Overwegingen bij COM(2017)835 - Constatering van een duidelijk gevaar voor een ernstige schending, door Polen, van de rechtsstaat

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

 
 
(1) De Europese Unie is gegrondvest op de in artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie ("VEU") neergelegde waarden die de lidstaten gemeen hebben, waaronder de eerbiediging van de rechtsstaat.

(2) In haar met redenen omkleed voorstel drukt de Commissie haar bezorgdheid uit over het ontbreken van een onafhankelijke en legitieme constitutionele toetsing en over de aanneming door het Poolse parlement van de wet inzake het Hooggerechtshof 152 , de wet inzake de Nationale Raad voor Justitie 153 , de wet inzake de organisatie van de gewone rechtbanken 154 en de wet inzake de Nationale School voor de rechterlijke macht 155 , waarvan de bepalingen aanleiding geven tot ernstige bezorgdheid met betrekking tot de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, de scheiding der machten en de rechtszekerheid. De belangrijkste problemen hebben met name betrekking op de nieuwe pensioenregelingen van rechters van het Hooggerechtshof en van de gewone rechtbanken, een nieuwe buitengewone beroepsprocedure bij het Hooggerechtshof, het ontslag en de benoeming van voorzitters van gewone rechtbanken, en de beëindiging van het mandaat en de procedure voor benoeming van leden-rechters van de Nationale Raad voor Justitie.

(3) De Commissie merkte ook op dat de Poolse autoriteiten hebben verzuimd de maatregelen te nemen die zij had aanbevolen in haar aanbeveling van 27 juli 2016 156 en de aanvullende aanbevelingen van 21 december 2016 157 en 26 juli 2017 158 om het hoofd te bieden aan de in die aanbevelingen vastgestelde systemische bedreigingen voor de rechtsstaat.

(4) Op 20 december 2017 nam de Commissie, samen met haar met redenen omkleed voorstel krachtens artikel 7, lid 1, VEU, nog een aanbeveling over de rechtsstaat in Polen aan. Polen heeft echter niet binnen de in die aanbeveling gestelde termijn de aanbevolen maatregelen genomen.

(5) De dialoog die de Commissie sinds 13 januari 2016 met de Poolse autoriteiten voert binnen het kader voor de rechtsstaat is derhalve niet tegemoet gekomen aan de bovengenoemde bekommernissen.

(6) Op 15 november 2017 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen waarin wordt gesteld dat er momenteel in Polen een duidelijk risico bestaat voor een ernstige inbreuk op de waarden als bedoeld in artikel 2 VEU.

(7) Veel Europese en internationale actoren hebben hun diepe bezorgdheid geuit over de situatie van de rechtsstaat in Polen, waaronder de Commissie van Venetië, de commissaris voor de mensenrechten van de Raad van Europa, de Adviesraad van Europese rechters, de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties, de speciale VN-rapporteur voor de onafhankelijkheid van rechters en advocaten, het netwerk van voorzitters van de Hoge Rechtscolleges van de Europese Unie, het Europees netwerk van raden voor de rechtspraak, de Raad van de balies van de Europese Unie en talloze maatschappelijke organisaties. 

(8) Op [...] 2018 heeft de Raad de Republiek Polen gehoord overeenkomstig artikel 7, lid 1, tweede zin, VEU.

(9) Welk model voor het rechtsstelsel een lidstaat ook kiest, het in artikel 2 VEU verankerde beginsel van de rechtsstaat brengt vereisten mee wat betreft de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, de scheiding der machten en de rechtszekerheid.

(10) Dat het rechtsstelsel in Polen als gevolg van de hierboven vermelde recente wetgeving niet langer aan die vereisten zou voldoen, geeft aanleiding tot grote bezorgdheid.

(11) Eerbiediging van de rechtsstaat is niet alleen een vereiste voor de bescherming van alle fundamentele waarden die in artikel 2 VEU worden opgesomd. Het is tevens een vereiste voor de handhaving van alle rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de Verdragen en voor het wederzijds vertrouwen van burgers, ondernemingen en nationale autoriteiten in de rechtsstelsels van alle andere lidstaten.

(12) Voor een soepele werking van de interne markt is het essentieel is dat de rechtsstaat goed functioneert, omdat economische subjecten erop moeten kunnen rekenen dat zij voor de wet gelijk worden behandeld.

(13) Eerbiediging van de rechtsstaat is van essentieel belang voor het wederzijds vertrouwen op het gebied van justitie en binnenlandse zaken, met name voor doeltreffende justitiële samenwerking in burgerlijke en handelszaken, die op wederzijdse erkenning is gebaseerd.

(14) Het beginsel van loyale samenwerking tussen de staatsorganen is een grondwettelijke vereiste in een democratische rechtsstaat.

(15) Om die redenen moet overeenkomstig artikel 7, lid 1, VEU worden vastgesteld dat er een duidelijk gevaar bestaat voor een ernstige schending, door de Republiek Polen, van de rechtsstaat als een van de waarden als bedoeld in artikel 2 VEU.