Bijlagen bij COM(2005)94 - Groenboek ‘Demografische veranderingen: naar een nieuwe solidariteit tussen de generaties’ - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2005)94 - Groenboek ‘Demografische veranderingen: naar een nieuwe solidariteit tussen de generaties’. |
|---|---|
| document | COM(2005)94   |
| datum | 16 maart 2005 |
Vele onderdelen van het Gemeenschapsbeleid anticiperen sinds enkele jaren op de demografische veranderingen:
- De Europese werkgelegenheidsstrategie en het onderwijs- en beroepsopleidingsbeleid zorgen sinds enkele jaren voor beleid en inzet van betrokkenen om schooluitval te bestrijden en het initiële opleidingsniveau van jongeren te verhogen[16], maar ook voor bevordering van “actief ouder worden”, geleidelijke verhoging van de gemiddelde uittredingsleeftijd[17] en verbetering van de kwaliteit van de werkgelegenheid. Ook hier heeft de Unie de gestelde doelen nog lang niet bereikt.
- De hervorming van de socialebeschermingsstelsels. De gemeenschappelijke doelstellingen voor de hervorming van de pensioenstelsels die in 2001 zijn vastgesteld, pleiten voor blijvende solidariteit tussen de generaties en voor behoud van een evenwicht tussen het aantal gepensioneerden en het aantal werkenden. Deze benadering kan worden uitgewerkt wanneer de coördinatie van het nationale beleid wordt uitgebreid tot het beleid inzake gezondheidszorg en langdurige ouderenzorg. De Europese strategie voor sociale integratie bevat doelstellingen voor de bestrijding van armoede onder kinderen en in gezinnen.
- De naleving van het beginsel van gelijkheid tussen mannen en vrouwen en de inaanmerkingneming van dit beginsel bij alle beleidsonderdelen van de Unie (“gender mainstreaming”). De maatregelen om de combinatie van werk en gezin te bevorderen spelen een belangrijke rol bij de vergroting van de arbeidsparticipatie. Zo heeft de Europese Raad van Barcelona de lidstaten in 2002 opgeroepen de kinderopvangvoorzieningen te verbeteren. De sociale dialoog heeft geleid tot overeenkomsten betreffende vaderschapsverlof en deeltijdarbeid, die door middel van een richtlijn ten uitvoer zijn gelegd. Ondanks deze vorderingen zijn de resultaten nog altijd onvoldoende, zoals blijkt uit het geringe aantal mannen dat gebruikmaakt van vaderschapsverlof en het voortbestaan van belemmeringen die de toegang van vrouwen tot kwalitatief goede werkgelegenheid beperken.
- De bestrijding van discriminatie. Sinds 2000 is er een wettelijk kader voor alle vormen van discriminatie op het werk, dat de diversiteit bevordert.
- Ingevolge de “globale richtsnoeren voor het economisch beleid” moet de duurzaamheid van de groei worden versterkt door de staatsschuld terug te brengen en een gezond beleid te voeren. In het kader van het multilaterale toezicht op de uitvoering van deze richtsnoeren en van het stabiliteits- en groeipact wordt beoordeeld of de overheidsfinanciën op orde zijn. Het Comité voor de economische politiek heeft stappen gezet om de economische en budgettaire gevolgen van de vergrijzing op middellange en lange termijn te meten.
- Sinds enkele jaren wordt een gemeenschappelijke aanpak voor het immigratiebeleid ontwikkeld, die ook economische immigratie omvat.
- Het Europees Sociaal Fonds, dat de werkgelegenheidsstrategie ondersteunt, en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling bevorderen de ontwikkeling van kinderopvangvoorzieningen en een beter “leeftijdsbeleid” binnen bedrijven.
- Het kaderprogramma voor onderzoek steunt diverse projecten in verband met vergrijzing en demografische veranderingen, met name met betrekking tot klinisch onderzoek naar ouderdomsziekten en de gevolgen voor de gezondheidszorgsystemen. Het kaderprogramma financiert ook prospectieve studies naar demografische ontwikkelingen in Europa.
ANNEX 2
Graph 1: the European Union in the world 15
Graph 2: old age dependency 16
Graph 3: share of the youngest and the oldest in the European population 17
Graph 4: the ageing of the European population 18
Graph 5: size of the youngest (15-24) and oldest (55-64) working age groups 19
Graph 6: change in the median and average age in the EU-25 1950-2050 20
Graph 7: ageing patterns across the Union 21
Graph 8: trends in fertility 22
Graph 9:fertility trends in the EU between 1960 and 2003 23
Graph 10 & 11: trends in life expectancy at birth 24
Graphs 12 & 13: life expectancy at the age of 60 (1960-2002) 25
Graph 14: trends in net migration 26
GRAPH 1: THE EUROPEAN UNION IN THE WORLD
[pic]
Graph 1 shows that the share of the EU-25 in world population between 2000-2030 is likely to fall from 12 to 6%. Other regions are also affected. Africa is likely to become one of the new giants. The shares of India and Other Asia are also expected to rise. The increasing demographic size of these other regions could diminish Europe's influence in the world.
GRAPH 2: OLD AGE DEPENDENCY
[pic]
Graph 2 shows that old age dependency is going to be a global challenge over the next three decades with the exception of Africa. The pressure is going to be the highest in Japan and Europe. This means that the problem does not only exist in EU-25 and that all developed regions of the world are forced to redesign their policies and institutional arrangements in order to resolve the problems associated with ageing.
GRAPH 3: SHARE OF THE YOUNGEST AND THE OLDEST IN THE EUROPEAN POPULATION
[pic]
Graph 3 presents the shares of the two youngest and the two oldest age groups between 2000-2050 for Japan, USA and EU-25. In all three cases an important decline in the share of younger cohorts is observed while the share of the older cohorts has increased. The main implication of these trends is that the overall demand for care will increasingly have to shift from the young to the elderly. The only way to cope with this potentially huge increase in demand from old age groups is to develop active ageing policies.
GRAPH 4: THE AGEING OF THE EUROPEAN POPULATION
[pic]
Graph 4 shows that ageing is having an important effect on the age structure of the European population. As the baby boom generation moves through the age pyramid, older cohorts become more numerous than the younger ones. The total EU-25 population has grown from 350 million in 1950, to 418 million in 1975 to 450 million in 2000. In 2025, population is expected to grow to 470 million persons but after this, it is likely to decrease to 449 million in 2050. In other words, it will take two more decades before ageing starts to have a negative effect on the absolute size of the population. On the other hand the effect of ageing on the age composition comes at much earlier stage and is therefore of much importance for the labour market and the health and long-term care sector.
GRAPH 5: SIZE OF THE YOUNGEST (15-24) AND OLDEST (55-64) WORKING AGE GROUPS
[pic]
Graph 5 shows that around 2009 the size of the youngest cohort of the working age population will dive below the size of the oldest cohort. In 2050 there are expected to be 66 million persons of 55-64 and only 48 million of 15-24. This means that the working age population will start declining soon after 2010 and that the labour market will increasingly have to rely on older workers. The graph illustrates that it has become very urgent to improve the employability of our older workers in order to prepare our labour markets for the onset of ageing.
GRAPH 6: CHANGE IN THE MEDIAN AND AVERAGE AGE IN THE EU-25 1950-2050
[pic]
GRAPH 7: AGEING PATTERNS ACROSS THE UNION
[pic]The pattern of ageing is different across the Union. Graph 7 shows on a timeline the years at which the total population and the working age population in each of the Member States are expected to stop growing and start declining. All Member States will have to deal with ageing challenge but not at the same time and not to the same degree. The decline in the total population of the EU-25 is expected by 2025 and it will be preceded by a decline in the population of working age starting already in 2011.
GRAPH 8: TRENDS IN FERTILITY
[pic]
Graph 8 shows that in 1960 fertility in almost all Member States laid above the replacement level of 2.1 with a high margin, while today (2003) the rate has almost everywhere dropped well below replacement levels. What is also striking is the present gap in fertility between some of the new Member States and the rest of the EU. Most demographers expect that a catch up towards the average level in the EU-15 will be the most likely scenario.
GRAPH 9:FERTILITY TRENDS IN THE EU BETWEEN 1960 AND 2003
[pic]Graph 9 shows the different patterns of fertility decline in Europe. The drop in fertility took place firstly in Northern and Western Europe, and was followed by Southern Europe with almost a 10 year delay and with a 20 year delay for Central Europe. Despite these time lags fertility in Southern and Central Europe is today lower than in Western and Northern Europe. This means that the various parts of the EU are basically following the same transition albeit with important phase differences.
GRAPH 10 & 11: TRENDS IN LIFE EXPECTANCY AT BIRTH
[pic]
[pic]
Source: Eurostat
Important gains in life expectancy have been realised between 1960 and 2002, with the exception of men in the Baltic States. The graphs also show that the average life expectancy of women is 6 years higher than that of men. For the future, demographers expect that the difference in life expectancy between men and women will narrow and that life expectancy of men in the Baltic States will within a few decades improve towards the EU. The increase in life expectancies is the result of drops in the mortality of all age groups and is not limited to the very old.
GRAPHS 12 & 13: LIFE EXPECTANCY AT THE AGE OF 60 (1960-2002)[18]
[pic]
LV: decrease from 16,5 in 1970 tp 15,2 in 2002
SK: decrease from 16,6 in 1960 to 16,4 in 2002
Source: Eurostat
[pic]
According to graphs 12 and 13, life expectancy at the age of 60 between 1960 and 2002 has increased almost everywhere, except for men in Latvia and Slovakia. The differences at the age of 60 are smaller than at birth for both men and women. It is also clear that during this period the gap in life expectancy between men and women has further increased. Nevertheless the new baseline projection assumes that this gap, measured in terms of life at expectance at birth, will start to shrink from 6.3 years in 2002 to 5.2 in 2050.
GRAPH 14: TRENDS IN NET MIGRATION
Graph 14 demonstrates the growing importance of migration as a source of population growth. Furthermore, without migration our total population would have already started to decline. To the extent that migrants have higher fertility rates than the indigenous population, migration may boost the natural increase.
[pic]
Graph 14 also shows that in the past, Germany was always a favourite destination of migrants who often came from Eastern Europe. However, its position has recently been taken over by the UK, Italy and Spain. A large share of the recent migrants to Spain comes from Southern America whilst the UK and Ireland are also popular destinations for migrants coming from Asia. A large share of migration comes about as a result of family reunification.
[1] Basisscenario van de bevolkingsprognoses van Eurostat, voorlopige resultaten – december 2004.
[2] NUTS 2-regio’s. Bron: Derde verslag over de economische en sociale samenhang , februari 2004.
[3] Zie bijlage 1.
[4] Een Europa voor alle leeftijden - COM(1999) 221 van 25.5.1999; Het antwoord van Europa op de wereldwijde vergrijzing - COM(2002) 143 van 18.3.2002.
[5] Begrotingsartikel 25 04 01 - PB L 53 van 23.2.2004, Volume II, blz. II/1281.
[6] De verhouding tussen de bevolking van 0 tot 14 en meer dan 65 jaar enerzijds, en die van 15 tot 64 jaar anderzijds.
[7] Zie bijlage 2.
[8] In Spanje zou de bevolking tussen 2005 en 2030 met 5,7 % toenemen en tussen 2005 en 2050 met 0,8 % afnemen.
[9] Prognoses van de VN, 2002.
[10] Verslag van de Groep op hoog niveau over de toekomst van het sociaal beleid in een uitgebreide Europese Unie, mei 2004.
[11] COM(2004) 811 van 11.1.2005.
[12] Mededeling van de Commissie over immigratie, integratie en werkgelegenheid - COM(2003) 336.
[13] Dat wil zeggen een inkomen lager dan 60 % van het mediaan inkomen na overdrachten.
[14] Gezamenlijk verslag over integratie: http://europa.eu.int/comm/employment_social/soc-prot/soc-incl/joint_rep_en.htm.
[15] Tijdens de zitting van de Raad van 21 februari 2005 hebben de ministers van Jeugdzaken ingestemd met de benaming “Europees pact voor de jeugd”.
[16] Richtsnoer 4, Besluit van de Raad van 22 juli 2003 (PB L 197 van 5.8.2003, blz. 13).
[17] Richtsnoer 5.
[18] No 1960 figures exist for DE, CY, HU, MT, SI and FI.