Overwegingen bij COM(2023)402 - Wijziging van Verordening (EG) nr. 223/2009 betreffende de Europese statistiek - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2023)402 - Wijziging van Verordening (EG) nr. 223/2009 betreffende de Europese statistiek. |
|---|---|
| document | COM(2023)402 |
| datum | 10 juli 2023 |
(2) Verordening (EG) nr. 223/2009 werd in 2015 gewijzigd om de governance van het Europees statistisch systeem (ESS) verder te versterken, met name de professionele onafhankelijkheid ervan, en sindsdien is de versterkte governance doeltreffend gebleken.
(3) De digitale transformatie heeft in radicaal verschillende realiteiten geprofiteerd en een nieuwe omgeving gecreëerd met nieuwe behoeften aan Europese statistieken. Bovendien hebben de recente COVID-19-crisis en de energiecrisis als gevolg van de Russische militaire agressie tegen Oekraïne de eisen en verwachtingen voor tijdiger, frequentere en gedetailleerdere Europese statistieken versterkt die nodig zijn om de besluitvorming van de EU te onderbouwen en te zorgen voor de best mogelijke respons van de Unie op crises.
(4) Om tegemoet te komen aan de toenemende verwachtingen ten aanzien van tijdiger, frequentere en gedetailleerdere Europese statistieken en voor een snellere en beter gecoördineerde ESS-respons op dringende statistische behoeften in tijden van crisis, moet Verordening (EG) nr. 223/2009 worden gewijzigd. Het doel van deze verordening is ervoor te zorgen dat Europese statistieken relevant blijven doordat rekening wordt gehouden met veranderende en veeleisender gebruikersbehoeften, vooral door het volledige potentieel van digitale gegevensbronnen en -technologieën te benutten, door het hergebruik ervan voor Europese statistieken mogelijk te maken, door het ESS flexibeler te maken en in staat te stellen doeltreffend en snel op crises te reageren, en door het delen van gegevens en het versterken van de coördinatie tussen ESS-partners te bevorderen.
(5) Om rekening te houden met de huidige realiteit en het digitale tijdperk waarin het ESS functioneert, moeten in Verordening (EG) nr. 223/2009 nieuwe of geactualiseerde definities worden opgenomen om de begrippen “gegevens”, “metagegevens”, “gegevenshouders”, “hergebruik van gegevens”, “gegevensuitwisseling”, “gegevensbron”, “meerbronstatistieken”, “gebruik voor statistische doeleinden” en “crisis” te verduidelijken.
(6) De recente COVID-pandemie heeft aangetoond dat tijdige, betrouwbare en vergelijkbare Europese statistieken van vitaal belang zijn voor de doeltreffendheid van de reactie van overheidsinstanties op noodsituaties. Daarom moet het ESS de mogelijkheid krijgen om snel gecoördineerde acties te ondernemen indien zich dringende behoeften aan gegevens en statistieken voordoen buiten het reguliere planningskader, met name in tijden van crisis. In een dergelijke situatie moet een gegevenshouder op verzoek gegevens ter beschikking stellen aan een nationaal bureau voor de statistiek (NSI) of de Commissie (Eurostat) waaruit blijkt dat er een uitzonderlijke noodzaak bestaat om de gevraagde gegevens te gebruiken, overeenkomstig de voorschriften van de dataverordening10.
(7) De toegang tot en het hergebruik van nieuwe gegevensbronnen, die ontstaan als nevenproducten van digitale diensten en het internet der dingen (IoT), worden van vitaal belang om tijdig, voldoende frequent en voldoende gedetailleerde Europese statistieken te produceren op een efficiëntere en goedkopere manier. Daarom moet de toegang tot nieuwe gegevensbronnen in het algemeen en in het bijzonder tot gegevens in particulier bezit voor de ontwikkeling en productie van Europese officiële statistieken op duurzame basis en volgens eerlijke, duidelijke en voorspelbare regels worden gewaarborgd.
(8) Toegang tot nieuwe gegevensbronnen, met name tot gegevens in particulier bezit, is al lang een verzoek van het ESS, zoals blijkt uit de ESS-standpuntnota over de toegang tot gegevens in particulier bezit die van openbaar belang zijn van november 2017 en de ESS-standpuntnota over het toekomstige voorstel voor een dataverordening van juni 2021.
(9) Voor het hergebruik van gegevens in particulier bezit en andere nieuwe gegevensbronnen moeten strikte wettelijke, technische en procedurele waarborgen en waarborgen gelden, waaronder de toepassing van een hoog niveau van veiligheid, vertrouwelijkheid en eerbiediging van de privacy, zoals reeds vastgelegd in Verordening (EG) nr. 223/2009. De mogelijkheid om te verzoeken om toegang tot gegevens in particulier bezit moet worden beperkt tot de nationale bureaus voor de statistiek (NSI’s), die zelf of namens een andere nationale instantie van het ESS optreden, en de Commissie (Eurostat), en moet, als eerste vereiste, worden vastgelegd in een jaarlijks werkprogramma en beperkt blijven tot gevallen waarin enerzijds de gevraagde gegevens noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling en productie van Europese statistieken en anderzijds de gegevens niet gemakkelijk op andere wijze kunnen worden verkregen of het hergebruik van de gegevens zou leiden tot een aanzienlijke vermindering van de responslast voor gegevenshouders en andere bedrijven.
(10) Verzoeken om gegevens van de nationale bureaus voor de statistiek of de Commissie (Eurostat) moeten transparant en evenredig zijn wat de reikwijdte en de mate van gedetailleerdheid ervan betreft. In dit verband moeten het doel van het verzoek, het beoogde gebruik van de gevraagde gegevens, de frequentie waarmee en de termijnen waarbinnen de gegevens ter beschikking moeten worden gesteld, alsmede de operationele regelingen voor de terbeschikkingstelling ervan worden gespecificeerd en toegelicht.
(11) Met de verzoeken om gegevens moet het NSI of de Commissie (Eurostat) de gegevenshouder uitnodigen voor een dialoog om de concrete parameters van verzoeken om gegevens, regelingen, maatregelen ter compensatie van potentiële kosten voor het beschikbaar stellen van gegevens, alsmede eventuele organisatorische en technische maatregelen ter bescherming van de vertrouwelijkheid van gegevens en bedrijfsgeheimen te specificeren, met het oog op het sluiten van een overeenkomst over deze aspecten. Indien binnen drie maanden geen overeenkomst wordt gesloten, moeten de NSI of de Commissie de mogelijkheid hebben om een besluit vast te stellen waarbij de particuliere gegevenshouder wordt verplicht gegevens beschikbaar te stellen. Indien de gegevenshouder opzettelijk of uit onachtzaamheid nalaat de gevraagde gegevens binnen de vastgestelde termijn door te geven of onjuiste, onvolledige of misleidende gegevens doorgeeft, moet de NSI of de Commissie de mogelijkheid hebben om sancties vast te stellen die doeltreffend, evenredig en afschrikkend moeten zijn, rekening houdend met de aard, de ernst, de herhaling en de duur van de schending, met het oog op het nagestreefde algemeen belang. De door de nationale bureaus voor de statistiek vastgestelde sancties moeten gelijkwaardig zijn aan sancties voor inbreuken op soortgelijke nationale regels. Alle besluiten die de Commissie uit hoofde van deze verordening neemt, zijn onderworpen aan toetsing door het Hof van Justitie van de Europese Unie overeenkomstig het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. Het Hof van Justitie van de Europese Unie moet volledige rechtsmacht hebben ten aanzien van geldboeten die de Commissie overeenkomstig artikel 261 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie heeft vastgesteld.
(12) De verdere integratie van statistieken en geospatiale informatie moet ook worden aangemoedigd om een efficiënter gebruik van hulpbronnen en een betere integratie van gegevens door verschillende openbare organisaties mogelijk te maken en nieuwe statistische output, zoals ruimtelijke analyse, en visualisering en verspreiding van gegevens te produceren. Deze zullen de besluitvorming en de monitoring van beleidsdoelstellingen op zowel Unie- als nationaal niveau ondersteunen.
(13) Er moet voor worden gezorgd dat de nationale overheidsinstanties die belast zijn met administratieve gegevensbronnen die relevant zijn voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van Europese statistieken, de nationale statistische instanties in staat stellen deze gegevens kosteloos en tijdig en met voldoende frequentie te raadplegen, te hergebruiken en te integreren met het oog op de productie en toezending van statistieken aan de Commissie (Eurostat) binnen de termijnen en in overeenstemming met de in de statistische wetgeving van de Unie vastgestelde kwaliteitseisen.
(14) Wanneer de krachtens deze verordening uit te voeren activiteiten gepaard gaan met de verwerking van persoonsgegevens, moet die verwerking in overeenstemming zijn met de desbetreffende Uniewetgeving inzake de bescherming van persoonsgegevens, namelijk Verordening (EU) 2018/1725 van het Europees Parlement en de Raad11 en Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad12. Overeenkomstig het in deze verordeningen neergelegde beginsel van minimale gegevensverwerking moeten de in het kader van deze verordening verstrekte gegevens normaliter zodanig worden geaggregeerd dat personen niet kunnen worden geïdentificeerd.
(15) Voor de verwerking van persoonsgegevens ten behoeve van officiële statistieken door nationale statistische instanties, die in het algemeen belang wordt geacht, moeten afwijkingen gelden en zij moet voorwerp zijn van passende waarborgen, overeenkomstig Verordening (EU) 2016/679. Zo mag de verdere verwerking van persoonsgegevens voor statistische doeleinden niet worden beschouwd als onverenigbaar met de oorspronkelijke doeleinden waarvoor zij zijn verzameld. In dat verband omvatten de bijzondere waarborgen die moeten worden toegepast wanneer het delen van gegevens overeenkomstig deze verordening vereist dat persoonsgegevens worden verwerkt, onder meer de beginselen van doelbinding, gegevensminimalisering, opslagbeperking en integriteit en vertrouwelijkheid, zoals vastgelegd in Verordening (EU) 2016/679. In dat verband moet het gebruik van privacybevorderende technologieën die specifiek zijn ontworpen om deze beginselen toe te passen, de manier zijn om gegevens te delen.
(16) Om een voortrekkersrol te spelen bij de geleidelijke integratie van nieuwe technologieën en nieuwe inzichten, en om ervoor te zorgen dat Europese statistieken voortdurend relevant blijven, moeten regels worden vastgesteld op grond waarvan, als onderdeel van een collectieve inspanning van het ESS, op specifieke gebieden statistieken kunnen worden ontwikkeld met als doel deze te integreren in de regelmatige productie van Europese statistieken. Hoewel deze statistieken niet noodzakelijkerwijs aan alle kwaliteitscriteria van artikel 12, lid 1, van Verordening (EG) nr. 223/2009 voldoen, moeten zij als Europese statistieken worden behandeld.
(17) Bij hun streven om voortdurend te innoveren en nieuwe statistische output te ontwikkelen, moeten de nationale statistische instanties zoveel mogelijk rekening houden met de behoeften van de gebruikers, zoals die met name door de nationale raden voor statistische gebruikers zijn aangegeven. Op het niveau van de Unie moet het Europees Raadgevend Comité voor de statistiek (ESAC), dat bij Beschikking 234/2008/EG van het Europees Parlement en de Raad13 is opgericht als belangrijkste orgaan van de Unie dat gebruikers, respondenten en producenten van Europese statistieken vertegenwoordigt, door de Commissie worden geïnformeerd over de wijze waarop het rekening heeft gehouden met de adviezen van het ESAC, met name met betrekking tot de ontwikkeling van nieuwe Europese statistieken.
(18) De statistische instanties moeten ook – zowel op nationaal als op Europees niveau – een sterke, gestructureerde en duurzame interdisciplinaire samenwerking met academische en onderzoeksinstellingen bevorderen, met name bij de ontwikkeling van nieuwe statistieken, het testen van nieuwe methoden en technologieën en het bevorderen van innovatie en experimenten.
(19) Gezien het vertrouwen dat aan de NSI’s wordt geboden en hun grote technische deskundigheid op het gebied van gegevensbeheer, gegevenskwaliteit en gegevensbescherming, moeten de lidstaten overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel worden aangemoedigd om aan de NSI’s bepaalde functies toe te kennen in de nationale kaders voor gegevensbeheer, met inbegrip van de functies waarin de datagovernanceverordening voorziet, teneinde de integratie en interoperabiliteit van gegevens, de beschrijving van metagegevens, kwaliteitsborging en de vaststelling van normen te bevorderen. In dat verband moet worden herinnerd aan de betrokkenheid van de nationale bureaus voor de statistiek bij het oorspronkelijke ontwerp, de latere ontwikkeling en de stopzetting van administratieve bestanden, en waar nodig worden versterkt, teneinde onder meer de consistentie en de kwaliteit van de gegevens te waarborgen en de rapportagelast tot een minimum te beperken.
(20) Gegevens die rechtmatig voor het publiek beschikbaar zijn, moeten niet als vertrouwelijk worden beschouwd wanneer zij voor statistische doeleinden worden gebruikt.
(21) In het belang van een grotere tijdigheid op het niveau van de Unie moet de Commissie (Eurostat) worden toegestaan de Europese statistieken van de lidstaten te verspreiden zodra deze op nationaal niveau zijn gepubliceerd, zelfs als dit is gebeurd vóór de termijnen voor het verstrekken van de statistieken die zijn vastgesteld in de desbetreffende sectorale wetgeving van de Unie.
(22) Aangezien de doelstelling van deze verordening, namelijk de wijziging van het rechtskader voor het ontwikkelen, het produceren en het verspreiden van Europese statistieken, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt en derhalve, op grond van redenen met betrekking tot de consistentie en vergelijkbaarheid, beter door de Unie kan worden verwezenlijkt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen om die doelstelling te bereiken. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel, gaat deze verordening niet verder dan nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken.
(23) Om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van deze verordening te waarborgen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend met betrekking tot de te ondernemen tijdelijke statistische acties, met inbegrip van de relevante termijnen, frequentie en kwaliteitseisen, van de algemene technische regelingen voor het beschikbaar stellen van gegevens in particulier bezit aan de NSI’s en de Commissie (Eurostat) en van de technische aspecten van de uitwisseling van gegevens tussen de statistische instanties. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad14.
(24) De Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming is geraadpleegd overeenkomstig artikel 42, lid 1, van Verordening (EU) 2018/1725 van het Europees Parlement en de Raad15 en heeft op [...] advies uitgebracht.
(25) Het Comité voor het Europees statistisch systeem is geraadpleegd.