorten vergunningen voor de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik uit de EU zijn. Bijlage II bij Verordening (EG) nr. 428/2009 bevat de thans geldende algemene uitvoervergunningen van de EU.

Bijwerking van de EU-controlelijst (bijlage I bij Verordening nr. 428/2009)

Besluiten inzake de controle op de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik worden bij consensus genomen in het kader van internationale regelingen voor uitvoercontrole (de Australiëgroep (AG) voor biologische en chemische producten, de Groep van nucleaire exportlanden (NSG, Nuclear Suppliers Group) voor civiele nucleaire producten, het Missile Technology Control Regime (MTCR) en het Wassenaar Arrangement (WA) voor conventionele wapens en goederen en technologieën voor tweeërlei gebruik). Deze regelingen voor uitvoercontrole strekken tot beperking van het risico dat gevoelige producten voor tweeërlei gebruik worden aangewend voor militaire doeleinden en/of in proliferatieprogramma's. Om deze uitvoercontroles zo doeltreffend mogelijk te maken, worden in de internationale regelingen voor uitvoercontrole de belangrijkste leveranciers van producten voor tweeërlei gebruik bijeengebracht. Door overeen te komen de handel in specifieke producten te controleren, werken zij op doelmatige wijze samen om het proliferatierisico te beperken, terwijl zij er tevens voor zorgen dat de legitieme handel niet wordt belemmerd.

De technologische vooruitgang in de wereld van vandaag houdt in dat de lijst van gecontroleerde producten regelmatig moet worden bijgewerkt. Hoewel besluiten in het kader van die internationale regelingen niet juridisch verbindend zijn, bepaalt artikel 15 van de verordening het volgende: 'De lijst van producten voor tweeërlei gebruik in bijlage I wordt bijgewerkt overeenkomstig de desbetreffende verplichtingen en verbintenissen en alle wijzigingen daarin waarmee de lidstaten hebben ingestemd als partij bij de internationale regelingen inzake non-proliferatie en uitvoercontrole of door de bekrachtiging van desbetreffende internationale verdragen.'.

De internationale regelingen voor uitvoercontrole nemen ongeveer vier keer per jaar besluiten inzake de controlelijst. Die bijwerkingen moeten wegens de implicaties ervan voor de veiligheid en de handel regelmatig en tijdig worden verwerkt in de wetgeving van de EU. Enerzijds betekent een besluit in het kader van een internationale regeling voor uitvoercontrole om nieuwe producten aan de controlelijst toe te voegen, dat die nieuwe producten om veiligheidsredenen ook door de gehele EU moeten worden gecontroleerd. Anderzijds moet een besluit in het kader van een internationale regeling voor uitvoercontrole om bepaalde producten niet langer te controleren, zo snel mogelijk in de wetgeving van de EU worden opgenomen, zodat exporteurs van de EU kunnen mededingen op de wereldmarkt.

Momenteel moet voor de bijwerking van Verordening (EG) nr. 428/2009, inclusief die van bijlage I, de gewone wetgevingsprocedure worden gebruikt. Wegens de technische aard van die wijzigingen en het feit dat zij moeten stroken met besluiten in het kader van internationale regelingen voor uitvoercontrole, is er tezelfdertijd weinig manoeuvreerruimte om af te wijken van de in die regelingen overeengekomen wijzigingen.

Bijgevolg moeten voor een regelmatige bijwerking van bijlage I bij Verordening (EG) nr. 428/2009 gedelegeerde handelingen worden ingevoerd. Daardoor zal de Commissie waar nodig de noodzakelijke bijwerkingen kunnen verrichten.

Noodzakelijke wijzigingen van de algemene uitvoervergunningen van de EU (bijlage II bij Verordening (EG) nr. 428/2009)

Algemene uitvoervergunningen van de EU, zoals bepaald in artikel 9, lid 1, van en bijlage II bij Verordening (EG) nr. 428/2009, zijn zeer succesvolle instrumenten gebleken die het mogelijk maken bepaalde producten met minder risico uit te voeren naar bepaalde bestemmingen. Sinds vele jaren bestaat er een algemene uitvoervergunning van de EU (EU001) die de uitvoer van de meeste gecontroleerde producten naar zeven bestemmingen met weinig risico (Australië, Canada, Japan, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, de VS en Zwitserland) vergemakkelijkt. In december 2008 stelde de Commissie voor zes nieuwe algemene uitvoervergunningen van de EU te creëren[3]. Medio 2011 is over die nieuwe vergunningen overeenstemming bereikt.

De inhoud van de huidige en toekomstige algemene uitvoervergunningen van de EU moet voortdurend worden gecontroleerd om ervoor te zorgen dat enkel transacties die weinig risico opleveren onder de vergunningen vallen. Wegens de snelle ontwikkelingen in de wereld moet ervoor worden gezorgd dat de bestaande algemene uitvoervergunningen van de EU snel kunnen worden gewijzigd wat de bestemmingen en de daaronder vallende producten betreft, zodat de uitvoercontroleregeling van de EU de veranderende omstandigheden in de wereld correct kan weergeven.

Bijgevolg moeten gedelegeerde handelingen worden ingevoerd zodat de Commissie bestemmingen en/of producten snel uit het toepassingsgebied van de bestaande algemene uitvoervergunningen van de EU kan verwijderen.

Bestaande wetgevingsvoorstellen inzake de controle van de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik

Het Europees Parlement en de Raad behandelen thans twee voorstellen tot wijziging van Verordening (EG) nr. 428/2009:

1. Het eerste voorstel (COM(2008) 854) strekt tot invoering van nieuwe algemene uitvoervergunningen van de EU. Op 27 september 2011 heeft het Europees Parlement dit voorstel goedgekeurd. Na vaststelling van die wijzigingsverordening zal ook de terminologie van Verordening (EG) nr. 428/2009 worden gewijzigd ("communautair" zal waar mogelijk worden veranderd in 'van de Unie').

2. Het tweede voorstel (COM(2010) 509) beoogt de EU-controlelijst bij te werken door de wijzigingen aan te brengen waarover in 2009 in het kader van de internationale regelingen voor uitvoercontrole overeenstemming is bereikt. Op 13 september 2011 heeft het Europees Parlement dit voorstel goedgekeurd.

Het voorstel van de Commissie

Gezien het bovenstaande dient Verordening (EG) nr. 428/2009 te worden gewijzigd.