Toelichting bij COM(2020)577 - Wijziging van Verordening (EU) 2018/1139 met betrekking tot het vermogen van het Agentschap van de EU voor de veiligheid van de luchtvaart om op te treden als prestatiebeoordelingsorgaan van het gemeenschappelijk Europees luchtruim - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2020)577 - Wijziging van Verordening (EU) 2018/1139 met betrekking tot het vermogen van het Agentschap van de EU voor de veiligheid van ... |
|---|---|
| bron | COM(2020)577   |
| datum | 22-09-2020 |
• Motivering en doel van het voorstel
Het gemeenschappelijk Europees luchtruim (Single European Sky, SES) heeft tot doel het Europees luchtruim op efficiëntere wijze te organiseren en te beheren door de sector van de luchtverkeersleidingsdiensten te hervormen.
Het gewijzigde voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake de tenuitvoerlegging van het gemeenschappelijk Europees luchtruim [COM(2020) 579] heeft tot doel de huidige wetgeving inzake het gemeenschappelijk Europees luchtruim te actualiseren in het licht van de opgedane ervaring, en te herschikken. De doelstellingen en beginselen van het oorspronkelijke voorstel [COM(2013) 410], dat in 2013 door de Commissie is vastgesteld, blijven ongewijzigd, maar het gewijzigde voorstel is er specifiek op gericht de aanpassing van de luchtvaartnavigatiediensten te versnellen in het licht van die beginselen en doelstellingen.
Een belangrijk element van de in dit verband voorgestelde wijzigingen is de oprichting van een permanente functie van prestatiebeoordelingsorgaan (PBO), die zal worden uitgeoefend door het Agentschap van de Europese Unie voor de veiligheid van de luchtvaart (hierna “het Agentschap”). Daartoe moeten verscheidene wijzigingen worden aangebracht aan Verordening (EU) 2018/1139, teneinde te garanderen dat de PBO-functies worden uitgeoefend met de nodige onafhankelijkheid, deskundigheid en middelen. Deze wijzigingen zijn uiteengezet in het onderhavige voorstel.
Het bovengenoemde gewijzigde herschikkingsvoorstel en het onderhavige voorstel moeten als één samenhangend pakket worden beschouwd.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
In 2015 heeft de Commissie in haar luchtvaartstrategie voor Europa 1 de medewetgevers ertoe opgeroepen het voorstel voor SES2+ onverwijld goed te keuren. Dit voorstel is, samen met de wijziging van het voorstel voor SES2+ [COM(2020) 579], volledig in overeenstemming met de algemene strategie voor dit beleidsterrein, en zal het naar verwachting mogelijk maken vooruitgang te boeken met dit wetgevingsdossier.
• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
Dit voorstel vormt de noodzakelijke aanvulling op het gewijzigd voorstel voor SES2+. Het draagt bij tot de verbetering van de prestaties van luchtvaartnavigatiediensten, wat op zijn beurt bijdraagt tot een vermindering van de CO2-uitstoot in de luchtvaart, tot de digitalisering van de sector en, meer in het algemeen, tot de vlotte werking van de interne markt, stuk voor stuk prioriteiten van de Commissie.
2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
• Rechtsgrondslag
De rechtsgrondslag van de voorgestelde wijziging is artikel 100, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
Artikel 100, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie verleent de Unie het recht op te treden op dit gebied, dat een gedeelde bevoegdheid is.
Luchtverkeersbeheer valt sinds 2004 onder het Unierecht; de lidstaten hebben niet het recht dit autonoom te wijzigen. Wat de inhoud betreft, is luchtverkeersbeheer van nature van invloed op het luchtruim van de hele Europese Unie, en grensoverschrijdend verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal is inherent aan de luchtvaart.
De specifieke wijzigingen van Verordening (EU) 2018/1139, die hierbij worden voorgesteld als een noodzakelijk onderdeel van het pakket, kunnen alleen door de Unie worden aangebracht, niet door haar lidstaten.
• Evenredigheid
Het voorstel gaat niet verder dan nodig is om de beoogde doelstellingen te verwezenlijken, namelijk ervoor zorgen dat de PBO-functies worden uitgeoefend met de vereiste onafhankelijkheid, deskundigheid en middelen. De belangrijkste elementen ervan worden ondersteund door de verschillende bijdragen die zijn vermeld in bijlage IV bij het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie.
• Keuze van het instrument
De voorgestelde wijzigingen hebben betrekking op Verordening (EU) 2018/1139 en moeten daarom ook de vorm aannemen van een verordening, die volgens de gewone wetgevingsprocedure door het Europees Parlement en de Raad moet worden vastgesteld. Deze verordening moet afzonderlijk van het gewijzigde herschikkingsvoorstel [COM(2020) 579] worden gepresenteerd, omdat Verordening (EU) 2018/1139 niet tot de te herschikken handelingen behoort.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
Dit voorstel is een integrerend deel van een pakket waarvan het belangrijkste element wordt gevormd door het gewijzigde herschikkingsvoorstel in document COM(2020) 579.
Voor het gehele pakket wordt in de eerste plaats verwezen naar de effectbeoordeling die de Commissie al heeft uitgevoerd voor het SES2+-voorstel uit 2013: SWD(2013) 206 final.
Vervolgens zijn de aanvullende elementen in verband met de PBO-functie beoordeeld in SWD(2020) 187. Ook de aanbevelingen in het speciaal verslag van de Europese Rekenkamer uit 2017 over het initiatief voor één Europees luchtruim en in het verslag van de Groep van wijzen uit 2019 over de toekomst van het gemeenschappelijk Europees luchtruim zijn als achtergrondinformatie gebruikt. In SWD(2020) 187 wordt ook ingegaan op de oproepen tot actie in de gezamenlijke verklaring van belanghebbenden die is ondertekend tijdens de conferentie op hoog niveau over de toekomst van het gemeenschappelijk Europees luchtruim in september 2019.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
Het voorstel heeft geen gevolgen voor de begroting van de Unie. De voorgestelde nieuwe “PBO”-functie wordt gefinancierd met vergoedingen en heffingen en wordt administratief geïntegreerd in het Agentschap. Om de continuïteit van de activiteiten en de uitvoering van de taken van het orgaan te waarborgen, wordt een reservefonds voorgesteld dat de werkingsuitgaven van één jaar dekt. Bovendien wordt voorgesteld dat de aangewezen verleners van luchtverkeersdiensten die betrokken zijn bij de taken en bevoegdheden van het Agentschap als PBO, jaarlijkse bijdragen betalen voor de opbouw van de nieuwe functie. In het voorstel is bepaald dat deze jaarlijkse bijdragen worden geïnd gedurende vijf boekjaren na de inwerkingtreding van de wijzigingsverordening, en dat zij de kosten voor het opzetten van de nieuwe functies binnen het Agentschap moeten dekken.
In het algemeen zal de begroting van de Unie niet worden beïnvloed.
5. OVERIGE ELEMENTEN
• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
In het ontwerp van artikel 43 van het gewijzigde herschikkingsvoorstel voor een SES2+-verordening [COM(2020) 579] is bepaald dat die verordening in 2030 moet worden geëvalueerd. Die evaluatie moet met name betrekking hebben op de uitvoering van de PBO-functie, in het licht van de onderliggende doelstellingen. Logischerwijs moet die evaluatie betrekking hebben op de hierbij voorgestelde wijzigingen.
• Artikelsgewijze toelichting
De voorgestelde regels voorzien in een permanente structuur voor prestatiebeoordeling, om de nodige onafhankelijkheid en deskundigheid te waarborgen. Om een tijdige juridische toetsing mogelijk te maken, onverminderd de bevoegdheden van het Hof van Justitie, wordt voorgesteld dat bij een specifiek orgaan van het Agentschap, namelijk de Beroepsraad voor prestatiebeoordeling, beroep kan worden aangetekend tegen beslissingen die door het als PBO optredende Agentschap worden genomen.
De oplossing waarbij de PBO-functies worden uitgeoefend door het Agentschap, zij het door middel van specifieke organen en functiehouders, lijkt ook passend vanuit het oogpunt van kostenefficiëntie.
De voorgestelde verordening heeft ook betrekking op de samenstelling van en de relevante eisen voor de organen en functiehouders die het Agentschap in staat stellen op te treden als PBO. De hiertoe aan het Agentschap toevertrouwde taken en bevoegdheden zijn vastgesteld in het gewijzigde herschikkingsvoorstel [COM(2020) 579]. Ze omvatten het beoordelen en goedkeuren van prestatieplannen van aangewezen verleners van luchtverkeersdiensten, het verstrekken van advies aan de Commissie over het netwerkprestatieplan, het monitoren van de prestaties en het controleren van de eenheidstarieven van verleners van luchtverkeersdiensten.
Om de werking van het Agentschap als prestatiebeoordelingsorgaan te optimaliseren, zou het wenselijk zijn dat de Unie met Eurocontrol de overdracht van technische deskundigheid en relevante prestatiegerelateerde gegevens zou bespreken, eventueel door de bestaande overeenkomst op hoog niveau tussen de twee partijen te wijzigen.