Bijlagen bij COM(2005)636 - Nauwer partnerschap tussen de EU en Latijns Amerika - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2005)636 - Nauwer partnerschap tussen de EU en Latijns Amerika. |
|---|---|
| document | COM(2005)636   |
| datum | 8 december 2005 |
De EU die een gemeenschappelijke munt tot stand heeft weten te brengen en is uitgebreid tot 25 lidstaten, is de eerste buitenlandse investeerder in Latijns-Amerika geworden. Zij is de eerste fondsenverschaffer in de regio en de eerste handelspartner voor talrijke landen, met name die van de Mercosur. De politieke dialoog is dankzij de organisatie van drie topconferenties tussen de EU en Latijns-Amerika/Caraïben (Rio in 1999, Madrid in 2002 en Guadalajara in 2004) nog versterkt. De onderhavige mededeling dient tevens als grondslag voor de voorbereiding van de komende Topconferentie EU- Latijns-Amerika/Caraïben die in mei 2006 te Wenen plaats zal vinden.
De meeste landen van Latijns-Amerika hebben democratische systemen ingevoerd en een begin gemaakt met ambitieuze economische en sociale hervormingen. De regio beschikt over een enorm ontwikkelingspotentieel en speelt een toenemende rol op internationaal gebied. Zij staat evenwel voor grote uitdagingen, zoals mag blijken uit het recente rapport van de Verenigde Naties over de millenniumontwikkelingsdoelstellingen, terwijl de stabiliteit wordt bedreigd door diverse factoren die op termijn het biregionale partnerschap zouden kunnen beïnvloeden.
De EU kan evewel met al haar ervaring een bijdrage leveren aan een versterking van de stabiliteit en de veiligheid, en aan een duurzame ontwikkeling in Latijns-Amerika. Wij bevinden ons thans kort voor een nieuwe periode van communautaire hulpprogrammering die het mogelijk zou moeten maken aanzienlijke sommen voor de regio beschikbaar te stellen (de financiële vooruitzichten 2007-2013) en kort voor de aanstaande topconferentie EU-Latijns-Amerika/Caraïben die in mei 2006 te Wenen zal plaatsvinden. Binnenkort komen wij met de toekomstige associatieovereenkomsten met de subregio’s (Mercosur, Andespact en Midden-Amerika) en de overeenkomst voor economisch partnerschap met de landen van het Caraïbisch gebied aan het einde van een cyclus. Met haar ultraperifere regio’s is de Unie reeds in Latijns-Amerika aanwezig; het is van belang daarvan te profiteren om de samenwerking ervan met overig Latijns-Amerika en de Caraïben te verbeteren, met name door een betere coördinatie van de financiële instrumenten. Bovendien moeten wij rekening houden met nieuwe ontwikkelingen in het Latijns-Amerikaanse integratieproces. Er is dus alle reden om voor de toekomst enkele denksporen uit te zetten.
De Commissie wil duidelijk te kennen geven dat Europa belangstelling voor de regio heeft: er lijkt een ongefundeerde opvatting te bestaan dat de Unie zich te zeer bezighoudt met haar eigen uitbreiding, met haar naburige omgeving en met zorgwekkende gebeurtenissen elders ter wereld. Deze opvatting leidt ook tot de vraag naar de zichtbaarheid van de EU ter plekke, een gevolg van haar ingewikkelde structuren en actiemiddelen. De Commissie hecht eraan opnieuw te bevestigen dat de associatie met Latijns-Amerika niet louter een gegeven is, maar op pure noodzaak berust en zowel in het huidige tijdsbestek als in de toekomst in het belang van de beide regio’s is. Europa is zeker bereid zich meer met Latijns-Amerika in te laten maar verwacht wel dat dit op basis van wederkerigheid geschiedt.
Een dergelijke alliantie tussen de EU en Latijns-Amerika betreft evenzeer de landen in het Caraïbisch gebied, die bij het proces van de topconferenties EU-Latijns-Amerika/Caraïben zijn betrokken, en waarmee de EU in het kader van de achtereenvolgende overeenkomsten van Lomé en Cotonou reeds lang betrekkingen onderhoudt. De Commissie is voornemens hieraan een mededeling te wijden die zij begin 2006 zal goedkeuren.
In de bijlage bij dit document verschaft de Commissie bijzonderheden over de strategie die zij voorstaat om het partnerschap tussen de beide regio’s te versterken. Zij verzoekt de Raad en het Europees Parlement om aandacht voor deze presentatie van de strategie. De aanbevelingen volgen hieronder en worden in de bijlage uiteengezet.
I-2 Het partnerschap
De EU en Latijns-Amerika hebben zich er bij de Topconferentie van Rio toe verbonden een « biregionaal strategisch partnerschap » te ontwikkelen teneinde op politiek, economisch en cultureel gebied tot krachtige betrekkingen te komen. De redenen waarom dit partnerschap een nadere verdieping verdient worden meer in bijzonderheden in de bijlage uiteengezet.
De Commissie wil voor het partnerschap tussen de Unie en Latijns-Amerika dat momenteel voor talrijke uitdagingen staat, een nieuw elan. Doelstelling voor de komende jaren is om :
- een nauwer strategisch partnerschap tot stand te brengen via een netwerk van associatieovereenkomsten (daaronder ook de vrijhandelsovereenkomsten), dat alle landen van de regio omvat en kan bijdragen aan de integratie van de regio als geheel;
- waarachtige politieke dialogen te voeren die de invloed van de twee regio’s op internationaal vlak versterken;
- doelmatige sectoriële dialogen te ontwikkelen (bijvoorbeeld over sociale cohesie, of milieu) waarmee op duurzame wijze ongelijkheden kunnen worden verminderd en duurzame ontwikkeling kan worden bevorderd;
- bij te dragen aan de totstandbrenging van een stabiel en voorspelbaar kader dat de Latijns-Amerikaanse landen kan helpen meer Europese investeringen aan te trekken die op termijn de economische ontwikkeling zullen helpen;
- de hulp en de samenwerking beter aan de behoeften van de betrokken landen aan te passen;
- via onderwijs en cultuur meer wederzijds begrip te kweken.
Dit beleid vergt van beide zijden een voortdurend engagement en niet aflatende inspanningen.
I-3 De uitdagingen
De actiemiddelen van de Unie dienen aan de nieuwe Latijns-Amerikaanse situatie te zijn aangepast :
- de integratieprocessen die onze betrekkingen structuur verlenen ontwikkelen zich verder, zoals uit de recente oprichting van de Zuid-Amerikaanse Gemeenschap van Naties mag blijken;
- deze integratieprocessen zijn nog lang niet voltooid en zijn afhankelijk van de regio’s in een verschillend stadium;
- elk land van de regio heeft regionaal en internationaal zijn eigen doelstellingen op het gebied van de buitenlandse politiek;
- er zijn belangrijke actoren, zoals Brazilië en Mexico die met name vanwege hun rol op regionaal niveau, in aanmerking komen voor een speciale behandeling.
Het partnerschap tussen de EU en Latijns-Amerika staat voor de volgende uitdagingen (die in de bijlage meer in bijzonderheden worden uiteengezet) :
- het combineren van de krachten van de twee wereldspelers : er dient te worden nagedacht over de middelen om gezamenlijk de politieke dialoog tussen de twee regio’s te verbeteren, met als doelstelling om uiteindelijk internationaal meer invloed te krijgen.
- het stimuleren van het economische en het handelsverkeer op evenwichtige grondslag : voor het strategisch partnerschap is het van belang dat het handelsverkeer tussen de twee regio’s in stijgende lijn gaat. Ondanks een aanmerkelijke stijging van de handelsstromen en de investeringen tussen de beide regio's in de laatste 15 jaar, is hun groeipotentieel nog onvoldoende benut.
- Latijns-Amerika, een regio op weg naar bestendiging : om te voorkomen dat de stabiliteit van Latijns-Amerika op termijn gevaar loopt dient de EU de inspanningen van de regio te steunen, vooral wat betreft thema’s als sociale ongelijkheid, armoede en uitsluiting, migratie; democratisch goed bestuur; illegale drugs en georganiseerde misdaad, en het milieu.
- er moet meer rekening worden gehouden met de Latijns-Amerikaanse diversiteit. De Commissie is weliswaar voorstander van de integratie van de regio als geheel, maar acht ook de tijd gekomen om naast de tot op heden voorgestane benadering met bepaalde landen meer geïndividualiseerde betrekkingen tot stand te brengen in verband met specifieke beleidsthema’s en beter toegesneden dialogen op te zetten.
I-4 Voorstellen voor actie van de Commissie
De Commissie stelt voor:
(1) de politieke dialoog met de Latijns-Amerikaanse partners te intensiveren en deze gerichter te maken;
(2) een gunstig klimaat te scheppen voor handel en investeringen;
(3) de inspanningen te steunen die de landen in de regio leveren om bij te dragen aan stabiliteit en welvaart;
(4) meer samen te werken en meer wederzijds begrip te kweken.
I-4.1 De politieke dialoog intensiveren en gerichter maken
De politieke dialoog dient te worden versterkt om de standpunten van de twee regio’s over vraagstukken van gezamenlijk belang nader tot elkaar te brengen. De Commissie acht het vooral wenselijk dat de thema’s naar gelang van de gesprekspartners beter worden geïdentificeerd en meer op hen worden afgestemd : topconferenties, ministerbijeenkomsten (met de Groep van Rio, de subregionale groeperingen waaronder ook de Caraïben en de landen die een associatieovereenkomst hebben).
De Commissie beveelt aan:
- de politieke dialogen af te stemmen op de behoeften, in overleg met de betrokken gesprekspartners in Latijns-Amerika op biregionaal, bilateraal of subregionaal niveau, en de thema’s gericht te kiezen (zoals bijvoorbeeld de hervorming van de Verenigde Naties, vredeshandhaving, geschillenvoorkoming en de crisissituaties in enkele landen van de regio);
- een beperkt aantal gespreksthema’s uit te kiezen;
- ervoor te zorgen dat deze politieke dialogen worden voorbereid in bijeenkomsten van hoge ambtenaren (volgens de trojka-idee);
- ervoor te zorgen dat afhankelijk van de behoeften met enkele landen op geregelde basis informele bijeenkomsten voor een politieke dialoog worden gehouden op het niveau van hoge ambtenaren.
I-4.2 Een gunstig klimaat scheppen voor handel en investeringen
Een sterker strategisch partnerschap zou moeten bijdragen tot een gunstig klimaat voor economische uitwisselingen tussen de twee regio’s: voor Latijns-Amerika kan dit gaan in de vorm van technologieoverdracht, verbetering van de productiviteit, ontwikkeling van infrastructuur en diversificatie van afzetmarkten. De Unie heeft er harerzijds belang bij haar commerciële posities verder uit te bouwen en te consolideren en tevens een dynamisch investeringsbeleid na te streven.
De Commissie verbindt zich er in dit verband toe om verder te gaan met:
- de consolidatie van het multilaterale handelsstelsel;
- de verdieping van de bestaande associatieovereenkomsten, namelijk die met Mexico en Chili;
- het onderhandelen over associatie- en vrijhandelsovereenkomsten op biregionaal vlak;
- het faciliteren van de toegang voor de Latijns-Amerikaanse ondernemingen tot de Europese markt;
- een dialoog over de belemmeringen voor handelsverkeer en investeringen;
- een macro-economische dialoog ten behoeve van een grotere macro-economische stabiliteit, van levensbelang om handel en investeringen te bevorderen.
De Commissie is voornemens:
- de meest geavanceerde sectoren van Europa meer bij de ontwikkeling van de regio’s te betrekken, met name op basis van de initiatieven die met behulp van de kaderprogramma's op het gebied van onderzoek en technologische ontwikkeling plaats hebben gevonden;
- een gunstige omgeving voor Europese bedrijven in Latijns-Amerika te bevorderen door versterking van de dialoog over de regelgeving om tot gemeenschappelijke kaderwetgeving en normen te komen op gebieden als transport, energie, informatie- en communicatietechnologie, de voedselveiligheid en sanitaire en fytosanitaire aspecten.
I-4.3 Samen aan stabiliteit en welvaart bijdragen
1.4.3.1 Naar samenlevingen met meer solidariteit : een grotere sociale cohesie ten behoeve van allen bewerkstelligen
De EU en Latijns-Amerika zijn op de Topconferentie van Guadalajara overeengekomen dat sociale cohesie een gezamenlijke doelstelling is die centraal staat in hun betrekkingen. Tegen een achtergrond van mondialisering moet bevordering van de sociale cohesie leiden tot meer solidaire samenlevingen, waarbij iedereen (ook de allerarmsten) reële kansen krijgt op fundamentele rechten en op werkgelegenheid, om te profiteren van economische groei en sociale vooruitgang en om aldus volledig deel te nemen aan de samenleving.
De Commissie stelt voor om de doelstelling van sociale cohesie in alle acties die zij in het partnerschap met Latijns-Amerika onderneemt, voortdurend op coherente en concrete wijze te integreren. Dit betreft met name :
- het instellen van een specifieke dialoog over de sociale cohesie,
- het voorrang verlenen aan sociale cohesie in de ontwikkelingssamenwerking,
- het nog intensiever samenwerken met de internationale instellingen,
- het bevorderen van participatie van de betrokken actoren.
Voorts zou de Commissie steun moeten verlenen aan de (tweejaarlijkse) organisatie van een Forum voor sociale cohesie, om de behaalde resultaten uit te dragen. Dit Forum zou de openbare instanties, het maatschappelijk middenveld, de particuliere sector en de internationale organisaties moeten omvatten.
1.4.3. 2. Het versterken van een democratisch en goed bestuur met onder meer de instelling van een Euro-Latijns-Amerikaanse parlementaire vergadering
De Commissie wil de modernisering van het staatsapparaat in Latijns-Amerika blijven steunen :
- zij zal haar acties voor samenwerking intensiveren ter versterking van een goed bestuur en ten behoeve van het laten participeren van met name de armste burgers;
- zij zal het maatschappelijk middenveld bij haar acties betrekken en de betrokkenheid van de burgers (vooral de vrouwen) bij politieke projecten stimuleren, ook via de politieke partijen;
- zij zal de wens van het Europees Parlement steunen om een trans-Atlantische Euro-Latijns-Amerikaanse parlementaire vergadering in het leven te roepen.
1.4.3.3. Het versterken van de veiligheid, vooral het bestrijden van drugshandel door middel van een gedeelde verantwoordelijkheid
De EU heeft een strategie goedgekeurd[1] tegen het gebruik van, de productie van en de handel in illegale drugs voor de periode 2005-2012. De bestrijding van de handel in drugs en van andere vormen van misdaad impliceert tegelijkertijd een strijd tegen corruptie en het witwassen van geld.
De Commissie zal blijven streven naar een gedeelde verantwoordelijkheid binnen de internationale instanties en haar steun voor Latijns-Amerika bij de bestrijding van drugs voortzetten. Zij zal een goed financieel, fiscaal en justitieel bestuur stimuleren via financiële prikkels in het kader van overeenkomsten met de landen van Latijns-Amerika.
1.4.3.4. Het aanmoedigen van een krachtiger regionale integratie
- Integratieprocessen in Latijns-Amerika.
De regionale integratieprocessen hebben in de landen van Latijns-Amerika al belangrijke gevolgen gehad. Wat de inspanningen terzake door ontwikkelingslanden betreft, bevinden zij zich daarmee aan kop. Voor de Commissie heeft regionale integratie prioriteit bij de steun aan de ontwikkeling van Latijns-Amerika.
Bovendien lijkt de Commissie het moment gekomen voor een gedachtenwisseling met de Latijns-Amerikaanse partners over de gewenstheid van een strategie voor een regionale integratie die geheel Latijns-Amerika omvat. Deze strategie voor de lange termijn zou de huidige verbintenissen in de richting van subregionale integratie onverlet laten.
De Commissie wenst:
- haar steun te blijven geven aan alle verschillende processen van regionale integratie als sleutel voor de ontwikkeling van de regio;
- bij gelegenheid van de Topconferentie van Wenen na te gaan of de onderhandelingen over de associatie- en vrijhandelsovereenkomst met de Mercosur zo ver zijn gevorderd dat zij kunnen worden afgerond;
- op deze Topconferentie ook een balans van de bereikte vooruitgang op het gebied van regionale integratie in Midden-Amerika en in het Andespact op te maken en te bezien of aan de voorwaarden voor een snelle opening van de onderhandelingen over de associatie- en vrijhandelsovereenkomsten met deze twee regio’s is voldaan.
- Territoriale integratie en interconnectiviteit.
De veelvormige geografische configuratie van Latijns-Amerika vormt een hindernis voor de territoriale integratie ervan. Met doelmatiger infrastructuur zouden de commerciële prestaties van de Latijns-Amerikaanse exporteurs aanzienlijk toenemen. De Commissie wil de Europese en Latijns-Amerikaanse financiële instellingen ertoe aansporen de territoriale integratie te steunen door middel van de interconnectie van de infrastructuurnetwerken, met name op het gebied van energie, water, vervoer, telecommunicatie en onderzoek. In dit verband bestaat er ook alle aanleiding toe de interconnectiviteit met en binnen het Caraïbische gebied in aanmerking te nemen.
De Commissie biedt haar ervaringen met de interconnectiviteit van de infrastructuurnetwerken aan en roept de Europese Investeringsbank ertoe op om in het bestek van de toekomstige « Latijns-Amerikafaciliteit » bijstand te bieden.
1.4.3.5. Het begunstigen van duurzame ontwikkeling
Naar de opvatting van de Commissie hangt de welvaart van de Europese Unie, van Latijns-Amerika en van de Caraïben op de lange termijn voor een groot deel af van een goed beheer van hun natuurlijke hulpbronnen en hun vermogen een duurzame ontwikkeling van hun economie te bereiken.
De Commissie wil:
- een dialoog over de milieuaspecten van duurzame ontwikkeling aangaan;
- in de aanloop naar de topconferenties een vergadering van de ministers van Milieu beleggen;
- binnen de internationale instanties, inzonderheid over de klimaatveranderingen, een diepgaand overleg entameren.
1.4.3.6. Het gezamenlijk voorkomen van conflicten en het beheersen van crises
Met het gewicht van Europa en Latijns-Amerika in termen van diplomatieke presentie, economische en culturele banden en van ontwikkelingssamenwerking zouden de twee regio’s kunnen overwegen een politieke dialoog aan te gaan op het gebied van conflictpreventie en crisisbeheersing.
Op verzoek van de betrokken landen zou de EU actiever moeten zijn bij het voorkomen van conflicten en bij het beheer van crises in Latijns-Amerika. Zij zou :
- de overdracht van ervaringen terzake kunnen stimuleren;
- de inspanningen van de landen en de instanties in de regio kunnen steunen;
- een dialoog en gestructureerde samenwerking met de Organisatie van Amerikaanse Staten en met de Groep van Rio terzake kunnen opzetten;
- een beroep kunnen doen op het toekomstige instrument voor stabiliteit.
I-4.4 Meer samenwerken en meer wederzijds begrip kweken
I-4.4.1. Meer nadruk op samenwerking en ontwikkelingshulp
Het bestrijden van armoede staat centraal in het hulp- en samenwerkingsbeleid van de Commissie voor de periode 2007-2013.
In het kader van haar beleid van hulp en samenwerking voor 2007-2013 stelt de Commissie voor :
- zich te concentreren op prioriteiten (sociale cohesie en regionale integratie);
- het merendeel van de fondsen te besteden aan vermindering van de armoede in de landen met een gering inkomen (waaronder ook de armste landen uit de categorie met een gemiddeld inkomen);
- gerichte acties van wederzijds belang te verwezenlijken met de rijkere landen uit de categorie met een gemiddeld inkomen;
- de samenwerking op het gebied van subregionale integratie met de Mercosur, het Andespact en met Midden-Amerika voort te zetten;
- de regionale programmering voor geheel Latijns-Amerika te concentreren op sectoren van strategisch regionaal belang;
- in de toewijzing van de middelen het belang dat aan de regio wordt toegekend weer te geven.
De Commissie herhaalt de noodzaak om de coördinatie van de Europese hulp in het algemeen te vergroten en haar samenwerking in het bijzonder zichtbaarder te maken.
I-4.4.2. De specifieke taak van enkele actoren in de regio zichtbaar maken
De strategie voor een nauwer partnerschap tussen de Unie en Latijns-Amerika dient ook rekening te houden met het belang en de bijzondere rol van de grote landen in de regio. Dit betreft vooral Brazilië en Mexico.
De Commissie stelt voor speciale politieke dialogen aan te gaan met bepaalde landen van de regio die een bijzondere rol vervullen en haar samenwerkingsacties daaraan aan te passen.
I-4.4.3. Een « gezamenlijke ruimte voor hoger onderwijs van de EU en Latijns-Amerika/Caraïben » tot stand brengen
Zoals is voorgesteld op de Topconferentie van Guadalajara (2004), verleent de Commissie voorrang aan de totstandbrenging van een gezamenlijke ruimte voor hoger onderwijs van de EU en Latijns-Amerika/Caraïben. Haar doelstelling is in de periode 2007-2013 meer dan 4.000 studenten en docenten uit Latijns-Amerika aan de universiteiten van Europa op te nemen.
I-4.4.4. Verbetering van de zichtbaarheid van beide regio’s en berichtgeving over Europa
Uit bepaalde opiniepeilingen blijkt dat de EU in Latijns-Amerika tamelijk onbekend is[2]. Een vergelijkbare situatie bestaat in de meeste EU-landen ten aanzien van de landen van Latijns-Amerika. De twee regio’s dienen elkaar wederzijds dus beter te leren begrijpen. Over de acties die hun zichtbaarheid zouden verbeteren, met name op cultureel gebied, dient verder te worden nagedacht.
De Commissie wil de overdracht van deskundigheid en goede praktijken op het gebied van culturele samenwerking versterken, zowel tussen de landen van Latijns-Amerika als tussen die regio en de Europese Unie. Zij beveelt aan om elk jaar rond 9 mei (de Europese feestdag) in alle landen van Latijns-Amerika waar zij een vertegenwoordiging heeft in nauwe samenwerking met de ambassades van de lidstaten een « Europese week » te organiseren.
I-5 Topconferentie EU-Latijns-Amerika/Caraïben
Voor de topconferentie van Wenen van 12 mei 2006 lijkt het de Commissie dat de onderwerpen van de verklaring van Guadalajara – sociale cohesie, regionale integratie en multilateralisme – actueel blijven maar nog nadere invulling behoeven. De Commissie zou op deze top willen nagaan of de onderhandelingen over de associatieovereenkomst met de Mercosur zover zijn gevorderd dat ze kunnen worden afgerond. Deze top zal ook een goede gelegenheid zijn op basis van de conclusies en aanbevelingen van de werkgroep die de gezamenlijke evaluatie heeft verricht een balans op te maken van de vooruitgang die op het gebied van regionale integratie binnen het Andespact en in Midden-Amerika is bereikt en tevens na te gaan of aan de voorwaarden is voldaan om spoedig tot onderhandelingen voor de associatieovereenkomsten met deze twee regio’s over te gaan. Bovendien zal de Commissie daar de programmering van haar hulp en haar samenwerking voor de jaren 2007-2013 presenteren. Zij zal de sociale partners en het maatschappelijk middenveld ertoe aanmoedigen hun bijdrage aan de topbijeenkomst te leveren. Bijzondere aandacht zal zij daar hechten aan mondiale vraagstukken, met name aan de drugsbestrijding.
I- 6 Conclusies
De EU en Latijns-Amerika hebben zich in het afgelopen decennium ertoe verbonden hun betrekkingen aan de hand van een strategisch partnerschap te bestendigen. De Commissie doet in de onderhavige mededeling een reeks aanbevelingen waarvan de tenuitvoerlegging zal afhangen van de inzet van alle betrokken actoren. De Commissie verzoekt de Raad en het Parlement deze aanbevelingen te bezien in het licht van de uitgebreide uiteenzetting in de bijlage bij dit document. De Commissie is van mening dat hierover met de Latijns-Amerikaanse partners moet worden gesproken. Zij hoopt hiermee de aanzet te geven tot nader beraad en een debat over de middelen om de verbondenheid tussen de EU en Latijns-Amerika te versterken.
[1] Zie:http://europa.eu.int:8082/comm/external_relations/drugs/docs/strategy_05_12.pdf
[2] “European Union perception in Latin America”, Focus Eurolatino - CJD/Latinobarómetro – 2004 and 2005.