Overwegingen bij COM(2024)55 - - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2024)55 - . |
|---|---|
| document | COM(2024)55 |
| datum | 17 september 2024 |
(2) Tabaksgebruik blijft wereldwijd en in de hele Unie wijdverbreid. In 2023 was naar schatting 24 % van de bevolking van de Europese Unie roker0.
(3) De totale jaarlijkse economische kosten van roken werden in 2012 geraamd op 1,4 biljoen USD, wat overeenkomt met 1,8 % van het mondiale bruto binnenlands product (bbp). In de EU kostte het roken van tabak al in 2009 544 miljard EUR, ongeveer 4,6 % van het gecombineerde bbp van de EU270.
(4) Het is passend bij te dragen tot de vermindering van het roken in de Unie, in overeenstemming met de doelstelling van het Europees kankerbestrijdingsplan0 om een tabaksvrije generatie tot stand te brengen, dat wil zeggen ervoor te zorgen dat slechts 5 % van de bevolking van de Unie tabaksproducten gebruikt, tegenover de huidige 24 %.
(5) De Kaderovereenkomst van de Wereldgezondheidsorganisatie voor de bestrijding van tabaksgebruik is ontwikkeld ter bevordering van een doeltreffende en brede internationale aanpak ten aanzien van de verspreiding van de wereldwijde tabaksepidemie. Artikel 8 van de kaderovereenkomst verplicht de partijen doeltreffende bescherming te bieden tegen tabaksrook in werkruimten, het openbaar vervoer en overdekte ruimten; de bijgevoegde richtsnoeren zijn bedoeld om de partijen te helpen hun verplichtingen uit hoofde van artikel 8 van de kaderovereenkomst na te komen.
(6) In de Europese strategie voor de bestrijding van tabaksgebruik, die in september 2002 door het Regionale Comité voor Europa van de Wereldgezondheidsorganisatie is goedgekeurd, werd aanbevolen dat de lidstaten van de WHO het recht van burgers op een rookvrije omgeving waarborgen door onder andere openbare ruimten, werkplekken en openbare vervoermiddelen rookvrij te maken, en ook buiten roken te verbieden bij alle onderwijsinstellingen voor minderjarigen, plaatsen waar gezondheidszorg wordt geboden en openbare evenementen, en werd verder aanbevolen omgevingstabaksrook als een kankerverwekkende stof in te delen0.
(7) De secundaire emissies van nieuwe producten kunnen mogelijk schadelijke gevolgen hebben voor de gezondheid. De Wereldgezondheidsorganisatie benadrukt dat secundaire emissies van nieuwe producten mensen kunnen blootstellen aan mogelijk schadelijke hoeveelheden zwevende deeltjes en belangrijke giftige stoffen.
(8) De Wereldgezondheidsorganisatie0,0,0 heeft in verband met nieuwe producten gewezen op de negatieve gezondheidseffecten van blootstelling aan secundaire aerosolen, naast andere zorgwekkende punten op dit gebied. Er zijn bijvoorbeeld recente aanwijzingen dat blootstelling aan secundaire emissies van verhitte tabaksproducten samenhangt met significante afwijkingen aan het ademhalingsstelsel en hartvaatstelsel van omstanders0 ,0,0,0,0,0. Bovendien stellen secundaire aerosolen uit elektronische sigaretten, zowel die met als zonder nicotine, omstanders bloot aan kwantificeerbare concentraties van zwevende deeltjes en belangrijke giftige en verontreinigende stoffen0 ,0,0,0,0,0,0.
(9) De Wereldgezondheidsorganisatie stelt dat geen enkel niveau van secundaire blootstelling veilig of aanvaardbaar is4 en dat daarom een voorzichtige aanpak moet worden gevolgd. De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt aan om maatregelen ter bestrijding van het tabaksgebruik toe te passen, onder meer ter bescherming tegen blootstelling aan elektronische sigaretten04,5.
(10) In zijn advies over elektronische sigaretten uit 20210 concludeerde het Wetenschappelijk Comité voor gezondheids-, milieu- en opkomende risico’s (SCHEER) dat er weinig tot geringe aanwijzingen zijn voor risico’s op schade aan het ademhalingsstelsel en het hartvaatstelsel en op schade die tot het ontstaan van kanker kan leiden als gevolg van secundaire blootstelling aan aerosolen van elektronische sigaretten.
(11) Rook- en aerosolenvrije omgevingen zijn een wereldwijd erkende en beproefde aanpak om de gezondheid van mensen adequaat te beschermen tegen de gevolgen van secundaire tabaksrook en aerosolen.
(12) In de afgelopen jaren heeft het marktaandeel van nieuwe producten zoals elektronische sigaretten en verhitte tabaksproducten zich echter solide gevestigd en neemt het gebruik van deze producten toe. Op basis van Eurobarometer-gegevens is de prevalentie van het gebruik van elektronische sigaretten in de Unie 3 % en die van verhitte tabaksproducten 2 %.
(13) Een specifiek punt van zorg in verband met de marktontwikkelingen voor nieuwe producten zoals elektronische sigaretten en verhitte tabaksproducten, is de toename van het gebruik onder en de aantrekkingskracht ervan voor kinderen en jongeren.
(14) Blootstelling aan secundaire rook en aerosolen zou bijzonder gevaarlijk kunnen zijn voor kinderen en adolescenten en kan de waarschijnlijkheid verhogen dat zij later zelf ook gaan roken4,5,6.
(15) In 2023 is naar schatting 54 % van de huidige en vroegere rokers vóór de leeftijd van 19 jaar begonnen regelmatig te roken; 14 % begint vóór de leeftijd van 15 jaar, tijdens de kindertijd1.
(16) Het gebruik, met name door jongeren, van nieuwe producten die nicotine bevatten, is in verband gebracht met verslaving en kan een opstapje vormen naar later gebruik van traditionele tabaksproducten4.
(17) Het is niet alleen belangrijk om rekening te houden met de recente technologische en marktontwikkelingen in verband met nieuwe producten, maar ook om de nationale regelgevingskaders voor rook- en aerosolen beter onderling af te stemmen en toekomstbestendiger te maken.
(18) De secundaire blootstelling aan rook en aerosolen is momenteel aanzienlijk op plaatsen zoals de buitenruimten bij horecagelegenheden en buitenruimten die ook bestemd zijn voor gebruik door kinderen en adolescenten. In Eurobarometer-gegevens uit 2023 geeft 74 % van de Eurobarometer-respondenten aan dat zij de afgelopen 6 maanden te maken hebben gehad met roken op buitenterrassen en zegt 71 % van de respondenten dat op dezelfde plaatsen gebruik van elektronische sigaretten en verhitte tabaksproducten plaatsvond. 42 % van de respondenten zegt dat er werd gerookt in buitenruimten die ook bestemd waren voor gebruik door kinderen en adolescenten, en 49 % van de respondenten zegt dat op diezelfde plaatsen mensen elektronische sigaretten en verhitte tabaksproducten gebruikten1.
(19) Verschillende lidstaten hebben al beschermende maatregelen genomen, waaronder het verbieden van roken in binnen- en buitenruimten en het verbieden van het gebruik van nieuwe producten in openbare gelegenheden0,0.
(20) Het is daarom passend de reikwijdte van de aanbeveling uit te breiden tot specifieke buitenruimten om mensen in de Unie, en met name kinderen, jongeren en kwetsbare personen, bijvoorbeeld burgers met chronische ziekten of andere reeds bestaande aandoeningen of zwangere vrouwen, beter te beschermen tegen blootstelling aan secundaire rook en aerosolen van nieuwe producten, bijvoorbeeld verhitte tabaksproducten, elektronische sigaretten die al dan niet nicotine bevatten, tabakssurrogaten en alle andere producten waarvan rook en/of aerosolen vrijkomen.
(21) Ter onderbouwing van de herziening van de aanbeveling werd in juni en juli 2022 een verzoek om input opengesteld en zijn van maart tot en met mei 2023 met gerichte raadplegingsactiviteiten vertegenwoordigers van de bevoegde autoriteiten van de lidstaten, maatschappelijke organisaties, relevante marktdeelnemers en andere relevante belanghebbenden geraadpleegd.
(22) De Commissie wil de lidstaten ondersteunen bij de doeltreffende uitvoering van de aanbeveling middels bestaande EU-programma’s en samenwerkingsinstrumenten.
(23) De Commissie wil met name helpen om het onderzoek op dit gebied op een hoger plan te brengen. Bij deze onderzoeksinspanningen moet worden ingegaan op nieuwe producten (zoals elektronische sigaretten die al dan niet nicotine bevatten, en verhitte tabaksproducten); tabakssurrogaten waarvan rook of aerosolen vrijkomen en alle andere producten waarvan rook en/of aerosolen vrijkomen; producten die nicotine afgeven en producten die in hun gebruik lijken op producten die nicotine afgeven. Het is ook de bedoeling de internationale samenwerking te versterken, onder meer op het gebied van onderzoek, met betrekking tot de onderwerpen die onder deze aanbeveling vallen.
(24) De Commissie is van plan een preventietoolkit te ontwikkelen ter ondersteuning van een betere bescherming van de gezondheid van kinderen en jongeren in de meest kwetsbare en vormende jaren van hun leven, met aandacht voor de preventie van roken en nicotineverslaving en de onderlinge verbanden tussen geestelijke en lichamelijke gezondheid en belangrijke gezondheidsdeterminanten.
(25) De bijgevoegde “Richtsnoeren inzake bescherming tegen blootstelling aan tabaksrook, zoals goedgekeurd door de tweede conferentie van de partijen bij de Kaderovereenkomst van de WHO voor de bestrijding van tabaksgebruik” moeten in aanmerking worden genomen. De lidstaten moeten worden aangemoedigd om verder te gaan dan de maatregelen die in die richtsnoeren beschreven staan.
(26) Deze aanbeveling heeft een bredere reikwijdte dan Aanbeveling 2009/C 296/02 en vervangt deze, met als doel de mensen in de Unie beter te beschermen tegen secundaire rook en aerosolen, een positieve bijdrage te leveren aan de tabakgerelateerde doelstellingen van het Europees kankerbestrijdingsplan en bij te dragen tot de vermindering van de prevalentie en tot de denormalisering van roken en het gebruik van nieuwe producten,
BEVEELT AAN DAT DE LIDSTATEN:
1. Zorgen voor doeltreffende bescherming tegen blootstelling aan tabaksrook in overdekte werkruimten, overdekte openbare ruimten en het openbaar vervoer, zoals bepaald in artikel 8 van het Kaderverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie voor de bestrijding van tabaksgebruik (WHO FCTC) en op basis van de bijgevoegde richtsnoeren inzake bescherming tegen blootstelling aan tabaksrook die door de tweede Conferentie van de partijen bij het FCTC zijn goedgekeurd.
2. Doeltreffende bescherming bieden in overdekte werkruimten, overdekte openbare ruimten en het openbaar vervoer tegen blootstelling aan secundaire emissies die ontstaan bij het gebruik van nieuwe producten waarvan rook of aerosolen vrijkomen, bijvoorbeeld verhitte tabaksproducten, elektronische sigaretten die al dan niet nicotine bevatten, tabakssurrogaten en alle andere producten waarvan rook en/of aerosolen vrijkomen.
3. Doeltreffende bescherming bieden tegen blootstelling aan secundaire rook en aerosolen in bepaalde buitenruimten bestemd voor recreatie, met name wanneer kinderen daar vaak aanwezig kunnen zijn. Deze zouden openbare speelplaatsen, pretparken, zwembaden, dierentuinen en andere soortgelijke buitenruimten moeten omvatten.
4. Doeltreffende bescherming bieden tegen secundaire rook en aerosolen in buitenruimten of semi-buitenruimten (bv. gedeeltelijk overdekte, ommuurde, omheinde of anderszins afgebakende gebieden naast of dicht bij een locatie, met inbegrip van daken, balkons, portieken of binnenplaatsen) die verband houden met dienstverlenende voorzieningen. Deze zouden buitenruimten van restaurants, bars, cafés en buitenruimten van andere soortgelijke locaties moeten omvatten.
5. Doeltreffende bescherming bieden tegen secundaire rook en aerosolen in alle buitenruimten of semi-buitenruimten die verband houden met het openbaar vervoer, met inbegrip van bus-, tram- en treinhaltes en -stations en luchthavens.
6. Doeltreffende bescherming bieden tegen secundaire rook en aerosolen in alle buitenruimten die verband houden met een werkruimte.
7. Doeltreffende bescherming bieden tegen secundaire rook en aerosolen in alle buitenruimten van gebouwen die verband houden met de gezondheidszorg. Deze zouden ziekenhuizen, klinieken, gezondheidscentra, verpleeghuizen en soortgelijke gebouwen moeten omvatten.
8. Doeltreffende bescherming bieden tegen secundaire rook en aerosolen in alle buitenruimten van locaties waar kinderen en jongeren onderwijs en opleidingen volgen. Dit zou ruimten moeten omvatten rondom instellingen voor voorschoolse kinderopvang, basis- en middelbare scholen, instellingen voor beroepsonderwijs en -opleidingen, universiteiten, jeugdcentra en soortgelijke locaties.
9. Overwegen of andere buitenruimten waar naar verwachting burgers, met inbegrip van kinderen, minderjarigen of kwetsbare personen, zullen samenkomen, niet ook onderwerp moeten zijn van aanvullende acties ter preventie van tabaks- en nicotinegebruik en -verslaving en om te komen tot uitgebreide rook- en aerosolenvrije omgevingen. Deze ruimten kunnen onder meer buitenruimten omvatten waar evenementen worden georganiseerd, theateropstellingen en toeschouwerszones bij openbare evenementen, en ruimten bij voor het publiek toegankelijke gebouwen waar waarschijnlijk veel voetgangers voorbijkomen (bv. ingangen van winkelcentra, pleinen en binnenplaatsen bij voor het publiek toegankelijke gebouwen).
10. Overwegen of andere ruimten, zoals particuliere voertuigen waarin kinderen, minderjarigen of kwetsbare personen aanwezig zijn, niet ook onderwerp moeten zijn van aanvullende acties ter preventie van tabaks- en nicotinegebruik en -verslaving en om te komen tot uitgebreide rook- en aerosolenvrije omgevingen.
11. Beleid voor rook- en aerosolenvrije omgevingen ontwikkelen en/of versterken, met name door:
a) de ontwikkeling van nationale strategieën en programma’s om een doeltreffende bescherming tegen blootstelling aan secundaire rook en aerosolen te waarborgen;
b) preventie-, stoppen-met-roken- en bewustmakingscampagnes te voeren en/of te ontwikkelen, zoals voorlichtings- en informatiecampagnes om ervoor te zorgen dat maatregelen voor een rook- en aerosolenvrije omgeving worden nageleefd. Dergelijke campagnes kunnen ook deel uitmaken van initiatieven tegen verslaving. Zij kunnen gebaseerd zijn en/of een aanvulling vormen op preventie-initiatieven die zijn opgenomen in het Europees kankerbestrijdingsplan;
c) te zorgen voor passende structuren en mechanismen om de naleving te bevorderen en beste praktijken toe te passen en/of te ontwikkelen die de uitvoering en handhaving van maatregelen voor rook- en aerosolenvrije omgevingen kunnen verbeteren.
12. Samenwerken op het gebied van de uitwisseling van beste praktijken voor het ontwikkelen van nieuwe of het versterken van bestaande beleidsmaatregelen, programma’s en strategieën op het gebied van rook- en aerosolenvrije omgevingen om ervoor te zorgen dat deze volledig zijn, en van het ontwerpen en testen van ambitieuze en efficiënte methoden om tot rook- en aerosolenvrije omgevingen te komen.
13. Nauw samenwerken, onderling en met de Commissie, om een samenhangend kader van definities, benchmarks en indicatoren te ontwikkelen voor de doeltreffende uitvoering van deze aanbeveling, en de maatregelen ervan waar nodig monitoren, evalueren en bijwerken.
14. Verslag uitbrengen aan de Commissie, met name aan de deskundigengroep inzake volksgezondheid en de deskundigengroep voor het tabaksbeleid, over de uitvoering van en de voortgang bij de maatregelen die worden genomen, aanvankelijk drie jaar na de vaststelling van deze aanbeveling en vervolgens elke vijf jaar.
Aanbeveling 2009/C 296/02 wordt vervangen door deze aanbeveling.
Gedaan te Straatsburg,
Voor de Raad
De voorzitter
0Aanbeveling van de Raad van 30 november 2009 betreffende rookvrije ruimten (PB C 296 van 5.12.2009, blz. 4).
0Speciale Eurobarometer 539, 2023, Attitudes of Europeans towards tobacco and related products, ISBN: 978-92-68-07599-9.
0SCHEER (Wetenschappelijk Comité voor gezondheids-, milieu- en opkomende risico’s), Opinion on electronic cigarettes, 16 april 2021.
0www.tackshs.eu/wp-content/uploads/2019/10">https://www.tackshs.eu/wp-content/uploads/2019/10.
0Wereldgezondheidsorganisatie, Report on the global tobacco epidemic 2021: addressing new and emerging products, 2021, ISBN: 978 92 4 003209 5, blz. 30-38.
0Wereldgezondheidsorganisatie, Report on the global tobacco epidemic 2023: protect people from tobacco smoke, 2023, ISBN: 978-92-4-007716-4, blz. 31-32.
0Wereldgezondheidsorganisatie, “Technical note on the call to action on electronic cigarettes”, 2023, blz. 3-4, www.who.int/publications/m/item">https://www.who.int/publications/m/item.
0Wereldgezondheidsorganisatie, “Electronic cigarettes: call to action”, 2023, www.who.int/publications/m/item">https://www.who.int/publications/m/item.
0Wereldgezondheidsorganisatie, “Heated tobacco products: summary of research and evidence of health impacts”, 2023, blz. 12-13, www.who.int/publications/i/item/9789240042490">https://www.who.int/publications/i/item/9789240042490.
0Wereldgezondheidsorganisatie, WHO study group on tobacco product regulation: report on the scientific basis of tobacco product regulation: eighth report of a WHO study group, 2021, www.who.int/publications/i/item/9789240022720">https://www.who.int/publications/i/item/9789240022720.
0Yoshioka, T., Shinozaki, T., Hori, A., Okawa, S., Nakashima, K., Tabuchi, T., “Association between exposure to secondhand aerosol from heated tobacco products and respiratory symptoms among current non-smokers in Japan: a cross-sectional study”, BMJ Open, 2023;13:e065322, doi: 10.1136/bmjopen-2022-065322.
0Imura, Y., Tabuchi, T., “Exposure to secondhand heated-tobacco-product aerosol may cause similar incidence of asthma attack and chest pain to secondhand cigarette exposure: the JASTIS 2019 study”, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2021;18(4):1766, doi: 10.3390/ijerph18041766.
0Uguna, C.N., Snape, C.E., “Should IQOS emissions be considered as smoke and harmful to health? A review of the chemical evidence”, ACS Omega, 2022;7(26):22111–24, doi: 10.1021/acsomega.2c01527.
0Auer, R., Concha-Lozano, N., Jacot Sadowski, I., Cornuz, J., Berthet, A., “Heat-not-burn tobacco cigarettes: smoke by any other name”, JAMA Internal Medicine, 2017;177(7):1050–2, doi: 10.1001/jamainternmed.2017.1419.
0Fernández, E., Ballbè, M., Sureda, X., Fu, M., Saltó, E., Martínez-Sánchez, J.M., “Particulate matter from electronic cigarettes and conventional cigarettes: a systematic review and observational study”, Current Environmental Health Reports, 2015;2(4):423–9, doi: 10.1007/s40572- 015-0072-x.
0Li, L., Lin, Y., Xia, T., Zhu, Y., “Effects of electronic cigarettes on indoor air quality and health”, Annual Review of Public Health, 2020;41(1):363–80, doi: 10.1146/annurev-publhealth-040119-094043.
0Hess, I., Lachireddy, K., Capon, A., “A systematic review of the health risks from passive exposure to electronic cigarette vapour”, Public Health Research & Practice, 2016;26(2).
0Borgini, A., Veronese, C., De Marco, C., Boffi, R., Tittarelli, A., Bertoldi, M. et al., “Particulate matter in aerosols produced by two last generation electronic cigarettes: a comparison in a real-world environment”, Pulmonology, 2021.
0“Exposure to aerosols from smoking-proxy electronic inhaling systems: a systematic review”, Barcelona: Unita de Control del Tabac, Institut Català d’Oncologia, 2016.
0Lerner, C.A., Sundar, I.K., Yao, H., Gerloff, J., Ossip, D.J., McIntosh, S. et al., “Vapors produced by electronic cigarettes and e-juices with flavorings induce toxicity, oxidative stress, and inflammatory response in lung epithelial cells and in mouse lung”, PLoS One, 2015;10(2):e0116732.
0Glantz, S.A., Nguyen, N. & Oliveira da Silva, A.L., 2024, “Population-Based Disease Odds for E-Cigarettes and Dual Use versus Cigarettes”, NEJM Evidence, 3(3), DOI: 10.1056/EVIDoa2300229.
0Enkele voorbeelden van lidstaten die reeds beschermende maatregelen hebben genomen, zijn Spanje, Letland en Zweden (werkdocument van de diensten van de Commissie bij de aanbeveling van de Raad betreffende rook- en aerosolenvrije omgevingen, ter vervanging van Aanbeveling 2009/C 296/02 van de Raad).
0Mededeling van de Commissie over het voorzorgsbeginsel, COM/2000/0001 definitief.
0Speciale Eurobarometer 506, 2021, “Attitudes of Europeans towards tobacco and electronic cigarettes,” ISBN: 978-92-76-27171-0, blz. 10.
0Wereldgezondheidsorganisatie, Report on the global tobacco epidemic 2021: addressing new and emerging products, 2021, ISBN: 978 92 4 003209 5, blz. 36.
0Kalkhoran, S., Glantz, S.A., “E-cigarettes and smoking cessation in real-world and clinical settings: a systematic review and meta-analysis”, Lancet Respiratory Medicine, 2016;4(2):116–28.
0Felicione, N.J., Ozga-Hess, J.E., Ferguson, S.G., Dino, G., Kuhn, S., Haliwa, I. et al., “Cigarette smokers’ concurrent use of smokeless tobacco: dual use patterns and nicotine exposure,” Tobacco Control, 2021;30(1):24–29.
0Wang, J.B., Olgin, J.E., Nah, G., Vittinghoff, E., Cataldo, J.K., Pletcher, M.J. et al., “Cigarette and e-cigarette dual use and risk of cardiopulmonary symptoms in the Health eHeart Study”, PLoS One, 2018;13(7):e0198681.
0In het kader van dit voorstel voor een aanbeveling van de Raad zijn tabakssurrogaten niet-tabaksproducten waarvan rook of aerosolen vrijkomen en die tegelijk met tabaksproducten kunnen worden gebruikt of die het gebruik van tabaksproducten kunnen weerspiegelen.
0PB L 127 van 29.4.2014, blz. 1.
0https://research-and-innovation.ec.europa.eu/funding/funding-opportunities/funding-programmes-and-open-calls/horizon-europe/eu-missions-horizon-europe/eu-mission-cancer_en.
0In het kader van de programma’s Horizon 2020 en Horizon Europa werden meer dan 55 projecten op het gebied van onderzoek naar tabak gefinancierd, voor in totaal ongeveer 110 miljoen EUR.
0“Route naar een gezonde planeet voor iedereen — EU-actieplan: Verontreiniging van lucht, water en bodem naar nul”, COM(2021) 400 final.
0“EU-strategie voor de rechten van het kind”, COM(2021) 142 final.
0Geef uw mening: Rookvrije ruimten — geüpdatete aanbeveling. Verzoek om input, 22 juni 2022 – 20 juli 2022.
0Er werden reacties ontvangen van EU-burgers (101), bedrijven, consumenten- en handelsorganisaties (47), niet-gouvernementele organisaties (28), academische/onderzoeksinstellingen (6) en overheidsinstanties van de lidstaten (4).
0Directoraat-generaal Gezondheid en Voedselveiligheid van de Europese Commissie, studie over rookvrije omgevingen en reclame voor tabaks- en aanverwante producten, 2021, ISBN: 978-92-76-42343-0.
0Speciale Eurobarometer 539, 2023, Attitudes of Europeans towards tobacco and related products, ISBN: 978-92-68-07599-9.
0Health Promotion (who.int), Tobacco and Smoking | Knowledge for policy (europa.eu).
0Mededeling van de Commissie over het Europees kankerbestrijdingsplan, COM/2021/44 final.
0Wereldgezondheidsorganisatie, 2002, European Strategy for Tobacco Control, https://iris.who.int/handle/10665/107455.
0Wereldgezondheidsorganisatie, Report on the global tobacco epidemic 2023: protect people from tobacco smoke, 2023, ISBN: 978-92-4-007716-4, blz. 31-32.
0Wereldgezondheidsorganisatie, “Technical note on the call to action on electronic cigarettes”, 2023, blz. 3-4, www.who.int/publications/m/item">https://www.who.int/publications/m/item.
0Wereldgezondheidsorganisatie, “Electronic cigarettes: call to action”, 2023, www.who.int/publications/m/item">https://www.who.int/publications/m/item.
0Wereldgezondheidsorganisatie, “Heated tobacco products: summary of research and evidence of health impacts.”, 2023, blz. 12-13, https://www.who.int/publications/i/item/9789240042490.
0Wereldgezondheidsorganisatie, WHO study group on tobacco product regulation: report on the scientific basis of tobacco product regulation: eighth report of a WHO study group, 2021, https://www.who.int/publications/i/item/9789240022720.
0Yoshioka, T., Shinozaki, T., Hori, A., Okawa, S., Nakashima, K., Tabuchi, T., “Association between exposure to secondhand aerosol from heated tobacco products and respiratory symptoms among current non-smokers in Japan: a cross-sectional study”, BMJ Open, 2023;13:e065322, doi: 10.1136/ bmjopen-2022-065322.
0Imura, Y., Tabuchi, T., “Exposure to secondhand heated-tobacco-product aerosol may cause similar incidence of asthma attack and chest pain to secondhand cigarette exposure: the JASTIS 2019 study”, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2021;18(4):1766, doi: 10.3390/ijerph18041766.
0Uguna C.N., Snape C.E., “Should IQOS emissions be considered as smoke and harmful to health? A review of the chemical evidence”, ACS Omega, 2022;7(26):22111–24, doi: 10.1021/ acsomega.2c01527.
0Auer, R., Concha-Lozano, N., Jacot Sadowski, I., Cornuz, J., Berthet, A., “Heat-not-burn tobacco cigarettes: smoke by any other name”, JAMA Internal Medicine, 2017;177(7):1050–2, doi: 10.1001/ jamainternmed.2017.1419.
0Fernández, E., Ballbè, M., Sureda, X., Fu, M., Saltó, E., Martínez-Sánchez, J.M., “Particulate matter from electronic cigarettes and conventional cigarettes: a systematic review and observational study”, Current Environmental Health Reports, 2015;2(4):423–9, doi: 10.1007/s40572- 015-0072-x.
0Li, L., Lin, Y., Xia, T., Zhu, Y., “Effects of electronic cigarettes on indoor air quality and health”, Annual Review of Public Health, 2020;41(1):363–80, doi: 10.1146/annurev-publhealth-040119-094043.
0Hess, I., Lachireddy, K., Capon, A., “A systematic review of the health risks from passive exposure to electronic cigarette vapour”, Public Health Research & Practice, 2016;26(2).
0Borgini, A., Veronese, C., De Marco, C., Boffi, R., Tittarelli, A., Bertoldi, M. et al., “Particulate matter in aerosols produced by two last generation electronic cigarettes: a comparison in a real-world environment”, Pulmonology, 2021.
0“Exposure to aerosols from smoking-proxy electronic inhaling systems: a systematic review”, Barcelona: Unita de Control del Tabac, Institut Català d’Oncologia, 2016.
0Lerner, C.A., Sundar, I.K., Yao, H., Gerloff, J., Ossip, D.J., McIntosh, S. et al., “Vapors produced by electronic cigarettes and e-juices with flavorings induce toxicity, oxidative stress, and inflammatory response in lung epithelial cells and in mouse lung”, PLoS One, 2015;10(2):e0116732.
0Glantz, S.A., Nguyen, N. & Oliveira da Silva, A.L., 2024, “Population-Based Disease Odds for E-Cigarettes and Dual Use versus Cigarettes”, NEJM Evidence, 3(3), DOI: 10.1056/EVIDoa2300229.
0“Applying tobacco control measures to e-cigarettes, including the supply and demand reduction measures of the WHO FCTC” (blz. 3, https://cdn.who.int/media/docs/default-source/tobacco-hq/regulating-tobacco-products/ends-call-to-action.pdf?sfvrsn=ea4c4fdb_12&download=true , m.b.t. de Kaderovereenkomst van de Wereldgezondheidsorganisatie voor de bestrijding van tabaksgebruik (blz. 8, https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/42811/9241591013.pdf?sequence=1).
0SCHEER (Wetenschappelijk Comité voor gezondheids-, milieu- en opkomende risico’s), Opinion on electronic cigarettes, 16 april 2021.
0Werkdocument van de diensten van de Commissie bij de aanbeveling van de Raad betreffende rook- en aerosolenvrije omgevingen, ter vervanging van Aanbeveling 2009/C 296/02 van de Raad, [reference].
0Studie over rookvrije omgevingen en reclame voor tabaks- en aanverwante producten, 2021.
NL NL