Bijlagen bij COM(2010)567 - Jaarverslag sapard - 2009 - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2010)567 - Jaarverslag sapard - 2009. |
|---|---|
| document | COM(2010)567   |
| datum | 18 oktober 2010 |
4.2 Actieplannen en hervatting van de vergoedingen aan Bulgarije en Roemenië in 2009
Zoals vermeld in het Sapard-jaarverslag over 2008 werden de nationale autoriteiten van Bulgarije en Roemenië, naar aanleiding van de resultaten van de controlebezoeken die in 2008 aan die twee landen zijn afgelegd, bij brieven die in juni, respectievelijk juli 2008 zijn verstuurd, verzocht een actieplan op te stellen om de tekortkomingen bij de controle te verhelpen en de Commissie te informeren over de uitvoering van dat plan. Die landen werden er ook van in kennis gesteld dat de Commissie de vergoedingen voor gedeclareerde uitgaven had opgeschort (in het geval van Bulgarije, voor drie belangrijke maatregelen en, wat Roemenië betreft, voor alle maatregelen) totdat hun actieplannen naar behoren zouden zijn uitgevoerd.
In 2009 is de Commissie nauw blijven toezien op de uitvoering van de actieplannen. Zij heeft de verstrekte aanvullende informatie onderzocht en hieruit bleek dat de extra werkzaamheden waarom zij het Sapard-orgaan en de auditautoriteit had verzocht, op de overeengekomen wijze waren uitgevoerd en gerapporteerd. Zij heeft om verdere gegevens verzocht en op basis daarvan en van de conclusie van de onafhankelijke auditautoriteiten dat de actieplannen waren uitgevoerd, is de vergoeding van de gedeclareerde uitgaven aan Roemenië en Bulgarije respectievelijk in juli en september 2009 hervat. Voor nadere gegevens: zie onderstaand punt 4.4.
4.3 Beschikkingen betreffende de goedkeuring van de rekeningen
Overeenkomstig Verordening (EG) nr. 2222/2000 moet de Commissie de rekening(en) van de in de kandidaat-lidstaten opgerichte Sapard-organen goedkeuren. Op basis daarvan heeft de Commissie op 30 september 2009 een beschikking gegeven waarin de rekeningen van Kroatië van 2008 werden goedgekeurd.
Omdat de aan Roemenië en Bulgarije gevraagde aanvullende informatie nog niet was ontvangen en onderzocht, kon in dat stadium voor die landen nog geen beschikking betreffende de goedkeuring van de rekeningen voor het boekjaar 2008 worden gegeven. Hierbij wordt erop gewezen dat de beschikking betreffende de goedkeuring van de rekeningen voor de rekeningen van 2007 van Roemenië om soortgelijke redenen nog steeds niet gegeven is.
4.4 Conformiteitsgoedkeuring
In 2009 heeft de Commissie, om de uitgaven in het kader van Sapard te controleren, twee conformiteitsonderzoeken verricht, één in Roemenië in november en één in Bulgarije in december.
Tijdens deze controlebezoeken is het nieuwe beheers- controle- en sanctiesysteem voor de betrokken, in het kader van Sapard gefinancierde maatregelen onderzocht. Daarbij is ook gekeken naar de uitvoering van de actieplannen voor de betrokken maatregelen en is geconcludeerd dat het beheers-, controle- en sanctiesysteem is verbeterd ten opzichte van het verleden en dat het actieplan is uitgevoerd. Bij de controlebezoeken zijn evenwel andere tekortkomingen aan het licht gekomen, zowel wat betreft de administratieve controles als de controles ter plaatse.
4.4.1 Roemenië
Voor Roemenië was de uitgevoerde conformiteitscontrole met name gericht op de volgende maatregelen: “ Verwerking en afzet van landbouw- en visserijproducten ”, “ Ontwikkeling en verbetering van de infrastructuur op het platteland ”, “ Investeringen in landbouwbedrijven ” en “ Diversifiëring van de economische bedrijvigheid ”. Voorts werd op de uitvoering van het actieplan, waarom bij de Roemeense autoriteiten werd verzocht, toezicht gehouden door voor de geselecteerde maatregelen dossiers te verifiëren en controles ter plaatse uit te voeren en door andere tests te verrichten. Met name zijn controles uitgevoerd om zekerheid te verkrijgen dat het controlesysteem overeenkomstig de erkende procedures was ingevoerd en dat de controles overeenkomstig de opgelegde normen werden verricht.
De belangrijkste resultaten hadden betrekking op de controles ter plaatse die het Sapard-orgaan als onderdeel van zijn toezicht verricht, op de bewijsstukken en de documentatie in de controleverslagen met betrekking tot uitgevoerde metingen en op het beheer van de database met referentieprijzen.
4.4.2 Bulgarije
Voor Bulgarije was de uitgevoerde conformiteitscontrole met name gericht op de volgende maatregelen: “ Investeringen in landbouwbedrijven ”, “ Verwerking en afzet van landbouw- en visserijproducten ”, “ Diversifiëring van de economische bedrijvigheid en alternatieve bronnen van inkomsten ”, “ Dorpsvernieuwing en –ontwikkeling ”, “ Bescherming en instandhouding van het landelijke erfgoed en van culturele tradities ” en “ Ontwikkeling en verbetering van de infrastructuur op het platteland ”. Voorts werd op de uitvoering van het actieplan, waarom bij de Bulgaarse autoriteiten werd verzocht, toezicht gehouden door voor de geselecteerde maatregelen bestanden te verifiëren en controles ter plaatse uit te voeren en door andere tests te verrichten.
De belangrijkste resultaten hadden betrekking op het gebrek, in de checklist voor controles ter plaatse, aan aanwijzingen betreffende de wijze waarop sommige metingen zijn uitgevoerd, en op het gebrek aan documentatie in de controleverslagen.
De uitkomst van de conformiteitscontroles, zoals de mogelijkheid om op de betrokken uitgaven financiële correcties toe te passen, wordt aan het einde van de procedures voor de goedkeuring van de rekeningen nader bekeken.
4.5 Gegevens over onregelmatigheden en fraude
De verplichting ontdekte onregelmatigheden te melden is opgenomen in afdeling F van de meerjarenovereenkomst voor de financiering die met de begunstigde landen is gesloten.
In 2009 heeft OLAF 367 eerste kennisgevingen en 667 bijgewerkte mededelingen ontvangen over onregelmatigheden die in het kader van de Sapard-programma’s van negen lidstaten en van kandidaat-lidstaat Kroatië waren geconstateerd[9].
Het aantal meldingen is met 59% gestegen ten opzichte van 2008. De grootste aantallen meldingen kwamen uit Bulgarije, Roemenië en Polen. Met betrekking tot het melden tekenen zich veranderende tendensen af. Bulgarije laat een stijging optekenen van het aantal gemelde gevallen (van 56 in 2008 naar 250 in 2009) en wat Polen betreft, is er een kleine toename van 2%. Voor Roemenië daarentegen laten de cijfers een daling met 42% zien, voor Hongarije een daling met 36%, en Kroatië heeft geen enkel nieuw geval gemeld.
Het bedrag van de in het kader van de Sapard-programma’s verleende financiële bijdrage van de EU waarmee blijkens de meldingen van 2009 een onregelmatigheid is begaan, is in vergelijking met 2008 met 103% toegenomen, en het terug te vorderen bedrag met 139%. Het hoogste terug te vorderen bedrag heeft betrekking op Bulgarije.
Gevallen waarin een verdenking van fraude bestond, zijn alleen door Bulgarije, Roemenië, Hongarije en Polen gerapporteerd. Voor 2009 maken die 77% van alle gevallen in Bulgarije uit, 14% van de gevallen in Hongarije, 5% van de gevallen in Roemenië en 2% van de gevallen in Polen.
In 2009 zijn het vaakst onregelmatigheden geconstateerd aan de hand van de volgende methoden: “audit” (21% van de gevallen), “controle van de documenten” (15%), “nationale administratieve of financiële controle” (15%) en “samenwerking tussen de diensten” (11%).
De meest voorkomende soorten onregelmatigheden in 2009 waren “vervalste bewijsstukken” (29% van de gevallen), “andere verordeningen / contractuele voorwaarden niet nagekomen” (13%) en “overtreding van de regels inzake de plaatsing van overheidsopdrachten” (11%). De grootste toename in vergelijking met 2008 is geconstateerd voor het aandeel gevallen waarbij sprake was van “vervalste bewijsstukken”, namelijk van 18% tot 29%. Al die gevallen zijn door Bulgarije gemeld.
In 2009 is OLAF doorgegaan met het onderzoek van ernstige gevallen van fraude en onregelmatigheden in het kader van de Sapard-maatregel “ Verwerking en afzet van landbouw- en visserijproducten ”, zowel in Bulgarije als in Roemenië. De onderzoeken van OLAF hebben duidelijke bewijzen aan het licht gebracht van systematische fraude in tal van uit Sapard gefinancierde projecten. Deze bewijzen zijn aan de respectieve gerechtelijke instanties en betaalorganen overgelegd voor passende actie (gerechtelijk onderzoek en financiële terugvordering).
Eind 2009 liepen nog steeds onderzoeken van OLAF in tal van uit Sapard-middelen gefinancierde projecten in Bulgarije en Roemenië en dat aantal bleef stijgen.
5. OVERGANG NAAR PROGRAMMA’S VOOR PLATTELANDSONTWIKKELING EN HET INSTRUMENT VOOR PRETOETREDINGSSTEUN (IPA)
Bij Verordening (EG) nr. 447/2004 van de Commissie zijn regels vastgesteld om de overgang te vergemakkelijken van de steunverlening in het kader van Sapard naar de financiering, na toetreding, uit het Europees Oriëntatie- en Garantiefonds voor de Landbouw (EOGFL), afdeling Garantie. Na hun toetreding in 2004 tot de EU konden de betrokken nieuwe lidstaten, zodra zij waren gestopt met het aangaan van contractuele verplichtingen jegens eindbegunstigden in het kader van Sapard, de betalingen voor projecten waarvoor de Sapard-kredieten waren uitgeput of ontoereikend waren, integreren in de programmering van de plattelandsontwikkeling voor de periode 2004-2006. Alle landen, behalve Estland en Letland, hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.
Krachtens Verordening (EG) nr. 248/2007 van de Commissie kunnen uitstaande meerjarenverbintenissen in het kader van de Sapard-programma’s van Bulgarije en Roemenië met betrekking tot bebossing, producentengroeperingen of agromilieuregelingen worden gedekt in het kader van de programma's voor plattelandsontwikkeling voor de periode 2007-2013 en worden gefinancierd uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO).
Op 25 februari 2008 is verdere pretoetredingssteun voor de periode 2007 tot en met 2013 toegekend, toen de Commissie in het kader van component V van IPA het programma voor landbouw en plattelandsontwikkeling van Kroatië goedkeurde.
6. TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGEN
Hoewel alle Sapard-programma’s zijn uitgevoerd, de eindsaldo’s van acht nieuwe lidstaten zijn betaald of teruggevorderd en de Commissie de verzoeken om betaling van de eindsaldo’s van Bulgarije, Roemenië en Kroatië heeft ontvangen, zijn er evenementen en acties met betrekking tot Sapard die ook na 2009 nog doorlopen. Enkele daarvan kunnen hier worden vermeld:
- het eindsaldo voor de Sapard-programma’s van Bulgarije, Roemenië en Kroatië kan overeenkomstig artikel 9 van Verordening (EG) nr. 248/2007 van 8 maart 2007 slechts worden vereffend als:
- bij de Commissie een gecertificeerde staat van de uitgaven is ingediend,
- het eindverslag over de uitvoering bij de Commissie is ingediend en door haar is goedgekeurd,
- de beschikking inzake de goedkeuring van de rekeningen is gegeven.
- Volgens de meerjarenovereenkomsten voor de financiering moeten de acht begunstigde Sapard-landen die in 2004 tot de EU zijn toegetreden, nog gedurende vijf jaar na de betaling van het eindsaldo van het project nagaan of de projecten niet wezenlijk zijn gewijzigd, en de schulden in de debiteurenadministratie registreren tot alle schulden zijn geïnd of aan het einde van het tweede jaar na de registratie ervan als oninbaar zijn afgeschreven. Geïnde en als oninbaar afgeschreven bedragen moeten aan de Commissie worden gemeld en kunnen door haar worden teruggevorderd. In dit verband is een procedure ingesteld voor de jaarlijkse rapportering tussen de Commissie en de acht landen waarvoor het eindsaldo reeds is vereffend.
7. CONCLUSIES EN BEOORDELING VAN DE VERWEZENLIJKING VAN DE DOELSTELLINGEN
De beoordeling van het totale effect van het Sapard-instrument in verhouding tot de doelstellingen daarvan in de tien begunstigde landen is in detail besproken in de vorige Sapard-jaarverslagen.
In grote lijnen blijkt daaruit dat de verschillende maatregelen die in het kader van Sapard werden gefinancierd, bijdragen aan de duurzame economische ontwikkeling, aan de verbetering van het milieu en de levensomstandigheden, aan de plattelandsinfrastructuur en aan het scheppen van banen in plattelandsgebieden. Investeringen op landbouwbedrijven en in de voedingsindustrie hebben de landbouwsector geholpen om zich op de toetreding tot de EU voor te bereiden en hebben met name bijgedragen tot het halen van de EU-normen.
De ervaring die bij de uitvoering van de maatregelen in het kader van het Sapard-programma is opgedaan en de voor die uitvoering opgerichte structuren zijn in de periode na de toetreding aangewend bij de voorbereiding van de programma's voor plattelandsontwikkeling die uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en het Europees Landbouw- en Garantiefonds worden gefinancierd, en bij de voorbereiding van het IPARD-programma voor Kroatië.
In 2009 zijn evaluaties achteraf uitgevoerd voor de acht programma’s die reeds zijn afgesloten.
Samengevat blijkt uit deze evaluaties dat de Sapard-middelen voor pretoetreding die zijn aangewend voor maatregelen betreffende investeringen in de landbouw en de verwerking, vrij efficiënt zijn geweest en meer tot de verbetering van de concurrentiepositie en het inkomen hebben bijgedragen op het individuele niveau van de begunstigden dan op het niveau van de sector, waar de effecten maar matig zijn gezien de beperkte omvang van de Sapard-begroting.
Het effect op de plattelandseconomieën blijkt meestal significant te zijn op het plaatselijke niveau van de microgemeenschappen. Door de relatief kleine omvang van het ter beschikking staande budget kon Sapard geen groter effect op regionaal en nationaal niveau sorteren.
Doordat slechts een klein deel van het budget naar de maatregel “Diversifiëring van de economische bedrijvigheid” is gegaan, heeft Sapard de afhankelijkheid van de landbouw in de plattelandsgebieden niet significant verminderd.
Daarnaast is in de evaluaties ook bevestigd dat Sapard een positief effect had op de oprichting van de institutionele structuren voor het beheer en de controle van de EU-middelen, op het creëren en instandhouden van banen, op de technologische modernisering en, onrechtstreeks, op de invoering van milieuvriendelijke technologieën.
In het tweede semester van 2010 zal de laatste hand worden gelegd aan een horizontale beoordeling, in de vorm van een syntheseverslag, van de evaluaties achteraf van de acht reeds afgesloten programma’s. Na de afsluiting en de opstelling van de evaluaties achteraf van de programma’s in Bulgarije, Roemenië en Kroatië zal een soortgelijke beoordeling worden gemaakt.
[1] Zie bijlage A.
[2] Tsjechië (CZ), Estland (EE), Hongarije (HU), Letland (LV), Litouwen (LT), Polen (PL), Slowakije (SK) en Slovenië (SI).
[3] Voorfinanciering en vergoeding van verrichte uitgaven.
[4] Zie bijlage A, tabel 3, voor informatie over de financiële uitvoering per land.
[5] Zie bijlage B voor het aantal projecten waarvoor contracten zijn gesloten en voor de aan eindbegunstigden verrichte betalingen (gegevens per land).
[6] Zie bijlage C voor informatie over de tenuitvoerlegging voor Roemenië, Bulgarije en Kroatië.
[7] Zie bijlage D.
[8] Zie bijlage E.
[9] Zie bijlage F. Deze cijfers hebben slechts betrekking op drie verslagkwartalen van 2009.