Toelichting bij COM(2025)37 - Uitgebreid EU-instrumentarium voor veilige en duurzame e-commerce - Hoofdinhoud

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier	COM(2025)37 - Uitgebreid EU-instrumentarium voor veilige en duurzame e-commerce.
bron	COM(2025)37
datum	05-02-2025

Een uitgebreid EU-instrumentarium voor veilige en duurzame e-commerce

E-commerce heeft een revolutie teweeggebracht in de manier waarop consumenten en bedrijven, met inbegrip van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), met elkaar omgaan, en heeft vele voordelen opgeleverd voor de economie van de EU als geheel. Tegelijkertijd zijn de uitdagingen in verband met e-commerce toegenomen als gevolg van de recente toename van het aantal goederen dat online wordt gekocht, naar de EU wordt ingevoerd en rechtstreeks naar consumenten wordt verzonden. Voorbeelden hiervan zijn het risico dat niet-conforme producten de gezondheid en veiligheid van consumenten schaden, het risico van onomkeerbare milieuschade en een negatieve koolstofvoetafdruk, en de negatieve gevolgen voor het concurrentievermogen van bedrijven die zich wel aan wet- en regelgeving houden.

De EU bevordert een visie op e-commerce waarbij duurzaamheid, gemak, veiligheid en betrouwbaarheid worden versterkt en die een instrument is voor de digitale transformatie in overeenstemming met de doelstellingen van het digitale decennium 2030. E-commerce moet innovativiteit en verantwoordelijkheid bij bedrijven bevorderen, waarbij eerlijke handelspraktijken worden toegepast en de EU-wetgeving wordt nageleefd.

In deze mededeling wordt de alomvattende benadering van de Commissie geschetst voor een aanpak van de uitdagingen als gevolg van de via e-commerce ingevoerde producten gedurende hun gehele levenscyclus. De Commissie kondigt haar handhavingsprioriteiten aan en roept op tot nauwere samenwerking en coördinatie tussen alle betrokken autoriteiten. Deze samenwerking moet ervoor zorgen dat ingevoerde producten die rechtstreeks via e-commerce naar consumenten worden verzonden, voldoen aan de EU-regels en eerlijke handelspraktijken. Met het oog op het bereiken van dit doel roept de Commissie de lidstaten en hun bevoegde autoriteiten op een proactieve rol te spelen bij de monitoring en uitvoering van de in deze mededeling beschreven belangrijkste maatregelen. Daarnaast zet de Commissie maatregelen uiteen om de douane- en markttoezichtautoriteiten veerkrachtiger en doeltreffender te maken, met name door een geavanceerde uitvoering van de hervorming van de douane-unie, aangezien deze zowel de vrijstelling van rechten voor zendingen van geringe waarde zou afschaffen als de controlecapaciteit zou vergroten, alsook door een mogelijk niet-discriminerend afhandelingstarief voor ingevoerde goederen die rechtstreeks aan consumenten worden geleverd. De Commissie nodigt marktpartijen en institutionele belanghebbenden uit om hierin samen te werken.

1. TRENDS EN UITDAGINGEN BIJ VIA E-COMMERCE INGEVOERDE PRODUCTEN

E-commerce is een integraal onderdeel geworden van de manier waarop consumenten online aankopen doen. 70 % van de Europeanen koopt regelmatig producten online^¹, zowel in e-winkels van verkopers als via onlinemarktplaatsen. 76 % van de consumenten denkt dat het online kopen en verkopen van producten en diensten tegen 2030 een van de belangrijkste digitale technologieën in Europa zal zijn².

Met name onlinemarktplaatsen hebben de afgelopen jaren een aanzienlijke groei doorgemaakt, waarbij internationale spelers en ook veel Europese bedrijven zich tot regionale topbedrijven hebben ontwikkeld. Op onlinemarktplaatsen wordt een breed scala van producten aangeboden, die vaak aantrekkelijk worden gemaakt door hun lage prijzen en het eenvoudige aankoopproces, met snelle en goedkope levering. Onlinemarktplaatsen hebben ervoor gezorgd dat de internationale handel in consumptiegoederen is opengesteld: zij verbinden consumenten met een breed scala van verkopers; van gevestigde merken tot kleine producenten en start-ups in de EU en wereldwijd. Vaak hebben zij een hybride bedrijfsmodel en fungeren zij niet alleen als tussenpersoon tussen consumenten en bedrijven, maar verkopen zij ook rechtstreeks aan consumenten en ondersteunen zij uitgebreide productie- en distributiekanalen buiten de EU.

E-commerce is een ruimte voor commerciële en digitale innovatie, waar consumenten gepersonaliseerde aanbiedingen en aanbevelingen krijgen en ook profiteren van op AI gebaseerde optimalisaties, marketingoplossingen en toepassingen.

De afgelopen jaren is de hoeveelheid goederen die via e-commerce rechtstreeks door consumenten in de EU worden ingevoerd, sterk toegenomen en naar verwachting zal de verkoop in snel tempo in omvang blijven toenemen dankzij de huidige vrijstelling van rechten voor zendingen van geringe waarde (tot 150 EUR). Volgens gegevens van het EU-systeem Surveillance werden in 2024 4,6 miljard van dergelijke goederen van geringe waarde in de EU ingevoerd. Dit is bijna twee keer zoveel als in 2023 (2,4 miljard items) en meer dan drie keer zoveel als in 2022 (1,4 miljard items). Dit komt overeen met maar liefst 12 miljoen kleine goederen per dag.

In 2024 kwam 91 % van alle e-commercezendingen met een waarde tot 150 EUR die de EU binnenkwamen, uit China en het volume daarvan verdubbelde tussen 2023 en 2024 dik — van 1,9 miljard naar 4,17 miljard goederen. Deze stijging valt samen met de extreem snelle groei van bepaalde onlinemarktplaatsen. Met name Temu en Shein zijn in 2024 in een paar maanden tijd exponentieel gegroeid op de EU-markt, tot meer dan 75 miljoen gebruikers in de EU. Het aanbod van goederen van geringe waarde via dergelijke onlinemarktplaatsen heeft op zijn beurt ook een sterke vraag gegenereerd als gevolg van de alomtegenwoordige onlinereclame, de lage prijzen en de ultrasnelle levering.

De snelle toename van de invoer van producten die rechtstreeks naar consumenten worden verzonden, brengt aanzienlijke uitdagingen met zich mee waar dringend aandacht aan moet worden besteed, met name wanneer de ingevoerde producten mogelijk niet in overeenstemming zijn met het EU-recht. Zo bleek dat ongeveer de helft van de aan de EU-grenzen in beslag genomen namaakproducten die inbreuk maakten op intellectuele-eigendomsrechten van kmo’s, online was gekocht^².

Het toenemende aantal producten dat onveilig, nagemaakt of anderszins niet-conform is, leidt tot ernstige veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor consumenten, heeft niet-duurzame gevolgen voor het milieu en voedt de oneerlijke concurrentie voor legitieme bedrijven, wat in verschillende sectoren aanzienlijke gevolgen heeft voor het concurrentievermogen van de EU. Het grote aantal producten dat rechtstreeks door consumenten in de EU wordt ingevoerd, legt ook een onhoudbare druk op de autoriteiten.

1. Veiligheid en productconformiteit

Gevaarlijke, nagemaakte of anderszins niet-conforme producten beïnvloeden het dagelijks leven van individuen. Consumenten zelf zien de aanwezigheid van onbetrouwbare onlineverkopers als een van de grootste online-uitdagingen die de grootste persoonlijke impact op hen hebben^³. De producten leveren ernstige risico’s op voor hun gezondheid en veiligheid, ook wat betreft de veiligheid van kinderen, gezien hun specifieke behoeften en kwetsbaarheden.

Volgens Eurobarometer-gegevens kopen Europeanen online vooral kleding, schoenen, accessoires, maar ook cosmetica en schoonheidsproducten^⁴. Als dergelijke producten niet voldoen aan de EU-regels of de toepasselijke nationale wetgeving, kan dit ernstige gevolgen voor de gezondheid opleveren, bijvoorbeeld als gevolg van schadelijke stoffen in speelgoed of cosmetica, het gehalte aan chemische stoffen in kleding of meubels, of van vervalste geneesmiddelen, illegale (synthetische) drugs en nieuwe psychoactieve stoffen, evenals spieropbouwende steroïden en middelen die de geslachtsdrift versterken.

Er zijn ook directe bedreigingen voor de veiligheid: criminelen profiteren van de grote hoeveelheden e-commercegoederen die worden ingevoerd om illegale goederen te verspreiden, zoals illegale (synthetische) drugs en drugsprecursoren, explosieven, vuurwapens of 3D-geprinte wapens en onderdelen. Zij verspreiden deze vaak via kleine pakketjes die op het grey web en dark web worden verkocht, en soms via open onlinemarktplaatsen. Het aanpakken van e-commerce als distributiekanaal voor criminelen is belangrijk om doeltreffend op te kunnen treden tegen veranderende veiligheidsdreigingen.

2. Duurzaamheidsaspecten

De toename van de via e-commerce ingevoerde producten die rechtstreeks naar consumenten worden verzonden, heeft ook zeer ernstige nadelige gevolgen voor het klimaat en het milieu. In de extreem lage detailhandelsprijzen voor sommige online verkochte producten worden de bredere milieukosten in verband met de productie, de directe verzending en de volledige levenscyclus van het product niet meegenomen.

De milieukosten omvatten ook de toegenomen vervuiling en de klimaateffecten van het gebruik van bepaalde materialen of energie uit fossiele brandstoffen bij de productie van goederen. Bovendien zijn dergelijke goederen vaak van lage kwaliteit, wat betekent dat zij niet energie-efficiënt zijn, niet lang meegaan en niet gemakkelijk kunnen worden gerepareerd.

Deze producten worden vaak als afzonderlijke zendingen naar de consument verzonden. Dit levert een aanzienlijke CO₂-voetafdruk op. Deze wordt nog groter door de korte levensduur van producten, handelspraktijken zoals fast fashion, de kans dat de producten weer worden teruggestuurd en de grote hoeveelheden teruggestuurde of onverkochte producten die worden vernietigd.

Aan het einde van hun korte levensduur veroorzaken de niet-conforme producten zelf en hun verpakking problemen op het gebied van afvalbeheer. De kans is aanwezig dat er geen vergoedingen zijn betaald om de kosten van afvalverwerking te dekken en vaak kunnen deze producten niet worden gerecycled vanwege de materialen waarvan zij zijn gemaakt.

3. Oneerlijke concurrentie en verlies van concurrentievermogen

De toename van via e-commerce ingevoerde producten die rechtstreeks naar consumenten worden verzonden, heeft ook geleid tot meer concurrentie, onder meer tussen verkopers in de EU en verkopers buiten de EU, die hun aanbod richten op consumenten in de EU. Deze concurrentie kan echter oneerlijk worden en het gelijke speelveld voor legitieme bedrijven belemmeren. Als sommige verkopers niet voldoen aan de EU-voorschriften inzake productveiligheid en consumentenbescherming, vermijden zij de kosten voor het waarborgen van de noodzakelijke kwaliteit, veiligheid van materialen, en een goede administratie en rapportage. Dit geldt ook voor bedrijven die de EU-milieunormen niet toepassen of de regels voor bijdragen aan afvalbeheer omzeilen. Verkopers die zich aan de regels houden en binnen de brede juridische kaders opereren, maken deze kosten echter wel en worden zo economisch benadeeld in vergelijking met handelaren die zich niet aan de regels houden.

Bovendien lijden bedrijven die zich aan de regels houden directe verliezen. Wanneer een kmo het slachtoffer is van bijvoorbeeld namaak of productpiraterij, heeft deze een 34 % lagere kans om te overleven dan kmo’s waarvan geen intellectuele-eigendomsrechten zijn geschonden^⁵. Dit leidt tot grote verliezen voor verschillende bedrijfstakken: de kledingindustrie verliest bijna 12 miljard EUR aan jaaromzet (5,2 % van de omzet), de cosmetica-industrie 3 miljard EUR (4,8 % van de omzet) en de speelgoedindustrie 1 miljard EUR (8,7 % van de omzet)^⁶.

Bovendien profiteren verkopers van goederen uit landen buiten de EU van een vrijstelling van douanerechten^⁷ wanneer goederen met een waarde tot 150 EUR (d.w.z. goederen van geringe waarde) rechtstreeks naar consumenten in de EU worden verzonden. Kleding is een goed voorbeeld van deze discrepantie: boven deze aangegeven waarde geldt een invoerrecht van 12 % van de waarde ervan. Dergelijke goederen worden massaal gekocht op snelgroeiende marktplaatsen, zoals AliExpress, Temu en Shein, maar zij zijn ook beschikbaar op andere marktplaatsen en in e-winkels van directe verkopers.

4. De EU heeft een omvangrijk rechtskader

De EU beschikt over alomvattende regels die de volledige levenscyclus van een in de EU ingevoerd product reglementeren en de verantwoordelijkheden van de betrokken actoren vaststellen. Onlangs zijn verschillende wetsteksten geactualiseerd en momenteel zijn er onderhandelingen gaande over andere wijzigingen, met name op het gebied van douane en milieubescherming.

Verkopers van producten uit landen buiten de EU die hun producten rechtstreeks naar EU-consumenten verzenden, zijn in het algemeen verantwoordelijk voor het waarborgen van de toelaatbaarheid van de producten die zij in de EU op de markt brengen. Deze moeten bijvoorbeeld voldoen aan de regelgeving inzake productveiligheid, de regels inzake consumentenbescherming en alle andere verplichtingen op basis van EU- of nationale wetgeving. Voor de meeste consumentenproducten moeten verkopers ook een verantwoordelijke marktdeelnemer in de EU hebben, wat handhaving van de EU-wetgeving makkelijker maakt^⁸.

Alle verkopers moeten ook voldoen aan de vereisten inzake uitgebreide producentenverantwoordelijkheid door financieel bij te dragen aan het beheer van hun producten zodra deze afval worden. Dit omvat elektrische en elektronische apparatuur, batterijen en verpakkingen. Met de vaststelling van de gewijzigde kaderrichtlijn afvalstoffen^⁹ moeten ook textielproducten, textielgerelateerde producten en schoeisel onder deze richtlijn vallen.

Onlinemarktplaatsen, ongeacht of zij in de EU zijn gevestigd of niet, zijn aansprakelijk indien zij niet voldoen aan hun specifieke verplichtingen als tussenpersoon bij de verkoop van goederen, met name uit hoofde van de verordening digitale diensten^¹⁰, alsook uit hoofde van andere wetgeving zoals de verordening inzake algemene productveiligheid^¹¹ als het gaat om onveilige producten, de richtlijn inzake ecologisch ontwerp ¹², de verordening betreffende energie-etikettering ¹³^¹⁴, de verordening betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels^¹⁵, de verordening inzake markttoezicht^¹⁶ en de EU-regels inzake consumentenbescherming wanneer zij zich richten tot EU-consumenten. De grootste platforms, die op grond van de wet digitale markten zijn aangewezen als “poortwachters”^¹⁷, moeten ook voldoen aan een reeks “do’s en don’ts” wat hun marktgedrag betreft^¹⁸.

Marktplaatsen kunnen onder bepaalde voorwaarden ook aansprakelijk worden gesteld voor de verkoop van niet-conforme of gevaarlijke producten. Zij zijn vrijgesteld van aansprakelijkheid voor het illegale gedrag van de verkopers, maar onder bepaalde voorwaarden: als zij zich niet bewust zijn van de onwettigheid van de inhoud die zij hosten of als zij, zodra zij dergelijke feitelijke kennis ontvangen, snel handelen en het product verwijderen. In ieder geval is de voorwaardelijke vrijstelling van aansprakelijkheid alleen van toepassing wanneer de marktplaats bemiddelt bij de verkoop van een product, wat bijvoorbeeld niet het geval is wanneer de verkoper handelt onder toezicht of gezag van de marktplaats. Marktplaatsen kunnen ook aansprakelijk worden gesteld voor schendingen van de wetgeving inzake consumentenbescherming wanneer zij de aanbiedingen van de verkopers op zodanige wijze presenteren dat een consument kan geloven dat het product door de marktplaats zelf wordt aangeboden.

2. DE EU IS GOED TOEGERUST OM DE UITDAGINGEN AAN TE GAAN, MAAR HEEFT EEN HOLISTISCHE EN GOED GECOöRDINEERDE AANPAK NODIG

Europa bevindt zich in een goede positie om de uitdagingen aan te gaan die worden veroorzaakt door de via e-commerce ingevoerde producten die rechtstreeks naar consumenten worden verzonden. Er moet echter meer worden gedaan om ervoor te zorgen dat de EU-regels correct worden toegepast en om ervoor te zorgen dat het handhavingssysteem doeltreffend en veerkrachtig is en niet wordt overbelast door de grote hoeveelheden goederen van geringe waarde die online worden verkocht en de markt overspoelen.

Met deze mededeling stelt de Commissie een holistische benadering voor om de risico’s en verstoringen als gevolg van de grote invoer van dergelijke producten aan te pakken. Deze benadering moet alomvattend zijn en een goed gecoördineerde reeks maatregelen omvatten, waarbij met name de Europese instellingen, de lidstaten en alle nationale bevoegde autoriteiten worden samengebracht.

Ten eerste stelt de Commissie een reeks structurele wijzigingen van het regelgevingskader voor, met bijzondere aandacht voor de douanehervorming en maatregelen voor milieubescherming. De Commissie verzoekt de medewetgever om het voorstel tot hervorming van de douane te steunen en snel vast te stellen, en start hiermee een proces om na te denken over de vraag hoe de voorgestelde maatregelen verder kunnen worden versterkt met aanvullende steun aan de douaneautoriteiten, bijvoorbeeld door middel van een nieuw niet-discriminerend afhandelingstarief voor in de EU ingevoerde goederen die rechtstreeks naar consumenten worden verzonden. (punt 2.1.1) Wat milieubescherming betreft, ondersteunt de Commissie de uitrol van de verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten en de doeltreffende toepassing van de bestaande regels inzake uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. De Commissie verzoekt de medewetgever de gerichte herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen vast te stellen en zal verdere wetgeving voorstellen, niet in de laatste plaats door middel van de wet op de circulaire economie. (punt 2.1.2)

Vervolgens benadrukt de Commissie de hoge prioriteit van gecoördineerde handhavingsmaatregelen tegen de toename van gevaarlijke, nagemaakte of anderszins niet-conforme producten die online worden verkocht en in de EU worden ingevoerd. Hierbij moet ten volle gebruik worden gemaakt van het ambitieuze regelgevingskader van de EU en moet worden gezorgd voor een goede coördinatie tussen douaneautoriteiten, markttoezichtautoriteiten en andere bevoegde nationale autoriteiten. De Commissie stelt specifieke stappen voor om doeltreffende samenwerking en gerichte acties te waarborgen. (punt 2.2)

Voorts beschikt Europa over het meest robuuste regelgevingskader ter wereld voor de manier waarop producten online aan consumenten worden gepresenteerd en voor het vaststellen van duidelijke verantwoordelijkheden voor onlinemarktplaatsen. Zoals in de politieke richtsnoeren van de voorzitter^¹⁹ wordt benadrukt, zijn snelheid, samenhang en vereenvoudiging van cruciaal belang, niet in de laatste plaats om een gelijk speelveld voor kleinere ondernemingen tot stand te brengen en een evenredige regeldruk te handhaven. De Commissie zal zich toespitsen op de robuuste handhaving en de complementariteit van digitale regels, ondersteund door een goed gecoördineerd optreden van alle bevoegde autoriteiten. (punt 2.3)

Bovendien kunnen digitale instrumenten van cruciaal belang zijn om de doelstellingen van deze mededeling te verwezenlijken. De Commissie kondigt maatregelen aan ter ondersteuning van een modern en veerkrachtig instrumentarium voor toezicht, met name door het gebruik van het digitale productpaspoort, AI-instrumenten voor de opsporing van illegale goederen en gedeelde databanken. (punt 2.4)

Niet in de laatste plaats zijn bewustmakingsinspanningen en voorlichting van essentieel belang om consumenten, met inbegrip van minderjarigen, weerbaarder te maken en te beschermen en om legitieme bedrijven te helpen conforme producten in de EU aan te bieden. (punt 2.5)

Ten slotte moeten dergelijke maatregelen gepaard gaan met een dialoog met internationale partners en derde landen waaruit ingevoerde producten afkomstig zijn. Bovendien zal de Commissie de monitoring van handelspraktijken van derde landen voortzetten en blijft zij waakzaam ten aanzien van oneerlijke handelspraktijken. (punt 2.6)

1. Structurele hervormingen om de invoer van niet-conforme producten te beperken en het milieu te beschermen

1. Het pakket douanehervormingen

De sterke stijging van de via e-commerce ingevoerde producten die rechtstreeks naar consumenten in de EU worden verzonden, die voor douanedoeleinden importeurs worden, is niet gepaard gegaan met een vergroting van de afhandelingscapaciteit aan de grens. In 2024 waren de autoriteiten in slechts zes lidstaten^²⁰ verantwoordelijk voor het toezicht op 89 % van de online verkochte en rechtstreeks ingevoerde goederen. Hoewel de douaneautoriteiten de eerste verdedigingslinie aan de grens zijn tegen de invoer van niet-conforme en mogelijk gevaarlijke producten, worstelen zij met de enorme hoeveelheid via e-commerce ingevoerde producten, die al goed is voor meer dan 97 % van alle douaneaangiften voor invoer^²¹. Het wordt duidelijk dat de huidige douaneprocessen en -instrumenten niet langer geschikt zijn voor het beoogde doel en dat de beschikbare middelen niet volstaan om het enorme volume aan pakketten dat door e-commercestromen wordt gegenereerd, doeltreffend te verwerken.

In mei 2023 heeft de Commissie een ambitieus pakket douanehervormingen^²² voorgesteld, waaronder i) een nieuw douanewetboek van de Unie (DWU), ii) een voorstel^²³ om de vrijstelling van invoerrechten voor goederen met een waarde tot 150 EUR af te schaffen en een vereenvoudigd afhandelingstarief in te voeren voor zendingen van geringe waarde, en iii) een btw-voorstel^²⁴ om het toepassingsgebied van het éénloketsysteem voor invoer (Import One-Stop Shop — IOSS) uit te breiden tot alle goederen, ongeacht de waarde ervan.

De voorstellen zijn gericht op het structureel verbeteren van de capaciteit van de douaneautoriteiten van de EU om toezicht te houden en controle uit te oefenen op de stroom van goederen die de douane-unie binnenkomen en verlaten, te beginnen met producten die online worden verkocht en rechtstreeks naar consumenten worden verzonden. De nationale douaneautoriteiten zouden worden ondersteund door een nieuwe EU-douaneautoriteit, die een EU-douanedatahub exploiteert.

De EU-douanedatahub zou marktdeelnemers een elektronische omgeving voor de EU bieden waar zij aangifte kunnen doen bij douaneautoriteiten, en zou gegevens van andere autoriteiten integreren. Het zou een risicobeheerscapaciteit op EU-niveau mogelijk maken. De EU-douaneautoriteit zou de goederen kunnen screenen op basis van deze informatie, mogelijke risico’s kunnen vaststellen nog voordat de goederen worden geladen voor vervoer of hun fysieke aankomst in de EU, en controleaanbevelingen kunnen doen aan de lidstaten. Hierdoor krijgen de douaneautoriteiten een volledig overzicht van de toeleveringsketens en kunnen zij anticiperen op controles op in- en uitvoer. Als gevolg daarvan wordt de handhaving van de naleving van de productvereisten doelgerichter en doeltreffender. De EU-douanedatahub zal nauwere samenwerking met andere autoriteiten mogelijk maken door middel van gegevensuitwisseling en zo gecoördineerde controles vergemakkelijken.

In de voorstellen worden de btw- en douaneregels op elkaar afgestemd en wordt bepaald dat in het IOSS geregistreerde onlinemarktplaatsen en verkopers de “gelijkgestelde importeur” worden en de desbetreffende rechten en btw innen, ervoor zorgen dat in het douanegebied binnenkomende goederen aan andere EU-vereisten voldoen, en gegevens verstrekken aan de douaneautoriteiten op het moment van de verkoop, vóór de aankomst van de goederen aan de EU-grens. In 2024 waren IOSS-houders goed voor 92 % van de invoer van goederen met een waarde tot 150 EUR. Bovendien zouden IOSS-houders al hun EU-verkopen melden bij de EU-douanedatahub en onder toezicht staan van de lidstaat waar zij geregistreerd zijn (in tegenstelling tot 27 mogelijke lidstaten van bestemming), zowel voor btw- als douanedoeleinden.

De Commissie verzoekt de medewetgever het voorstel voor de douanehervorming snel aan te nemen en is bereid met de medewetgever samen te werken om verdere maatregelen te onderzoeken om het overweldigende volume kleine zendingen beter aan te pakken en de douaneautoriteiten steun te bieden.

Ten eerste is de Commissie bereid samen met de medewetgevers de invoering van een niet-discriminerend afhandelingstarief voor in de EU ingevoerde en rechtstreeks aan consumenten verzonden e-commercegoederen te onderzoeken om de toenemende kosten van het toezicht op de naleving van de EU-regels van dergelijke zendingen aan te pakken. Een dergelijk afhandelingstarief moet een belangrijke externaliteit van dit nieuwe bedrijfsmodel mogelijk maken, d.w.z. de noodzaak van een andere, geïntensiveerde benadering om de naleving van enorme hoeveelheden individuele pakketten te waarborgen, die moet worden geïnternaliseerd door de detailhandelaren en tussenpersonen die ervan profiteren. Een dergelijk afhandelingstarief moet dus worden betaald door de importeur, d.w.z. de onlinedetailhandelaar of -tussenpersoon, en niet door consumenten op het punt van levering van het ingevoerde pakket.

Daarnaast moet rekening worden gehouden met de lessen die zijn getrokken uit de risico’s die zijn vastgesteld in het prioritaire controlegebied^²⁵, en met de vraag of de EU-douaneautoriteit kan bijdragen tot efficiëntere douanecontroles, in overeenstemming met haar opdracht op het gebied van het bieden van operationele ondersteuning aan de douaneautoriteiten van de lidstaten. Daartoe moet de EU-douaneautoriteit over voldoende operationele capaciteit beschikken om in de behoeften op het gebied van e-commerce te voorzien en de naleving van de via e-commerce ingevoerde goederen te verbeteren.

Gezien de enorme toename van de volumes in een korte tijd, die blijven groeien en geen tekenen van vermindering vertonen, is de Commissie bereid om met de medewetgevers samen te werken om de douanehervorming te vervroegen naar 2026, met inbegrip van de voorbereiding van de oprichting van de EU-douaneautoriteit en de voorbereidingen voor de EU-douanedatahub, terdege rekening houdend met de financiële beperkingen van het huidige meerjarig financieel kader.

2. Duidelijke regels en verantwoorde praktijken ter bescherming van het milieu

De EU moet ook haar inspanningen opvoeren om de klimaat- en milieueffecten van de invoer van producten van geringe waarde die rechtstreeks naar consumenten worden verzonden, te beperken.

Middels de EU-vereisten inzake ecologisch ontwerp en energie-etikettering worden fabrikanten aangemoedigd om te innoveren en efficiëntere producten te leveren, consumenten in staat te stellen weloverwogen keuzes te maken, en bij te dragen tot de vermindering van het totale energieverbruik en de totale emissies. Naar schatting gaat jaarlijks meer dan 10 miljard EUR aan voordelen verloren als gevolg van niet-naleving ²⁶.

In het kader van de verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten^²⁷ zullen ambitieuzere duurzaamheidsvereisten worden ingevoerd voor producten die in de EU in de handel worden gebracht. Het eerste werkplan in het kader van deze verordening staat gepland voor april 2025, waarin prioritaire productgroepen zullen worden bepaald voor de vaststelling van duurzaamheidsvereisten, met inbegrip van aspecten die verband houden met duurzame vervoersopties voor levering en retournering. Dit wordt in juli 2025 gevolgd door regels inzake de vernietiging van niet-verkochte consumentenproducten, met inbegrip van een verbod op de vernietiging van niet-verkocht textiel en schoeisel. Textiel is een van de eerste productgroepen die in het kader van een gedelegeerde handeling wordt aangepakt.

De vereisten inzake uitgebreide producentenverantwoordelijkheid zijn opgenomen in de verordening betreffende verpakking en verpakkingsafval^²⁸, de verordening inzake batterijen en afgedankte batterijen^²⁹ en in de richtlijn betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur^³⁰, en in de verordening betreffende gefluoreerde broeikasgassen^³¹. De Commissie verzoekt de medewetgever om de gerichte herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen snel vast te stellen, waarbij met name vereisten inzake uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor textiel en schoeisel worden ingevoerd.

De gerichte herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen zal, samen met de komende gedelegeerde handeling in het kader van de verordening ecologisch ontwerp voor duurzame producten inzake duurzaamheidscriteria voor textiel, de nodige elementen bevatten voor de ecomodulatie van de financiële bijdragen van degenen die textiel op de markt brengen, aan regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid: hoe duurzamer een product, hoe lager het tarief. Spelers in de e-commerce van buiten en binnen de EU zouden onderworpen zijn aan dezelfde regels, zodat er sprake is van een gelijk speelveld en dezelfde stimulansen voor het op de EU-markt brengen van duurzamere producten.

De Commissie is van plan een wet inzake de circulaire economie voor te stellen en zal in dit verband de mogelijkheden onderzoeken om oplossingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid verder te ontwikkelen, waaronder een éénloketsysteem voor de registratie van producenten, de verdere harmonisatie van de EU-regels en de uitbreiding van de regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid tot andere productcategorieën. Bij de uitwerking van het voorstel voor een wet inzake de circulaire economie zal de Commissie bijzondere aandacht besteden aan maatregelen voor doeltreffende handhaving in de praktijk.

De voorschriften voor producten, verpakking en afvalbeheer moeten doeltreffend worden gehandhaafd, ook wanneer goederen via e-commerce in de handel worden gebracht. Hiervoor is in de hele EU een sterk netwerk van milieuhandhavers nodig, waaronder inspecteurs en politie. De inspanningen en samenwerking tussen de Europese handhavingsinstanties moeten worden opgevoerd.

De Commissie zal manieren onderzoeken om ervoor te zorgen dat het verbod op de vernietiging van bepaalde consumentenproducten en de daarmee verband houdende transparantieverplichtingen voor e-commerce doeltreffend worden toegepast, ook door platforms uit derde landen. Zij zal de lidstaten en marktdeelnemers ook helpen ervoor te zorgen dat namaakgoederen alleen als laatste redmiddel worden weggegooid, en zich in plaats daarvan te richten op de voorbereiding ervan voor hergebruik of recycling^³².

De Commissie:

- verzoekt de medewetgever het voorstel voor de douanehervorming snel aan te nemen en is bereid met de medewetgever samen te werken om verdere maatregelen te onderzoeken om de kosten voor toezicht op de overweldigende volumes kleine zendingen te helpen verlichten, met name door middel van een nieuw, niet-discriminerend afhandelingstarief voor e-commercegoederen;

- is voornemens om het eerste actieplan in het kader van de verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten tegen april 2025 vast te stellen;

- verzoekt de medewetgever de gerichte wijziging van de kaderrichtlijn afvalstoffen snel vast te stellen. De Commissie zal nauw samenwerken met de lidstaten voor een doeltreffendere handhaving van deze richtlijn, de richtlijn kunststoffen voor eenmalig gebruik, de richtlijn afgedankte elektrische en elektronische apparatuur en de verordeningen inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten, verpakking en verpakkingsafval, en batterijen ten aanzien van detailhandelaren in e-commerce in derde landen;

- is voornemens om een wet inzake de circulaire economie voor te stellen waarin wordt onderzocht hoe de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid verder kan worden ontwikkeld en hoe de handhaving kan worden versterkt.

2. Gerichte maatregelen: meer gecoördineerde controles op ingevoerde goederen

Als dringende prioriteit zal de Commissie een reeks gerichte acties ondersteunen waarbij gebruik wordt gemaakt van de capaciteiten van meerdere autoriteiten bij de gecoördineerde handhaving van alle toepasselijke EU-regels, wat directe resultaten oplevert, alsook verdere bewijsgaring en aanhoudende inspanningen om naleving op lange termijn te waarborgen.

1. Prioritair douanecontrolegebied voor kortetermijnresultaten en gecoördineerde handhavingsmaatregelen

De Commissie zal douanecontroles coördineren in het kader van een prioritair controlegebied^³³ dat gericht is op producten uit derde landen waarbij sprake is van aanzienlijke veiligheidsrisico’s en het risico van niet-naleving, die via onlinemarktplaatsen worden gekocht en rechtstreeks naar consumenten in de EU worden verzonden^³⁴.

In het kader van deze in de tijd beperkte actie zullen de douaneautoriteiten in samenwerking met het markttoezicht en andere bevoegde autoriteiten de invoercontroles op deze producten intensiveren om de veiligheid en naleving van de wetgeving inzake de interne markt te beoordelen, mogelijke handel in illegale en gevaarlijke goederen op te sporen, en informatie over niet-naleving uit te wisselen.

Het onmiddellijke doel is gebrekkige naleving aan te pakken en ervoor te zorgen dat die gevaarlijke en niet-conforme producten niet in de handel worden gebracht, en criminele organisaties ervan te weerhouden e-commerce als smokkelroute te gebruiken. De actie is bedoeld om verder bewijsmateriaal te verzamelen over de betrokken niet-conforme producten en marktdeelnemers. De actie moet onmiddellijk leiden tot resultaten bij de aanpak van gebrekkige naleving en ervoor zorgen dat die gevaarlijke en niet-conforme producten niet in de handel worden gebracht.

Inzet van en coördinatie tussen de autoriteiten zijn van cruciaal belang voor het welslagen van het prioritaire controlegebied. De douaneautoriteiten zullen hun aandacht richten op de betrokken zendingen en het in het vrije verkeer brengen ervan opschorten. De markttoezichtautoriteiten zullen als deskundigen op hun respectieve productgebieden en, indien nodig, samen met andere gespecialiseerde autoriteiten bepalen of de gecontroleerde producten aan alle toepasselijke wetgeving voldoen. Alle bestaande instrumenten en systemen moeten op gecoördineerde wijze worden toegepast om zendingen te selecteren en verwerken, gevallen van niet-naleving vast te stellen en daaropvolgende beoordelingen uit te voeren^³⁵. Op basis van de risicoanalyse op grond van deze bevindingen worden toekomstige controles voor bepaalde marktdeelnemers, goederen of handelsstromen, naargelang het geval, doorlopend geïntensiveerd. Hoe hoger het percentage gevallen van niet-naleving, hoe groter de mate van waakzaamheid in de volgende fasen moet zijn, teneinde de handhaving en het afschrikkingseffect te verbeteren en zo bij te dragen tot een gelijk speelveld voor bedrijven die de nalevingskosten dragen.

Wanneer de marktdeelnemer heeft nagelaten passende en evenredige corrigerende maatregelen te nemen om een einde aan de niet-naleving te maken en de niet-naleving systematisch lijkt te zijn, wordt de markttoezichtautoriteiten verzocht de beschikbare corrigerende middelen uit hoofde van de verordening markttoezicht toe te passen, met inbegrip van het uit de handel nemen en terugroepen van producten, het verbieden van het op de markt brengen ervan en het opleggen van sancties die in verhouding staan tot de systematische aard van de niet-naleving³⁶.

Deze actie op het gebied van het prioritaire controlegebied zou worden ondersteund door de deskundigengroep douane^³⁷, in nauwe samenwerking met de bevoegde markttoezichtautoriteiten en het nieuwe deskundigenteam van de EU-douanealliantie voor grenzen (EU Customs Alliance for Borders — Eucabet).

Tegelijkertijd zullen acties zoals die van het Europees Bureau voor fraudebestrijding ter bestrijding van fraudepatronen in e-commerce, zoals het misbruik van regels in verband met het IOSS, worden voortgezet.

Op middellange termijn moeten de feiten en bewijsstukken die in het kader van het prioritaire controlegebied worden verzameld, worden gedeeld met een breder scala van autoriteiten, en moeten tussen autoriteiten op het gebied van douane, markttoezicht, milieu, consumentenbescherming en digitale diensten gecoördineerde handhavingsmaatregelen worden ondersteund. Het prioritaire controlegebied zou met name de handhaving van de digitaledienstenverordening en acties van het Consumer Safety Network (CSN) kunnen ondersteunen.

De bevindingen van het prioritaire controlegebied moeten ook worden gebruik als input voor het derde meerjarige werkprogramma van het instrument voor douanecontroleapparatuur^³⁸, dat naar verwachting in 2025 zal worden vastgesteld, met inbegrip van een specifieke oproep ten aanzien van e-commerce met een budget van 100 miljoen EUR^³⁹.

De Commissie verzoekt alle lidstaten deel te nemen aan het prioritaire controlegebied en zal een openbaar verslag publiceren over de geleerde lessen en bevindingen.

2. Gezamenlijke handhavingsmaatregelen op het gebied van productveiligheid, bestrijding van namaakproducten en verbetering van de beveiliging

De verordening markttoezicht en de verordening algemene productveiligheid verlenen de markttoezichtautoriteiten in de lidstaten de nodige handhavingsbevoegdheden, ook met betrekking tot online verkochte producten. Zij kunnen bijvoorbeeld een bevel uitvaardigen voor het verwijderen van gevaarlijke of niet-conforme producten uit onlinewinkels en onlinemarktplaatsen. De onderzochte producten en de daarmee verband houdende maatregelen moeten worden gecommuniceerd via het informatie- en communicatiesysteem voor markttoezicht (ICSMS) en de maatregelen met betrekking tot onveilige producten moeten door de lidstaten worden gemeld via Safety Gate^⁴⁰, het door de Commissie beheerde systeem voor snelle waarschuwingen voor gevaarlijke non-foodproducten.

Op basis van de eerste ervaringen met het prioritaire controlegebied zal de Commissie een speciale gecoördineerde activiteit voor de veiligheid van producten starten, die openstaat voor alle lidstaten, om de structurele samenwerking tussen douane- en markttoezichtautoriteiten met betrekking tot online verkochte producten of productcategorieën te verbeteren, de risico’s gezamenlijk te beoordelen en passende corrigerende maatregelen vast te stellen. Daarnaast zal de Commissie in 2025 in het kader van het Consumer Safety Network ook voorstellen om gezamenlijke producttestactiviteiten van het Consumer Safety Network uit te voeren, waardoor markttoezichtautoriteiten ook online — onder een fictieve identiteit — producten kunnen bemonsteren. De Commissie verzoekt de lidstaten ervoor te zorgen dat zij actief aan deze activiteiten deelnemen.

In het tweede kwartaal van 2025 zal het Consumer Safety Network zijn eerste bezemactie^⁴¹ op het gebied van productveiligheid uitvoeren om de naleving van productvermeldingen in productcategorieën die het vaakst online worden besteld, te controleren en handhaven. Met behulp van het eSurveillance-instrument van de Commissie zullen de autoriteiten zich richten op de volledigheid van de veiligheidsinformatie in de productvermelding, met inbegrip van de gegevens van de verantwoordelijke persoon in de EU, en op de opsporing van producten die al bij Safety Gate zijn gemeld.

De Commissie werkt ook aan de versterking van het Europees netwerk van douanelaboratoria (Customs Laboratories European Network — CLEN)^⁴², dat van essentieel belang is om de werkzaamheden van de markttoezicht-, gezondheids- en douaneautoriteiten te ondersteunen. Zij richt in het kader van de verordening markttoezicht ook EU-testfaciliteiten op om de capaciteit voor producttests voor markttoezichtautoriteiten in de lidstaten te vergroten^⁴³.

Als onderdeel van de nieuwe acties tegen namaakproducten en andere illegale producten ondersteunt de Commissie de voorbereidingen voor het nieuwe Europees multidisciplinair platform tegen criminaliteitsdreiging (Empact) voor de periode 2026-2029. Dit moet een hefboomeffect hebben op de coördinatie tussen handhavingsautoriteiten, waaronder de politie, de douane en openbare aanklagers, om schadelijke, niet-conforme en illegale producten die verband houden met criminele activiteiten, aan te pakken. Daarnaast blijft het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) onderzoek doen naar frauduleuze invoer via e-commerce van namaakgoederen die schadelijk zijn voor de gezondheid en veiligheid van consumenten.

De Commissie ondersteunt ook Europese innovatie (consortia van Europese innovatoren, industrie en autoriteiten) bij de ontwikkeling van innovatieve Europese technologieën voor de beveiliging van e-commerce ⁴⁴.

De Commissie:

- stelt een prioritair controlegebied voor met betrekking tot via e-commerce ingevoerde goederen die rechtstreeks naar consumenten worden verzonden, in samenwerking met markttoezichtautoriteiten, alsook een middellangetermijndoelstelling, als input voor de gecoördineerde toepassing van een breder pakket regels, waaronder digitale regelgeving. De Commissie verzoekt de lidstaten hieraan deel te nemen en zal een openbaar verslag publiceren over de geleerde lessen en bevindingen;

- steunt een nieuwe gecoördineerde activiteit voor de veiligheid van producten en andere gezamenlijke acties op het gebied van markttoezicht die gericht zijn op productveiligheid in e-commerce, en verzoekt de lidstaten actief deel te nemen;

- gaat de strijd aan tegen de handel in illegale goederen en goederen die in strijd zijn met de wetgeving in verband met de circulaire economie, met inbegrip van e-commerce, in overeenstemming met de prioriteiten van de volgende Empact-cyclus.

3. Sterke handhaving van de EU-wetgeving ter bescherming van consumenten online

De EU beschikt over een uitgebreid pakket regels, dat uniek is in de wereld, om consumenten online te beschermen en stelt zeer duidelijke verantwoordelijkheden voor onlinemarktplaatsen vast. De handhaving van het acquis inzake consumentenbescherming evenals de nieuwe digitaledienstenverordening en digitalemarktenverordening hebben een hoge prioriteit voor de Commissie. Gecoördineerde acties en nauwe samenwerking zijn hierbij van cruciaal belang — zowel tussen autoriteiten als alle belanghebbenden, zoals blijkt uit recente onderzoeken^⁴⁵ — alsook kaders zoals de EU-toolbox tegen namaak^⁴⁶.

1. Verantwoordelijkheden van onlinemarktplaatsen: de digitaledienstenverordening

De digitaledienstenverordening bevat EU-brede regels voor onlinetussenpersonen, onder meer voor onlinemarktplaatsen die verkopers in contact brengen met consumenten. De regels moeten ervoor zorgen dat handelaren alleen producten op onlinemarktplaatsen kunnen verkopen die voldoen aan de desbetreffende productveiligheids- en andere vereisten.

Onlinemarktplaatsen zijn verplicht illegale goederen die via hun dienst worden aangeboden, tegen te gaan. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de verplichting om gebruiksvriendelijke meldings- en actiemechanismen en klachtenmechanismen in te voeren, een verplichting tot samenwerking met betrouwbare flaggers, een verbod op donkere patronen, regels inzake reclame en gedetailleerde transparantieverplichtingen, met inbegrip van de wijze waarop producten aan consumenten worden aanbevolen.

Zij hebben ook een “ken uw zakelijke klant”-verplichting die niet-conforme verkopers ervan moet weerhouden hun producten in de EU aan te bieden via marktplaatsen, en praktische ondersteuning moet bieden bij het opsporen van handelaren die de EU-regels niet toepassen. In de praktijk moeten marktplaatsen informatie over handelaren verzamelen voordat zij hun producten op het platform aanbieden. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de identiteit en contactgegevens van de handelaar, informatie over diens betaalrekening, diens handelsregistratiegegevens en een eigen verklaring die de handelaar ertoe verplicht alleen producten aan te bieden die aan de EU-regels voldoen. Marktplaatsen hebben de inspanningsverplichting om uiterlijk op 17 februari 2025 de informatie van handelaren die reeds een jaar eerder op hun platform aanwezig waren, d.w.z. op 17 februari 2024, te verzamelen en te beoordelen. Zij moeten voortdurend informatie opvragen en soortgelijke controles uitvoeren voor elke handelaar die zich bij het platform aansluit voordat deze producten in de EU kan aanbieden.

In haar toezichthoudende rol besteedt de Commissie bijzondere aandacht aan de toepassing van deze verplichting, aangezien dit een belangrijk instrument is om malafide verkopers ervan te weerhouden zich op consumenten in de EU te richten. De bij de handelaar verzamelde informatie is van essentieel belang voor consumenten, maar ook voor de eigen corrigerende maatregelen van het platform, bijvoorbeeld door handelaren die herhaaldelijk illegale goederen aanbieden, te schorsen. Daarnaast is de informatie ook nuttig voor de bevoegde autoriteiten, bijvoorbeeld bij het toezicht op de productveiligheidsvoorschriften. De digitaledienstenverordening vergemakkelijkt de uitvoering van bevelen van bevoegde gerechtelijke of administratieve autoriteiten om illegale inhoud te verwijderen, met inbegrip van illegale producten die door verkopers worden aangeboden.

Marktplaatsen moeten ook zorgen voor een “op conformiteit gericht ontwerp”, d.w.z. hun interface moet handelaren in staat stellen alle vereiste precontractuele informatie en andere conformiteits- en productveiligheidsinformatie uit hoofde van het toepasselijke Unierecht te verstrekken. Zij moeten consumenten ook informeren als deze via hun dienst een illegaal product hebben gekocht.

25 onlineplatforms, waaronder verschillende onlinemarktplaatsen^⁴⁷, zijn door de Commissie aangewezen als zeer grote onlineplatforms en zoekmachines^⁴⁸, omdat zij in de EU een gemiddeld maandelijks bereik hebben van meer dan 45 miljoen ontvangers. Zij moeten robuuste maatregelen nemen om de risico’s van het ontwerp, de werking en het gebruik van hun diensten te beoordelen en te beperken. Het gaat hierbij om de noodzaak om risico’s in verband met de verspreiding van niet-conforme goederen, risico’s voor een hoog niveau van consumentenbescherming in de EU of risico’s in verband met de volksgezondheid, minderjarigen en het fysieke welzijn van personen te beoordelen en te beperken.

De Commissie beschouwt handhavingsmaatregelen in verband met dergelijke risico’s op aangewezen onlinemarktplaatsen als een hoge prioriteit en versterkt de samenwerking en coördinatie met de nationale bevoegde autoriteiten.

De Commissie is in het kader van de digitaledienstenverordening onderzoeken gestart naar Shein^⁴⁹ en Amazon^⁵⁰ en heeft op 14 maart 2024 formeel een procedure ingeleid tegen AliExpress^⁵¹ en op 31 oktober 2024 tegen Temu^⁵². Dit laatste onderzoek gaat ook vergezeld van een gecoördineerde actie in het kader van het samenwerkingsnetwerk voor consumentenbescherming (SCB-netwerk)^⁵³.

De Commissie zal de naleving blijven monitoren en, indien nodig, procedures inleiden in het kader waarvan zij zich zou kunnen richten op de meest doeltreffende maatregelen, zoals de “ken uw zakelijke klant”-verplichtingen, de systematische naleving door onlinemarktplaatsen van bevelen tot verwijdering of het verstrekken van informatie van bevoegde autoriteiten, ter ondersteuning van hun gecoördineerde acties en de toepassing van de wetgeving die zij handhaven. De Commissie besteedt bijzondere aandacht aan het hybride bedrijfsmodel van bepaalde marktplaatsen, d.w.z. gevallen waarin zij als tussenpersoon optreden en ook zelf directe verkopers zijn of zeggenschap over verkopers uitoefenen^⁵⁴.

De Commissie zal ook voortbouwen op gecoördineerde acties zoals het prioritaire controlegebied en de acties die worden uitgevoerd met het SCB-netwerk, en nota nemen van hun bevindingen die relevant zijn voor haar onderzoeken in het kader van de digitaledienstenverordening.

Voorts zal zij ernaar streven haar capaciteit te vergroten door middel van overeenkomsten met andere organen, bureaus en agentschappen van de Unie met de desbetreffende deskundigheid, zoals een werkafspraak met het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO) ter ondersteuning van haar handhavingsmaatregelen met betrekking tot e-commerceplatforms die een systemisch risico van een stroom van namaakgoederen naar de Unie kunnen vormen.

Het is van essentieel belang dat in de hele EU een sterk netwerk van handhavingsinstanties wordt opgebouwd, die hun inspanningen op elkaar afstemmen, informatie uitwisselen, acties stroomlijnen en zo het algemene effect van handhavingsmaatregelen en regelgevend toezicht versterken. Binnen de lidstaten zijn digitaledienstencoördinatoren bevoegd de digitaledienstenverordening te handhaven. Andere bevoegde autoriteiten moeten ook doeltreffend worden betrokken, met name die met expertise en gerelateerde competenties op het gebied van productveiligheid, naleving en consumentenbescherming. Sinds de Europese Raad voor digitale diensten in februari 2024 met zijn werkzaamheden is begonnen, is deze uitgegroeid tot een essentieel netwerk van toezichthouders die de samenwerking bevorderen, en beschikt deze over een speciale werkgroep voor consumentenbescherming, die banden onderhoudt met het SCB-netwerk.

Met het oog op het op een zinvollere manier verzamelen van bewijsmateriaal hebben sommige lidstaten het initiatief genomen om sectoroverschrijdende samenwerking tot stand te brengen via een taskforce e-commerce op nationaal niveau, waar digitaledienstencoördinatoren, consumentenbescherming, markttoezicht en douaneautoriteiten bij betrokken zijn. De Commissie is bereid de oprichting van dergelijke taskforces in alle lidstaten in 2025 te ondersteunen met de hulp van de functionarissen voor de digitaledienstenverordening die zitting hebben in de vertegenwoordigingen van de Commissie, en ervoor te zorgen dat zij input leveren voor de werkzaamheden van de Europese Raad voor digitale diensten en de handhavingsmaatregelen van de lidstaten en de Commissie in het kader van de digitaledienstenverordening.

Parallel aan deze inspanningen zal de Commissie tegen november 2025 ook evalueren hoe de digitaledienstenverordening zich verhoudt tot andere rechtshandelingen, zoals het consumentenacquis en de productveiligheidsvoorschriften^⁵⁵. In voorkomend geval kan dit verslag vergezeld gaan van een voorstel tot vereenvoudiging van de bestaande regels.

2. Verantwoordelijkheden van handelaren en andere onlinebedrijven: bevordering en handhaving van de regels inzake consumentenbescherming

Ongeacht of zij al dan niet via onlinemarktplaatsen actief zijn, moeten handelaren die hun goederen en diensten in de EU aanbieden, met inbegrip van in derde landen gevestigde handelaren, de EU-wetgeving inzake consumentenbescherming naleven^⁵⁶. De regels zijn evengoed online als offline van toepassing en waarborgen de hoogste normen voor consumentenbescherming, bijvoorbeeld door consumenten in de EU te beschermen tegen manipulatie en oplichting, en door consumenten in staat te stellen weloverwogen beslissingen te nemen en verborgen kosten of risico’s te vermijden.

Bovendien kunnen onlinemarktplaatsen de beslissingen van consumenten via hun interfaces beïnvloeden, onder meer door de rangschikking van zoekopdrachten te bepalen of aanbevelingen te doen, maar ook door gebruik te maken van donkere patronen, verslavende ontwerpen en agressieve of ongevraagde gepersonaliseerde reclame. De digitaledienstenverordening verbiedt donkere patronen op onlinemarktplaatsen en reglementeert andere praktijken door verplichtingen op te leggen, bijvoorbeeld met betrekking tot het ontwerp van hun interfaces en aanbevelingssystemen, door het informeren van consumenten te verplichten en het tonen van bepaalde soorten gepersonaliseerde reclame te verbieden.

Onlinemarktplaatsen zijn ook onderworpen aan de algemene bepalingen van het EU-consumentenrecht die gelden voor alle handelaren en die oneerlijke handelspraktijken die de keuzes van de consument beïnvloeden, verbieden. Bij de geschiktheidscontrole voor digitale rechtvaardigheid^⁵⁷ werd geconcludeerd dat de grotendeels op beginselen gebaseerde benadering van de wetgeving inzake consumentenbescherming niet voldoende rechtszekerheid biedt met betrekking tot de toepassing ervan in de digitale omgeving, die verder gaat dan de digitaledienstenverordening. De Commissie is van plan een verordening digitale rechtvaardigheid voor te stellen om de consumentenbescherming doelgericht te versterken, de beginselen in de bestaande regels inzake consumentenbescherming concreter te maken en de vastgestelde tekortkomingen te verhelpen.

Nationale instanties voor consumentenbescherming of nationale gerechten zijn verantwoordelijk voor de handhaving van de wetgeving inzake consumentenbescherming. Zij kunnen bijvoorbeeld opdracht geven tot het corrigeren, buiten werking stellen of verwijderen van frauduleuze websites of socialemedia-accounts en tot het sluiten van accounts van handelaren die niet mee willen werken.

De Commissie werkt samen met het SCB-netwerk van autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de handhaving van de EU-wetgeving inzake consumentenbescherming. De Commissie kan dit netwerk waarschuwen wanneer zij een redelijk vermoeden heeft dat er een schending van EU-recht heeft plaatsgevonden. De Commissie coördineert dergelijke acties wanneer het een groot deel van de consumenten in de EU betreft. Het netwerk heeft reeds verschillende acties uitgevoerd^⁵⁸ en kan nieuwe acties tegen e-commercehandelaren initiëren in het kader van de verordening betreffende samenwerking met betrekking tot consumentenbescherming. In dit verband loopt er nu een actie tegen Temu.

Op 3 februari 2025 hebben het SCB-netwerk en de Commissie Shein ook in kennis gesteld van de inleiding van gecoördineerde actie, waarbij de naleving van de onlinemarktplaats en webwinkel van bepaalde verplichtingen uit hoofde van de EU-consumentenwetgeving wordt onderzocht^⁵⁹. Het lopende gezamenlijke onderzoek van het netwerk wordt gecoördineerd door de Commissie.

Gecoördineerde inspanningen: de zaken tegen Temu uit hoofde van de digitaledienstenverordening en de SCB-verordening

De recente onderzoeken naar Temu laten zien hoe de digitaledienstenverordening, de SCB-verordening en regelgevende instrumenten elkaar kunnen versterken en hoe de autoriteiten hun bevoegdheden kunnen benutten om doeltreffende maatregelen te treffen.

Op 31 oktober 2024 is de Commissie een onderzoek gestart naar Temu^⁶⁰ wegens vermoedelijke schendingen van de digitaledienstenverordening, met inbegrip van de identificatie van risico’s en het ontbreken van risicobeperkende maatregelen om het opnieuw opduiken van eerder geschorste malafide handelaren of van niet-conforme goederen te beperken; de risico’s in verband met het verslavende ontwerp van de dienst, met inbegrip van beloningsprogramma’s met een spelelement, en de systemen die Temu heeft opgezet om de risico’s te beperken die voortvloeien uit een dergelijk verslavend ontwerp en verkoop onder druk, onder meer door middel van donkere patronen, die negatieve gevolgen kunnen hebben voor het fysieke en mentale welzijn van mensen; de aanbevelingssystemen, met inbegrip van het aanbieden van ten minste één gemakkelijk toegankelijke optie die niet op profilering is gebaseerd; en de verplichting om onderzoekers toegang te geven tot gegevens.

Het onderzoek van de Commissie is gaande en wordt ondersteund door de douane, markttoezichtautoriteiten en consumentenbeschermingsautoriteiten via de Europese Raad voor digitale diensten. De antwoorden van Temu op de verzoeken om informatie van de Commissie worden gebruikt als input, evenals bewijsmateriaal uit tests met mystery shoppers en klachten van consumenten die door derden zijn ingediend^⁶¹. Mocht de Commissie concluderen dat het platform de digitaledienstenverordening schendt, dan zou de aanbieder onder meer te maken krijgen met mogelijke boetes die kunnen oplopen tot 6 % van zijn wereldwijde omzet.

Op 8 november 2024 heeft het SCB-netwerk, na een gezamenlijk onderzoek dat werd uitgevoerd door het SCB-netwerk en gecoördineerd door de Commissie, Temu in kennis gesteld^⁶² van een aantal praktijken die werden beschouwd als schendingen van de EU-consumentenwetgeving. Deze omvatten praktijken met betrekking tot nepkortingen, donkere patronen om consumenten onder druk te zetten, gedwongen gamificatie, ontbrekende en misleidende informatie, nepbeoordelingen en verborgen contactgegevens. Het SCB-netwerk heeft Temu opdracht gegeven toezeggingen voor te stellen over de manier waarop het bedrijf de problemen gaat aanpakken.

Daarnaast heeft het SCB-netwerk Temu om informatie verzocht om te beoordelen of de onderneming andere verplichtingen uit hoofde van het EU-consumentenrecht wel naleeft, zoals de verplichting om consumenten duidelijk te informeren of de verkoper van een product al dan niet een handelaar is, om ervoor te zorgen dat de volgorde van producten, beoordelingen en ratings niet op misleidende wijze aan consumenten worden gepresenteerd en dat prijsverlagingen correct worden weergegeven en berekend, en om ervoor te zorgen dat eventuele milieuclaims kloppen en onderbouwd zijn.

De antwoorden van Temu op de bevindingen en vragen van het SCB-netwerk worden momenteel beoordeeld.

De Commissie blijft zich met behulp van alle beschikbare instrumenten inzetten voor de ondersteuning en coördinatie van de handhavingswerkzaamheden van het SCB-netwerk. De AI-mogelijkheden van de eLab-toolbox voor het verzamelen van bewijsmateriaal worden bijvoorbeeld gebruikt om gelijktijdige geautomatiseerde controles uit te voeren op grote onlinemarktplaatsen. De Commissie is van plan de resultaten van dergelijke controles te delen met het SCB-netwerk, dat kan besluiten om te komen met handhavingsmaatregelen in het kader van de SCB-verordening.

In overeenstemming met de bevindingen van haar recente verslag^⁶³ over de toepassing van de SCB-verordening denkt de Commissie na over een herziening van de verordening^⁶⁴ om de handhaving van het EU-consumentenrecht verder te versterken, met name wat betreft wijdverbreide illegale praktijken, ongeacht of de daders binnen of buiten de Unie zijn gevestigd, teneinde een gelijk speelveld te waarborgen.

3. Geschillenbeslechting voor e-commerce

Ondanks alle inspanningen zullen zich onvermijdelijk bepaalde situaties voordoen waarin niet-conforme goederen in de EU worden gekocht, en het is belangrijk dat consumenten toegang hebben tot zinvolle verhaalmogelijkheden. Het nieuwe kader voor productaansprakelijkheid voor producten met gebreken dat in oktober 2024 is vastgesteld, zal vanaf eind 2026 van toepassing zijn^⁶⁵ en ervoor zorgen dat er altijd een persoon aansprakelijk is voor producten waarvan de fabrikant niet in de EU is gevestigd. De digitaledienstenverordening biedt consumenten en hun vertegenwoordigers ook instrumenten om illegale goederen op onlinemarktplaatsen te signaleren en verhaal te halen.

Daarnaast heeft de Commissie een herziening van de richtlijn alternatieve geschillenbeslechting (ADR-richtlijn)^⁶⁶ voorgesteld om ervoor te zorgen dat de wetgeving inzake buitengerechtelijke geschillenbeslechting geschikt is voor het digitale tijdperk, ook wanneer niet-EU-handelaren bij geschillen betrokken zijn. De Commissie verzoekt de medewetgevers de herziene ADR-richtlijn snel vast te stellen en verzoekt gevolg te geven aan de bijbehorende aanbeveling ter bevordering van hoogwaardige criteria voor de geschillenbeslechtingsprocedures die door onlinemarktplaatsen en brancheorganisaties in de Unie worden aangeboden^⁶⁷.

4. Het openen van zakelijke mogelijkheden voor andere exploitanten om EU-consumenten online te bereiken: de digitalemarktenverordening

Europese kmo’s zijn sterk afhankelijk geworden van onlineplatforms, waaronder onlinemarktplaatsen. De digitalemarktenverordening biedt andere bedrijven, waaronder kleine onlinemarktplaatsen, mogelijkheden om het volgende populaire platform te worden. Wil dit een reële mogelijkheid zijn, dan moeten bedrijven bijvoorbeeld van platform kunnen wisselen zonder hun gegevens te verliezen. De digitalemarktenverordening verplicht poortwachters^⁶⁸ om in realtime continue gegevensportabiliteit te bieden aan eindgebruikers en gemachtigde derden alsook toegang tot gegevens aan zakelijke gebruikers en gemachtigde derden.

De Commissie geeft prioriteit aan de doeltreffende handhaving van en het doeltreffende toezicht op poortwachters in het kader van haar bevoegdheden krachtens de digitalemarktenverordening, onder meer wat betreft praktijken die gevolgen hebben voor de Europese e-commercesector, om ervoor te zorgen dat die poortwachters hun verplichtingen nakomen om maatregelen in te voeren om aan de digitalemarktenverordening te voldoen. De Commissie zal alle instrumenten van de digitalemarktenverordening gebruiken, waaronder, in voorkomend geval, het inschakelen van deskundigen en auditors om toegang te krijgen tot de algoritmen van poortwachters en toezicht te houden op naleving.

De Commissie:

- blijft prioriteit geven aan handhavingsmaatregelen in het kader van de digitaledienstenverordening met betrekking tot de naleving door grote onlinemarktplaatsen. De Commissie zal haar toezicht op de digitaledienstenverordening intensiveren, haar capaciteiten en partnerschappen met EU-agentschappen, zoals het EUIPO, versterken en deelnemen aan gecoördineerde acties met bevoegde autoriteiten;

- verzoekt de lidstaten bevoegde autoriteiten aan te wijzen en taskforces voor e-commerce op te richten, ter ondersteuning van de handhaving van de digitaledienstenverordening en de gecoördineerde acties in het kader van andere wettelijke regelingen. De Commissie zal de lidstaten steun verlenen via de nieuwe functionarissen voor de digitaledienstenverordening die zitting hebben in haar vertegenwoordigingen en via coördinatie binnen de Europese Raad voor digitale diensten;

- evalueert de interactie tussen de digitaledienstenverordening met andere rechtshandelingen;

- blijft het SCB-netwerk ondersteunen, onder meer via de eLab-toolbox voor het verzamelen van bewijsmateriaal;

- blijft de werkzaamheden voortzetten met betrekking tot een mogelijke herziening van de SCB-verordening;

- verzoekt de medewetgevers de herziene richtlijn alternatieve geschillenbeslechting snel vast te stellen;

- geeft prioriteit aan de handhaving van de digitalemarktenverordening met betrekking tot de manier waarop digitale poortwachters de e-commercesector beïnvloeden.

4. Betere toezichtscapaciteit door middel van digitale instrumenten

Digitale oplossingen kunnen van cruciaal belang zijn voor het toezicht op het e-commercelandschap en kunnen autoriteiten en legitieme marktdeelnemers ondersteunen bij het waarborgen van de naleving van het EU-recht.

Ten eerste geeft de Commissie prioriteit aan de doeltreffende uitvoering van het digitale productpaspoort (DPP), zoals bepaald in de verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten, de batterijenverordening en andere toepasselijke sectorale wetgeving. Na verloop van tijd zullen de meeste fysieke goederen die in de EU in de handel worden gebracht of in gebruik worden genomen, een DPP vereisen. De verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten voorziet in de vaststelling van sectorale gedelegeerde handelingen waarbij geleidelijk eisen inzake ecologisch ontwerp worden vastgesteld en het DPP voor specifieke productgroepen wordt ingevoerd. Het eerste werkplan, waarin wordt aangegeven welke producten de komende jaren prioriteit zullen krijgen, zal in april 2025 worden vastgesteld. Dit zal leiden tot ongekende transparantie en traceerbaarheid in alle productwaardeketens en relevante informatie opleveren, zoals de technische prestaties, oorsprong, materialen, milieueffecten en aanbevelingen voor reparatie, recycling en verwijdering van producten, via een systeem dat de deelnemende bedrijven zo weinig mogelijk administratieve lasten bezorgt.

De Commissie zal ook proberen voor te stellen het DPP-systeem op andere beleidsterreinen te hergebruiken en het te gebruiken als toegangspunt voor verdere productspecifieke informatie en documentatie, zoals conformiteitscertificaten.

Het DPP zal, samen met de EU-éénloketomgeving voor de douane en later de EU-douanedatahub, ook het werk van douaneautoriteiten, markttoezichtautoriteiten en marktdeelnemers vereenvoudigen wanneer een product op de EU-markt komt. Zodra de desbetreffende conformiteitsbeoordelings- en traceerbaarheidsinformatie in één identificatiecode is geconsolideerd, kunnen de douaneautoriteiten efficiënter controleren of alle nodige productinformatie in het DPP is opgenomen. De douaneautoriteiten zullen de via het DPP beschikbaar gemaakte informatie ook gebruiken voor risicobeheersdoeleinden en voor gerichte controles. Dit verlaagt niet alleen de kosten voor de nationale handhavingsautoriteiten, maar zorgt ook voor een aanzienlijke verbetering van de productveiligheid op de eengemaakte markt en maakt het leven van conforme bedrijven aanzienlijk eenvoudiger.

Bovendien ondersteunen een aantal IT-instrumenten en databanken de bevoegde autoriteiten en in sommige gevallen ook de onlinemarktplaatsen bij het opsporen van illegale producten. De Commissie bereidt een project voor om de bestaande databanken te stroomlijnen, waaronder, als eerste stap, Safety Gate en het douanerisicobeheersysteem, tot een uniform, interoperabel systeem dat de synergieën in de door de verschillende autoriteiten verzamelde informatie zal vergroten en de interoperabiliteit met het DPP zal waarborgen. Dit moet het voor de bevoegde autoriteiten gemakkelijker maken om niet-conforme producten sneller op te sporen en te volgen. Het moet onlinemarktplaatsen in staat stellen efficiënter op dreigingen te reageren en steekproefsgewijze productcontroles in te voeren.

Tot slot stelt de Commissie de markttoezichtautoriteiten nieuwe op AI gebaseerde webcrawlers ter beschikking. De eSurveillance Web Crawler is al beschikbaar en wordt gebruikt om opnieuw opduikende gevaarlijke producten te signaleren die al bij Safety Gate zijn gemeld, en geautomatiseerde verwijderingsverzoeken te genereren. De Commissie heeft webcrawlers ontwikkeld om producten te identificeren die niet voldoen aan de eisen inzake ecologisch ontwerp en energie-etikettering. De Commissie is ook van plan om in 2025 een andere webcrawler beschikbaar te stellen voor geautomatiseerde zoekopdrachten naar mogelijk niet-conforme producten op onlinemarktplaatsen^⁶⁹.

De Commissie:

- geeft prioriteit aan de uitvoering van het digitale productpaspoort in verschillende productcategorieën. Een eerste actieplan zal tegen april 2025 worden aangenomen;

- streeft ernaar de bestaande databanken te stroomlijnen tot een interoperabel systeem, met de nadruk op Safety Gate en het douanerisicobeheersysteem (CRMS2) als eerste stap, begin 2025;

- blijft de eSurveillance Web Crawler verstrekken aan de markttoezichtautoriteiten voor gevaarlijke producten die opnieuw opduiken, en zal een andere webcrawler beschikbaar stellen voor het opsporen van nieuwe vermeldingen.

5. Consumenten weerbaarder maken, handelaren beter informeren en vrijwillige acties aanmoedigen

Bewustmaking, voorlichting en informatie zijn krachtige instrumenten om consumenten in staat te stellen keuzes te maken die aansluiten bij hun belangen en waarden, alsook doeltreffende instrumenten om handelaren ervan te weerhouden gevaarlijke, nagemaakte of anderszins niet-conforme producten te verkopen.

De Commissie steunt een reeks maatregelen om consumenten online van informatie te voorzien. Zo worden door de eisen inzake ecologisch ontwerp voor textiel en andere producten in het kader van de verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten consumenten van betere informatie voorzien over duurzaamheidsaspecten zoals milieueffecten, energieverbruik, repareerbaarheid of duurzaamheid. Daarnaast zal de Commissie de opleiding van deskundigen op het gebied van consumentenzaken in de lidstaten ondersteunen door middel van de komende fase van het ConsumerPRO-programma “train-the-trainer”, dat consumentenorganisaties in staat stelt ter plaatse persoonlijker advies te geven over duurzame koopgewoonten.

Bovendien heeft de voorgestelde verordening van de Commissie^⁷⁰ inzake CountEmissions EU tot doel de transparantie over de prestaties van leveringen te verbeteren door gemeenschappelijke regels vast te stellen voor de broeikasgasemissieboekhouding van vervoersdiensten.

De afgelopen twintig jaar heeft het netwerk van Europese consumentencentra (ECC-net), dat mede door de Commissie is opgericht, EU-consumenten voorgelicht over hun rechten op de eengemaakte markt en hen geholpen bij het oplossen van grensoverschrijdende geschillen^⁷¹. Het ECC-net zal deze bewustmakingscampagnes over consumentenrechten, potentiële risico’s en verhaalmechanismen bij onlineaankopen intensiveren, met aandacht voor handelaren van buiten de EU. Zij kunnen ook de onlinemarktplaatsen hierbij betrekken.

De EU beschikt ook over een aantal andere kaders voor bewustmaking, wederzijdse bijstand en vrijwillige acties van onlinemarktplaatsen en andere onlineplatforms, het maatschappelijk middenveld en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. Dit omvat bijvoorbeeld de productveiligheidsbelofte+^⁷², met elf deelnemende platforms, het memorandum van overeenstemming tegen namaakproducten, waarin onlinemarktplaatsen en merken worden samengebracht, en het EU-Internetforum, dat in eerste instantie gericht was op terroristische inhoud online, maar ook acties en een kennispakket over de bestrijding van de onlineverkoop van drugs omvat, waarin informatie wordt verstrekt over zoekwoorden en tactieken die door onlinedrugshandelaren worden gebruikt.

De Commissie:

- zal, onder meer via het netwerk van Europese consumentencentra (ECC-net), verdere bewustmakingscampagnes ondersteunen, met aandacht voor handelaren van buiten de EU;

- zal via het ConsumerPRO-programma steun verlenen aan de opleiding van deskundigen op het gebied van consumentenzaken in de lidstaten om consumenten persoonlijker advies te verstrekken;

- verzoekt de medewetgever de voorgestelde verordening inzake CountEmissions EU vast te stellen;

- blijft de vrijwillige samenwerking tussen onlinemarktplaatsen en andere belanghebbenden ondersteunen en stimuleren via fora zoals de productveiligheidsbelofte+, het memorandum van overeenstemming tegen namaakproducten of het EU-Internetforum.

6. Bilaterale samenwerking en overwegingen betreffende handel

De punten van zorg die de Commissie in deze mededeling aan de orde stelt en die voortvloeien uit de invoer van zendingen van geringe waarde, worden wereldwijd gedeeld. In andere rechtsgebieden worden maatregelen onderzocht of reeds toegepast, zoals het verlagen of schrappen van de de-minimisvrijstelling van douanetarieven, het invoeren van btw voor de-minimiszendingen of het verbeteren van het eigen regelgevingskader voor e-commerceplatforms.

Betere voorlichting van verkopers in derde landen is ook een uiterst belangrijke maatregel. Gezien het grote aantal producten dat uit China wordt ingevoerd, zal de Commissie bijvoorbeeld via het Speac-project (veilige non-foodproducten voor consumenten in de EU en China), dat sinds 2021 actief is en meer dan 800 000 deelnemers telt, doorgaan met activiteiten die gericht zijn op Chinese bedrijven, om hen bewust te maken van en te informeren over de EU-voorschriften inzake productveiligheid.

Meer in het algemeen hebben het directoraat-generaal Justitie en Consumentenzaken van de Europese Commissie en de algemene douanedienst van de Volksrepubliek China een administratieve overeenkomst inzake samenwerking op het gebied van productveiligheid en een begeleidend actieplan inzake de veiligheid van online aan consumenten verkochte non-foodproducten ondertekend.

Tegelijkertijd is de Commissie te allen tijde bereid om passende maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de EU-normen worden nageleefd en om Europese consumenten en bedrijven te beschermen.

Indien een bedrijfstak van de EU voldoende bewijs levert van invoer met dumping of subsidiëring die schade of letsel veroorzaakt, zal de Commissie de beschikbare opties onderzoeken, onder meer in het kader van handelsbeschermende maatregelen. Bovendien zal de Commissie elk bewijs van het bestaan van illegale subsidieregelingen, met name uitvoersubsidies voor goederen en subsidies voor desbetreffende diensten die in de EU worden aangeboden, beoordelen in het licht van de passende regels. In dit verband zal de Commissie alle verhaalmogelijkheden uit hoofde van de internationale regels en het EU-recht in overweging nemen.

De Commissie:

- zet de bilaterale samenwerking met landen van herkomst van ingevoerde goederen voort door middel van activiteiten om derde-verkopers bewust te maken van en te informeren over de EU-voorschriften inzake productveiligheid en bilaterale samenwerking met autoriteiten van derde landen;

- zal alle bewijsmateriaal met betrekking tot het bestaan van dumping of illegale subsidiëringsregelingen in derde landen beoordelen.

3. CONCLUSIE

In juli 2024 kondigde voorzitter Von der Leyen aan dat de Commissie prioriteit geeft aan “de aanpak van uitdagingen met betrekking tot e-commerceplatforms om ervoor te zorgen dat consumenten en bedrijven kunnen profiteren van een gelijk speelveld op basis van doeltreffende douane-, belasting- en veiligheidscontroles en duurzaamheidsnormen”^⁷³. Met deze mededeling stelt de Commissie een alomvattend EU-instrumentarium voor, met inbegrip van een reeks gecoördineerde maatregelen om deze doelstelling te verwezenlijken. De urgentie hiervan wordt bevestigd door de toename van het volume niet-conforme producten dat in de EU wordt ingevoerd, de schade die zij berokken aan consumenten en bedrijven, de gevolgen die zij met zich meebrengen voor het milieu en de druk die op de autoriteiten in de lidstaten wordt uitgeoefend.

De Commissie benadrukt de noodzaak van gezamenlijke en dringende maatregelen, met de actieve steun van de medewetgevers, de lidstaten en hun nationale autoriteiten, alsook van verantwoordelijke spelers uit de sector, consumentenverenigingen en internationale partners.

De Commissie zal binnen een jaar het effect van de in deze mededeling aangekondigde acties beoordelen. In het licht van de resultaten en in overleg met de betrokken autoriteiten van de lidstaten en belanghebbenden zal de Commissie nagaan of de bestaande kaders en handhavingsactiviteiten die van toepassing zijn op via e-commerce ingevoerde goederen die rechtstreeks aan consumenten worden geleverd, toereikend zijn, dan wel of verdere maatregelen en voorstellen nodig zijn voor een coherente uitvoering en een solide handhaving van de EU-regels.

1Eurobarometer-gegevens voor 2023, te raadplegen via E-commerce statistics for individuals — Statistics Explained.

2EUIPO en OESO (2021), Misuse of E-Commerce for Trade in Counterfeits (EUIPO_OECD_misuse-e-commerce-trade-in-counterfeits_study_en.pdf (europa.eu)). De invoer van namaakgoederen is goed voor 5,8 % van alle goederen die de EU binnenkomen; zie het rapport van Europol en EUIPO (2022), Intellectual Property Crime Threat Assessment (www.europol.europa.eu/cms/sites/default/files%20Intellectual%20property%20crime%20threat%20assessment%202022_2.pdf">Report. www.europol.europa.eu/cms/sites/default/files%20Intellectual%20property%20crime%20threat%20assessment%202022_2.pdf">Intellectual property crime threat assessment 2022_2.pdf (europa.eu)).

327 % van de ondervraagde consumenten gaf aan dat “onbetrouwbare onlineverkopers” de grootste persoonlijke impact op hen hadden, waarmee het op de vierde plek van problemen kwam, na misbruik van persoonsgegevens, online-desinformatie en onvoldoende bescherming voor minderjarigen. The digital decade (Het digitale decennium), juli 2024, Eurobarometer-enquête.

444 % van de mensen die online aankopen deden, kocht of bestelde kleding, schoenen en accessoires, en 18 % kocht “cosmetica en schoonheidsproducten”, zie: E-commerce statistics for individuals — Statistics Explained.

5OESO en EUIPO (2023), Risks of Illicit Trade in Counterfeits to Small and Medium-Sized Firms, Illicit Trade, OECD Publishing, Parijs (https://doi.org/10.1787/fa6d5089-en).

6 www.euipo.europa.eu/en/publications">Economic impact of counterfeiting in the clothing, cosmetics, and toy sectors in the EU — EUIPO (europa.eu).

7In artikel 23 van Verordening (EG) nr. 1186/2009 is een drempel van 150 EUR voor douanerechten vastgesteld. De Commissie heeft een herziening van deze regels voorgesteld (zie blz. 6 en ook het document over de douanehervormingen: EU Customs Reform — Europese Commissie).

8 De Commissie publiceert binnenkort een verslag over de uitvoering van de verplichting om voor bepaalde producten een verantwoordelijke marktdeelnemer in de EU te hebben, overeenkomstig artikel 4 van Verordening (EU) 2019/1020.

9Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2008/98/EG betreffende afvalstoffen (COM(2023) 420 final).

10Voor meer gegevens over de plichten van onlinemarktplaatsen wordt verwezen naar punt 2.3.1.

11Verordening (EU) 2023/988 van het Europees Parlement en de Raad van 10 mei 2023 inzake algemene productveiligheid.

12Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 betreffende de totstandbrenging van een kader voor het vaststellen van eisen inzake ecologisch ontwerp voor energiegerelateerde producten.

13Verordening (EU) 2017/1369 van het Europees Parlement en de Raad van 4 juli 2017 tot vaststelling van een kader voor energie-etikettering en tot intrekking van Richtlijn 2010/30/EU.

14Verordening (EU) 2024/1781 van het Europees Parlement en de Raad van 13 juni 2024 betreffende de totstandbrenging van een kader voor het vaststellen van vereisten inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten, tot wijziging van Richtlijn (EU) 2020/1828 en Verordening (EU) 2023/1542, en tot intrekking van Richtlijn 2009/125/EG.

15Verordening (EU) 2024/2865 van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2024 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1272/2008 betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels.

16Verordening (EU) 2019/1020 van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019 betreffende markttoezicht en conformiteit van producten en tot wijziging van Richtlijn 2004/42/EG en de Verordeningen (EG) nr. 765/2008 en (EU) nr. 305/2011.

17 Krachtens de DMA aangewezen poortwachters.

18Voor meer gegevens wordt verwezen naar punt 2.3.4.

19 https://commission.europa.eu/about/commission-2024-2029_nl.

20Nederland, België, Frankrijk, Hongarije, Italië en Duitsland; bron: gegevens uit de EU-databank Surveillance.

21Bron: gegevens uit de EU-databank Surveillance.

22Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van het douanewetboek van de Unie, tot oprichting van de douaneautoriteit van de Europese Unie en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 952/2013 (COM(2023) 258 final).

23Voorstel voor een verordening van de Raad tot wijziging van Verordening (EEG) nr. 2658/87 wat betreft de invoering van een vereenvoudigde tariefbehandeling voor afstandsverkopen van goederen en van Verordening (EG) nr. 1186/2009 wat betreft de afschaffing van de drempel voor vrijstelling van douanerechten.

24Voorstel voor een richtlijn van de Raad tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de btw-regels voor belastingplichtigen die afstandsverkopen van ingevoerde goederen faciliteren en de toepassing van de bijzondere regeling voor afstandsverkopen van uit derdelandsgebieden of derde landen ingevoerde goederen en van de bijzondere regeling voor de aangifte en de betaling van btw bij invoer.

25Zie punt 2.2.1.

26Zie bv. Europese Rekenkamer (2020/1), Speciaal verslag over www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR20_01">EU-maatregelen op het gebied van ecologisch ontwerp en energie-etikettering:www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR20_01">aanzienlijke vertragingen en niet-naleving doen afbreuk aan belangrijke bijdrage tot grotere energie-efficiëntie.

27Verordening (EU) 2024/1781 van het Europees Parlement en de Raad van 13 juni 2024 betreffende de totstandbrenging van een kader voor het vaststellen van vereisten inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten, tot wijziging van Richtlijn (EU) 2020/1828 en Verordening (EU) 2023/1542, en tot intrekking van Richtlijn 2009/125/EG.

28Verordening (EU) 2025/40 van het Europees Parlement en de Raad van 19 december 2024 betreffende verpakkingen en verpakkingsafval.

29Verordening (EU) 2023/1542 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2023 inzake batterijen en afgedankte batterijen.

30Richtlijn 2012/19/EU van het Europees Parlement en de Raad van 4 juli 2012 betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) (herschikking).

31Verordening (EU) 2024/573 van het Europees Parlement en de Raad van 7 februari 2024 betreffende gefluoreerde broeikasgassen, tot wijziging van Richtlijn (EU) 2019/1937 en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 517/2014.

32Aanbeveling (EU) 2024/915 van de Commissie van 19 maart 2024 over maatregelen ter bestrijding van namaak en ter verbetering van de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten.

33Overeenkomstig artikel 46, lid 3, van het douanewetboek van de Unie.

34De precieze lijst van producten zal in overleg met de lidstaten worden vastgesteld.

35Bv. het douanerisicobeheersysteem (CRMS2), het DWU-invoercontrolesysteem 2 (ICS2), de Safety Gate van de EU, het informatie- en communicatiesysteem voor markttoezicht (ICSMS), het geautomatiseerde systeem als bedoeld in artikel 133, lid 4, van Verordening (EU) 2017/625 (Traces), en het systeem voor snelle waarschuwingen voor levensmiddelen en diervoeders (RASFF).

36Zie de artikelen 16, 19 en 41 van Verordening (EU) 2019/1020 betreffende markttoezicht.

37De deskundigengroep douane, afdeling controles en risicobeheer, bestaande uit deskundigen op het gebied van risicobeheer van de lidstaten, die samen met de markttoezichtautoriteiten bijeenkomt.

38De Commissie heeft in het kader van de eerste twee meerjarige werkprogramma’s (respectievelijk de perioden 2021-2022 en 2023-2024) al meer dan 550 miljoen EUR toegewezen aan grensdoorlaatposten en douanelaboratoria. Aangezien er in het kader van het huidige meerjarig financieel kader nog meer dan 440 miljoen EUR beschikbaar is, zal het programma e-commercesteun blijven bieden en prioriteit blijven geven. Met het oog op het verder versterken van dergelijke controles zal ook de nadruk worden gelegd op de interoperabiliteit (uitwisseling van informatie) en het onderling delen van apparatuur met andere autoriteiten (met name markttoezichtautoriteiten).

39Het budget is bedoeld voor de financiering van de controle op e-commerce door de douaneautoriteiten van de EU, maar ook apparatuur die wordt gebruikt door zowel douane-, markttoezichtautoriteiten als gezondheidsautoriteiten, komt hiervoor in aanmerking.

40 https://ec.europa.eu/safety-gate/#/screen/home.

41Gelijktijdige gecoördineerde controleacties.

42Rationalisering, coördinatie en optimalisering van het gebruik van personele en technische middelen tussen de douanelaboratoria van de EU, die zich voornamelijk bezighouden met illegale drugs en verdovende middelen, maar ook met levensmiddelen en dranken, textiel of andere vervaardigde artikelen, kunststoffen en andere chemische stoffen.

43Op grond van artikel 21 van Verordening (EU) 2019/1020 zijn EU-testfaciliteiten aangewezen in verschillende productsectoren, waaronder speelgoed, radioapparatuur en ecologisch ontwerp/energie-etikettering.

44Dit omvat de door de EU gefinancierde onderzoeksprojecten Parsec (beveiliging van pakketten en brieven voor de werkstromen van posterij- en koeriersdiensten), iFLOWS (geavanceerde technologieën voor het scannen en detecteren van illegale materialen voor de werkstromen van posterij- en koeriersdiensten) en het Odysseus-programma.

45Zie het gecoördineerde onderzoek tegen Temu door de Europese Commissie, in het kader van de digitaledienstenverordening, en het netwerk voor samenwerking met betrekking tot consumentenbescherming, in het kader van de regels inzake consumentenbescherming, zie blz. 16.

46Aanbeveling (EU) 2024/915 van de Commissie van 19 maart 2024 over maatregelen ter bestrijding van namaak en ter verbetering van de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten.

47Amazon, AliExpress, Apple AppStore, Booking, Google Shopping, Google Play, Shein, Temu en Zalando.

48 https://digital-strategy.ec.europa.eu/nl/policies/list-designated-vlops-and-vloses.

49 https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/commission-requests-information-online-marketplaces-temu-and-shein-compliance-digital-services-act.

50 https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/commission-sends-request-information-amazon-under-digital-services-act,

https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/commission-requests-information-amazon-under-digital-services-act.

51 https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/commission-opens-formal-proceedings-against-aliexpress-under-digital-services-act.

52 https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/news/commission-opens-formal-proceedings-against-temu-under-digital-services-act.

53Zie verder en op https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_24_5707.

54 De aanbieder kan voor producten die rechtstreeks door de onlinemarktplaats worden verkocht of waar deze controle uitoefent over de verkoper, aansprakelijk worden gesteld voor de verkoop van illegale producten, overeenkomstig artikel 6 van de digitaledienstenverordening.

55Zoals voorgeschreven in artikel 91 van de digitaledienstenverordening.

56Bv. Richtlijn 2005/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 mei 2005 betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten op de interne markt, Richtlijn 2011/83/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 betreffende consumentenrechten, Richtlijn 93/13/EEG van de Raad van 5 april 1993 betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten, Richtlijn 98/6/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 1998 betreffende de bescherming van de consument inzake de prijsaanduiding van aan de consument aangeboden producten, Richtlijn (EU) 2019/771 van het Europees Parlement en de Raad van 20 mei 2019 betreffende bepaalde aspecten van overeenkomsten voor de verkoop van goederen, tot wijziging van Verordening (EU) 2017/2394 en Richtlijn 2009/22/EG, en tot intrekking van Richtlijn 1999/44/EG.

57Werkdocument van de diensten van de Commissie, Fitness Check on EU consumer law on digital fairness Europese Commissie.

58Bv. door het SCB-netwerk gecoördineerde acties tegen AliExpress of Wish: https://commission.europa.eu/live-work-travel-eu/consumer-rights-and-complaints/enforcement-consumer-protection/coordinated-actions/market-places-and-digital-services_nl#aliexpress-en-wish.

59De richtlijn oneerlijke handelspraktijken, de richtlijn consumentenrechten, de richtlijn oneerlijke bedingen, de richtlijn prijsaanduiding en de richtlijn elektronische handel. De inleiding van een dergelijke gecoördineerde actie laat de conclusies die vervolgens worden getrokken, onverlet.

60Zie blz. 14.

61 www.beuc.eu/enforcement/taming-temu#documents">Taming Temu www.beuc.eu/enforcement/taming-temu#documents">BEUC.

62 https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/ip_24_5707.

63 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52024DC0311&qid=1739914123928.

64 https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/13535-Consumentenbescherming-versterkte-samenwerking-op-het-gebied-van-handhaving_nl.

65Richtlijn (EU) 2024/2853 van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2024 inzake aansprakelijkheid voor gebrekkige producten en tot intrekking van Richtlijn 85/374/EEG van de Raad.

66Voorstel voor een richtlijn tot wijziging van Richtlijn 2013/11/EU betreffende alternatieve beslechting van consumentengeschillen, en van de Richtlijnen (EU) 2015/2302, (EU) 2019/2161 en (EU) 2020/1828.

67Aanbeveling (EU) 2023/2211 van de Commissie van 17 oktober 2023 betreffende kwaliteitseisen voor geschillenbeslechtingsprocedures die worden aangeboden door onlinemarktplaatsen en uniale ondernemersorganisaties.

68Met inbegrip van bv. Google Shopping, Amazon Marketplace en Meta Marketplace. Bekijk de volledige lijst van krachtig de digitalemarktenverordening aangewezen poortwachters.

69Deze webcrawler moet productaanbiedingen en consumentenbeoordelingen screenen aan de hand van trefwoorden die wijzen op mogelijke niet-naleving, geselecteerd door markttoezichtinspecteurs, en computerlijsten van mogelijk niet-conforme producten.

70 Wat is de uitstoot van uw vervoer? CountEmissions EU.

71 https://commission.europa.eu/live-work-travel-eu/consumer-rights-and-complaints/resolve-your-consumer-complaint/european-consumer-centres-network-ecc-net_nl.

72 Productveiligheidsbelofte Europese Commissie.

73 Politieke beleidslijnen 2024- Europese Commissie.

NL NL