Bijlagen bij COM(2009)698 - Jaarverslag Sapard - 2008 SEC(2009)1715 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2009)698 - Jaarverslag Sapard - 2008 SEC(2009)1715. |
|---|---|
| document | COM(2009)698   |
| datum | 22 december 2009 |
5.1.1 Bulgarije
Uit de resultaten van de controles tijdens het controlebezoek van mei 2008 bleek dat bepaalde erkenningscriteria ten aanzien van het Bulgaarse Sapard-orgaan slecht waren uitgevoerd, namelijk de controles achteraf (beperkt tot de controle van het fysieke bestaan van de investeringen), de hoeveelheid personele middelen (zeer groot personeelsverloop) en de controlefuncties (met name de afdelingen “interne audit” en “fraude- en corruptiebestrijding”). De conformiteitsaspecten van deze missie worden in punt 5.3.1 van dit verslag besproken.
Na het controlebezoek is de Bulgaarse autoriteiten in juni 2008 schriftelijk verzocht een plan op te stellen om de tekortkomingen te verhelpen, en de Commissie te informeren over de uitvoering van dat plan. De Bulgaarse autoriteiten zijn ook geïnformeerd over de opschorting van de vergoeding door de Commissie voor drie belangrijke maatregelen totdat het actieplan naar behoren is uitgevoerd. Het verslag van de onafhankelijke auditautoriteit (Ernst and Young) dat door de Bulgaarse autoriteiten in november 2008 bij de Commissie is ingediend, bevestigde dat alle in het actieplan voorziene acties ten aanzien van zwakke punten op het gebied van erkenning waren uitgevoerd. In december heeft de nationale ordonnateur schriftelijk verklaard dat het actieplan was uitgevoerd; dit werd bevestigd door een onafhankelijke auditautoriteit. De diensten van DG Landbouw hebben na gedetailleerd onderzoek van het ontvangen auditverslag geconcludeerd dat aanzienlijke voortgang was geboekt, maar dat twee belangrijke acties slechts ten dele waren uitgevoerd, hetgeen door de onafhankelijke auditautoriteit werd bevestigd. Dit is in januari 2009 bij brief aan de Bulgaarse autoriteiten gerapporteerd. In die brief werd gesteld dat de Commissie, zodra deze resterende problemen naar behoren waren aangepakt en Bulgarije inspanningen zou blijven doen om in aansluiting op het actieplan de nieuwe controleprocedures in te voeren, zou overwegen de vergoeding van de gedeclareerde Sapard-uitgaven te hervatten.
Aangezien het actieplan eind 2008 nog niet volledig was uitgevoerd, bleef de vergoeding door de Commissie van de 11,4 miljoen euro aan gedeclareerde uitgaven voor de betrokken maatregelen, opgeschort. De vergoedingen aan Bulgarije zijn in september 2009 hervat.
5.1.2 Roemenië
In juni 2008 is ook een controlebezoek afgelegd aan Roemenië. Het doel van het bezoek was om redelijke zekerheid te verkrijgen over de naleving door de nationale ordonnateur, het nationaal fonds en het Sapard-orgaan van de voorwaarden en bepalingen van de meerjarenovereenkomsten voor de financiering, en om ervoor te zorgen dat de erkende en overgedragen procedures en structuren naar tevredenheid werken.
Tijdens de audit is aan het licht gekomen dat het internecontrolesysteem en verscheidene toewijzingscriteria ernstig tekortschoten en dat daardoor ernstige twijfels waren ontstaan over de efficiëntie van de controleprocedure inzake de toekenning van investeringssteun.
Naar aanleiding van deze bevindingen is de Roemeense autoriteiten begin juli 2008 schriftelijk verzocht een actieplan op te stellen om de geconstateerde tekortkomingen te verhelpen en om de Commissie daarover te informeren. In de brief werd benadrukt dat de nationale ordonnateur is voor de correcte uitvoering van herstelacties en dat een onafhankelijke auditautoriteit de correcte uitvoering moet bevestigen. In verband met de ernst van de bevindingen werd de nationale ordonnateur eveneens verzocht geen verzoeken om vergoeding van uitgaven bij de Commissie in te dienen, en betalingen aan eindbegunstigden stop te zetten totdat herstelmaatregelen waren uitgevoerd. Verder heeft DG Landbouw de vergoeding aan Roemenië van de gedeclareerde uitgaven voor alle maatregelen van het programma opgeschort.
DG Landbouw heeft Roemenië ook laten weten dat het hervatting van de vergoedingen zou overwegen zodra het bevestiging had ontvangen dat het actieplan naar behoren was uitgevoerd en dat dit door een onafhankelijke auditautoriteit was bevestigd.
Eind juli 2008 heeft Roemenië het actieplan ingediend. Bij brief van oktober 2008 hebben de Roemeense autoriteiten de diensten van de Commissie laten weten dat de betalingen aan de eindbegunstigden op 1 oktober 2008 waren hervat. Bij brief van november 2008 hebben de Roemeense autoriteiten de diensten van de Commissie laten weten dat zij het actieplan als uitgevoerd beschouwden. Deze beoordeling was gebaseerd op het rapport van de Roemeense Rekenkamer. Hoewel in het rapport over het algemeen positief werd geoordeeld over de doeltreffendheid van de ondernomen herstelacties, werden er niettemin een aantal tekortkomingen op het gebied van erkenning vastgesteld die nog niet in afdoende mate waren verholpen. Verder werden in het auditverslag de concrete door de Roemeense autoriteiten verrichte werkzaamheden en de met de uitvoering van het actieplan bereikte resultaten, met name ten aanzien van conformiteitsproblemen, niet systematisch omschreven en gestaafd.
De diensten van de Commissie hebben het verslag ook geanalyseerd om uit te maken of de Sapard-betalingen aan Roemenië op basis hiervan konden worden hervat. Het resultaat van deze analyse was dat ten aanzien van bepaalde problemen meer informatie nodig was over de reikwijdte van de door de Roemeense autoriteiten verrichte werkzaamheden. Dit betrof met name de vraag of ongeoorloofde procedures waren gevolgd voor projecten, waardoor deze een financieel risico vormden. Bovendien werd meer informatie gevraagd over uitgevoerde aanvullende controles in verband met investeringsprojecten en over de dekking en de inhoud van die controles, zowel op het niveau van het betaalorgaan als op dat van de auditautoriteit.
In december 2008 heeft Roemenië een brief met een aanvullende uitgavendeclaratie en een betalingsaanvraag over de periode tot en met 30 november 2008 toegezonden. Aangezien de Roemeense autoriteiten nog niet in de mogelijkheid waren om het onderliggende financiële risico te evalueren, is in de analyse van de Commissie de conclusie getrokken dat voor betaalde onderwerpen meer informatie nodig is. De betalingen zullen pas worden hervat indien de Roemeense autoriteiten afdoende gevolg geven aan dit verzoek om aanvullende informatie. Aangezien het actieplan eind 2008 nog niet volledig was uitgevoerd, bleef de vergoeding door de Commissie van de 141,5 miljoen euro aan gedeclareerde uitgaven nog opgeschort. De vergoedingen aan Roemenië zijn in juli 2009 hervat.
5.2 Boekhoudkundige goedkeuring van de rekeningen
Overeenkomstig Verordening (EG) nr. 2222/2000 moet de Commissie de rekening(en) van de in de kandidaat-lidstaten opgerichte Sapard-agentschappen goedkeuren.
Op basis daarvan heeft de Commissie op 30 september 2008 een besluit ter goedkeuring van de rekeningen van Bulgarije en Kroatië genomen. Omdat de Roemenië gevraagde aanvullende informatie nog niet was ontvangen en onderzocht, kon op dat moment nog geen besluit inzake de goedkeuring van de rekeningen betreffende dat land worden genomen.
5.3 Conformiteitsgoedkeuring
In 2008 heeft de eenheid van DG Landbouw die zich bezighoudt met de controle van de uitgaven in het kader van Sapard, twee conformiteitsonderzoeken ter plaatse uitgevoerd, één in Bulgarije en één in Roemenië.
5.3.1 Bulgarije
In het licht van de gevallen van vermeende fraude die OLAF aan het licht heeft gebracht, heeft in mei 2008 een controlebezoek aan Bulgarije plaatsgevonden om te beoordelen of de gevallen van vermeende fraude samenhangen met systemische tekortkomingen van de controle. De uitgevoerde conformiteitscontrole was met name gericht op de volgende maatregelen: “ Investeringen in landbouwbedrijven ”, “ verwerking en afzet van landbouw- en visserijproducten ”, “ diversifiëring van de economische bedrijvigheid en alternatieve bronnen van inkomsten ” en “ontwikkeling en verbetering van de infrastructuur op het platteland”.
Met name zijn controles uitgevoerd om zekerheid te verkrijgen dat het controlestelsel overeenkomstig de erkende procedures was ingevoerd en dat de controles overeenkomstig de vereiste normen werden uitgevoerd. Bij de audit zijn ernstige tekortkomingen aan het licht gekomen, hetgeen DG Landbouw er toe heeft gebracht zijn betalingen aan Bulgarije voor de maatregelen “ Investeringen in landbouwbedrijven ”, “ Verwerking en afzet van landbouw- en visserijproducten ” waaronder de submaatregel “ groothandelsmarkten ”, en “ ontwikkeling en diversifiëring van economische bedrijvigheid ” op te schorten (in juni 2008 schriftelijk meegedeeld), met name vanwege niet-naleving van de aanbestedingsregels bij de aanvaarding van contracten in het kader van Sapard. Deze maatregelen vertegenwoordigden ongeveer 80% van het totale bedrag dat aan het programma is toegewezen. De gevonden tekortkomingen resulteerden in de reeds genoemde opschorting van de betalingen door de Commissie (zie 5.1.1).
5.3.2 Roemenië
Behalve het controlebezoek dat in juni 2008 aan Roemenië is gebracht, is daar in september 2008 ook een conformiteitscontrole uitgevoerd; het doel daarvan was om ervoor te zorgen dat het beheer, de controle en de sanctieprocedures die in Roemenië waren ingesteld in verband met sommige van de erkende maatregelen van het Sapard-programma, nl. “ verbetering van de structuren voor kwaliteits-, veterinaire en fytosanitaire controles en voor de bescherming van de kwaliteit van levensmiddelen en de consument ”, “ investeringen in landbouwbedrijven ”, “ landbouwproductiemethoden die zijn ontwikkeld met het oog op milieubescherming en landschapsbehoud ” en “ bosbouw ”, in overeenstemming waren met het bepaalde in de betrokken meerjarenovereenkomsten voor de financiering. De voornaamste bevindingen betroffen de doelmatigheid van de procedure voor aanbesteding in de particuliere sector, inconsequenties ten aanzien van de procedures voor overheidsopdrachten, het toezicht door het Sapard-orgaan op centraal niveau en het bewijs en de documentatie van de uitgevoerde controles ter plaatse.
De uitkomst van de conformiteitscontroles, zoals de mogelijkheid van financiële correcties op de betrokken uitgaven, wordt aan het einde van de procedures voor de goedkeuring van de rekeningen nader bekeken.
5.4 Werkzaamheden in verband met de door de Europese Rekenkamer verrichte controles
Voor de doeleinden van de betrouwbaarheidsverklaring over 2007 (DAS 2007) omvatte de audit van de Europese Rekenkamer een herziening van de procedure voor de goedkeuring van de rekeningen ten aanzien van Roemenië en Bulgarije. Verder omvatte de controle door de Rekenkamer een herziening van de procedure van de Commissie voor de conformiteitsgoedkeuring voor diezelfde twee landen. Naar aanleiding van deze tweede herziening heeft de Europese Rekenkamer opgemerkt dat bij de conformiteitsaudit in Roemenië geen aandacht werd besteed aan een risicogebied in verband met de naleving van de regels voor de plaatsing van overheidsopdrachten (de zogenaamde “instructie nr. 104”). De diensten van de Commissie hebben het werk van de Rekenkamer en ook de antwoorden van de lidstaten onderzocht, en hebben een nader onderzoek ingesteld naar sommige van de problemen die in Roemenië en Bulgarije aan de orde waren gesteld.
5.5 Onregelmatigheden
In 2008 heeft OLAF 230 eerste kennisgevingen en 632 bijgewerkte mededelingen ontvangen over onregelmatigheden die op grond van alle Sapard-programma’s waren gevonden (876 over de hele periode 2003-2008)[7].
Het aantal meldingen nam met 8% toe ten opzichte van 2007. Er zijn verschillende mogelijke verklaringen voor deze verandering. Kroatië is pas in 2008 begonnen met het rapporteren van onregelmatigheden in het kader van Sapard. Polen en Hongarije hebben nieuwe onregelmatigheden ontdekt als gevolg van de controles achteraf, na de eindbetalingen aan de begunstigden. Roemenië heeft tweemaal zoveel gevallen gerapporteerd als in 2007.
De grootste aantallen meldingen kwamen uit Roemenië, Bulgarije en Polen. Er is een toename te constateren van het aantal onregelmatigheden dat in vergelijking met 2007 in Bulgarije, Hongarije, Litouwen, Letland, Polen en Roemenië is geconstateerd. Er is een daling geconstateerd in Tsjechië, Slovenië en Slowakije.
De financiële bijdrage van de Gemeenschap in het kader van het Sapard-programma die daarmee gemoeid is, is in vergelijking met 2007 met 334% toegenomen, en het terug te vorderen bedrag is met 294% gestegen. Na afloop van de eindbetalingen is blijkbaar nog een aantal onregelmatigheden geconstateerd die hebben geleid tot volledige terugvordering van het vastgelegde bedrag.
Gevallen waarin een verdenking van fraude bestond zijn alleen door Bulgarije, Roemenië en Kroatië gerapporteerd. Over 2008 maken zij 71% van alle gevallen in Bulgarije uit, 50% van de gevallen in Kroatië en 6% van de gevallen in Roemenië.
In 2008 zijn het vaakst onregelmatigheden geconstateerd aan de hand van de volgende methoden: "nationale administratieve of financiële controle”, “controle ter plaatse van de bereikte resultaten”, “klokkenluiders” en “controle van documenten”. Dezelfde tendens is in 2007 waargenomen, maar het fenomeen “klokkenluiders” is een nieuw belangrijk element en betreft gevallen die door Bulgarije zijn gemeld.
De meest voorkomende soorten onregelmatigheden in 2008 waren “aangegane verbintenissen niet nagekomen” (23% van de gevallen), “vervalste bewijsstukken” (19%) en “andere verordeningen / contractuele voorwaarden niet nagekomen” (eveneens 19%). De grootste toename in vergelijking met 2007 is geconstateerd voor het aandeel gevallen waarbij sprake was van “vervalste bewijsstukken”, namelijk van 4% tot 19%. De meeste van die gevallen worden door Bulgarije gerapporteerd.
6. SAMENWERKING MET INTERNATIONALE ORGANISATIES
In de afgelopen jaren heeft de Europese Commissie haar samenwerking met internationale financiële instellingen op het gebied van pretoetredingssteun voor plattelandsontwikkeling steeds verder ontwikkeld. Dit heeft geleid tot een beter begrip van de wijze waarop Sapard functioneert, en van de gebieden waarop de internationale financiële instellingen en de diensten van de Commissie in dit verband zouden kunnen samenwerken. De aanpak die in het kader van Sapard is vastgesteld, wordt nu in het kader van de afdeling plattelandsontwikkeling van IPA toegepast.
[1] De bijlagen A en B bevatten een horizontaal overzicht.
[2] Tsjechië, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slowakije en Slovenië.
[3] Voorfinanciering en vergoeding van verrichte uitgaven voor alle landen.
[4] Bijlage C bevat informatie per land.
[5] Bijlage D.
[6] Bijlage E.
[7] Bijlage F.