Toelichting bij COM(2011)812 - Programma voor onderzoek en opleiding van Euratom (2014-2018) ter aanvulling van "Horizon 2020" - het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (2014-2020)

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. CONTEXT VAN HET VOORSTEL

Het voorgestelde Euratom-programma voor onderzoek en opleiding (2014-2018), hierna het 'Euratom-programma', heeft betrekking op onderzoeksactiviteiten naar nucleaire energie (kernfusie en kernsplijting) en stralingsbescherming. Het vormt een onderdeel van 'Horizon 2020', het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie. Er wordt een algemene begroting vastgesteld voor eigen acties en acties onder contract, doelstellingen gegeven voor O&O-activiteiten en middelen bepaald om deze te ondersteunen.

Het voorstel neemt de vorm aan van één verordening waarin alle relevante aspecten met betrekking tot de tenuitvoerlegging van onderzoeksactiviteiten op de voornoemde gebieden zijn vervat, de wetenschappelijke en technologische doelstellingen worden vastgesteld en passende regels voor deelname van onderzoeksorganisaties, universiteiten en het bedrijfsleven worden uiteengezet. Onderwerp zijn het onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma voor fusie-energie, de onderzoeksactiviteiten voor kernsplijting en stralingsbescherming, en de eigen acties van het JRC op het gebied van nucleaire beveiliging en veiligheid.

Het voorstel garandeert derhalve dat door de EU gefinancierde onderzoeks- en opleidingsactiviteiten binnen de nucleaire wetenschap en technologie tijdens de periode 2014‑2018 zullen worden voortgezet. Tegelijkertijd is het ook gericht op de handhaving van de effectieve en efficiënte programma's waarmee de activiteiten in de lidstaten momenteel worden aangestuurd en gecoördineerd, teneinde de toegevoegde waarde van de EU te optimaliseren.

Door de voornoemde prioriteiten te ondersteunen draagt het Euratom-programma (2014-2018) bij tot de drie strategische doelstellingen van 'Horizon 2020', het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie, namelijk wetenschap op topniveau, industrieel leiderschap en maatschappelijke uitdagingen. Er zullen dan ook passende verbindingen en koppelingen tussen het Euratom-programma en het 'Horizon 2020'-kaderprogramma tot stand worden gebracht.

Het voorgestelde Euratom-programma houdt duidelijk verband met de doelstellingen van de Europa 2020-strategie en de Energie 2020-strategie. Het programma draagt bij tot het kerninitiatief Innovatie-Unie, aangezien het ondersteuning biedt voor precommercieel en beleidsondersteunend onderzoek en de technologieoverdracht tussen de academische wereld en het bedrijfsleven bevordert. Door in al zijn activiteiten de nadruk te leggen op opleiding, de concurrentie in de huidige kernindustrie te stimuleren en een hoogwaardige technologische sector voor met name fusie-energie te creëren, zal het Euratom-programma leiden tot groei en nieuwe banen in uiteenlopende disciplines.

Onder het Euratom-Verdrag is de duur van onderzoeksprogramma's op nucleair gebied beperkt tot vijf jaar[1]. Daarom zal de voorgestelde wetgeving eind 2018 verstrijken.

ITER wordt in een afzonderlijk besluit behandeld, aangezien de financiering van dit project buiten het meerjarig financieel kader valt, overeenkomstig de mededeling Begroting voor Europa 2020 (COM(2011) 500 van 29.6.2011).

Het Euratom-programma (2014-2018) wordt uitgevoerd door middel van één verordening waarin alle nodige bepalingen vervat zijn voor de tenuitvoerlegging van onderzoeksactiviteiten inzake kernenergie. Deze nieuwe aanpak staat in contrast met de vorige programmeringsperioden, tijdens welke deze verordening onder vier verschillende wetgevingsbesluiten viel (drie besluiten betreffende respectievelijk het kaderprogramma, het specifieke programma voor acties onder contract en het specifieke programma voor eigen acties van het JRC, alsook een verordening betreffende de regels voor deelname van bedrijven, onderzoeksorganisaties en universiteiten en verspreiding van onderzoeksresultaten).

De verordening beantwoordt tevens aan de doelstelling van vereenvoudiging, aangezien erin wordt verwezen naar hetzelfde garantiefonds voor deelnemers als in het kaderprogramma 'Horizon 2020'.

Het Euratom-programma (2014-2018) zorgt tevens voor een vereenvoudiging van de financieringsregels en een herziening van de controlestrategie, waardoor het bijdraagt tot de algemene vereenvoudigingsdoelstelling.

1.

Resultaten van de raadpleging van belanghebbende partijen en effectbeoordeling


EN

Bij de voorbereiding van het voorstel voor het Euratom-programma is terdege rekening gehouden met de reacties op de brede openbare raadpleging over het Groenboek 'Van uitdagingen naar kansen: naar een gemeenschappelijk strategisch kader voor EU-financiering van onderzoek en innovatie'[2]. Er zijn aanvullende raadplegingen gehouden om de energieproblematiek van het toekomstige onderzoeksprograma te bespreken met regeringsvertegenwoordigers en diverse belanghebbenden uit het bedrijfsleven, de academische wereld en het maatschappelijk middenveld, waarbij zowel nucleaire als niet-nucleaire vraagstukken zijn behandeld. De Commissie heeft tevens rekening gehouden met de resultaten van de debatten die in de Raad, het Europees Parlement en het Europees Economisch en Sociaal Comité hebben plaatsgevonden over het voorstel voor het Euratom-kaderprogramma voor 2012-2013.

Dit voorstel steunt ook op een grondige effectbeoordeling die is gebaseerd op inbreng van belanghebbenden en interne en externe evaluaties. De bevinding van de beoordeling was dat de nucleaire veiligheidsproblemen en de afname van de nucleaire kennis in Europa op doeltreffende wijze kunnen worden aangepakt door synergieën tot stand te brengen tussen de onderzoeksinspanningen van de lidstaten en de privésector, en tussen wetenschappelijke disciplines en technologische sectoren. Acties op Europees niveau kunnen het onderzoeks- en innovatiekader op nucleair gebied versterken en de onderzoeksinspanningen van de lidstaten coördineren. Bovendien voorkomen zij dubbel werk, zorgen zij voor de instandhouding van de nodige kritische massa op sleutelgebieden en bieden zij garanties voor een optimaal gebruik van de overheidsfinanciering. Op EU-niveau kunnen grotere risico's worden genomen en kan het langetermijnprogramma voor onderzoek naar fusie-energie worden uitgevoerd, aangezien het risico wordt gedeeld. Tegelijkertijd is het mogelijk om een groter bereik en meer schaalvoordelen te behalen dan anders mogelijk zou zijn.

2.

Juridische elementen van het voorstel



De rechtsgrondslag voor dit kaderprogramma is vastgelegd in artikel 7 van het Euratom-Verdrag.

3.

Gevolgen voor de begroting



De begroting van het voorstel wordt gepresenteerd in lopende prijzen. Het bij dit voorstel gevoegde financieel memorandum behandelt de gevolgen voor de begroting (lopende prijzen) en de benodigde personele en administratieve middelen.