Bijlagen bij COM(2012)600 - De grootste uitdagingen in 2012-2013 voor de strategie voor de uitbreiding - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2012)600 - De grootste uitdagingen in 2012-2013 voor de strategie voor de uitbreiding. |
|---|---|
| document | COM(2012)600   |
| datum | 10 oktober 2012 |
Conclusies inzake Montenegro, de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië, Servië, Albanië, Bosnië en Herzegovina, Turkije en IJsland
Montenegro
Montenegro voldoet in voldoende mate aan de politieke criteria voor lidmaatschap van de EU. Kader en beleid op wetgevend en institutioneel gebied zijn verbeterd om de werking van het parlement, het gerechtelijke stelsel, de corruptiebestrijding, de mensenrechten en de bescherming van minderheden te versterken. De hervorming van de grondwet en het openbaar bestuur zijn voortgezet. De staat van dienst in verband met rechtshandhaving werd verder ontwikkeld. Op het gebied van de rechtsstaat dienen de inspanningen te worden voortgezet, meer bepaald om de aan de gang zijnde herziening van de grondwet tot een goed einde te brengen met het oog op de versterking van een onafhankelijk rechtsstelsel en de verdere tenuitvoerlegging, met name in verband met de strijd tegen corruptie en de georganiseerde misdaad. Montenegro heeft verder een constructieve rol in de regio gespeeld en verder zijn internationale verplichtingen en de voorwaarden van het stabilisatie- en associatieproces gerespecteerd.
Wat betreft democratie en de rechtsstaat heeft Montenegro vooruitgang geboekt met de versterking van de wetgevende en controlerende rol van het parlement, met inbegrip van rechtsstaat-kwesties. De tenuitvoerlegging van de recent goedgekeurde kieswetgeving is aangevat en de administratieve en deskundigen-capaciteit van het parlement werd versterkt. De transparantie is verbeterd en er werden autonome commissies over Europese integratie en corruptiebestrijding opgezet. De inspanningen om de wetgevende en controlerende capaciteit van het parlement te versterken, dienen te worden voortgezet.
De beleidsvorming door de regering is verder verbeterd. De structuren voor de toetredingsonderhandelingen worden geleidelijk aan opgezet en daarin zijn de maatschappelijke organisaties vertegenwoordigd. De administratieve capaciteit voor de coördinatie van de Europese integratie, met inbegrip van financiële steun, moet verder worden versterkt om te voldoen aan de voorwaarden van de toetredingsonderhandelingen. De algemene capaciteit van de ministeries om wetgeving en effectbeoordelingen van hoge kwaliteit te produceren, moet worden gestimuleerd. Wat lokaal bestuur betreft, zijn verdere inspanningen nodig om de recente wetgeving ten uitvoer te leggen en een transparant, doeltreffend en verantwoordingsplichtig bestuur te vestigen.
Montenegro heeft verdere stappen gezet voor een hervorming van de openbare administratie. Het wettelijke kader en de tenuitvoerlegging van de recente wetgeving moeten worden verbeterd op een financieel haalbare manier en met adequate verificatiemechanismen. De capaciteit van de ombudsman werd versterkt, maar dient nog verder te worden verbeterd.
Er is enige vooruitgang geboekt met betrekking tot het rechtsstelsel. De tenuitvoerlegging van de recent goedgekeurde wetgeving is aangevat. Er is vooruitgang geboekt met de publicatie van vonnissen en het wegwerken van achterstanden. De grondwettelijke hervormingen ter versterking van de onafhankelijkheid van het rechtswezen overeenkomstig de Europese normen blijven onvoltooid. Er zijn verdere inspanningen nodig om te garanderen dat benoemingen en de loopbaanontwikkeling gebeuren op basis van verdiensten, alsook om de verantwoordingsplicht en de integriteitsgaranties binnen het rechtswezen te versterken.
Enige vooruitgang is te melden wat betreft corruptiebestrijding. De tenuitvoerlegging van de recent goedgekeurde wetgeving op essentiële gebieden als de financiering van politieke partijen, de voorkoming van belangenconflicten en overheidsopdrachten is van start gegaan. De capaciteit van de organen voor toezicht, meer bepaald de openbare verkiezingscommissie, het overheidsorgaan voor auditing en de commissie ter voorkoming van belangenconflicten, moet worden verbeterd. Montenegro heeft zijn staat van dienst in verband met onderzoeken, vervolgingen en veroordelingen in corruptiezaken verder ontwikkeld, maar de aantallen blijven aan de lage kant en in corruptiezaken worden nog steeds geen tegoeden in beslag genomen of verbeurd verklaard. Corruptie blijft wijdverbreid en een ernstig punt van zorg, waardoor de rechtshandhaving in gevallen van georganiseerde misdaad wordt verhinderd.
Er is vooruitgang geboekt op het vlak van de strijd tegen de georganiseerde misdaad. De staat van dienst heeft verdere vooruitgang gekend, maar moet nog verder worden uitgebouwd. De aanpak van de georganiseerde misdaad met alle wettelijke middelen is voor het land met bijzondere moeilijkheden verbonden. De regionale en internationale samenwerking werd versterkt door de ondertekening van overeenkomsten en gezamenlijke operaties. De bereikte resultaten, met inbegrip van de administratieve capaciteit en de samenwerking tussen de agentschappen op het gebied van georganiseerde misdaad dienen echter met vooruitziendheid te worden geconsolideerd, meer bepaald op het vlak van financieel onderzoek, terwijl ook het wettelijke kader voltooid dient te worden. Een nationaal inlichtingenstelsel voor misdrijven moet nog worden opgericht. Het ontbreken ervan hindert de doeltreffendheid van de handhavingsautoriteiten die moet worden versterkt. De leidende rol van de aanklager bij onderzoeken moet worden versterkt. Er zijn grotere inspanningen nodig om het witwassen van geld en de mensenhandel tegen te gaan, met inbegrip van de identificatie en herintegratie van slachtoffers.
Montenegro heeft het bestaande wettelijke en institutionele kader voor de bescherming van de mensenrechten en de bescherming van de minderheden verder verbeterd. De autoriteiten, ook op het hoogste niveau, namen een meer positieve houding aan ten opzichte van de mensenrechten. De voltooiing van het relevante wettelijke en institutionele kader moet worden voortgezet en de administratieve en financiële capaciteit op dit vlak moet worden versterkt, met inbegrip van die van de openbare aanklager en de ombudsman.
Er is goede vooruitgang geboekt met de verbetering van het wettelijke en administratieve kader voor burgerlijke en politieke rechten in Montenegro, en voor de afdwinging daarvan. De bevoegdheid van de ombudsman om op te treden tegen slechte behandeling dient te worden versterkt, en de levensomstandigheden in de gevangenissen moeten worden verbeterd. De inspanningen om oude zaken van geweldpleging tegen journalisten te onderzoeken en te vervolgen, moeten worden opgevoerd.
Montenegro heeft vooruitgang geboekt inzake sociale en economische rechten door het relevante wettelijke en institutionele kader te versterken. De meer positieve houding van de overheid heeft bijgedragen tot de bevordering van deze rechten, maar er moeten nog extra financiële middelen worden toegewezen en geschikt personeel worden ingezet om deze rechten af te dwingen. De behandeling van de schendingen van sociale en economische rechten moet worden verbeterd.
Montenegro heeft vooruitgang geboekt op het gebied van de bescherming van de minderheden en de culturele rechten. De goedkeuring van de strategie om de situatie van de Roma, Ashkali en Egyptenaren te verbeteren, en het relevante actieplan zijn positieve ontwikkelingen, maar de integratie van de Roma, Ashkali en Egyptenaren moet nog worden verbeterd, met name door de uitvoering van de relevante beleidsdocumenten, aangezien deze groepen nog steeds met discriminatie te maken krijgen. Er is verdere vooruitgang geboekt met het verlenen van een wettelijke status aan ontheemden, maar er zijn nog steeds leemten in de toegang tot economische en sociale rechten voor deze bevolkingsgroepen.
Wat betreft regionale kwesties en internationale verplichtingen, blijft Montenegro voldoen aan de voorwaarden van het stabilisatie- en associatieproces inzake samenwerking met het ICTY en regionale samenwerking. Een aantal bilaterale kwesties met buurlanden is nog steeds niet opgelost, speciaal op het gebied van de grensafbakening.
Er is aanzienlijke vooruitgang geboekt wat betreft het proces van de verklaring van Sarajevo. Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Montenegro en Servië bleven verder samenwerken voor een duurzame oplossing voor het probleem van de vluchtelingen die sinds het gewapende conflict van de jaren '90 ontheemd zijn. De vier landen ondertekenden een ministeriële verklaring en kwamen een regionaal huisvestingprogramma overeen om 27.000 huishoudens of 74.000 individuele personen te helpen. Op een internationale donorenconferentie in Sarajevo in april 2012 werd een verbintenis aangegaan voor ongeveer 265 miljoen euro steun voor het programma. Voor alle nog onopgeloste punten in het proces moet de goede samenwerking worden voortgezet.
Wat betreft het Internationale Strafhof is de bilaterale immuniteitsovereenkomst met de Verenigde Staten niet in overeenstemming met de gemeenschappelijke standpunten en de beginselen van de EU. Montenegro moet zich aanpassen aan het EU-standpunt.
Na een beperkt herstel in 2011 liep de economie van Montenegro in de eerste helft van 2012 terug. De binnenlandse vraag bleef beperkt ten gevolge van zwakke kredietverlening en de nog steeds grote schuldenlast van de particuliere sector. De afwezigheid van de gebruikelijke hulpmiddelen voor monetair beleid[2] heeft ertoe geleid dat het economische beleid gericht bleef op de versterking van de economische en financiële stabiliteit via budgettaire consolideringsmaatregelen en structurele hervormingen. De voorwaardelijke verplichtingen die voortvloeien uit staatsgaranties, zijn echter tot een aanzienlijk risico uitgegroeid voor de stabiliteit van de openbare financiën. De werkloosheid blijft aanzienlijk en er blijven ook tekortkomingen op het gebied van de rechtsstaat, personeel en infrastructuur.
Op de economische criteria heeft Montenegro enige vooruitgang geboekt op weg naar een goed werkende markteconomie. De nog niet voltooide herstructurering van de metaalindustrie, wijdverbreide liquiditeitsproblemen en slechte arbeidsmarktvoorwaarden verhinderen echter nog steeds een adequate besteding van de middelen. Het land zou de concurrentiedruk en de marktkrachten binnen de Unie op middellange termijn het hoofd moeten kunnen bieden, mits de bestaande zwakke punten verder worden aangepakt door middel van passend macro-economisch beleid en structurele hervormingen.
De macro-economische stabiliteit is over het algemeen gehandhaafd. De banksector is nog aan het herstellen, waarbij de fondsen geleidelijk terug binnenvloeien. Er zijn verdere verbeteringen aangebracht in de procedures voor het betreden van de markt en recuperatie bij faillissement. De doeltreffendheid van de civiele afdwinging van claims is verbeterd. De liberalisering van de telecommunicatie- en energie-industrie heeft de opening van deze markten vergemakkelijkt en de betrokken reguleringsinstanties zijn assertiever geworden. De deelname aan de onderzoeksprogramma’s van de EU is actiever geweest. Montenegro blijft sterk geïntegreerd in de EU-markt en die van de Midden-Europese Vrijhandelsovereenkomst.
Toch blijven er nog grote onevenwichtigheden bestaan. De prestatie van de arbeidsmarkt blijft ondermaats en de werkloosheid is erg hoog. De inflatiedruk is aan het stijgen. De schuldafbouw van de financiële sector wordt voortgezet, hetgeen liquiditeitsproblemen veroorzaakt en vervolgens leidt tot een opeenhoping van belasting- en andere betalingsachterstanden in de economie. De stabiliteit van de openbare financiën is verder onder druk komen te staan door voorwaardelijke verplichtingen en onbetaalde bijdragen. De overheidsschuld is verder gestegen. De moeilijke economische situatie van de aluminiumproducenten moet worden aangepakt. Terwijl het land verdere investeringen moet aantrekken om zijn infrastructuur te ontwikkelen, blijven zwakke punten in de rechtsstaat en een grote informele sector het bedrijfsklimaat negatief beïnvloeden.
Montenegro heeft zijn vermogen om de verplichtingen van het lidmaatschap op zich te nemen, enigszins verbeterd. Er zijn goede vorderingen geboekt op het gebied van overheidsopdrachten, transportbeleid, statistiek en wetenschap en onderzoek. Op andere gebieden is beperkte vooruitgang geboekt, zoals vrij verkeer van werknemers, vrij verkeer van kapitaal, vennootschapsrecht, voedselveiligheid, veterinair en fytosanitair beleid, belastingen, ondernemingen- en industriebeleid, milieu en klimaatverandering, financiële en budgettaire bepalingen. De beperkte administratieve capaciteit van Montenegro is een probleem op een aantal gebieden en moet worden versterkt met het oog op de toetredingsonderhandelingen en een doeltreffende tenuitvoerlegging van de verworvenheden van de Unie. Montenegro is aan zijn verbintenissen op grond van de stabilisatie- en associatieovereenkomst over het algemeen vlot blijven voldoen. Er blijven toch nog enkele lacunes inzake staatssteun, waar verdere inspanningen voor de aanpassing van de wetgeving nodig zijn.
Er zijn enige vorderingen te melden op het gebied van het vrije verkeer van goederen in Montenegro. Er zijn aanvullende inspanningen, een betere coördinatie en een grotere verantwoordelijkheidszin nodig om verdere aanpassingen te doen aan de EU-normen. De voorbereidingen op het gebied van het vrije verkeer van goederen zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Er is weinig vooruitgang op het gebied van het vrije verkeer van werknemers, waarvoor de aanpassing van de EU-wetgeving zich nog in een vroeg stadium bevindt. Er is enige vooruitgang geboekt betreffende het recht van vestiging en het vrij verrichten van diensten. Montenegro heeft goede vooruitgang geboekt met de aanpassing van de nieuwe postwet aan de EU-norm. Wat het recht van vestiging betreft, moet de wetgeving worden hervormd. Er zijn nog aanzienlijke inspanningen nodig voor de aanpassing van de wetgeving aan de dienstenrichtlijn, wat betreft de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties en inter-institutionele samenwerking. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Er is weinig vooruitgang te melden op het gebied van vrij verkeer van kapitaal hoewel de voorbereidingen wel op schema zijn. De volledige aanpassing aan de EU-normen wat betreft betaalsystemen en de versterking van de administratieve capaciteit, vooral op het gebied van de bestrijding van witwassen, moet worden voorgezet. Wat betreft de bestrijding van witwassen en de financiering van terrorisme zijn de voorbereidingen nog in een relatief pril stadium. Er zijn aanzienlijke inspanningen nodig om de wetgeving af te dwingen, de samenwerking tussen de instanties te verbeteren en tot een degelijke staat van dienst inzake de bestrijding van witwassen en financiële misdrijven te komen. In het algemeen liggen de voorbereidingen op dit gebied op schema.
Op het gebied van overheidsopdrachten zijn goede vorderingen gemaakt. De uitvoering van de nieuwe wetgeving blijft wel een probleem. Het wettelijke kader voor gunningen moet aan de EU-normen worden aangepast. De rol, bevoegdheden en taken van de toekomstige inspectiediensten moeten worden verduidelijkt en er moet in voldoende personeel worden voorzien. Weinig vooruitgang kan worden gemeld wat betreft het vennootschapsrecht. Nieuwe wijzigingen van de wet op boekhouding en financieel toezicht, tot oprichting van een onafhankelijk toezichtsorgaan voor controleurs en een daarmee verbonden kwaliteitscontrolesysteem, moeten nog worden goedgekeurd. Er kan enige vooruitgang worden gemeld met betrekking tot de wetgeving op de intellectuele eigendom. Er zijn verdere inspanningen nodig voor de aanpassing aan de EU-normen op dit gebied en voor een doeltreffende uitvoering ervan. De voorbereidingen op deze gebieden zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Er is enige vooruitgang te melden wat betreft het concurrentiebeleid. Er zijn verdere inspanningen nodig om de wetgeving van Montenegro op één lijn te brengen met de EU-normen en om de operationele onafhankelijkheid van de mededingingsautoriteit te waarborgen. Speciale aandacht moet gaan naar de afdwinging van de regelgeving voor staatssteun, meer bepaald op het gebied van de staatssteun aan gevoelige sectoren. De voorbereidingen op het gebied van concurrentiebeleid zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Enige vooruitgang is geboekt wat betreft financiële diensten. Er is vooruitgang geboekt met de goedkeuring van de wetgeving inzake openbaarmaking van informatie en gegevens door banken, en inzake de berekening van grote risico’s en icbe's. Er zijn aanzienlijke inspanningen nodig voor aanpassingen aan en uitvoering van de bestaande EU-normen op het gebied van dit hoofdstuk. Over het algemeen is het niveau van de aanpassingen relatief gevorderd.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van de informatiemaatschappij en de media. Toch werd de onafhankelijkheid van de regelgevende instanties ondermijnd door aanpassingen aan de wetgeving. De voorbereidingen zijn in het algemeen redelijk goed gevorderd.
Op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling is vooruitgang geboekt. Er zijn inspanningen nodig om het passende wettelijke kader te ontwikkelen teneinde de doelstellingen van het actieplan te halen voor de accreditering voor het beheer van de middelen voor plattelandsontwikkeling. Er zijn bescheiden vorderingen gemaakt op het gebied van voedselveiligheid en op het gebied van het veterinaire en fytosanitaire beleid. Er zijn inspanningen nodig op alle gebieden, meer bepaald voor verdere aanpassingen aan de EU-normen, de versterking van de controlecapaciteit op veterinair gebied en de evaluatie van hygiënenormen in levensmiddelen- en diervoederbedrijven. Enige vooruitgang is te melden wat betreft de visserij. Er zijn inspanningen nodig inzake de aanpassing van de wetgeving aan de EU-normen voor de visserij en de tenuitvoerlegging van de EU-normen, meer bepaald op het gebied van middelenbeheer, inspectie en controle, marktbeleid, structurele steun en staatssteun. De aanpassing aan de EU-normen op elk van deze gebieden is nog in een pril stadium.
Er is goede vooruitgang geboekt op het gebied van transport, meer bepaald inzake weg-, spoor- en maritiem transport, maar de effectieve tenuitvoerlegging van de EU-normen moet worden verzekerd. Er moet nog verder vooruitgang worden geboekt op het gebied van spoorvervoer, wat betreft de interoperabiliteit, het opzetten van een onderzoeksorgaan voor ongevallen, alsook de onafhankelijkheid van de regelgevende instantie voor het spoor. De voorbereidingen op dit terrein zijn goed gevorderd. Enige vooruitgang kan worden gemeld wat betreft energie. Er moet nog aanvullende uitvoerende wetgeving worden goedgekeurd voor de interne energiemarkt. Montenegro moet nog steeds de nodige wetgeving goedkeuren inzake olievoorraden, alsook de tienjarige werkprogramma’s inzake de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen. De aanpassing aan de EU-normen op dit punt staat nog aan het begin.
Er is weinig vooruitgang geboekt inzake belastingen, waarbij er vooral op het punt van de oprichting van nieuwe afdelingen in de belastingadministratie ontwikkelingen te melden zijn. Er zijn verdere inspanningen nodig om een algemene bedrijfs- en IT-strategie te ontwikkelen. Over het algemeen is de aanpassing aan de EU-normen op het gebied van belastingen in Montenegro in een vroeg stadium.
Enige vooruitgang is geboekt op het gebied van het economische en monetaire beleid. Er moeten nog aanzienlijke inspanningen worden gedaan om de aanpassing aan de EU-normen te voltooien, meer bepaald inzake de onafhankelijkheid van de centrale bank, de monetaire financiering en de geprivilegieerde toegang van de openbare sector tot financiële instellingen. De capaciteit voor het opstellen van economisch beleid en coördinatie moet verder worden versterkt. Het huidige gebruik door Montenegro van de euro, waartoe door de autoriteiten van Montenegro in buitengewone omstandigheden was besloten, staat helemaal los van een eigenlijk lidmaatschap van de eurozone. Over het algemeen is het niveau van de aanpassing op het gebied van het economische en monetaire beleid matig gevorderd. Goede vooruitgang kan worden gemeld wat betreft statistieken. Toch moet Montenegro nog ernstige en aanhoudende inspanningen doen om zich aan te passen aan de EU-normen wat betreft de landbouw-, bedrijfs- en macro-economische statistieken. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van werkgelegenheid en sociaal beleid. Er zijn verdere inspanningen nodig op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk. De capaciteit van de dienst voor arbeidsvoorziening moet worden versterkt, tezamen met stimulansen om niveaus van lage activiteit en werkgelegenheid op te krikken en de wanverhouding tussen de beschikbare vaardigheden en de behoeften aan te pakken. De maatregelen en het beleid voor armoedebestrijding en voor de integratie van zigeuners moeten worden versterkt. De situatie van de overheidsfinanciën blijft een negatief effect op de hervormingen op sociaal gebied hebben. Er zijn aanhoudende inspanningen nodig om de geplande hervormingen op het gebied van pensioenen door te voeren. Over het algemeen is Montenegro begonnen met de prioriteiten op dit gebied aan te pakken.
Er is beperkte vooruitgang geboekt wat betreft het ondernemings- en industriebeleid. Er bestaan diverse strategieën en instellingen. Verdere inspanningen zijn noodzakelijk om ervoor te zorgen dat dit beleid wordt ontwikkeld en uitgevoerd.
Op het gebied van de trans-Europese netwerken zijn enige vorderingen gemaakt. Wat de vervoersinfrastructuurnetwerken betreft, moeten nog aanzienlijke inspanningen worden gedaan voor een verbetering van de wegen- en spoorwegverbindingen. De aardgasinterconnecties met de buurlanden moeten worden ontwikkeld en de nationale transmissiesystemen moeten worden verbeterd. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich in het algemeen nog in de beginfase. Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van regionaal beleid en de coördinatie van structurele instrumenten, meer bepaald inzake het institutionele kader en de programmering. Montenegro dient zijn administratieve capaciteit in de bestaande IPA-structuren te versterken en deze goed op de toekomst voor te bereiden. De voorbereidingen op dit terrein zijn van start gegaan.
Er is enige vooruitgang geboekt door Montenegro wat betreft het justitiële stelsel en de grondrechten. De tenuitvoerlegging van de recent goedgekeurde wetgeving is aangevat. Er is vooruitgang geboekt met de publicatie van vonnissen en het wegwerken van achterstanden. De hervorming van de grondwet ter versterking van de onafhankelijkheid van het gerecht werd nog niet voltooid. Er moet een enkelvoudig, nationaal systeem voor indienstneming en een systeem voor toezicht op de duur van rechtszaken worden ingesteld, het werk van de rechtbanken moet worden gerationaliseerd en de betrouwbaarheid van de juridische statistieken verbeterd. Er zijn verdere inspanningen nodig om te garanderen dat benoemingen en de loopbaanontwikkeling gebeuren op basis van verdiensten, alsook om de verantwoordingsplicht en de integriteitsgaranties binnen het rechtswezen te versterken. Montenegro heeft het wettelijke kader voor de bestrijding van corruptie versterkt en de staat van dienst inzake onderzoeken, vervolgingen en veroordelingen in corruptiezaken verder verbeterd, maar op dit punt zijn nog grotere inspanningen nodig. Corruptie blijft wijdverspreid en een ernstig punt van zorg; zo kunnen immers ook georganiseerde misdaadbenden infiltreren in de openbare en particuliere sector. Het aantal uiteindelijke veroordelingen blijft laag en er zijn nog steeds geen corruptiezaken waarbij tegoeden werden in beslag genomen of verbeurd verklaard.
Het bestaande wettelijke en institutionele kader voor de bescherming van de fundamentele rechten is verder versterkt. Het uit het strafrecht halen van smaad heeft bijgedragen tot een beter mediaklimaat in het land. Het proces om een wettelijke status toe te kennen aan ontheemden kende verder vooruitgang. De sociale integratie van Roma, Ashkali en Egyptenaren moet worden voortgezet, meer bepaald door de uitvoering van de relevante beleidsdocumenten. Er blijven tekortkomingen met de bescherming van de mensenrechten bij de gerechtelijke en wetshandhavingsautoriteiten. De inspanningen om oude zaken van geweldpleging tegen journalisten te onderzoeken en te vervolgen, moeten worden opgevoerd. Er zullen nog verdere aanhoudende inspanningen nodig zijn om op dit punt tot aanpassing te komen aan de EU-normen en de internationale normen. De voorbereidingen op dit terrein zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Montenegro heeft enige vooruitgang geboekt op het gebied van justitie, vrijheid en veiligheid. De aanpassing aan de EU-wetgeving op het gebied van migratie, asiel en visa is aangevat. De bouw van een centrum voor buitenlanders en een ander voor asielzoekers wordt thans voltooid. De uitvoering van de geïntegreerde grensbeheerstrategie en van het actieplan is op schema. Op het gebied van de politiesamenwerking en de strijd tegen de georganiseerde misdaad heeft het land zijn internationale en regionale netwerk verder uitgebreid en zijn wettelijke kader en administratieve capaciteit verder versterkt. Gezamenlijke onderzoeksoperaties met andere landen in de regio en met EU-lidstaten, Interpol en Europol hebben geleid tot een groter aantal inbeschuldigingstellingen, arrestaties en veroordelingen op het gebied van de georganiseerde misdaad. Het beleidskader en het wettelijke kader op dit punt werden verbeterd. Er zijn verder aanhoudende inspanningen nodig om voor dit hoofdstuk de aanpassing aan de EU-normen door te voeren, speciaal op het vlak van asiel, visa, de buitengrenzen en Schengen, de strijd tegen de georganiseerde misdaad, en voor het opzetten van een solide staat van dienst voor onderzoeken, veroordelingen en de inbeslagneming van drugs. De capaciteit om het wettelijke kader voor gerechtelijke samenwerking in civiele en strafzaken ten uitvoer te leggen, moet worden versterkt. Er zijn meer inspanningen vereist voor de strijd tegen het witwassen en het aanpakken van de mensenhandel. Op dit gebied is het land redelijk gevorderd.
Op het gebied van wetenschap en onderzoek is sprake van goede vooruitgang met de aanpassing van de wetgeving aan de EU-normen. Er zijn verdere inspanningen nodig om de onderzoek- en innoveringscapaciteit op nationaal niveau te versterken en de integratie in de Europese onderzoeksruimte te vergemakkelijken. Het niveau van de investeringen in onderzoek moet verder worden verhoogd met name vanuit de particuliere sector en door openbare en particuliere investeringen in wetenschappelijke onderzoeksactiviteiten te stimuleren. In het algemeen liggen de voorbereidingen op dit gebied op schema. Op het gebied van onderwijs en cultuur zijn enige vorderingen gemaakt. De hervorming van het hoger onderwijs en de modernisering van het beroepsonderwijs en het opleidingsstelsel moeten verder worden aangepakt. De uitvoering van onderwijshervormingen blijft problematisch. De voorbereidingen op dit terrein zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Er zijn weinig vorderingen te melden op het gebied van milieu en klimaatverandering in Montenegro. Er zijn enkele prille tekenen van verbetering door de goedkeuring van de wet op afvalverwerking, luchtkwaliteit en chemicaliën en met betrekking tot de administratieve capaciteit en de inspanningen voor de aanpassing aan de EU-normen inzake klimaat. Verdere aandacht is nodig op het gebied van de waterkwaliteit en het afvalbeheer. De doeltreffende uitvoering van de EU-normen inzake milieueffectbeoordeling en de strategische milieubeoordeling moet worden verzekerd. Er zijn aanzienlijke inspanningen nodig voor de aanpassing aan en de uitvoering van de EU-normen inzake klimaat en milieu, en voor de versterking van de administratieve capaciteit en de inter-institutionele samenwerking. Milieu- en klimaatveranderingsaspecten moeten op een meer systematische wijze worden betrokken bij andere beleidsgebieden en planningdocumenten. Vooruitgang op dit gebied wordt gehinderd door een gebrek aan politieke prioriteitenstelling en adequate financiering, alsook de beperkte bewustmaking inzake milieu en klimaateisen. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich nog in de beginfase.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van consumentenbescherming en volksgezondheid. Inzake consumentenbescherming moet de aanpassing van de wetgeving worden voortgezet. De voorbereidingen op deze gebieden liggen relatief op schema. Er is enige vooruitgang geboekt met de douanewetgeving. De nieuwe wet op de douanetarieven biedt verdere aanpassingen van de nationale wetgeving aan het gemeenschappelijk douanetarief. Op het gebied van de administratieve en operationele capaciteit moet de uitvoering van de bestaande procedures en werkmethoden worden opgevoerd. De voorbereidingen voor een mogelijke toetreding tot de Overeenkomst betreffende een gemeenschappelijke regeling inzake douanevervoer moeten worden versneld. De voorbereidingen op het gebied van de douane-unie zijn in het algemeen redelijk gevorderd.
Enige vooruitgang is te melden op het gebied van de buitenlandse betrekkingen. Montenegro is lid geworden van de Wereldhandelsorganisatie. Er is enige vooruitgang geboekt op het terrein buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid. Montenegro heeft zich aangepast aan alle EU-verklaringen en besluiten van de Raad en blijft actief bijdragen tot regionale stabiliteit. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Op het punt van de financiële controle heeft Montenegro ongelijke vooruitgang geboekt. Hoewel het wettelijke kader voor de interne financiële controle bij de overheid tot stand is gebracht, blijft de praktische tenuitvoerlegging in gebreke, vooral op lokaal niveau. Montenegro moet de regelingen voor de verantwoordingsplicht van beheerders in de context van de hervorming van de overheidsadministratie versterken. De financiële onafhankelijkheid van de Rekenkamer moet in de praktijk worden gegarandeerd. De voorbereidingen op het vlak van de financiële controle bevinden zich in de beginfase. Er is beperkte vooruitgang geboekt met betrekking tot financiële en budgettaire bepalingen. Er dient eerlang een coördinerend orgaan te worden opgezet om de pretoetredingsonderhandelingen te leiden op het gebied van de eigen middelen. Het administratieve kader voor de toepassing van de regels inzake de eigen middelen is nog niet aanwezig. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich in het algemeen in de beginfase.
Voormalige Joegoslavische republiek Macedonië
De voormalige Joegoslavische republiek Macedonië blijft in toereikende mate voldoen aan de politieke criteria. Het land is aan zijn verbintenissen op grond van de stabilisatie- en associatieovereenkomst blijven voldoen. De regering heeft de EU-agenda tot het kernpunt van haar activiteiten gemaakt. Door de toetredingsdialoog op hoog niveau met de Commissie zijn de hervormingen versneld en is aanzienlijke vooruitgang bereikt op een aantal belangrijke beleidsgebieden. De regering heeft voorstellen goedgekeurd ter verbetering van de kieswetgeving en, op het gebied van de vrijheid van meningsuiting, om smaad uit het strafrecht te verwijderen. De eerste herziening door de regering van de tenuitvoerlegging van de kaderovereenkomst van Ohrid is een instrument om de dialoog tussen de gemeenschappen te versterken. Het tempo van de hervormingen moet gehandhaafd blijven op alle gebieden die onder de politieke criteria vallen, met name om de uitvoering ervan te waarborgen. Het parlement bestudeert de desbetreffende wetgeving. De nadruk moet blijven liggen op de rechtsstaat, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting en interetnische relaties en verzoening. Er moet werk worden gemaakt van een inclusieve aanpak met de maatschappelijke organisaties.
De kaderovereenkomst van Ohrid blijft een essentieel element van de democratie en de rechtsstaat in het land. De regering heeft een evaluatie van de tenuitvoerlegging van de kaderovereenkomst van Ohrid sinds 2001 ingeleid, met het oog op een consensus over de bereikte resultaten en de bestaande problemen. De spanningen die tussen de gemeenschappen zijn ontstaan na gewelddadige incidenten in het eerste halfjaar van 2012, zijn zorgwekkend. De regering heeft daarop verstandig gereageerd, en moet nu nog krachtiger streven naar betere interetnische betrekkingen en verzoening, ook in het licht van de status van de slachtoffers van het conflict van 2001. Er is enige verdere vooruitgang geboekt op het vlak van de bredere tenuitvoerlegging van de taalwet.
De werking van het parlement is verbeterd en de politieke dialoog werd gehandhaafd, meer bepaald inzake de integratie in de EU. De tenuitvoerlegging van de regels voor de procedures werd voortgezet, ook in verband met essentiële eisen van de oppositie. Het parlement bestudeert de hiermee verband houdende voorstellen van de regering voor de verbetering van het electorale kader. Er zullen blijvende inspanningen nodig zijn om aan de aanbevelingen van de OVSE/ODIHR volledig te voldoen.
De samenwerking binnen de regeringscoalitie is voortgezet en is erin geslaagd om het toetredingsproces centraal op de politieke agenda te plaatsen. De uitvoering van de toetredingsdialoog op hoog niveau op basis van de eigen routekaart werd door de regering doeltreffend gecoördineerd. Op het gebied van het lokale bestuur moet het decentraliseringsproces worden versneld, meer bepaald wat betreft het financiële kader.
Wat de overheidsadministratie betreft, was er enige vooruitgang. De dienstverlening aan de burgers werd verbeterd en e-overheid wordt geleidelijk aan ingevoerd. Er is overleg aan de gang over belangrijke hervormingen van het administratieve kader. Er zijn extra inspanningen nodig voor de transparantie, het professionalisme en de onafhankelijkheid van de overheidsadministratie. Meer bepaald dient te worden verzekerd dat indienstnemingen en promoties op basis van verdiensten gebeuren.
Wat het rechtswezen betreft, zijn de wettelijke en institutionele garanties operationeel, maar er zijn verdere inspanningen nodig om in de praktijk onafhankelijkheid en onpartijdigheid te garanderen. Er is vooruitgang geboekt, met name met het terugdringen van de achterstand met rechtszaken. Er zijn verdere inspanningen nodig voor duidelijke en transparante criteria voor proportionele ontslagprocedures en voor een aanzienlijke verbetering van de uitvoering van op verdiensten gebaseerde benoemingen in het gerecht en loopbaanontwikkeling. De academie voor rechters en openbare aanklagers moet verder worden ondersteund omdat zij een sleutelrol speelt in de ontwikkeling van een professioneel en hoog-getalenteerd rechtswezen en openbaar ministerie.
Op het gebied van anticorruptiebeleid is het wettelijke kader operationeel en is de capaciteit in lichte mate versterkt, maar er zijn nog meer inspanningen nodig in verband met de tenuitvoerlegging van bestaande wetgeving. Er werden stappen gezet om de verificatie-capaciteit en de handhavingsbevoegdheden van de autoriteiten te verbeteren. Er is echter slechts zeer weinig zichtbare vooruitgang in de eindresultaten te bemerken. Er dient nog steeds een stand van zaken te worden opgemaakt van de behandeling van corruptiezaken op hoog niveau. Er is een meer proactieve en meer gecoördineerde aanpak nodig van de toezichtsautoriteiten en wetshandhavingsdiensten. De vergaring en analyse van statistische gegevens moet worden verbeterd om de inspanningen te richten op die aspecten met de grootste behoeften. Corruptie komt nog steeds op vele gebieden voor en blijft een groot probleem.
Er was enige vooruitgang in verband met de strijd tegen de georganiseerde misdaad, onder meer door het uitvaardigen van meer dan 100 internationale arrestatiebevelen en een goede samenwerking met Interpol en Europol. De wet op het aftappen van communicatie werd aangepast, waarbij de efficiëntie en de transparantie van deze speciale onderzoeksmaatregel werden versterkt. Er zijn verdere inspanningen nodig om de capaciteit van de wetshandhavingsautoriteiten te versterken en de samenwerking tussen de diensten en de uitwisseling van informatie te verbeteren. Het land is gevorderd met de politiesamenwerking en de strijd tegen de georganiseerde misdaad.
Het wettelijke en institutionele kader voor de mensenrechten en de bescherming van minderheden is over het algemeen voorhanden. Burgerlijke en politieke rechten worden over het algemeen gerespecteerd en er is beperkte verdere vooruitgang geboekt. De rondetafeldialoog met journalisten is een belangrijk forum gebleken om sleutelproblemen op mediavlak aan te kaarten. De regering keurde voorstellen goed om smaad uit het strafrecht te halen door de aanneming van een burgerlijke wet inzake aansprakelijkheid bij beledigingen en smaad. De strafwet moet dienovereenkomstig worden aangepast. De Omroepraad is begonnen wettelijke voorzieningen uit te voeren tegen de concentratie van eigendom en belangenconflicten met de politieke sfeer. De Omroepraad moet bewijzen dat hij een niet-discriminatoire en transparante aanpak volgt. Er blijft grote bezorgdheid over een gebrek aan pluralisme en zelfcensuur. Er zijn blijvende inspanningen nodig om verwante problemen aan te pakken zoals de transparantie van regeringsadvertenties en de arbeidsrechten van journalisten.
Er is enige vooruitgang te melden op het gebied van de versterking van de sociale en economische rechten. De economische en sociale raad is geregeld bijeen gekomen. De commissie voor bescherming tegen discriminatie is doende klachten te behandelen hoewel de middelen schaars zijn. De wet op de bestrijding van discriminatie moet volledig in overeenstemming worden gebracht met de Europese verworvenheden, meer bepaald wat betreft discriminatie op grond van seksuele geaardheid. Er moet een betere bescherming komen van vrouwen, ook uit kwetsbare bevolkingsgroepen, en er dienen grotere inspanningen te worden geleverd voor een grotere participatie van vrouwen in de arbeidsmarkt en het politieke leven. De sociale integratie van gehandicapten blijft zwak.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van culturele rechten en minderheden. Er is een herziening gestart van de kaderovereenkomst van Ohrid met aanbevelingen om de blijvende problemen aan te pakken. Op de herziening en de concrete etnische samenwerking moet worden toegezien. Het zal van eminent belang zijn het vertrouwen tussen de etnische gemeenschappen te stimuleren. Wat de zigeuners betreft, werden diverse acties ondernomen, met name inzake mensen zonder identiteitsdocumenten en de integratie van vluchtelingen. De uitvoering van de bestaande strategieën en de inter-institutionele samenwerking moet aanzienlijk worden versterkt.
Wat regionale vraagstukken en internationale verplichtingen betreft, is de samenwerking met het Internationale Strafhof voor het voormalige Joegoslavië (ICTY) integraal gehandhaafd. Er zijn geen zaken of beroepsprocedures in Den Haag meer aanhangig. Van de vier zaken die het ICTY in 2008 terug doorverwees naar de nationale autoriteiten, werd er een in 2011 door het binnenlandse gerecht geseponeerd, en drie in 2012, overeenkomstig het verzoek van de openbare aanklager en op basis van de amnestiewet.
Wat betreft het Internationale Strafhof is de bilaterale immuniteitsovereenkomst met de Verenigde Staten niet in overeenstemming met de gemeenschappelijke standpunten en de beginselen van de EU. Het land moet zich aanpassen aan het EU-standpunt.
Het land is actief blijven deelnemen aan de regionale samenwerkingsinitiatieven, zoals het samenwerkingsproces voor Zuidoost-Europa, de raad voor regionale samenwerking en de Midden-Europese vrijhandelsovereenkomst. In juni 2012 nam het land het voorzitterschap over van het samenwerkingsproces voor Zuidoost-Europa. De zetel van het secretariaat van het Zuidoost-Europese gezondheidsnetwerk werd gevestigd in Skopje. Het land is blijven bijdragen tot de ALTHEA-missie van de EU in Bosnië en Herzegovina.
De voormalige Joegoslavische republiek Macedonië heeft over het algemeen een constructieve rol aangehouden wat de bilaterale relaties met de naburige lidstaten en andere uitbreidingslanden betreft. De betrekkingen met de partners in de Westelijke Balkan werden verder ontwikkeld. De betrekkingen met Griekenland bleven te lijden hebben onder de naamkwestie. Het Internationaal Gerechtshof keurde een vonnis goed in verband met de interimovereenkomst met Griekenland. De voormalige Joegoslavische republiek Macedonië heeft verder onder auspiciën van de VN en ook rechtstreeks gesprekken gevoerd met Griekenland. De gesprekken onder auspiciën van de VN voor een onderhandelde en wederzijds aanvaardbare oplossing moeten met grotere intensiteit worden voortgezet, net als de directe bilaterale vergaderingen en contacten. Daden en woorden die de betrekkingen van goede nabuurschap kunnen schaden, moeten worden vermeden.
De economie van het land is in 2011 vertraagd blijven groeien, maar ging in de eerste helft van 2012 achteruit. De groei stoelde op een dynamische binnenlandse vraag, terwijl de buitenlandse vraag is achteruitgegaan. De structurele hervormingen werden voortgezet, maar over het algemeen langzaam en geleidelijk aan. Er is enige verdere vooruitgang geboekt met de vereenvoudiging van de bedrijfsregistratie, de versnelling van gerechtelijke procedures en de verdieping van de financiële bemiddeling. Toch is weinig bereikt om de zeer hoge werkloosheid terug te dringen, die hoofdzakelijk van structurele aard is en vooral jongeren en slechtgeschoolden treft.
Wat de economische criteria betreft, heeft de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië goede vooruitgang geboekt. Op sommige gebieden is verdere vooruitgang geboekt op weg naar een functionerende markteconomie. Het land moet in staat worden geacht op middellange termijn het hoofd te bieden aan de concurrentiedruk en de marktkrachten binnen de Unie, mits het hervormingsprogramma daadkrachtig uitgevoerd blijft worden, zodat de aanzienlijke structurele tekortkomingen worden weggewerkt.
In het land bestaat een brede consensus over de kern van het economische beleid. Het monetaire beleid, gebaseerd op de feitelijke koppeling aan de euro, heeft bijgedragen tot macro-economische stabiliteit. Het begrotingsbeleid hield de uitgaven over het algemeen binnen de perken van de inkomensgroei. De privatisering is nagenoeg afgerond. De prijzen en de handel zijn grotendeels geliberaliseerd. Er is enige verdere vooruitgang geboekt met het verbeteren van de markttoegang en de vereenvoudiging van het regelgevende kader. De gerechtelijke procedures werden versneld en de gemiddelde duur van de faillissementsprocedures werd verder ingekort. De registratie van eigendommen is praktisch afgerond. De financiële sector heeft tot dusver de turbulenties op de financiële markten relatief goed doorstaan en zette de tendens tot meer bemiddeling en marktverdieping door. In de onderwijssector is de vooruitgang verder gradueel verlopen. Meer directe buitenlandse investeringen hebben ertoe bijgedragen de exportstructuur van het land te diversifiëren.
De kwaliteit van goed bestuur op begrotingsvlak is echter verder achteruit gegaan; de planning op de middellange termijn en het beheer van de overheidsuitgaven zijn verslechterd, terwijl de transparantie en de betrouwbaarheid van de overheidsfinanciën terugliepen. Voorts is de kortetermijnfocus op uitgaven met als gevolg een trage groei voortgezet. De openbare schuld is aanzienlijk gestegen. De werkloosheid blijft zeer hoog. Het goede functioneren van de arbeidsmarkt wordt door structurele zwakten verhinderd. De kwaliteit van het onderwijs en de kwalificaties van het menselijke kapitaal zijn laag. Ook het fysieke kapitaal moet gemoderniseerd en verdiept worden. Ondanks geleidelijke verbeteringen blijft het goede functioneren van de markteconomie verhinderd door institutionele en gerechtelijke tekortkomingen. Sommige regelgevende en toezichthoudende organen hebben nog steeds niet genoeg middelen om effectief te kunnen functioneren. De capaciteit en de doeltreffendheid van de overheidsadministratie voor het verlenen van diensten aan bedrijven moeten worden verbeterd. De informele sector vormt nog steeds een groot probleem.
De voormalige Joegoslavische republiek Macedonië heeft verdere vooruitgang geboekt wat betreft het ontwikkelen van capaciteit om de verplichtingen van het lidmaatschap te vervullen, met name op het gebied van vrij verkeer van goederen, concurrentie, voedselveiligheid en veterinair beleid en de trans-Europese netwerken. Er zijn verdere inspanningen nodig op andere gebieden zoals milieu, sociaal beleid en werkgelegenheid, regionaal beleid en de coördinatie van de structurele instrumenten. Over het algemeen heeft het land in dit stadium van het toetredingsproces een goed niveau van aanpassing aan de EU-normen bereikt. Het land is tevens zijn verplichtingen van de stabilisatie- en associatieovereenkomst verder vlot nagekomen en de Commissie heeft voorgesteld over te stappen naar de tweede fase van de associatie.
Er is goede vooruitgang geboekt op het gebied van het vrije verkeer van goederen, speciaal op het punt van normalisatie en metrologie. De voorbereidingen op het gebied van het vrije verkeer van goederen zijn gevorderd. Er zijn enige vorderingen te melden op het gebied van het vrije verkeer van werknemers. Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van het recht van vestiging en de vrijheid van dienstverlening, voornamelijk inzake de postdiensten. Er zijn echter nog verdere inspanningen nodig met betrekking tot de uitvoering van de dienstenrichtlijn en de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties. Op dit gebied is het land over het algemeen redelijk gevorderd. Er was enige vooruitgang op het gebied van het vrije verkeer van kapitaal. De verdere liberalisering van kapitaalverkeer en betalingen hangt af van de overgang naar de tweede fase van de stabilisatie- en associatieovereenkomst, waarover de Raad zich thans beraadt. De voorbereidingen liggen op schema.
Er is enige vooruitgang op het gebied van de overheidsopdrachten; de aanpassing is op dit punt gevorderd met uitzondering van de wetgeving inzake verhaal en overheidsopdrachten voor defensie. De administratieve capaciteit op het gebied van verhaal en gunningen blijft zwak. Er is goede vooruitgang geboekt op het gebied van vennootschapsrecht, meer bepaald op het vlak van de financiële controle. Buitenlandse kwalificaties van ingehuurde controleurs moeten nog worden erkend. De voorbereidingen op dit terrein zijn over het algemeen redelijk gevorderd. Er is enige vooruitgang geboekt op het vlak van de intellectuele eigendom, waar het wettelijke kader en de administratieve capaciteit verder zijn verbeterd. Meer inspanningen zijn echter nog nodig op het gebied van tenuitvoerlegging en handhaving. De aanpassingen van de wetgeving op dit terrein zijn redelijk gevorderd.
Er is goede vooruitgang geboekt op het vlak van concurrentiebeleid met een verbetering van de handhaving. De voorbereidingen op dit terrein zijn goed gevorderd. De middelentoewijzing van de mededingingsautoriteit moet verder worden verbeterd. Wat betreft financiële diensten is vooruitgang geboekt op het gebied van banken, verzekeringen, effectenmarkten en investeringsdiensten. De aanpassing aan de essentiële EU-wetgeving op het gebied van de infrastructuur van de financiële markt moet nog worden voltooid. In het algemeen is de aanpassing van de wetgeving op dit vlak redelijk gevorderd.
Er is vooruitgang geboekt op het gebied van de informatiemaatschappij en de media. De aanpassing van de wetgeving werd voortgezet en de belangrijkste concurrentiegaranties werden van kracht. Op het punt van audiovisueel beleid hebben de activiteiten van de Omroepraad toegenomen, maar er dient te worden gezorgd voor een niet-discriminatoire aanpak. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling is enige vooruitgang geboekt. De voorbereidingen blijven relatief gevorderd. Er zijn verdere vorderingen met het opzetten van een geïntegreerd administratie- en controlesysteem. De aanpassing aan de EU-normen vereist verder voortdurende inspanningen. De bestuurlijke capaciteit blijft in heel de sector een probleem.
Er is goede vooruitgang geboekt op het gebied van voedselveiligheid, veterinair en fytosanitair beleid, meer bepaald in verband met de versterking van de instellingen en de uitvoering van programma’s voor de uitroeiing van dierziekten. Beperkte vooruitgang werd geboekt op fytosanitair gebied, waar de administratieve capaciteit en de samenwerking tussen de bevoegde autoriteiten niet zijn verbeterd. Er zijn bescheiden vorderingen gemaakt op veterinair en fytosanitair gebied en op het gebied van voedselveiligheid.
Weinig vooruitgang kan worden gemeld wat betreft het vervoersbeleid. Er is enige vooruitgang op het gebied van de aanpassing aan de EU-normen inzake wegtransport, maar niet betreffende de veiligheid op de weg die een punt van zorg blijft. De spoorwetgeving moet verder worden aangepast aan de EU-normen. Een wetsvoorstel om de spoorwegmarkt voor de concurrentie te sluiten tot aan de toetreding tot de EU maakte de reeds gedane aanpassingen aan de EU-verworvenheden weer ongedaan. Het onderzoekscomité voor spoorwegongevallen moet operationeel worden om als een onafhankelijk orgaan te kunnen handelen. Er is enige vooruitgang geboekt in de energiesector, meer bepaald om de uitvoeringsbepalingen van de energiewet uit 2011 ten uitvoer te leggen. Er is ook enige vooruitgang gemaakt op het gebied van hernieuwbare energie. De elektriciteits- en aardgasmarkt moeten nog volledig worden geliberaliseerd. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Op het gebied van de belastingen is weinig vooruitgang geboekt. Er zijn nog inspanningen nodig om de nationale wetgeving aan te passen aan de EU-normen, de strijd tegen belastingfraude en belastingontwijking op te voeren en de IT- en personeelscapaciteit aan te pakken. De voorbereidingen op het gebied van belastingen zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
De voorbereidingen op het gebied van het economische en monetaire beleid zijn gevorderd en er is weinig verdere vooruitgang geboekt. De voorbereidingen op het terrein zijn gevorderd. Op het gebied van de statistiek werd vooruitgang geboekt inzake de harmonisatie van sectorale statistieken en de transmissie van gegevens. De voorbereidingen op het gebied van statistiek zijn redelijk gevorderd.
Weinig vooruitgang is geboekt op het gebied van werkgelegenheid en sociaal beleid. De werkloosheid en het armoedepercentage zijn hoog en de participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt blijft laag. Er is enige vooruitgang geboekt met de sociale dialoog maar de rol van de sociale partners moet verder worden versterkt. Het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap en het optionele protocol daarbij werden geratificeerd. De integratie van zigeuners, gehandicapten en andere sociaal achtergestelden blijft traag verlopen. Er bestaat een mechanisme tot preventie van en tot bescherming tegen discriminatie, maar het is nog niet volledig operationeel. De algemene administratieve capaciteit moet aanzienlijk worden versterkt. De voorbereidingen op dit terrein zijn niet erg gevorderd.
Er is enige vooruitgang geboekt wat betreft het ondernemings- en industriebeleid. Er werden diverse strategieën en maatregelen goedgekeurd, waaruit een sterk engagement blijkt om het bedrijfsklimaat te verbeteren. De uitvoering ervan gebeurt echter in gespreide slagorde door een aantal niet gecoördineerde en slecht gefinancierde organen. De maatregelen moeten nog effectief worden gemaakt.
Op het gebied van de trans-Europese netwerken is vooruitgang geboekt. Het land blijft verder zijn transport-, energie- en telecommunicatienetwerk ontwikkelen en neemt actief deel aan het waarnemingscentrum voor vervoer in Zuidoost-Europa en de Energiegemeenschap. Er werd een contract gegund en de werkzaamheden gingen van start inzake corridor X, deels gefinancierd door IPA-afdeling III. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Er is beperkte vooruitgang te melden op het gebied van regionaal beleid en de coördinatie van de structuurinstrumenten. Het beheer van de IPA-programma’s moet worden verbeterd om een volledige en tijdige absorptie van de EU-middelen te garanderen. Er zijn extra inspanningen nodig om de tekortkomingen in de beheers- en controlesystemen aan te pakken. Meer bepaald moeten het personeelsbestand en de kwalificaties binnen de operationele structuren en het centrale departement voor financiering en contracten van het ministerie van Financiën substantieel worden versterkt. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Er is enige vooruitgang op het gebied van het gerecht en de fundamentele rechten, met name voor het terugdringen van de achterstanden in rechtszaken. Er zijn verdere verbeteringen nodig inzake op verdiensten gebaseerde aanstellingen bij het gerecht, precieze en voorspelbare criteria voor ontslag en een correct gebruik van statistieken. Op het gebied van anticorruptiebeleid is het wettelijke kader operationeel en is de capaciteit in lichte mate versterkt, maar er zijn nog meer inspanningen nodig in verband met de tenuitvoerlegging van onderzoeken, vervolgingen en veroordelingen. Wat de fundamentele rechten betreft, is enige vooruitgang geboekt op het punt van de vrijheid van meningsuiting, meer bepaald in verband met het uit de strafwet halen van smaad. De relevante instellingen moeten de fundamentele rechten in de praktijk doeltreffender bevorderen en vrijwaren. De kaderovereenkomst van Ohrid blijft een essentieel element van de democratie en de rechtsstaat in het land. De voorbereidingen op het gebied van het gerecht en de fundamentele rechten zijn redelijk gevorderd.
Er is vooruitgang gemaakt op het punt van justitie, vrijheid en veiligheid, met name inzake de buitengrenzen en douanesamenwerking, alsook het aftappen van communicatie. Er zijn verdere inspanningen nodig om de asielprocedure doeltreffender te maken, een strikt op verdiensten gebaseerd rekruteringsbeleid bij de politie in te voeren, de strijd tegen de georganiseerde misdaad op te drijven en de inbeslagname van drugs te verbeteren. De voorbereidingen op dit terrein zijn goed gevorderd.
Weinig vooruitgang kan worden gemeld wat betreft wetenschap en onderzoek. Over het algemeen is het niveau van de deelname aan de EU-kaderprogramma’s goed gebleven. De voorbereidingen voor het nationale programma voor wetenschap, onderzoek en ontwikkeling en voor de strategie inzake innovatie zijn gevorderd, maar de documenten moeten nog worden goedgekeurd. Op dit punt haalt het land gedeeltelijk zijn doelstellingen.
Op het gebied van onderwijs, opleiding, jeugd en cultuur zijn enige vorderingen gemaakt. Het land bleef zijn prestaties met betrekking tot de algemene ijkpunten van Onderwijs en opleiding 2020 verbeteren. Er is opnieuw een aanvang gemaakt met de voorbereidende maatregelen voor de programma’s Een leven lang leren en Jeugd in actie. De investeringen moeten echter gelijkelijk worden verdeeld over alle delen van het land en alle cultuurgemeenschappen. Op het gebied van onderwijs en cultuur is het land redelijk gevorderd.
Er is beperkte vooruitgang gemaakt met het hoofdstuk milieu en klimaatverandering. Er is verdere vooruitgang geboekt met de omzetting van de EU-normen in nationale wetgeving, meer bepaald inzake afvalbeheer, luchtkwaliteit en de chemische sector. Er zijn aanzienlijke inspanningen nodig om de nationale wetgeving toe te passen, speciaal op het gebied van waterbeheer, controle op industriële verontreiniging, natuurbescherming en klimaatverandering. De voorbereidingen op milieugebied zijn over het algemeen redelijk gevorderd, terwijl deze inzake klimaatverandering in een pril stadium verkeren.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van consumenten- en gezondheidsbescherming, meer bepaald wat betreft het wettelijke en institutionele kader. Verdere vooruitgang werd gehinderd door de beperkte financiële middelen en de zwakke operationele structuren, meer bepaald op het gebied van de consumentenbescherming. De voorbereidingen op dit terrein zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Op het gebied van de douane-unie is vooruitgang geboekt, met name wat betreft de bestuurlijke en de operationele capaciteit. De samenwerking tussen de organen, de strijd tegen corruptie in de douane-administratie en de capaciteit om grensoverschrijdende misdaad aan te pakken, moeten worden verbeterd. De voorbereidingen op het gebied van de douane-unie zijn goed op schema.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van de externe betrekkingen, met name wat betreft het gemeenschappelijke handelsbeleid. De institutionele capaciteit van het land is echter nog niet voldoende om volledig deel te nemen aan het handels-, ontwikkelings- en humanitaire beleid van de EU. De voorbereidingen op het terrein van de externe betrekkingen zijn matig gevorderd.
Er is verder vooruitgang geboekt op het terrein buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid. Het land heeft zijn hoge niveau van aanpassing aan de EU-verklaringen en de besluiten van de Raad gehandhaafd en is blijven deelnemen aan de civiele en militaire operaties voor crisisbeheer. De voorbereidingen op het gebied van het buitenlandse, veiligheids- en defensiebeleid zijn goed gevorderd.
Wat de financiële controle betreft, is enige vooruitgang te melden, meer bepaald inzake de externe controle en de bescherming van de euro tegen valsemunterij. Wat de praktische uitvoering van de openbare interne financiële controle betreft, blijft het land echter in een vroeg stadium. De voorbereidingen voor dit hoofdstuk bevinden zich in het algemeen in de beginfase. Er is geen noemenswaardige vooruitgang geboekt wat betreft financiële en budgettaire bepalingen. De bestaande instellingen voor het administratieve kader met het oog op de correcte berekening, raming, inning, betaling, controle en rapportage van de eigen middelen moeten worden versterkt. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich nog in de beginfase.
Servië
Servië is goed op weg om te voldoen aan de politieke criteria en de voorwaarden van het stabilisatie- en associatieproces. De stabiliteit en de werking van de instellingen waren gewaarborgd, zowel in de aanloop naar de verkiezingen op presidents- en parlementsniveau, op gemeentelijk niveau en in Vojvodina, als na afloop van de verkiezingen. Hoewel de activiteiten op wetgevingsgebied in de verkiezingsperiode op een laag pitje stonden, is wat de uitvoering van de hervormingen betreft op de meeste gebieden enige vooruitgang geconstateerd. Servië is volledige medewerking blijven verlenen aan het Internationaal Strafhof voor het voormalige Joegoslavië (ICTY). Er zijn resultaten bereikt in de dialoog met Prishtina/Priština, maar de uitvoering van de overeenkomsten verliep niet altijd even soepel. Serviës interpretatie van de overeenkomst inzake regionale samenwerking en de vertegenwoordiging van Kosovo werd verduidelijkt en doet, afhankelijk van de voortzetting van de uitvoering ervan, niet langer afbreuk aan de inclusiviteit van de regionale samenwerking. De nieuwe leiders van Servië hebben te kennen gegeven dat zij alle overeenkomsten die in de dialoog met Prishtina/Priština zijn bereikt, zullen uitvoeren en een begin zullen maken met de aanpak van de bredere politieke vraagstukken. Uitvoering van deze belofte is een belangrijke voorwaarde voor de overgang naar de volgende fase van de EU-integratie van Servië.
De democratie en de rechtsstaat zijn verder geconsolideerd. Internationale waarnemers hebben de verkiezingen gekwalificeerd als "competitief, gehouden in gunstige omstandigheden en professioneel georganiseerd". De OESO droeg bij aan een soepel en ordelijk verloop van de parlements- en presidentverkiezingen in Kosovo. In overeenstemming met Resolutie 1244 van de VN-Veiligheidsraad werden, anders dan in het verleden, in Kosovo geen plaatselijke verkiezingen gehouden. De wetgeving uit 2011 inzake parlementaire mandaten en de financiering van politieke partijen werd ten uitvoer gelegd. De procedures van de nationale kiescommissie en het beheer van het nieuwe kiezersregister zijn nog niet transparant genoeg. De overheid moet de aanbevelingen van de OVSE/ODIHR-verkiezingswaarnemingsmissie volgen.
Door de verkiezingen werd de wetgevende activiteit van het parlement teruggeschroefd, maar andere parlementaire activiteiten gingen hun normale gang. Verdere hervormingen zijn nodig om te waarborgen dat de grondwettelijke bepalingen, met name inzake het justitiële stelsel, overeenkomstig de Europese normen worden uitgevoerd. De regering behield haar stabiliteit en maakte de zittingstermijn vol. In juli 2012 werd een nieuwe coalitie gevormd. Ook de nieuwe regering bleef zich richten op integratie in de EU. De nieuwe president en de nieuwe regering hebben gepleit voor de voortzetting van de EU-hervormingsagenda en voor nauwe samenwerking om de nodige vooruitgang te boeken. De regering moet werken aan een betere raadpleging van de belanghebbenden bij de beleidsvorming en moet het toezicht op de tenuitvoerlegging van nieuwe wetgeving ontwikkelen.
De hervorming van het openbaar bestuur verloopt traag en wordt gehinderd door een gebrek aan politieke wil. Het wetgevingskader moet worden aangevuld en afgestemd op internationale normen. De tenuitvoerlegging van de bestaande wetten en de strategie voor de hervorming van het openbaar bestuur moet worden verbeterd. Systemen om aanwervingen en promoties te baseren op verdienste moeten worden ontwikkeld en ten uitvoer gelegd. Er moet meer werk worden gemaakt van het naleven van de aanbevelingen van de onafhankelijke regelgevende instanties.
Op het vlak van het civiele toezicht op de veiligheidstroepen was er weinig vooruitgang. Er werd een specifieke parlementaire commissie opgericht, maar het toezicht door het parlement bleef beperkt. Na een vonnis van het constitutionele hof moet het wettelijk kader voor het toezicht op de communicatie door veiligheids- en inlichtingendiensten worden verduidelijkt.
Met betrekking tot het gerechtelijk stelsel werd enige vooruitgang geboekt, voornamelijk bij de handhaving van nieuwe wetgeving om het justitiële stelsel efficiënter te maken. Met de herziening van de herbenoeming van rechters en aanklagers werden de bestaande gebreken niet weggewerkt. Het constitutionele hof vernietigde de herziening en gelastte de herplaatsing van alle rechters en aanklagers die tegen hun niet-herbenoeming beroep hadden aangetekend. Zaken die door het constitutionele hof worden terugverwezen, zullen nauwkeurig en in overeenstemming met de beslissingen van het hof moeten worden behandeld. Er moet nog steeds een systeem worden opgesteld voor professionele evaluatie, efficiënte tuchtregels en sterkere integriteitsgaranties. Om het vertrouwen van de burgers te herstellen, moeten de autoriteiten overwegen aanvullende maatregelen te treffen om de onafhankelijkheid, autonomie, bekwaamheid en verantwoordelijkheid van het gerechtelijke systeem te vergroten, met name: doorzichtige criteria voor de benoeming van rechters en aanklagers; basis- en voortgezette opleiding onder de verantwoordelijkheid van de gerechtelijke academie, in combinatie met de beoordeling van rechters en aanklagers, ook van degenen die in 2009 zijn benoemd; integriteitsgaranties; rationalisering van de rechtbanken. Om hierin te slagen is een nieuwe strategie voor justitiële hervorming nodig in combinatie met een actieplan om die strategie uit te voeren, gebaseerd op een functionele evaluatie van het justitiële stelsel.
Het wettelijk kader voor corruptiebestrijding is verder ten uitvoer gelegd. Het aantal acties van het corruptiebestrijdingsagentschap steeg, met name betreffende de financiering van politieke partijen. Corruptie komt echter nog steeds op veel gebieden voor en blijft een groot probleem. Het blijft nog steeds wachten op een nieuwe strategie en een nieuw actieplan voor corruptiebestrijding. De tenuitvoerlegging van het wettelijk kader en de efficiëntie van de instellingen voor corruptiebestrijding moeten aanzienlijk worden opgeschroefd. Er moeten meer inspanningen worden geleverd om tot een meer proactieve aanpak te komen van onderzoek naar en vervolging van corruptie. Het gerecht moet een goede reputatie opbouwen inzake veroordelingen, ook wat betreft zaken op hoog niveau, en in het bijzonder zaken van misbruik van overheidsgeld. Er is strakkere politieke leiding en een efficiëntere coördinatie tussen de anticorruptiediensten nodig om tot betere resultaten te komen.
Het wettelijk kader voor de strijd tegen de georganiseerde misdaad is geschikt en wordt ten uitvoer gelegd. Betere coördinatie tussen agentschappen en regionale en internationale samenwerking hebben geleid tot concrete resultaten bij de bestrijding van georganiseerde misdaadgroeperingen. Georganiseerde misdaad blijft een groot probleem in Servië, met name witwaspraktijken en drugssmokkel. Er moeten meer resultaten worden geboekt op het vlak van onderzoeken en veroordelingen.
De mensenrechten worden doorgaans goed geëerbiedigd en er is aanzienlijke vooruitgang geboekt met betrekking tot de mensenrechten en de bescherming van minderheden. Het wetgevend en institutioneel kader voor de naleving van de mensenrechten is operationeel. Voor de tenuitvoerlegging van de internationale instrumenten zijn verdere inspanningen nodig.
Er is enige vooruitgang geboekt ten aanzien van de burgerrechten en politieke rechten. De vrijheid van vergadering en vereniging is in de grondwet opgenomen en wordt over het algemeen gerespecteerd, maar in oktober 2012 werd de Pride Parade opnieuw verboden. Het overheidsbureau voor de samenwerking met het maatschappelijk middenveld is zeer actief geweest. Het wettelijk kader voor de vrijheid van meningsuiting is operationeel, maar geweld en bedreigingen tegen journalisten blijven zorgwekkend. Met de tenuitvoerlegging van de mediastrategie moet vaart worden gemaakt. De vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst wordt over het algemeen gerespecteerd, maar de registratieprocedure voor religieuze gemeenschappen blijft te ondoorzichtig en onsamenhangend. Het nationale mechanisme voor het voorkomen van foltering is van start gegaan maar moet nog worden versterkt. Ondanks de opening van een nieuwe faciliteit blijft de overbevolking in de gevangenissen een groot probleem. Inzake de toegang tot het gerecht moet nog steeds een doeltreffend systeem voor gratis rechtshulp worden ontwikkeld.
De wetgeving ter bescherming van sociale en economische rechten is voorhanden. Bijkomende maatregelen ter bestrijding van alle vormen van discriminatie zijn nodig, net als doeltreffende mechanismen om vrouwen en kinderen beter te beschermen tegen geweld. Roma, personen met een handicap en seksuele minderheden worden het vaakst gediscrimineerd. Er moet een proactieve aanpak komen om lesbiennes, homo-, bi- en transseksuelen beter te integreren en tot meer begrip in de samenleving te komen. De sociale dialoog moet worden verbeterd en er moet een oplossing komen voor de criteria in verband met de representativiteit van de sociale partners. Wat betreft de eigendomsrechten is begonnen met de tenuitvoerlegging van de wet uit 2011 inzake restitutie.
Het wettelijk kader ter bescherming van minderheden is operationeel en wordt over het algemeen nageleefd. Er zijn positieve stappen gezet om de situatie van minderheden, ook de Roma, te verbeteren. De regelmatige financiële verslaglegging door de nationale minderheidsraden werd ingevoerd. Er zijn aanvullende maatregelen nodig voor een doeltreffende tenuitvoerlegging van de minderheidswetgeving in Servië en om de vastgestelde tekortkomingen weg te werken. Servië moet meer inspanningen leveren ter ondersteuning van de sociaaleconomische ontwikkeling in de gebieden Sandžak en Preševo, Bujanovac en Medveđa. De Roma, maar ook de vluchtelingen en binnenlandse ontheemden blijven het moeilijk hebben.
Wat regionale vraagstukken en internationale verplichtingen betreft, is de samenwerking met het Internationale Strafhof voor het voormalige Joegoslavië (ICTY) integraal gehandhaafd. Servië blijft vlot toegang verlenen tot documenten en getuigen ter ondersteuning van de lopende of geplande zaken van het Internationale Strafhof. De behandeling van oorlogsmisdaden in eigen land ging door en de regionale samenwerking en informatie-uitwisseling werd opgevoerd. Om tot tastbare resultaten te komen, moet Servië echter nog meer onderzoek verrichten naar de netwerken die hulp boden aan de verdachten toen zij nog voortvluchtig waren.
Het beleid van Servië ten aanzien van het Internationale Strafhof blijft in overeenstemming met de beginselen en de gemeenschappelijke standpunten van de EU inzake het Statuut van Rome. Servië heeft geen enkele bilaterale immuniteitsovereenkomst gesloten.
Er is aanzienlijke vooruitgang geboekt wat betreft het proces van de verklaring van Sarajevo. Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Montenegro en Servië bleven verder samenwerken voor een duurzame oplossing voor het probleem van de vluchtelingen die sinds het gewapende conflict van de jaren '90 ontheemd zijn. De vier landen ondertekenden een ministeriële verklaring en kwamen een regionaal huisvestingprogramma overeen om 27 000 huishoudens of 74 000 individuele personen te helpen. Op een internationale donorenconferentie in Sarajevo in april 2012 werd ongeveer 265 miljoen euro steun voor het programma toegezegd. Voor alle nog onopgeloste punten in het proces moet de goede samenwerking worden voortgezet.
Servië moet nog meer vooruitgang boeken met een zichtbare en duurzame verbetering van de relaties met Kosovo, de kernprioriteit van het advies van de Commissie over het toetredingsverzoek van Servië. Er zijn nieuwe resultaten bereikt in de dialoog tussen Belgrado en Prishtina/Priština, met overeenkomsten inzake regionale samenwerking en vertegenwoordiging van Kosovo en geïntegreerd grensbeheer. Serviës interpretatie van de overeenkomst inzake regionale samenwerking en de vertegenwoordiging van Kosovo werd verduidelijkt vlak nadat een nieuwe regering was gevormd en doet, indien de uitvoering van de overeenkomst wordt voortgezet, niet langer afbreuk aan de inclusiviteit van de regionale samenwerking. Servië heeft in september 2012 uiteindelijk ook het technische protocol inzake geïntegreerd grensbeheer ondertekend, dat nog ten uitvoer moet worden gelegd. De uitvoering van andere overeenkomsten die zijn gesloten op het gebied van de vrijheid van verkeer, het kadaster, de burgerlijke stand, douanestempels en wederzijdse erkenning van diploma's is vooruitgegaan. Na de verkiezingen en de machtsoverdracht moet Servië constructief blijven meewerken aan de volgende fase van de dialoog om vooruitgang te blijven boeken met een zichtbare en duurzame verbetering van de relaties met Kosovo.
Servië onderhield goede betrekkingen met zijn buren en bleef actief betrokken bij regionale samenwerking, met name als voorzitter van de samenwerkingsproces voor Zuidoost-Europa (SEECP), het Regionale Centrum van het Regionale Initiatief voor Migratie, Asiel en Vluchtelingen (MARRI), het Adriatisch-Ionische initiatief (AII) en de Economische Samenwerking in het Zwarte Zeegebied (BSEC). Het land heeft actief deelgenomen aan de Regionale Samenwerkingsraad (RCC) en de Midden-Europese Vrijhandelsovereenkomst (CEFTA).
De Servische economie bleef in 2011 groeien met 1,6 %, maar in het tweede semester verzwakte het herstel lichtjes om in de eerste helft van 2012 te krimpen. De werkloosheidsgraad piekte tot 25%. Het begrotingstekort steeg tot 5% in 2011 en werd in de eerste helft van 2012 nog groter. Servië ging in september 2011 uit voorzorg een standbyregeling aan met het Internationaal Monetair Fonds, maar de eerste herziening werd uitgesteld omdat de begroting voor 2012 afweek van het afgesproken fiscale programma. In de periode voor de verkiezingen vielen de economische hervormingen nagenoeg stil. Door de goedkeuring van wijzigingen van de wet inzake de Nationale Bank van Servië in augustus werd de onafhankelijkheid van de centrale bank ernstig op de proef gesteld. Het IMF begon in september 2012 met een onderzoeksmissie, maar de gesprekken over de standbyregeling zijn nog niet opnieuw van start gegaan.
Wat de economische criteria betreft, heeft Servië tijdens de verslagperiode geen verdere vooruitgang geboekt in de richting van een functionerende markteconomie. Servië moet aanzienlijke inspanningen leveren om zijn economie te herstructureren, wil het in staat zijn op middellange termijn het hoofd te bieden aan de concurrentiedruk en de marktkrachten binnen de Europese Unie.
De politieke consensus over de fundamentele aspecten van de markteconomie bestaat nog steeds maar moet worden uitgebreid. De risico's van externe financiering op korte termijn werden opgeheven door de sterke buitenlandse deviezenvoorraad en de gunstige structuur van de buitenlandse schuld, die voornamelijk langetermijnschulden omvat. De handelsintegratie met de EU blijft sterk. De banksector beschikt over een toereikende kapitaaldekking en is liquide. De centrale bank schroefde haar toezicht op de banksector op. Er zijn stappen gezet voor snellere en makkelijkere markttoegang. Er zijn ook beperkte stappen gezet om het ondernemingsklimaat te verbeteren, met name op het vlak van de vennootschapswetgeving en het mkb-beleid.
Grote begrotingstekorten hinderden de doeltreffendheid van de macro-economische beleidsmix en de aanpassingen werden voornamelijk doorgevoerd bij het monetair beleid, dat nog steeds wordt beperkt door de hoge mate van euroïsering van de economie. De arbeidsmarktvoorwaarden verslechterden en de werkloosheid nam toe. Het blijft moeilijk om duurzame werkgelegenheid te creëren. Het lakse begrotingsbeleid en de toenemende overheidsschuld beperken de budgettaire ruimte om verdere schokken op te vangen. Er zijn dringend doortastende consolidatiemaatregelen nodig, in combinatie met systemische hervormingen in de overheidssector, om zo de overheidsfinanciën weer duurzaam te maken. Ook vertragingen bij de structurele hervormingen beperken de reikwijdte van beleid dat de groei moet ondersteunen. Er moet bijzondere aandacht worden besteed aan het verder verbeteren van het ondernemingsklimaat. Er is geen vooruitgang gemaakt met de ontwikkeling van een dynamische particuliere sector en de overheidsinmenging in de economie blijft erg hoog. De privatisering en herstructurering van bedrijven in staatseigendom vorderde traag en in sommige gevallen werden vroegere privatiseringen zelfs teruggedraaid. De juridische voorspelbaarheid blijft zwak en de onduidelijkheid over eigendomsrechten blijft de economische activiteiten hinderen. De informele sector vormt nog steeds een groot probleem.
In verband met zijn vermogen om te voldoen aan de verplichtingen van het lidmaatschap zet Servië het werk voort om de wetgeving in overeenstemming te brengen met de EU-wetgeving, zij het in een trager tempo omdat zowel het parlement als de regering tijdens het verkiezingsjaar hun activiteiten verminderen. Er is goede vooruitgang geboekt inzake vennootschapsrecht, intellectuele-eigendomsrechten, statistiek en de douane-unie. Er zijn verdere inspanningen nodig, met name inzake de rechterlijke macht en de grondrechten, justitie, vrijheid en veiligheid, landbouw en plattelandsontwikkeling, milieu en klimaatverandering, en de financiële controle. De uitvoering van de interim-overeenkomst (IO) van de stabilisatie- en associatieovereenkomst (SAO) is vlot blijven verlopen. Servië blijft goede resultaten boeken inzake de verplichtingen van de SAO/IO.
Op het vlak van het vrij verkeer van goederen is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. De EU-normen worden uitgevoerd en de Servische accreditatie-instantie is een volwaardig lid geworden van de Europese samenwerking voor accreditatie. Het markttoezicht blijft erg versplinterd en de keuringen blijven een onnodige administratieve belasting voor ondernemingen. De uitvoering van de wetgeving, de administratieve capaciteit en de coördinatie tussen instellingen moet worden verbeterd. Op het vlak van het vrije verkeer van werknemers is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. De coördinatie van de socialezekerheidsstelsels moet worden verbeterd en de voorbereidingen voor deelname aan het Europees netwerk van diensten voor arbeidsvoorziening moeten worden opgeschroefd.
Er was weinig vooruitgang op het gebied van het recht van vestiging en de vrije verlening van diensten, en enige vooruitgang op het gebied van het vrije verkeer van kapitaal, met inbegrip van de strijd ten witwassen. Er zijn verdere inspanningen nodig om de wetgeving inzake kapitaalverrichtingen op korte termijn, onroerend goed en betaalsystemen aan de EU-normen aan te passen, en om de strijd tegen witwassen op te voeren. De aanpassingen van de wetgeving op dit terrein zijn matig gevorderd.
Inzake openbare aanbestedingen is enige vooruitgang geboekt, met name op het vlak van publiek-private partnerschappen. Servië moet inspanningen blijven leveren om de wetgeving inzake openbare aanbestedingen uit te voeren, en met name om onregelmatigheden bij het gebruik van de onderhandelingsprocedure uit te bannen. Een goede coördinatie tussen de voornaamste belanghebbenden, ook de audit- en justitiële instellingen, moet worden gewaarborgd. De prestaties op handhavingsgebied en de bestuurlijke capaciteit van de begrotingsinspectie van het ministerie van financiën, die bevoegd is voor openbare aanbestedingen, moeten aanzienlijk worden verbeterd. De aanpassing van de wetgeving op dit gebied is redelijk gevorderd.
Op het gebied van het vennootschapsrecht is goede vooruitgang geboekt en is de aanpassing aan de EU-normen goed gevorderd: in februari 2012 trad een nieuwe wet in werking en werden meerdere wijzigingen aan deze wet goedgekeurd. Op het gebied van boekhoudnormen en auditing van bedrijven zijn meer inspanningen nodig inzake onafhankelijk toezicht, kwaliteitscontrole en onderzoek. Servië heeft goede vooruitgang geboekt met de aanpassing aan de EU-wetgeving inzake intellectuele-eigendomsrechten en met de uitvoering van de strategie voor intellectuele-eigendomsrechten 2011-2015. Een formeel systeem voor coördinatie en samenwerking tussen de instellingen voor de bescherming van intellectuele-eigendomsrechten moet nog worden opgesteld. De aanpassing van de wetgeving op dit gebied is gevorderd.
Op het vlak van het mededingingsbeleid is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. De mededingingsautoriteit versterkte haar capaciteit en de autoriteit voor staatssteun heeft haar handhaving verbeterd, maar de notificaties vooraf van maatregelen inzake staatssteun moeten worden verbeterd. Zowel op het vlak van antitrust en fusies als op het vlak van staatssteun zijn aanvullende maatregelen nodig. Servië heeft enige vooruitgang geboekt op het vlak van financiële diensten, waar stappen werden gezet voor de uitvoering van de vereisten van Basel II. De Servische wetgeving moet verder worden afgestemd op de EU-normen en op middellange termijn doeltreffend worden uitgevoerd. De aanpassing van de wetgeving op dit gebied is redelijk gevorderd.
Er was weinig vooruitgang op het gebied van de informatiemaatschappij en de media, met enige vordering in de voorbereidingen. Het algemene vergunningenstelsel voor telecomregulatoren werd operationeel en belangrijke concurrentiegaranties werden ingevoerd. De overstap van analoge naar digitale uitzendingen is van start gegaan. De financiële onafhankelijkheid van de telecomregulatoren moet nog worden verbeterd en Servië moet zijn wettelijk kader nog aanpassen aan de EU-normen.
Er zijn vorderingen gemaakt op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling, ook met betrekking tot landbouwstatistieken. Er is goede vooruitgang geboekt met structuren en middelen voor de uitvoering van de plattelandsontwikkeling in het kader van IPARD maar aanvullende capaciteit is nog nodig. De aanpassing op dit vlak bevindt zich nog in de beginfase. Er zijn enige vorderingen gemaakt op het gebied van voedselveiligheid, veterinair en fytosanitair beleid. Er moet een versterking komen van de administratieve capaciteit van de instellingen die betrokken zijn bij de controle van de veiligheid van de voedselketen, in het bijzonder de veterinaire, fytosanitaire en nationale referentielaboratoria. Er zijn inspanningen nodig voor de modernisering van de levensmiddelen- en diervoederbedrijven, het beheer van dierlijke bijproducten en genetisch gemodificeerde organismen. Er kan enige vooruitgang worden gemeld op het gebied van de visserij. De verzameling van marktgegevens moet worden verbeterd en een nationale vangstcertificeringsregeling voor import en export van visserijproducten moet worden opgesteld. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Enige vooruitgang kan worden gemeld inzake transportbeleid, met name wegvervoer, vervoer over binnenlandse waterwegen en luchtvervoer. Er moet spoorwegwetgeving en wetgeving over spoorwegveiligheid en interoperabiliteit worden goedgekeurd. Er moet aandacht worden besteed aan eerlijke markttoegang, er zijn meer inspanningen nodig om tot een scheiding te komen tussen de infrastructuurbeheerder en de spoorwegbeheerder, en er moet een goed gedefinieerde regulator komen. Voor handhaving en inspectie is er meer capaciteit nodig. De aanpassingen van de wetgeving op dit terrein zijn redelijk gevorderd.
Wat betreft energie kan weinig vooruitgang worden gemeld. Er zijn meer inspanningen nodig om de openstelling van de markt, de ontbundeling en tarieven die in verhouding staan tot de kosten tot stand te brengen. Kaderwetgeving over het rationeel gebruik van energie en wetgeving inzake grondstoffenreserves moet nog worden goedgekeurd. De rol en de onafhankelijkheid van het energieagentschap en de nucleaire regulator moeten worden versterkt. Servië moet dringend werk maken van de integratie van Kosovo in het regionale stelsel voor doorvoer van elektriciteit, zoals bepaald in het met redenen omkleed advies van de energiegemeenschap. De voorbereidingen op dit terrein zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Er valt enige vooruitgang te melden op het vlak van belastingen, met de uitvoering van de strategie voor de Servische belastingdienst. De modernisering moet worden voortgezet. De grijze economie is nog steeds een probleem. Er zijn grote inspanningen nodig voor de verbetering van het IT-systeem, de communicatie met de belastingbetalers en de aanpassing van de wetgeving inzake accijnzen. De voorbereidingen op dit terrein zijn over het algemeen redelijk gevorderd. Er is geen vooruitgang genoteerd op het gebied van het economische en monetaire beleid, met enige vordering in de voorbereidingen. Recente wijzigingen van de wet betreffende de centrale bank brengen haar onafhankelijkheid in gevaar en zijn dus een grote stap achteruit inzake de aanpassing aan de EU-normen. De capaciteit voor het opstellen van economisch beleid en coördinatie moet verder worden versterkt. Er is goede vooruitgang genoteerd op het gebied van statistiek, waar Servië matige vorderingen heeft gemaakt. De volks- en huistelling werd uitgevoerd zoals gepland. De capaciteit van het bureau voor statistiek moet de komende jaren worden vergroot zodat de EU-normen inzake statistiek kunnen worden uitgevoerd.
Er is enige vooruitgang te melden op het vlak van sociaal beleid en werkgelegenheid, met name inzake werkgelegenheidsbeleid, gezondheid en veiligheid op het werk en sociale inclusie. Het werkgelegenheidsbeleid heeft echter in het algemeen te lijden onder de moeilijke economische omstandigheden en de beperkte budgetten en moet worden versterkt. Er moeten meer inspanningen worden geleverd voor de herstructurering en hervorming van sociale bescherming en om opnieuw te komen tot duurzaamheid. Over het algemeen is Servië begonnen met de prioriteiten op dit gebied aan te pakken.
Op het vlak van het ondernemings- en industriebeleid is vooruitgang geboekt, met vorderingen in de voorbereidingen. Servië voert de Small Business Act op passende wijze uit.
Op het vlak van de trans-Europese netwerken is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. Het land blijft verder zijn transport- en energienetwerk ontwikkelen en neemt actief deel aan de werkzaamheden van het waarnemingscentrum voor vervoer in Zuidoost-Europa en de Energiegemeenschap. Op het vlak van de financiering van de nieuwe verbindingen voor energie en transportnetwerken blijven grote problemen bestaan. Er is vooruitgang genoteerd op het vlak van regionaal beleid en de coördinatie van structurele instrumenten, met vorderingen in de voorbereidingen. Servië heeft de voorbereidende stadia voor gedecentraliseerd beheer van het IPA voor vier afdelingen afgerond. De uitvoeringscapaciteit moet verder worden verbeterd. De programmering moet worden verbeterd, zeker op het vlak van de voorbereiding van een degelijke projectcyclus op basis van relevante strategieën.
Op het gebied van justitie en fundamentele rechten is weinig vooruitgang geboekt. Met de herziening van de herbenoeming van rechters en aanklagers werden de bestaande gebreken niet weggewerkt. Het constitutionele hof vernietigde deze herziening en gelastte de herplaatsing van alle rechters en aanklagers die beroep hadden aangetekend tegen hun niet-herbenoeming. Een nieuwe strategie voor de hervorming van justitie op basis van een functionele evaluatie is nodig. De uitvoering van het wettelijk kader voor corruptiebestrijding is voortgezet. Het blijft echter nog steeds wachten op een nieuwe strategie en een nieuw actieplan voor corruptiebestrijding. Er is meer politieke leiding, een efficiëntere coördinatie tussen de anticorruptiediensten en een proactieve aanpak van onderzoek en vervolging nodig om tot betere resultaten te komen. De wetgeving inzake grondrechten is operationeel en wordt goed nageleefd. De vrijheid van meningsuiting wordt over het algemeen gewaarborgd, maar de uitvoering van de mediastrategie moet worden versneld. Discriminatie op basis van etnische afkomst, gender en seksuele geaardheid blijft wijdverspreid en meer maatregelen om discriminatie in alle vormen te bestrijden, zijn nodig. Er moet een proactieve aanpak komen om lesbiennes, homo-, bi- en transseksuelen beter te integreren en tot meer begrip in de samenleving te komen. Er zijn positieve stappen gezet om de situatie van minderheden, ook de Roma, te verbeteren, maar voor een consequente uitvoering van de wetgeving in heel Servië zijn bijkomende inspanningen nodig. Over het algemeen is Servië begonnen de prioriteiten op dit gebied aan te pakken.
Servië heeft enige vooruitgang geboekt op het gebied van justitie, vrijheid en veiligheid. Servië is actief betrokken bij internationale politionele en gerechtelijke samenwerking en de rechtshandhavinginstanties beschikken over genoeg capaciteit om standaardonderzoeken te voeren. Er zijn bijkomende inspanningen nodig om de capaciteit te verhogen om complexe onderzoeken te voeren en de coördinatie te versterken tussen de rechtshandhavingsinstanties en justitie. Er moet een goede staat van dienst worden opgebouwd van proactieve onderzoeken en definitieve veroordelingen in zaken van georganiseerde misdaad. De voorbereidingen op dit terrein zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Er is weinig vooruitgang geboekt op het gebied van wetenschap en onderzoek. Openbare en particuliere investeringen in wetenschappelijk onderzoek blijven laag en Servië moet zijn onderzoekscapaciteit verhogen. In het algemeen liggen de voorbereidingen op dit gebied op schema. Er is weinig vooruitgang genoteerd op het gebied van onderwijs en cultuur, met enige vordering in de voorbereidingen. Er was vooruitgang bij het meer sociaal inclusief maken van het onderwijssysteem en bij de invoering van normen voor kwaliteitswaarborgen in het lager onderwijs. Een verbeterde uitvoering van de hervormingen in het hoger onderwijs blijft een punt van zorg en hervormingen in de sector beroepsopleiding en onderwijs moeten worden versneld. Het financiële beheer en de financiële controle moeten nog worden versterkt met het oog op de deelname van Servië aan het toekomstige programma voor onderwijs, jeugd en sport.
Er zijn enige vorderingen te melden op het gebied van milieu, waar de aanpassing aan de EU-normen en de bekrachtiging van internationale milieuovereenkomsten werd voortgezet. Er zijn aanzienlijke inspanningen nodig om de nationale wetgeving toe te passen, speciaal op het gebied van waterbeheer, controle op industriële verontreiniging en risicobeheersing, natuurbescherming en luchtkwaliteit. De inspanningen om de bestuurlijke capaciteit te versterken, moeten een prioriteit blijven. Er werd weinig vooruitgang geboekt op het vlak van klimaatverandering. Er moeten aanzienlijke inspanningen worden geleverd om voor meer bewustwording inzake klimaatverandering en een meer strategische aanpak te zorgen, om de wetgeving aan te passen aan de EU-normen en uit te voeren en om de administratieve capaciteit en de inter-institutionele samenwerking te verbeteren. Over het algemeen is Servië begonnen met de prioriteiten op deze gebieden aan te pakken.
Op het vlak van consumenten- en gezondheidsbescherming is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. Er zijn inspanningen nodig om het bestaande wettelijk kader uit te voeren en aan te passen aan de EU-normen. De institutionele coördinatie tussen de betrokken actoren en de administratieve capaciteit op beide gebieden van consumentenbescherming en volksgezondheid moeten worden versterkt.
Servië heeft goede vorderingen gemaakt op het gebied van de douane-unie, met de goedkeuring van nieuwe wetten en aanhoudende inspanningen om de administratieve capaciteit te verbeteren, met name in de sector van de audit en de controle achteraf. Servië moet zorgen voor de correcte toepassing van de EU-normen bij de administratieve grens met Kosovo. Douanewetgeving in verband met veiligheid moet worden uitgevoerd en het stelsel voor de verwerking van douaneaangiften moet worden vernieuwd of gemoderniseerd. De voorbereidingen op het gebied van de douane-unie zijn goed op schema.
Op het vlak van externe betrekkingen is enige vooruitgang geboekt, met matige vordering in de voorbereidingen. Toetreding tot de WTO hangt nog af van de voltooiing van de bilaterale onderhandelingen. Op het vlak van het buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid heeft Servië goede vorderingen gemaakt met de aanpassing aan de GBVB-verklaringen van de EU en heeft het getoond te willen deelnemen aan de civiele en militaire operaties voor crisisbeheer. De voorbereidingen op dit vlak liggen op schema.
Er is enige vooruitgang geboekt inzake financiële controle, in het bijzonder met betrekking tot de externe audit. Er zijn aanzienlijke inspanningen nodig om het financieel beheer van de overheidssector en de controle op basis van het onderliggende beginsel van verantwoordingsplicht van beheerders te verbeteren. Er is geen vooruitgang geboekt wat betreft de financiële en budgettaire bepalingen. De nodige administratieve infrastructuur, met inbegrip van coördinatie, organisatie en procedures tussen de verschillende instanties die bij het systeem van eigen middelen betrokken zijn, moet te zijner tijd worden ontwikkeld. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich in het algemeen in de beginfase.
Albanië
Met het politieke akkoord van november 2011 tussen de meerderheidsregering en de oppositie kwam er een einde aan de politieke impasse ten gevolge van de parlementsverkiezingen van 2009. Het akkoord beoogt electorale en parlementaire hervormingen en de totstandkoming van een politiek klimaat ter bevordering van gezamenlijke hervormingsinspanningen op andere gebieden. De politieke dialoog en samenwerking zijn daardoor aanzienlijk verbeterd, wat de weg heeft gebaand voor vooruitgang op sleutelgebieden voor de hervormingen, met inbegrip van de kieshervorming. De presidentsverkiezingen verliepen conform de grondwet, maar het hele politieke proces was niet bevorderlijk voor de positieve partijoverschrijdende dialoog die in november van start ging. Ondanks de confrontatieretoriek tussen de regering en de oppositie ging de uitvoering van het politieke akkoord door. Albanië heeft goede vooruitgang geboekt wat de politieke criteria voor het lidmaatschap van de EU betreft, met de uitvoering van een aantal hervormingen met betrekking tot de kernprioriteiten die in het advies van de Commissie van 2010 werden genoemd[3]. Er werd goede vooruitgang geboekt met belangrijke politieke hervormingen, zoals inzake de goede werking van het parlement, de goedkeuring van hangende wetgeving waarvoor een versterkte meerderheid vereist is, de benoeming van de ombudsman en een ordelijk hoor- en stemproces in het parlement voor benoemingen voor de hoge raad, en met de wijziging van de wetgeving inzake verkiezingen, waarmee vier kernprioriteiten kunnen worden vervuld. Albanië is op de goede weg wat betreft twee kernprioriteiten inzake de hervorming van het openbaar bestuur en de verbetering van de behandeling van gedetineerden.
Wat de andere zes kernprioriteiten betreft, was er enige vooruitgang inzake justitiële hervorming en corruptiebestrijding, bijvoorbeeld ten aanzien van de hervorming van het stelsel voor de immuniteit van overheidsambtenaren en rechters en de goedkeuring van de wet inzake bestuurlijke rechtbanken, en ongelijkmatige vooruitgang inzake het antidiscriminatiebeleid, met onder meer de bescherming van minderheden en de verbetering van de leefomstandigheden van de Roma. Er werden aanzienlijke vorderingen gemaakt met de bestrijding van de georganiseerde misdaad, de hervorming van het stelsel van eigendomsrechten en vrouwenrechten. Significante maatregelen in dit verband zijn een stijging van de inbeslagname van criminele vermogensbestanddelen, een brede strategie voor de hervorming van het eigendomsstelsel en een wijziging van het wetboek van strafrecht waarbij de sancties op huiselijk geweld worden verscherpt.
Op alle gebieden van de kernprioriteiten die nog niet volledig vervuld zijn, moeten aanvullende inspanningen worden geleverd om de verplichtingen die al zijn aangegaan, uit te voeren en tot meer tastbare resultaten te komen. Om het huidige tempo van de hervormingen aan te houden en de behaalde resultaten te consolideren, moet Albanië met name aandacht besteden aan de goedkeuring bij consensus van het herziene reglement van orde van het parlement en van de wijzigingen aan de wetten inzake het hooggerechtshof en de overheidsdienst. Een duurzame politieke dialoog is cruciaal voor de werking van de democratische instellingen en voor de weg naar EU-lidmaatschap van Albanië. Inzake de democratie en de rechtsstaat is er op een aantal gebieden goede vooruitgang geboekt dankzij de politieke dialoog in het parlement en een meer constructieve atmosfeer tijdens commissievergaderingen en plenaire vergaderingen, hoewel er af en toe ook sprake was van confrontatieretoriek en een tijdelijke vertraging in het tempo van de hervormingen.
De werking van het parlement en de politieke dialoog zijn aanzienlijk verbeterd na het politiek akkoord van november 2011. Zo kon goede vooruitgang worden geboekt met de goedkeuring van alle hangende wetgeving waarvoor een versterkte meerderheid vereist is, met de benoeming van de ombudsman, met een ordelijk hoor- en stemproces voor de benoeming door de president van een rechter bij het hooggerechtshof en met de goedkeuring van wijzigingen aan de kieswet (vier kernprioriteiten uit het advies). Nu moet het herziene reglement van orde van het parlement worden goedgekeurd. Op 11 juni 2012 werd in de vierde ronde van de verkiezingen een nieuwe president verkozen, uitsluitend met de stemmen van de regeringspartijen. De presidentsverkiezingen verliepen weliswaar grondwettelijk maar waren toch niet inclusief genoeg en bemoeilijken de consolidering van de politieke dialoog en samenwerking. Voor de tijdelijke vertraging van het tempo van de hervormingen op kerngebieden waarvoor een politieke consensus vereist was, werd snel een oplossing gevonden.
Met het werk van de regering is enige vordering gemaakt. Er was goede vooruitgang inzake de coördinatie van de EU-integratie, met de herziening van het actieplan om de kernprioriteiten van het advies aan te pakken, die transparant en participatief verliep. De voorzitter (van de oppositie) van de parlementaire commissie voor Europese integratie en de minister van Europese integratie bleven goed samenwerken inzake de hervormingen van het land op weg naar de EU, met onder meer de deelname in mei 2012 aan de EU-Albanië-top van de Stabilisatie- en Associatieraad. De capaciteit van de wetgevingstechniek en de planning voor het afstemmen van de wetgeving op de EU-normen moeten worden verbeterd, met name door de uitvoering van het besluit van de ministerraad over het nationaal plan voor de uitvoering van de stabilisatie- en associatieovereenkomst[4]. Wat het lokale bestuur betreft volgde op de decentralisering van de verantwoordelijkheden van de staat niet de bijhorende overdrachten van administratieve en financiële middelen van het centrale naar het lokale niveau. Het bestaan van twee aparte verenigingen van lokale besturen is niet bevorderlijk voor de institutionele betrekkingen tussen de centrale en de lokale overheid op weg naar een geslaagde decentralisatie.
Er is vooruitgang geboekt met betrekking tot de hervorming van het openbaar bestuur, een kernprioriteit uit het advies, voornamelijk met de goedkeuring van de wetten inzake bestuurlijke rechtbanken en inzake de organisatie en werking van de het openbaar bestuur, en met de benoeming van de ombudsman. Nu moeten de wijzigingen aan de ambtenarenwet worden goedgekeurd. De uitvoering van de goedgekeurde wet- en regelgeving moet worden versterkt. Het wettelijke en institutionele kader voor het openbaar bestuur vertoont nog altijd tekortkomingen die moeten worden aangepakt in een streven naar meer professionalisme, depolitisering, meritocratie, transparantie en verantwoordelijkheidszin.
Er is enige vooruitgang geboekt met betrekking tot de justitiële hervorming, een kernprioriteit van het advies. Er is een begin gemaakt met de uitvoering van de strategie voor de hervorming van het justitiële stelsel en het bijhorende actieplan van maart 2012. De wet inzake administratieve rechtbanken en de wet over de nationale justitieconferentie zijn goedgekeurd. Het particulier deurwaardersysteem is operationeel. Belangrijke wetgeving om de verantwoordelijkheidszin, de onafhankelijkheid en de doeltreffendheid van het gerechtelijk stelsel te vergroten, moet echter nog worden afgewerkt, goedgekeurd en uitgevoerd. In dit verband moeten de wijzigingen aan de wet inzake het hooggerechtshof nu worden goedgekeurd. De organisatie van de rechtbanken, de transparantie en de achterstand, maar ook de status van de administratie van het gerechtelijk stelsel en de begrotingstoewijzing blijven punten van zorg in verband met de efficiëntie van het gerecht. De rechtszaken om duidelijkheid te brengen over de gebeurtenissen van 21 januari 2011 moeten worden afgesloten met een geloofwaardig proces. Er is goede vooruitgang te melden over de strijd tegen corruptie binnen het justitiële stelsel, via de inperking van de onschendbaarheid van rechters. Albanië moet de uitvoering nog versnellen van de strategie voor de hervorming van het justitiële stelsel om te garanderen dat de justitiële instellingen onafhankelijk, efficiënt en met verantwoordelijkheidszin werken.
Met het anticorruptiebeleid, een van de kernprioriteiten van het advies, werd enige vooruitgang geboekt, met name door de inperking van de grondwettelijke onschendbaarheid van hooggeplaatste ambtenaren en rechters. Er werden inspanningen geleverd om de interinstitutionele samenwerking, de uitwisseling van informatie en de vervolging van zaken op laag en gemiddeld niveau te verbeteren. Door het uitblijven aan een proactieve aanpak en een gebrek aan middelen en materiaal blijft het moeilijk om efficiënte onderzoeken te voeren. Er zijn geen goede resultaten te melden op het vlak van onderzoek, vervolging en veroordeling. Corruptie komt nog steeds op grote schaal voor en blijft een bijzonder groot probleem.
Er is enige vooruitgang geboekt inzake de strijd tegen de georganiseerde misdaad, een kernprioriteit in het advies. Er is met name vooruitgang te melden op het vlak van een toename van de inbeslagnames van criminele vermogensbestanddelen, de interinstitutionele samenwerking in onderzoek naar financiële misdaden, witwassen en de strijd tegen mensenhandel. De samenwerking met EU-lidstaten vordert goed en er is een veilige communicatieverbinding opgezet om de uitwisseling van informatie met Europol te vergemakkelijken. Dreigingsevaluaties en actieve onderzoeken moeten worden gestimuleerd om resultaten te boeken op het vlak van onderzoeken, vervolgingen en veroordelingen op alle niveaus. Georganiseerde misdaad blijft een groot probleem in Albanië.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van de mensenrechten en de bescherming van minderheden.
Er is vooruitgang geboekt met betrekking tot de kernprioriteit die vraagt om de behandeling van gedetineerden te verbeteren, dossiers inzake mishandeling beter justitieel op te volgen en de aanbevelingen van de ombudsman op dit vlak beter toe te passen. Er zijn maatregelen getroffen om de detentie-omstandigheden te verbeteren en intensiever samen te werken met de ombudsman. Er worden nog gevallen van slechte behandeling gemeld en de politie volgt niet systematisch de juiste procedures voor arrestaties en hechtenis. De levensomstandigheden in gevangenissen lopen nog altijd uiteen. Er bestaan plannen voor de oprichting van een specifieke medische instelling voor psychisch zieke gedetineerden, maar de behoefte aan meer en gespecialiseerde zorg en betere behandeling blijft. Door vertragingen in processen en de nog steeds ontoereikende middelen van de reclasseringsdienst blijft het overdreven gebruik van voorhechtenis een probleem.
Er is ongelijke vooruitgang geboekt op het gebied van de kernprioriteit van een betere bescherming van de mensenrechten, in het bijzonder van vrouwen, kinderen en Roma, en op het gebied van de tenuitvoerlegging van het antidiscriminatiebeleid. Wijzigingen aan het wetboek van strafrecht op het vlak van huiselijk geweld zijn een stap in de goede richting. Beleid inzake de bescherming van kinderen moet beter worden uitgevoerd. Er is nieuwe wetgeving nodig voor mensen met een handicap en de bestaande wetgeving moet worden herzien om mogelijke discriminatie van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transseksuele personen aan te pakken. De commissie voor de bescherming tegen discriminatie heeft inspanningen geleverd om het bewustzijn te vergroten, maar er moet nog meer worden gedaan om positieve resultaten te boeken en zaken tot een goed einde te brengen.. Kwetsbare groepen, zoals lesbische, homoseksuele, biseksuele en transseksuele personen en Roma, worden nog steeds gediscrimineerd. De interetnische betrekkingen verlopen goed maar er zijn geen maatregelen getroffen om zwakke punten in het wettelijke en institutionele kader inzake minderheden aan te pakken. De uitvoering van beleidsinstrumenten voor de integratie van Roma en hun toegang tot tot sociale bescherming en diensten is nog steeds onvoldoende, waardoor zij gemarginaliseerd worden. Het beleid op het vlak van mensenrechten wordt ondersteund door het maatschappelijk middenveld en donoren. Het is voor Albanië belangrijk om voorrang te geven aan het beleid op deze gebieden om zo de duurzaamheid te waarborgen.
Op het vlak van eigendomsrechten is enige vooruitgang geboekt, met name door de goedkeuring van een nieuwe wet op de registratie van onroerend goed en van een overkoepelende strategie met actieplan voor een hervorming op dit gebied, dat een kernprioriteit van het advies is. Efficiënte coördinatie en toezicht zijn nodig voor de uitvoering van de strategie en voor de consistentie tussen bestaande en nieuwe wetgeving. In dit verband het overleg met de belanghebbenden doorgaan. De initiële registratie van eigendommen is nog niet afgerond. De restitutie- en compensatieclaims van vroegere eigenaars worden erg traag behandeld.
Wat regionale vraagstukken en internationale verplichtingen betreft is Albanië constructief blijven bijdragen aan de stabiliteit in de regio door positieve betrekkingen buren en regionale partners te blijven onderhouden. Het land heeft volledig met EULEX samengewerkt en in mei 2012 keurde het parlement een bijzonder wet goed waardoor EULEX-onderzoekers onderzoek kunnen voeren op Albanees grondgebied. In het kader van het voorzitterschap van het Regionale Initiatief voor Migratie, Asiel en Vluchtelingen (MARRI) trad een overeenkomst in werking tussen Albanië, Montenegro en de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië om de procedures voor het oversteken van de grenzen tussen deze landen te versoepelen. Onderdanen van deze landen kunnen nu voor een periode tot drie maanden tussen de landen reizen met biometrische identiteitskaarten.
Wat betreft het Internationale Strafhof is de bilaterale immuniteitsovereenkomst met de Verenigde Staten niet in overeenstemming met de gemeenschappelijke standpunten en de beginselen van de EU. Albanië moet zich aanpassen aan het EU-standpunt.
Albanië is actief blijven deelnemen aan de regionale samenwerkingsinitiatieven, zoals het samenwerkingsproces voor Zuidoost-Europa (SEECP), de raad voor regionale samenwerking (RCC) en de Midden-Europese vrijhandelsovereenkomst (CEFTA). Het land is voorzitter van de CEFTA en de Raad van Ministers van de Raad van Europa.
Albanië heeft de macro-economische stabiliteit kunnen handhaven. De groei van het bbp, die voornamelijk te danken is aan de binnenlandse vraag, vertraagde maar bedroeg in 2011 nog wel 3,1%. De economische activiteit stagneerde in het eerste kwartaal van 2012 door stroomonderbrekingen ten gevolge van de weersomstandigheden. Door te weinig inkomsten en te hoge uitgaven is het begrotingstekort en bijgevolg ook de staatsschuld toegenomen. Structurele hervormingen hebben aan vaart verloren door de kwetsbare binnenlandse politieke dialoog. Het monetaire beleid bleef gezond zodat de inflatie stabiel binnen de doelzone bleef. Tekortkomingen op het vlak van de afdwingbaarheid van contracten en de rechtsstaat, zwaktes op het gebied van infrastructuur en de kwaliteit van de beroepsbevolking, maar ook de informele economie, bleven de economische ontwikkeling in de weg staan.
Wat de economische criteria betreft heeft Albanië enige vooruitgang geboekt in de richting van een functionerende markteconomie. Albanië zou op middellange termijn het hoofd moeten kunnen bieden aan de concurrentiedruk en de marktkrachten binnen de Unie, op voorwaarde dat het snellere en meer diepgaande structurele hervormingen blijft doorvoeren, ook via een sterker rechtsstelsel en een opwaardering van het menselijke en fysieke kapitaal.
Ondanks een vaak gepolariseerd politiek landschap werd toch een brede consensus over de kernaspecten van de markteconomie behouden. De Albanese economie is blijven groeien, zij het langzamer, en ondanks de aanhoudend ongunstige economische omstandigheden van belangrijke handelspartners. Mede dankzij het monetaire beleid kon de inflatie stabiel worden gehouden en de inflatieverwachtingen worden verankerd. De prestatie van de arbeidsmarkt verbeterde lichtjes. Er was weinig overheidsbemoeienis in de economie, en de subsidies bleven beperkt. De banksector beschikt over een toereikende kapitaaldekking en is liquide. Er is enige vooruitgang geboekt bij het vergemakkelijken van het starten van een bedrijf.
Het begrotingstekort nam in 2011 toe, waardoor de al vrij hoge overheidsschuld nog verder steeg en te zeer op de korte termijn gericht bleef. De blijvend hoge tekorten op de lopende rekening blijven echter een bron van kwetsbaarheid. De werkloosheid is nog steeds erg hoog. De uitvoering van faillissementsprocedures is niet voltooid. Zwakke punten in de rechtsstaat blijven de uitvoerbaarheid van contracten hinderen terwijl hangende problemen inzake eigendomsrechten een hindernis vormen voor investeringen en het ondernemingsklimaat in het algemeen. De informele sector en een zwakke belastinginning vormen nog steeds een probleem. Het grote en toenemende aandeel onrendabele leningen in het bancaire stelsel is een reden tot ongerustheid. Investeringen in menselijk kapitaal en infrastructuur blijven onvoldoende. Door het gebrek aan diversifiëring van de productie in termen van sectoren en exportmarkten, blijft de economie kwetsbaar voor externe schokken.
Albanië heeft zijn vermogen om de verplichtingen van het lidmaatschap op zich te nemen enigszins verbeterd, met name op het vlak van concurrentie, belastingen, statistiek, justitie, vrijheid en veiligheid, onderwijs en cultuur en de douane-unie. Op andere gebieden als het vrij verkeer van werknemers, overheidsopdrachten, de wetgeving betreffende intellectueel eigendom, voedselveiligheid, visserij, energie, leefmilieu en klimaatverandering, is de vooruitgang beperkt gebleven. Albanië is zijn verbintenissen op grond van de stabilisatie- en associatieovereenkomst over het algemeen vlot blijven uitvoeren. Er moet voor worden gezorgd dat de verbintenissen tijdig worden uitgevoerd, met name op het vlak van intellectuele- en industriële-eigendomsrechten. Er zijn ook aanhoudende inspanningen nodig om de bestuurlijke capaciteit voor de uitvoering en handhaving van wetgeving te versterken.
Er zijn vorderingen te melden inzake normalisatie op het gebied van het vrije verkeer van goederen. De aanpassing aan de EU-normen dient echter te worden voortgezet. Er is nog geen adequate structuur voor markttoezicht operationeel. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd.
Er zijn weinig vorderingen te melden op het gebied van het vrije verkeer van werknemers. Er zijn al enige voorbereidingen verricht voor toekomstige deelname aan EURES en de coördinatie van socialezekerheidsstelsels. Er zijn echter nog verdere inspanningen nodig om de wetgeving over toegang tot de arbeidsmarkt aan te passen aan de EU-normen. De voorbereidingen op dit terrein zijn niet erg gevorderd. Er is enige vooruitgang op het gebied van het recht van vestiging en de vrije verlening van diensten, meer bepaald inzake de wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties. De voorbereidingen om de wetgeving aan te passen aan de dienstenrichtlijn bevinden zich nog in een vroeg stadium. De Albanese wetgeving inzake postdiensten is nog niet op één lijn gebracht met de EU-normen. De voorbereidingen op dit terrein zijn redelijk gevorderd. Wat het vrije verkeer van kapitaal betreft, heeft Albanië enige vooruitgang geboekt inzake wetgeving, met de goedkeuring van wijzigingen aan het wetboek van strafrecht en de bankenwet. Er zijn verdere inspanningen nodig om de wet inzake betalingssystemen af te stemmen op de EU-normen. Wat het vrije verkeer van kapitaal betreft, zijn de voorbereidingen redelijk opgeschoten.
Er was weinig vooruitgang bij het afstemmen van de wetgeving inzake overheidsopdrachten en concessies op de EU-normen. De verdeling van de bevoegdheden tussen de instellingen voor overheidsopdrachten blijft onduidelijk en hun administratieve capaciteit en onafhankelijkheid blijven onvoldoende. De voorbereidingen op dit terrein zijn redelijk gevorderd. Op het vlak van het vennootschapsrecht is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. Albanië keurde de corporate governance code goed en stemde zijn wetgeving zo verder af op de EU-normen. Er zijn verdere aanpassingen van de wetgeving nodig op het vlak van rapportage- en documentatieverplichtingen bij fusies en splitsingen en op het gebied van boekhoudnormen en auditing van bedrijven. Er was beperkte vooruitgang op het gebied van de wetgeving betreffende intellectuele eigendom, en de voorbereidingen zijn nog niet erg gevorderd. Er zijn nog aanzienlijke tekortkomingen bij de effectieve handhaving van intellectuele- en industriële-eigendomsrechten die Albanië verhinderen om de vereisten van de stabilisatie- en associatieovereenkomst te vervullen. Enige vooruitgang kan worden gemeld wat betreft concurrentie. De aanpassing aan de EU-normen van de wetgeving inzake antitrust en fusiecontrole vorderde en de regionale staatssteunkaart werd goedgekeurd. De administratieve capaciteit en operationele onafhankelijkheid van de overheden voor staatssteun en mededinging moet gewaarborgd blijven. De voorbereidingen op het vlak van concurrentie liggen op schema.
Op het vlak van de financiële diensten is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. De bankwetgeving werd verder aangepast aan de EU-normen en de investeringsmarkt werd verder ontwikkeld. Aanvullende inspanningen zijn nodig op het vlak van verzekeringen en bedrijfspensioenen, financiële infrastructuur, effectenmarkten en investeringsdiensten. De administratieve capaciteit in de bancaire én in de niet-bancaire sector blijft zwak. Er was weinig vooruitgang op het gebied van de informatiemaatschappij en de media, waar de voorbereidingen niet erg zijn gevorderd. In de sector elektronische communicatie werd een aantal concurrentiebevorderende maatregelen getroffen, maar de hervorming en liberalisering van de sector blijven, net als rechtsonzekerheid en de capaciteit en onafhankelijkheid van de telecomregulator, een punt van zorg. De goedkeuring van de wet betreffende audiovisuele mediadiensten is verder uitgesteld. Ondanks enige vooruitgang op het vlak van de onafhankelijkheid van de media, blijft er toch bezorgdheid bestaan over de onafhankelijkheid van de regulator. Er moet worden toegezien op de effectieve tenuitvoerlegging van de strategie voor de digitale omschakeling.
Er was ongelijkmatige voortgang met de aanpassing aan de EU-normen op het vlak van landbouw en plattelandsontwikkeling, met name inzake de oprichting van instellingen voor plattelandsontwikkeling. Inspanningen zijn nodig op het vlak van capaciteitsopbouw bij plattelandsontwikkeling, het opzetten van een grondkadaster en de ontwikkeling van strategieën voor landbouw en gebruik van het land. Over het algemeen is Albanië begonnen met de prioriteiten op dit gebied aan te pakken. Er zijn bescheiden vorderingen gemaakt op het gebied van voedselveiligheid en op het gebied van het veterinaire en fytosanitaire beleid. Er zijn inspanningen nodig om tot een betere definitie te komen van bevoegdheden, verantwoordelijkheden en communicatie rond risicobeheersing, de registratie van het vervoer van dieren, de controle op dierenziekten en de modernisering van de levensmiddelen- en diervoederbedrijven. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich in de beginfase. Er is beperkte vooruitgang geboekt op het vlak van visseriij, waar de voorbereidingen niet erg gevorderd zijn. Er is nog steeds behoefte aan meer middelen en technische capaciteit voor het toezicht op en de controle van de bevoegde diensten, met inbegrip van het interinstitutioneel operationeel centrum voor maritieme aangelegenheden. De taakverdeling inzake rapportering en communicatie tussen de directies bij het ministerie van milieu, bos- en waterbeheer is niet duidelijk genoeg gedefinieerd.
Er is slechts weinig vooruitgang in het transportbeleid, voornamelijk inzake cabotage in het zeevervoer. Er zijn meer inspanningen nodig om de wetgeving aan te passen aan de EU-normen en doeltreffend uit te voeren. De administratieve en technische capaciteit blijft zwak in de verschillende transportsectoren, in het bijzonder op het vlak van luchtvaart- en verkeersveiligheid. Het onderhoud van de spoorweginfrastructuur blijft een punt van zorg en moet meer middelen krijgen. Er is weinig vooruitgang geboekt in de energiesector. De elektriciteitstoevoer wordt gehinderd door een gebrek aan diversifiëring. Inzake de hervormingen van de energiemarkt zijn meer inspanningen nodig om de sector te laten overleven. De administratieve capaciteit en onafhankelijkheid van de energieregulator moet worden versterkt. De voorbereidingen inzake transport en energie zijn niet erg gevorderd.
Er was enige vooruitgang bij het aanpassen van de wetgeving over indirecte belastingen aan de EU-normen en bij het versterken van de capaciteit van de belastingsdiensten voor onderzoek en interne audit. Op het vlak van directe belastingen, belastinginning, btw-teruggave en IT zijn verdere inspanningen nodig. De voorbereidingen op dit terrein zijn matig gevorderd. Albanië heeft geen vooruitgang geboekt bij het aanpassing van de wetgeving aan de EU-normen op het vlak van het economisch en monetair beleid, de voorbereidingen op dat vlak zijn nog onvoldoende. Er is weinig vooruitgang geboekt wat betreft de voorbereiding van het document voor economisch beleid. Er is te weinig voor beleidsvormingscapaciteit. Er is enige vooruitgang te melden op het gebied van de statistiek. INSTAT organiseerde in oktober 2011 een volks- en woningtelling. De sectorstatistieken moeten worden verbeterd en er zijn moeten genoeg middelen voorhanden zijn om de volgende landbouwtelling tot een goed einde te brengen. De onafhankelijkheid en administratieve capaciteit van INSTAT moeten worden gewaarborgd. De voorbereidingen op het gebied van statistiek zijn redelijk gevorderd.
Er was weinig vooruitgang op het vlak van sociaal beleid en werkgelegenheid, waar de voorbereiding niet erg gevorderd waren. De arbeidsmarkt blijft in hoge mate informeel, met weinig deelname van vrouwen en een relatief hoge jeugdwerkloosheid. De sociale integratie van personen met een handicap en van de Roma-minderheid blijft onvoldoende. De duurzaamheid van de financiering moet aandacht krijgen om de hervorming van sociale bijstand en bescherming te kunnen uitvoeren. De uitvoering van beleid op deze gebieden blijft een probleem. Op het vlak van het ondernemings- en industriebeleid is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. Er zijn maatregelen getroffen om het mkb betere toegang te geven tot financiering en om het regelgevend kader voor ondernemen te verbeteren. De procedures voor het beëindigen van bedrijfsactiviteiten blijven traag.
Op het gebied van de trans-Europese netwerken zijn enige vorderingen gemaakt. De spoorwegsector blijft onderontwikkeld en er zijn aanzienlijke investeringen nodig om de vervoersinfrastructuur in het algemeen te onderhouden en te moderniseren. Met betrekking tot energienetwerken zijn verdere inspanningen nodig om de elektriciteitsverbindingen met buurlanden af te werken en om een strategie te ontwikkelen voor de introductie van aardgas. De voorbereidingen zijn niet erg gevorderd. Er was enige vooruitgang inzake de afstemming op de EU-normen op het gebied van regionaal beleid en de coördinatie van structurele instrumenten, waar de voorbereidingen in een vroeg stadium zitten. Er zijn aanzienlijke inspanningen nodig om de institutionele en administratieve capaciteit op centraal en lokaal niveau te waarborgen en om te komen tot een reeks mature projecten.
Er is enige vooruitgang geboekt met de uitvoering van beleid inzake justitie en grondrechten, met name door inspanningen om de relevante kernprioriteiten uit het advies van de Commissie aan te pakken. Het wetgevend kader vertoont echter nog grote lacunes, met name inzake de hervorming van justitie. De consequente uitvoering van wetgevings- en beleidsinstrumenten blijft in dit verband een probleem. De aanpassing van Albanië aan de Europese normen en het acquis inzake de rechterlijke macht en de grondrechten, is niet erg ver gevorderd.
Er was enige vooruitgang op het vlak van justitie, vrijheid en veiligheid, in het bijzonder inzake grensbeheer, internationale samenwerking en de strijd tegen de georganiseerde misdaad. Er moeten meer inspanningen worden geleverd inzake de coördinatie tussen de wetshandhavingsinstanties en inzake het boeken van positieve resultaten met onderzoeken, vervolgingen en veroordelingen. De voorbereidingen op dit terrein vorderen.
Er is weinig vooruitgang geboekt op het vlak van wetenschap en onderzoek, waar de voorbereidingen niet erg gevorderd zijn. Er zijn meer inspanningen nodig op nationaal niveau om de onderzoeks- en innovatiecapaciteit en het concurrentievermogen van het land te vergroten. Er wordt te weinig in onderzoek geïnvesteerd en ook de opbouw van menselijk kapitaal moet worden versterkt.
Er valt goede vooruitgang te melden met de aanpassing aan EU-normen inzake onderwijs en cultuur, in het bijzonder in het hoger onderwijs en bij de ontwikkeling van beroepsopleiding en onderwijs. Er zijn verdere inspanningen nodig om de transparantie bij de particulieren instellingen voor hoger onderwijs te verbeteren. In 2012 nam Albanië voor het eerst deel aan het cultuurprogramma. De voorbereidingen op dit terrein zijn over het algemeen redelijk gevorderd.
Hoewel er met de aanpassing aan de EU-normen op het vlak van milieu al enige vooruitgang is, is er inzake klimaatverandering heel weinig vooruitgang. Er moeten dringend meer inspanningen worden geleverd om de wetgeving aan te passen, uit te voeren en te handhaven. De publieke bewustwording en de raadpleging over wetgevende initiatieven of overheidsinvesteringen blijft beperkt. In deze sectoren moet er meer politieke wil en gecoördineerde actie komen. Er zijn aanzienlijke investeringen nodig maar de momenteel toegewezen middelen blijven beperkt. Milieu moet beter geïntegreerd worden in andere beleidsgebieden als transport en energie. Inzake klimaatverandering moeten aanzienlijke inspanningen worden geleverd om voor meer bewustwording en een meer strategische aanpak te zorgen, om de wetgeving aan te passen aan de EU-normen en uit te voeren en om de administratieve capaciteit en de inter-institutionele samenwerking te verbeteren. Voorbereidingen inzake milieu bevinden zich nog in een vroeg stadium, en de voorbereidingen op het vlak van klimaatverandering nog in een heel vroeg stadium.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van consumentenbescherming en volksgezondheid. De uitvoering en handhaving van wetgeving blijven zwak. Er is nog geen structuur voor markttoezicht operationeel. De transparantie en handhaving worden gehinderd doordat zowel beroepsbeoefenaars als bij het publiek te weinig bekend zijn met het systeem van de bescherming van de volksgezondheid. De gezondheidssector blijft ondergefinancierd. De voorbereidingen op dit terrein zijn niet erg gevorderd. Op het vlak van de douanediensten is enige vooruitgang geboekt, met enige vordering in de voorbereidingen. De administratieve en operationele capaciteit blijft onvoldoende, ook inzake de compatibiliteit van IT-systemen met de vereisten van de EU. Op het vlak van douanewaarde en het vergemakkelijken van handel zijn verdere inspanningen nodig.
Op het gebied van externe betrekkingen zijn matige vorderingen gemaakt. Albanië heeft de goede samenwerking binnen de WTO en de CEFTA voortgezet. De administratieve capaciteit van de instellingen die betrokken zijn bij het handelsbeleid, moet worden verbeterd. Op het vlak van buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid is de aanpassing aan het gemeenschappelijke veiligheids- en defensiebeleid van de EU voortgezet en toonde het land zich voortdurend bereid om deel te nemen aan civiele en militaire operaties voor crisisbeheer. De registratie online van wapens en munitie onder het beheer van de staatspolitie moet nog worden afgewerkt. In het algemeen liggen de voorbereidingen op dit gebied op schema.
Er is weinig vooruitgang geboekt op het vlak van financiële controle, waar de voorbereidingen niet erg gevorderd zijn. De praktische uitvoering van het wettelijke kader voor de interne financiële controle en het beginsel van verantwoordingsplicht van beheerders, blijft in gebreke. De externe audits moeten nu worden verbeterd overeenkomstig de INTOSAI-normen.
Er is geen bijzondere vooruitgang geboekt met betrekking tot financiële en budgettaire bepalingen. Te zijner tijd moeten passende coördinatiestructuren worden gecreëerd en uitvoeringsregels worden vastgesteld voor het beheer van de eigen middelen. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich in het algemeen in de beginfase.
Bosnië en Herzegovina
De oprichting van de uitvoerende en wetgevende autoriteiten is afgerond met de overeenkomst over de regering op staatsniveau, nadat de algemene verkiezingen van oktober 2010 gevolgd waren door een politieke impasse van zestien maanden. De formatie van de nieuwe Raad van Ministers en de aanneming van twee belangrijke met de EU samenhangende wetten leidde in eerste instantie tot een verschuiving van de aandacht naar EU-integratie, maar deze ontwikkeling zette zich niet voort. De politieke consensus ging teloor en de vooruitgang met betrekking tot de EU-agenda stokte. Een herschikking van de autoriteiten op staats-, federatie- en kantonniveau is begonnen, maar deze wordt geblokkeerd door politieke geschillen en juridische problemen. De politieke vertegenwoordigers kunnen het nog steeds niet eens worden over de algemene koers en de toekomst van het land en de institutionele opzet die voor een kwalitatieve stap voorwaarts op weg naar de EU noodzakelijk zijn.
Nadat het mandaat van de speciale vertegenwoordiger van de EU was losgekoppeld van het bureau van de hoge vertegenwoordiger, nam de EU door de versterkte aanwezigheid van het hoofd van de EU-delegatie/de speciale vertegenwoordiger van de EU in Bosnië en Herzegovina op een aantal gebieden het initiatief om de autoriteiten te helpen bij de uitvoering van de doelstellingen van de EU-agenda op een aantal kerngebieden.
Bosnië en Herzegovina heeft slechts beperkte vooruitgang geboekt wat betreft de politieke criteria. In juni ging in Brussel een dialoog op hoog niveau over het toetredingsproces van start, met vertegenwoordigers van de overheden en van de politieke partijen van Bosnië en Herzegovina om de vereisten voor toetreding tot de EU te verduidelijken. De deelnemers werden het eens over een interne routekaart voor EU-integratie, die gericht is op de inwerkingtreding van de stabilisatie- en associatieovereenkomst en de indiening van een geloofwaardige lidmaatschapsaanvraag, zoals die in de desbetreffende Raadsconclusies zijn vastgesteld. De eerste deadline van de routekaart om een voorstel in te dienen om te voldoen aan het arrest van het Europees Hof voor de rechten van de mens in de zaak Sejdić en Finci, is niet gehaald. Er moet met prioriteit worden gewerkt aan een doeltreffend mechanisme voor coördinatie tussen de verschillende overheidsniveaus met het oog op de overneming, tenuitvoerlegging en handhaving van de EU-wetgeving, zodat het land met één stem kan spreken over EU-zaken en de pretoetredingssteun van de EU doeltreffend kan benutten.
Op het gebied van democratie en rechtsstaat werd na de algemene verkiezingen van oktober 2010, in februari een regering op staatsniveau opgericht. De regering op staatsniveau en de federale overheid werden vanaf juni herschikt, maar door politieke geschillen en juridische problemen is het resultaat van die herschikking nog niet duidelijk. Er moet eerst werk worden gemaakt van de versterking van de werking en coördinatiemechanismen van de instellingen. De afstemming van de grondwet op het Europees Verdrag voor de rechten van de mens is nog niet voltooid. Een voorstel op basis van een politieke consensus om de grondwet te wijzigen en af te stemmen op het Europees Verdrag voor de rechten van de mens (zaak Sejdić en Finci) moet nog aan het parlement worden voorgelegd.
Het parlement heeft enige vooruitgang geboekt met de goedkeuring van EU-gerelateerde wetgeving, met name door de goedkeuring van de wet inzake overheidssteun en de wet inzake volks- en woningtelling. Om te voldoen aan de verplichtingen van de IO/SAO moet met prioriteit worden gewerkt aan de oprichting van de raad voor overheidssteun, de afstemming op de EU-beginselen inzake openbare bedrijven en een uitgebreide inventaris van staatsteun. Vertragingen bij de oprichting van de regering op staatsniveau en de herschikking van de regeringen op alle niveaus hinderden de wetgevingsactiviteiten. Er moet beter worden samengewerkt over EU-gerelateerde zaken tussen de parlementen van de entiteiten, het parlement op staatsniveau en de ministerraad op staatsniveau.
Er werd weinig vooruitgang geboekt met de verbetering van de werking en efficiëntie op alle niveaus van de regering, die nog steeds te lijden had van versnipperde en ongecoördineerde beleidsvorming. De begroting 2012 op het niveau van de staat werd in mei goedgekeurd en kort daarna werd de regeringscoalitie opgeheven. Over het buitenlands beleid bleven binnen het voorzitterschap van Bosnië en Herzegovina over bepaalde zaken uiteenlopende standpunten bestaan.
Op het gebied van de hervorming van het openbaar bestuur zijn weinig vorderingen gemaakt. Het actieplan van de strategie voor de hervorming van het openbaar bestuur werd herzien en er werd een kader opgesteld voor de komende vijf jaar. De coördinatie tussen de verschillende administraties op alle niveaus blijft zwak en het hervormingsproces krijgt niet de nodige politieke steun. Het probleem van de financiële duurzaamheid van het openbaar bestuur op alle niveaus moet worden aangepakt. Er is een ombudsman op staatsniveau maar door een gebrek aan middelen kan hij niet efficiënt werken. De fragmentatie en politisering bleven een hinderpaal vormen voor een professioneel, verantwoordelijk, transparant en doeltreffend openbaar bestuur dat gebaseerd is op verdienste en competentie.
Op het gebied van de hervorming van het justitiële stelsel zijn beperkte vorderingen gemaakt. In het kader van de gestructureerde dialoog over justitie werd een constructieve houding aangenomen ten aanzien van de behoefte aan een allesomvattende hervorming, gebaseerd op nationale verantwoordelijkheid, ook bij de tenuitvoerlegging van de hervormingsstrategie voor de justitiële sector en van de nationale strategie inzake oorlogsmisdaden. Er zijn verdere maatregelen getroffen om de achterstand te verminderen, voornamelijk in zaken over facturen van nutsbedrijven, maar de algemene achterstand, ook in zaken over oorlogsmisdaden, blijft erg groot. De geharmoniseerde toepassing van het strafrecht in het hele land en de versnipperde organisatie en begroting van het justitiële stelsel moeten nog worden aangepakt.
Bosnië en Herzegovina heeft weinig vorderingen gemaakt in de strijd tegen corruptie. Corruptie is nog steeds wijdverbreid in zowel de overheids- als de particuliere sector en blijft een ernstig probleem. Een juridisch kader is operationeel maar de politieke wil om het probleem aan te pakken en de institutionele capaciteit te versterken, blijft beperkt. Met de tenuitvoerlegging van de strategie en het actieplan moet vaart worden gemaakt. De voorschriften voor het corruptiebestrijdingsagentschap zijn goedgekeurd maar nog niet operationeel. De gerechtelijke follow-up van corruptiezaken bleef traag en slechts een beperkt aantal zaken van corruptie op hoog niveau leidde tot vervolgingen. Onvoldoende tenuitvoerlegging van wetgeving en problemen met de coördinatie tussen de entiteiten blijven punten van zorg. Bosnië en Herzegovina heeft meer politiek engagement nodig en moet vastberadener optreden om corruptie te bestrijden. Enige vooruitgang is geboekt op het gebied van de bestrijding van de georganiseerde misdaad. Bosnië en Herzegovina blijft een land van herkomst voor wapens en munitie voor criminele groeperingen in de EU. Georganiseerde misdaad blijft ook verbonden met drugshandel via internationale doorvoerroutes.
De eerbiediging van de mensenrechten en de bescherming van minderheden wordt over het algemeen gewaarborgd. Bosnië en Herzegovina heeft de belangrijkste internationale mensenrechtenverdragen geratificeerd, maar de implementatie blijft ongelijkmatig.
De burgerrechten en de politieke rechten worden doorgaans geëerbiedigd. Er is enige vooruitgang geboekt met de verbetering van de omstandigheden in de gevangenissen. De nieuwe psychiatrische faciliteit in Sokolac is nog niet operationeel. Een omvangrijke hervorming van het gevangenisstelsel blijft nodig. De goedkeuring van de kaderwet inzake gratis rechtshulp is nog hangende Er is enige vooruitgang geboekt inzake de toegang tot justitie maar het wettelijke en institutionele kader in het land blijft versnipperd. De grondwet van de staat en die van de entiteiten voorzien in vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vereniging en vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. De persraad bleef nauw samenwerken met justitiële instellingen en journalistenverenigingen om de kwaliteit van de rapportering en de bewustwording bij de burgers over hun wettelijke rechten te vergroten. Er werden nog steeds journalisten en uitgevers bedreigd en geïntimideerd. De politieke druk op de media en de polarisering van de media op grond van politieke en etnische aspecten blijven zorgwekkend. De pogingen om de onafhankelijkheid van de regelgevende instantie voor communicatie en van de openbare omroeporganisaties te ondermijnen, namen toe. De directeur-generaal en de bestuursleden van de regelgevende instantie voor communicatie zijn nog niet benoemd. Met betrekking tot het maatschappelijk middenveld moeten de mechanismen voor samenwerking op alle niveaus en voor transparante financiering nog worden verbeterd. In september vond in Sarajevo een internationale vergadering voor vrede plaats met de belangrijkste interreligieuze leiders.
De economische en sociale rechten worden doorgaans geëerbiedigd. Enige vooruitgang werd geboekt bij de bestrijding van geweld tegen vrouwen en op het vlak van de ontwikkeling van het kind in zijn eerste levensjaren. De toepassing van de rechten van vrouwen en kinderen blijft ongelijkmatig. Er is bescheiden vooruitgang geboekt bij het inclusiever maker van scholen. Dat in sommige openbare scholen in de praktijk nog etnische segregatie en discriminatie bestaat, blijft zorgwekkend. Onderwijssystemen die een etnisch onderscheid maken blijven een duurzame terugkeer hinderen. Een antidiscriminatiewet op het niveau van de staat is operationeel maar met de uitvoering ervan is weinig vooruitgang geboekt. Lesbische, homoseksuelen, biseksuele en transseksuele personen worden nog steeds gediscrimineerd. Het systeem van sociale uitkeringen blijft gebaseerd op statuut in plaats van behoeften en heeft een negatieve invloed op de omstandigheden waarin kwetsbare groepen verkeren, waaronder personen met een handicap. De sociale dialoog en de toepassing van arbeidsrechten worden nog steeds gehinderd door het gebrek aan erkenning van de sociale partners op staatsniveau en een gefragmenteerd wettelijk kader.
De eerbiediging en bescherming van minderheden[5] en de culturele rechten worden over het algemeen gewaarborgd. De invloed van de nationale minderheidsraden op de beleidsvorming blijft beperkt, onder meer door een gebrek aan politieke en financiële steun. Er is enige vooruitgang geboekt bij de tenuitvoerlegging van de actieplannen voor huisvesting voor de Roma. Er zijn meer inspanningen nodig om te zorgen voor de effectieve uitvoering van de actieplannen inzake gezondheid, werkgelegenheid en onderwijs en voor meer middelen en meer duurzaamheid voor de uitvoering van de vier actieplannen. Een aantal Roma-kinderen is niet ingeschreven bij de geboorte en kan dus ook niet worden ingeschreven in een school of een ziekteverzekering krijgen. De Roma-minderheid kampt nog steeds met zeer moeilijke levensomstandigheden en discriminatie. Er werd enige vooruitgang geboekt inzake de huisvesting voor vluchtelingen en binnenlands ontheemden ter uitvoering van de herziene strategie voor bijlage VII van het vredesakkoord van Dayton/Parijs. Discriminatie inzake werkgelegenheid, gezondheidszorg en pensioenrechten blijft de duurzaamheid van de terugkeer en de lokale integratie hinderen. Transparante procedures voor de toewijzing van middelen om de terugkeer te ondersteunen op basis van behoeften zijn nog niet helemaal operationeel.
Met betrekking tot regionale aangelegenheden en internationale verplichtingen is het vredesakkoord van Dayton/Parijs verder uitgevoerd. De samenwerking met het Joegoslavië-tribunaal blijft over het algemeen tevredenstellend.
De samenwerking tussen de rechtbanken en aanklagers van Bosnië en Herzegovina, Kroatië en Servië is voortgezet. De uitvoering van de bilaterale overeenkomsten inzake de wederzijdse erkenning en handhaving van vonnissen in strafzaken is lopende. Inspanningen om oorlogsmisdaden te vervolgen, worden nog steeds gehinderd door wettelijke obstakels voor uitlevering in het wetboek van strafvordering. Het protocol inzake het delen van informatie en bewijsmateriaal in zaken van oorlogsmisdaden tussen het openbaar ministerie van Bosnië en Herzegovina en het openbaar ministerie voor oorlogsmisdaden in Servië is nog niet af.
Wat betreft het Internationale Strafhof is de bilaterale immuniteitsovereenkomst met de Verenigde Staten niet in overeenstemming met de gemeenschappelijke standpunten en de beginselen van de EU. Het land moet zich aanpassen aan het EU-standpunt.
Er is aanzienlijke vooruitgang geboekt wat betreft het proces van de verklaring van Sarajevo. Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Montenegro en Servië bleven verder samenwerken voor een duurzame oplossing voor het probleem van de vluchtelingen die sinds het gewapende conflict van de jaren '90 ontheemd zijn. De vier landen ondertekenden een ministeriële verklaring en kwamen een regionaal huisvestingprogramma overeen om 27.000 huishoudens of 74.000 individuele personen te helpen. Op een internationale donorenconferentie in Sarajevo in april werd een verbintenis aangegaan voor ongeveer 265 miljoen euro steun voor het programma. Voor alle nog onopgeloste punten in het proces moet de goede samenwerking worden voortgezet.
Bosnië en Herzegovina is actief blijven deelnemen aan de regionale samenwerkingsinitiatieven, zoals het samenwerkingsproces voor Zuidoost-Europa (SEECP), de Regionale Samenwerkingsraad (RCC) en de Midden-Europese vrijhandelsovereenkomst (CEFTA). De relaties van Bosnië en Herzegovina met zijn buurlanden zijn verder ontwikkeld maar problemen inzake grenzen en eigendomsrechten zijn nog niet helemaal opgelost. Een aantal vergaderingen heeft plaatsgevonden over de gevolgen van de toetreding van Kroatië tot de EU in juli 2013 voor de bilaterale betrekkingen. In dit verband zijn de gesprekken verdergezet over de hangende problemen met het grensbeheer, waar beperkte vooruitgang mee is geboekt. De overeenkomst voor vrije doorvoer van en naar de haven van Ploče in Kroatië en over het grondgebied van Bosnië en Herzegovina via Neum, en de overeenkomst inzake klein grensverkeer moeten worden afgestemd op het aquis van de EU. In het licht van de toetreding van Kroatië moeten de kwesties inzake grenzen, handel en doorvoer dringend worden opgelost.
De economie van Bosnië en Herzegovina groeide in 2011 met 3%, dankzij een opleving van de binnenlandse vraag en - in mindere mate - de toenemende buitenlandse vraag. Als gevolg van de slechtere economische omgeving werd dit herstel begin 2012 omgekeerd. De werkloosheid bleef zeer hoog. Er was een zekere mate van budgettaire consolidering als gevolg van gestegen inkomsten en een besnoeiing van de uitgaven. De kwaliteit van de overheidsfinanciën bleef echter laag en de duurzaamheid van de begroting werd ernstig gehinderd doordat de goedkeuring van de begroting op het niveau van de staat en van een begrotingsstrategie op middellange termijn opnieuw werd uitgesteld De verzwakte consensus over economisch en begrotingsbeleid had negatieve gevolgen voor de hervormingen op het niveau van het land. Er werd met het IMF een nieuwe standbyregeling voor twee jaar overeengekomen om de inspanningen te ondersteunen die het land levert om de gevolgen te temperen van het slechtere externe klimaat en om de externe en binnenlandse zwakke plekken aan te pakken.
Wat de economische criteria betreft, heeft Bosnië en Herzegovina beperkte vooruitgang geboekt op weg naar een goed functionerende markteconomie. Het land moet met grote vastberadenheid aanzienlijke verdere hervormingsinspanningen leveren, wil het op lange termijn het hoofd kunnen bieden aan de concurrentiedruk en de marktkrachten in de EU.
De financiële en monetaire stabiliteit werd gevrijwaard, en de inflatie gematigd werd. De currency-boardregeling is nog steeds erg geloofwaardig. De kredietverlening bleef groeien - zij het in mindere mate - waardoor de binnenlandse vraag kon herstellen. Handelsactiviteiten namen nog toe en het niveau van handelsintegratie met de EU en landen in de regio bleef hoog. Er kunnen enkele beperkte verbeteringen van het bedrijfsklimaat worden gemeld, meer bepaald wat de versnelde registratie van bedrijven betreft.
De vertraging bij de goedkeuring van de begrotingen op het niveau van de staat van 2011 en 2012 en van het algemene kader voor begrotingsbeleid 2012-2014 en 2013-2015 hinderde de duurzaamheid en geloofwaardigheid van het begrotingsbeleid in Bosnië en Herzegovina. De kwaliteit van de overheidsfinanciën bleef laag: de lopende uitgaven vergen een groot deel van het bbp. De gevolgen van het slechtere externe klimaat wegen sinds 2012 zwaarder door op de overheidsfinanciën, doordat de overheid leent en de schuld snel stijgt. Deze leningen gaan deels ten koste van private investeerders. Externe onevenwichten, met name het tekort op de buitenlandse-handelsbalans en het tekort op de lopende rekening, nemen toe. De herstructurering van de staatsbedrijven, de liberalisering van de netwerkindustrieën en de privatisering zijn niet vooruit gegaan. De productiecapaciteit en het concurrentievermogen van de economie bleven zwak aangezien de binnenlandse bronnen voor groei niet voldoende werden aangeboord. De arbeidsmarktvoorwaarden bleven slecht en de structurele rigiditeit (zoals hoge sociale bijdragen en slecht afgestemde sociale overdrachten) bleven een hinderpaal voor het scheppen van werkgelegenheid. De werkloosheid is nog steeds erg hoog en de participatiegraad erg laag. Het ondernemingsklimaat wordt nog steeds negatief beïnvloed door bestuurlijke ondoelmatigheid en de zwakke rechtsstaat. De informele sector vormt nog steeds een groot probleem.
Bosnië en Herzegovina heeft beperkte vooruitgang geboekt met de aanpassing van zijn wetgeving en beleid aan de Europese normen. Er is enige vooruitgang geboekt wat betreft het vrij verkeer van goederen, concurrentie, intellectuele eigendom, onderzoeken een aantal kwesties op het gebied van justitie, vrijheid en veiligheid. Er blijven bijzondere inspanningen nodig op het gebied van het vrije verkeer van personen en diensten, kapitaal, douane en belastingen, concurrentie, overheidsopdrachten, werkgelegenheid en sociaal beleid, onderwijs, cultuur, industrie en midden- en kleinbedrijf, landbouw en visserij, voedselveiligheid, veterinaire en fytosanitaire sectoren, milieu en klimaatverandering, transport, energie, de informatiemaatschappij en de media en statistieken. In het algemeen verloopt de tenuitvoerlegging van de interim-overeenkomst nog steeds ongelijkmatig. Het land handelt nog steeds in strijd met de interim-overeenkomst door het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens niet na te leven en de regels over overheidssteun onvoldoende na te leven. De wet inzake overheidssteun werd goedgekeurd maar de oprichting van de raad voor overheidssteun, de afstemming op de EU-beginselen inzake openbare bedrijven en een uitgebreide inventaris van staatsteun zijn nog niet afgerond. Met de tenuitvoerlegging van de wet inzake de volkstelling moet vaart worden gemaakt.
Bosnië en Herzegovina heeft enige vooruitgang geboekt op het gebied van de interne markt. Wat het vrije verkeer van goederen betreft werd er enige vooruitgang geboekt op het vlak van standaardisering, accreditering, marktoverzicht en consumentenbescherming. Er blijven aanzienlijke inspanningen nodig om het juridische kader te harmoniseren met de EU-wetgeving, de bestuurlijke capaciteit te verbeteren en een eengemaakte economische ruimte te bewerkstelligen. Op de industriële markt moet een dialoog tussen de overheid en de particuliere sector tot stand worden gebracht.
Op het gebied van het vrije verkeer van personen en diensten en het recht op vestiging is weinig vooruitgang geboekt Beide entiteiten implementeren nieuwe en op elkaar afgestemde rekeningstelsels voor financiële instellingen, en het toezicht op de banken door de entiteiten blijft voldoende. Er moet absoluut nog een verdere vereenvoudiging van de bedrijfsregistratie worden bereikt en het wetgevingskader voor postdiensten moet worden aangepast.
Er was geen vooruitgang op het gebied van het vrije verkeer van kapitaal. De wetgeving moet verder worden aangepast aan de EU-normen en moet in het hele land worden geharmoniseerd. Ten aanzien van de douane en belastingen kan beperkte vooruitgang worden gemeld. Inzake de afstemming van de wetgeving en de algemene administratieve en operationele capaciteit blijven de tekortkomingen bestaan. Er zijn verdere inspanningen nodig om de belastingbetalers een betere dienstverlening te bieden, om de handel te vergemakkelijken en om de wetgeving - ook inzake intellectuele eigendom - te handhaven.
Bosnië en Herzegovina heeft enige vooruitgang geboekt bij de goedkeuring van de wet inzake staatssteun op het niveau van de staat en bij de handhaving van de concurrentieregels. Op het gebied van overheidsopdrachten is er geen vooruitgang geboekt, in het bijzonder niet op het vlak van de aanpassing van de wetgeving inzake overheidsopdrachten. Op het vlak van intellectuele-eigendomsrechten werd gestage vooruitgang geboekt.
Er was een bescheiden vooruitgang inzake werkgelegenheid en sociaal beleid. Er zijn verdere aanpassingen van de wetgeving nodig en de strategische documenten moeten worden goedgekeurd en uitgevoerd. De strategie voor sociale integratie op het niveau van de staat moet nog worden goedgekeurd. Er zijn kaderwetten en strategieën op het gebied van onderwijs, maar die worden nog niet toegepast. Op het gebied van cultuur is enige vooruitgang geboekt. Op het vlak van onderzoek werd vooruitgang geboekt en de voorbereiding voor de innovatie-unie ging door. De onderhandelingen om toe te treden tot de Wereldhandelsorganisatie zijn gevorderd.
Bosnië en Herzegovina heeft weinig vooruitgang geboekt inzake het voldoen aan de Europese normen voor diverse sectorale beleidslijnen. Met betrekking tot de industrie en het midden- en kleinbedrijf moeten nog een nationale ontwikkelingsstrategie, met daarin ook aspecten van industriebeleid, en de strategie voor het midden- en kleinbedrijf worden goedgekeurd. Er zijn bescheiden vorderingen gemaakt op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling, voedselveiligheid, veterinair en fytosanitair beleid, en visserij. Een duidelijke verdeling van de bevoegdheden, betere coördinatie tussen de staat en de entiteiten bij het afstemmen op de EU-normen op deze gebieden en de modernisering van bedrijven blijven cruciaal. Het gebrek aan vooruitgang had een negatieve invloed op de handel in landbouwproducten, met name met de EU.
De voorbereidingen van Bosnië en Herzegovina op het gebied van milieu verkeren nog in een pril stadium. Een geharmoniseerd wettelijk kader voor milieubescherming en de geschikte institutionele capaciteiten ontbreken nog steeds. De bestuurlijke capaciteit is gering en de horizontale en verticale communicatie tussen de overheden moet worden verbeterd. Met betrekking tot de klimaatverandering moet er nog gewerkt worden aan de goedkeuring van een nationale klimaatstrategie, aan de afstemming op de EU-normen en aan de bewustmaking.
Bosnië en Herzegovina heeft weinig vorderingen gemaakt in de transportsector, maar inzake de trans-Europese vervoersnetwerken en het luchtvervoer waren er positieve ontwikkelingen. De wet betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen moet nog worden afgestemd op het EU-acquis. Het vraagstuk van de modernisering van de vervoersinfrastructuur is nog steeds niet opgelost. De voorbereidingen op het gebied van energie bevinden zich nog steeds in een vroeg stadium. Als partij bij het Verdrag tot oprichting van de energiegemeenschap moet Bosnië en Herzegovina de relevante EU-wetgeving op energiegebied ten uitvoer leggen. Om de elektriciteitsvoorziening te garanderen, moet een in het hele land goed functionerend nationaal transmissiebedrijf worden opgericht en een omvattende energiestrategie worden goedgekeurd.
Er was een bescheiden vooruitgang inzake de informatiemaatschappij en de media. De harmonisering van het wettelijke kader voor de openbare omroep is nog niet voltooid. De voortdurende problemen met de onafhankelijkheid van de regelgevende autoriteit voor communicatie en met de openbare omroepen, politieke druk en de trage gang van de tenuitvoerlegging van de hervorming van de openbare omroep, blijven ernstige punten van zorg.
Bescheiden vooruitgang kan worden gemeld wat betreft financiële controle. Wetgeving moet nog worden goedgekeurd en uitgevoerd en de coördinatieraad van de centrale harmonisatie-eenheden moet haar rol opnieuw opnemen. De capaciteit voor interne audit en de onafhankelijkheid van de externe auditinstellingen moeten worden vergroot. Er is enige vooruitgang te melden wat betreft statistieken. De sectorale statistieken, zoals de nationale rekeningen en statistieken over het bedrijfsleven en de landbouw, moeten worden verbeterd. Er moet meer worden samengewerkt tussen de instellingen voor statistiek op het niveau van de staat en van de entiteiten en de andere betrokken agentschappen op het niveau van de staat, ook met het oog op de uitvoering van de wet inzake volks- en woningtelling.
Op het vlak van justitie, vrijheid en veiligheid is enige vooruitgang geboekt. Er is verdere vooruitgang geboekt met belangrijke prioriteiten van het visumbeleid. De visumversoepelingsovereenkomst tussen de EG en Bosnië en Herzegovina en de overnameovereenkomst werden verder soepel toegepast. In december 2010 is de visumplicht voor burgers met een biometrisch paspoort uit Bosnië en Herzegovina afgeschaft voor reizen naar het Schengengebied. In het kader van het mechanisme voor monitoring na visumliberalisering heeft Bosnië en Herzegovina specifieke maatregelen getroffen om de migratie-uitstroom te beheren. Een aantal hervormingen die als onderdeel van de routekaart voor visumliberalisering werden goedgekeurd, moet nog worden uitgevoerd. Er is dringend behoefte aan een systeem voor elektronisch dataverkeer tussen de wetshandhavingsdiensten en de openbare ministeries in Bosnië en Herzegovina en aan een operationeel agentschap voor corruptiebestrijding met geschikt personeel en de nodige financiële middelen.
De voorbereidingen van het land inzake grensbeheer, asiel en migratie zijn gevorderd. Het stelsel voor asiel en internationale bescherming, het toezicht op de migratiestromen en de samenwerking tussen de agentschappen zijn opnieuw verbeterd. Aan sommige grensovergangen moet de infrastructuur worden verbeterd. De kwestie van ongeoorloofde grensovergangen met Montenegro en Servië moet worden opgelost. Met betrekking tot de strijd tegen witwassen is sprake van enige vooruitgang. De tenuitvoerlegging van de strategie en het actieplan om witwassen te voorkomen, blijft beperkt. Er is weinig vooruitgang geboekt op het gebied van de strijd tegen drugs. Het ontbreken van een doeltreffende gerechtelijke follow-up hindert de strijd tegen drugshandel, die een ernstig probleem blijft vormen.
Bosnië en Herzegovina zette zijn inspanningen verder om de politie meer capaciteit te geven en efficiënter te maken. De doeltreffendheid, de samenwerking en de informatie-uitwisseling bij de politie van Bosnië en Herzegovina worden nog steeds belemmerd door de fragmentatie van het systeem. De strijd tegen de georganiseerde misdaad blijft onvoldoende door een gebrek aan coördinatie tussen de rechtshandhavingsdiensten. De georganiseerde misdaad blijft een ernstig probleem, dat de rechtsstaat en het ondernemingsklimaat aantast. De inspanningen in de strijd tegen mensenhandel moeten worden opgevoerd en de identificatie van slachtoffers moet worden verbeterd. Bosnië en Herzegovina heeft enige vooruitgang geboekt op het gebied van terrorismebestrijding. De gezamenlijke taskforce voor terrorismebestrijding is opnieuw van start gegaan maar de tenuitvoerlegging van de strategie voor preventie en bestrijding van terrorisme moet nog steeds worden verbeterd.
Er werd opnieuw vooruitgang geboekt met de voorbereidingen voor de bescherming van persoonsgegevens, maar op het vlak van rechtshandhaving en de onafhankelijkheid van het toezichthoudend orgaan zijn verdere inspanningen nodig. Een goed functionerende bescherming van persoonsgegevens is cruciaal opdat Bosnië en Herzegovina overeenkomsten kan sluiten met Europol en Eurojust.
Turkije
In mei zijn de werkzaamheden in het kader van de positieve agenda van start gegaan om de toetredingsonderhandelingen te ondersteunen en aan te vullen door meer samenwerking op een aantal terreinen van gemeenschappelijk belang: politieke hervormingen, aanpassing aan de EU-normen, dialoog over het buitenlands beleid, visa, mobiliteit en migratie, handel, energie, terrorismebestrijding en deelname aan communautaire programma's. Zes van de acht werkgroepen, die zijn opgericht om de aanpassing aan de EU-normen te bevorderen, hebben al een eerste vergadering gehouden.
Op een relatief democratische en participatieve wijze is begonnen met het opstellen van een nieuwe grondwet. De bezorgdheid neemt evenwel toe over het gebrek aan substantiële vooruitgang in Turkije ten aanzien van de politieke criteria. De situatie op het gebied van de eerbiediging van de grondrechten geeft nog steeds aanleiding tot ernstige zorgen. Hierbij gaat het met name om de brede toepassing van het wetgevingskader voor de bestrijding van terrorisme en de georganiseerde misdaad, waarbij het recht op vrijheid en veiligheid en op een eerlijk proces bij herhaling wordt geschonden en ook schendingen van de vrijheid van meningsuiting, vergadering en vereniging vaak voorkomen. De discussie over thema’s die als gevoelig worden beschouwd, zoals de Armeense kwestie of de rol van het leger is nog steeds niet afgesloten. Hierbij vormen beperkingen van de vrijheid van de media in de praktijk en het grote aantal rechtszaken tegen schrijvers en journalisten nog steeds een ernstig probleem. Zelfcensuur komt daardoor vaak voor.
Wat betreft de democratie en de rechtsstaat, zijn er positieve stappen gezet op het vlak van de participatie bij de werkzaamheden met het oog op een nieuwe grondwet, maar doorgaans werd het wetgevend proces gekenmerkt door een terugkerend gebrek aan overleg. Onderzoeken naar vermeende coupplannen boden weliswaar een gelegenheid om het vertrouwen in de goede werking van de democratische instellingen en rechtsstaat van Turkije te versterken, maar werden overschaduwd door een reële bezorgdheid over hun brede reikwijdte en de ontoereikende juridische procedures. De Koerdische kwestie blijft een belangrijke uitdaging voor de Turkse democratie; de democratische opening van 2009, die onder andere gericht was op de aanpak van de Koerdische kwestie, is niet voltooid. Het lokale bestuur in het zuidoosten had te lijden onder de detentie van talrijke lokale politici. Er was een aanzienlijke toename van terroristische aanslagen door de PKK.
Wat betreft de hervorming van het openbaar bestuur, zijn een aantal wetgevende hervormingen tot stand gekomen. De oprichting van een ombudsbureau is een belangrijke stap voor de vrijwaring van de rechten van burgers en het waarborgen van de verantwoordingsplicht van het openbaar bestuur. De hervorming van de overheidsadministratie moet meer politieke steun krijgen. Op het vlak van bestuurlijke decentralisatie is geen vooruitgang geboekt.
Het civiele toezicht op de veiligheidstroepen is verder geconsolideerd. De invoering van parlementair toezicht op de defensiebegroting was een positieve ontwikkeling, maar had slechts een beperkte draagwijdte. Doorgaans onthield de generale staf zich ervan om naar aanleiding van politieke vraagstukken directe of indirecte druk uit te oefenen. Er zijn verscheidene symbolische maatregelen genomen met het oog op een verdere democratisering van de civiel-militaire verhoudingen. In het bijzonder op het vlak van het militaire rechtsstelsel en het civiele toezicht op de gendarmerie moeten verdere hervormingen tot stand komen.
Wat betreft het justitiële stelsel, is met de goedkeuring van het derde pakket van justitiële hervormingen enige vooruitgang geboekt. Hierbij zijn een aantal verbeteringen aan het Turkse strafrechtstelsel tot stand gebracht, waaronder een versoepeling van de beperkingen voor de media om verslag uit te brengen over strafrechtelijke onderzoeken en het schrappen van de bepaling op grond waarvan de officier van justitie publicaties kan verbieden. Naar aanleiding van de inwerkingtreding van de wetswijzigingen zijn een aantal gedetineerden vrijgelaten uit voorlopige hechtenis. De juridische hervormingen zijn evenwel ontoereikend om de tekortkomingen te verhelpen die de belangrijkste redenen zijn voor de aanhoudende reeks van veroordelingen van Turkije door het Europees Hof voor de rechten van de mens. De duur en frequentie van voorhechtenis blijven een ernstig probleem. Er moeten extra maatregelen worden genomen op het vlak van de onafhankelijkheid, onpartijdigheid en doeltreffendheid van het justitiële stelsel, met inbegrip van het strafrechtstelsel en de enorme achterstand bij ernstige strafzaken die nog afgehandeld moeten worden. Daarnaast moeten verdere stappen worden gezet om de participatiegraad van vrouwen binnen het rechtswezen te bevorderen. Bij de noodzakelijke herziening van de strategie voor justitiële hervorming moeten alle belanghebbende partijen worden betrokken, inclusief de Turkse juridische gemeenschap en het maatschappelijk middenveld.
Er is beperkte vooruitgang geboekt inzake corruptiebestrijding. Zo waren er enige ontwikkelingen op het vlak van de inbeschuldigingstelling en de transparantie bij de financiering van politieke partijen. De financiering van politieke partijen moet transparanter worden. Op dit vlak blijft de ruime werkingssfeer van de onschendbaarheden een tekortkoming. Er moeten betere resultaten worden geboekt op het vlak van onderzoeken, vervolging en veroordelingen in corruptiezaken. Er bestaat bezorgdheid over de onpartijdigheid bij de behandeling van corruptiezaken. Er moet blijk worden gegeven van een grotere politieke betrokkenheid bij de tenuitvoerlegging van de nationale anticorruptiestrategie.
Er is ongelijkmatige vooruitgang geboekt op het gebied van de bestrijding van de georganiseerde misdaad. Turkije is weliswaar toegetreden tot de belangrijkste verdragen, maar het ontbreken van wetgeving inzake gegevensbescherming blijft een belemmering voor politionele samenwerking op internationaal niveau en vormt een hinderpaal voor het afsluiten van een overeenkomst met Europol inzake operationele samenwerking. De aanstelling van een verbindingsofficier bij Europol zou bijdragen tot een verbetering van de bilaterale samenwerking. Op het vlak van de aanpak van de mensenhandel valt geen significante vooruitgang te melden.
Wat betreft de mensenrechten en de bescherming van minderheden, zijn op de meeste gebieden significante inspanningen vereist, in het bijzonder met betrekking tot de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van vereniging en vergadering en de vrijheid van religie.
Hoewel enige vooruitgang is geboekt bij de naleving van het internationale recht inzake de mensenrechten, zijn belangrijke hervormingen met het oog op de versterking van de mensenrechtenstructuren nog steeds hangende. Voorts geeft het aantal strafrechtzaken dat tegen mensenrechtenactivisten wordt gevoerd, aanleiding tot bezorgdheid.
De daling van het aantal gevallen van foltering en slechte behandeling in gevangenissen heeft zich doorgezet. Het gebruik van buitensporig geweld blijft evenwel een probleem en op het vlak van de bestrijding van de straffeloosheid is er weinig vooruitgang geboekt. Er is een grote achterstand bij de afhandeling van de gerechtelijke procedures, waarbij prioriteit wordt gegeven aan de aantijgingen waarmee klachten door de veiligheidsdiensten worden gepareerd.
Wat het gevangeniswezen betreft, is de gevangenispopulatie blijven toenemen, hetgeen heeft geleid tot een ernstige overbevolking met aanzienlijke gevolgen op het vlak van hygiëne en andere fysieke omstandigheden. De levensomstandigheden in de gevangenissen, in het bijzonder voor jongeren, vormen nog steeds een ernstig probleem. Het is nu echt hoog tijd dat het klachtenbehandelingssysteem in de gevangenissen wordt herzien. Op het vlak van medische diensten voor gedetineerden en de omstandigheden van de detentie van jongeren zijn bijzondere inspanningen vereist.
Beperkte vorderingen zijn geboekt inzake de toegang tot justitie. De omvang en de kwaliteit van rechtsbijstand zijn ontoereikend. Er kan geen beroep worden gedaan op een doeltreffend toezichtsmechanisme waarmee de aanslepende problemen kunnen worden aangepakt.
Wat betreft de vrijheid van meningsuiting, is het derde pakket van justitiële hervormingen goedgekeurd. Naar aanleiding hiervan zijn een aantal journalisten in afwachting van hun proces vrijgelaten, zijn de beperkingen voor de media om verslag uit te brengen over strafrechtelijke onderzoeken versoepeld en is de inbeslagname van schriftelijke documenten voorafgaand aan hun publicatie verboden. Het grotere aantal schendingen van de vrijheid van meningsuiting baart evenwel ernstige zorgen en in de praktijk werd de vrijheid van de media nog verder beperkt. Het rechtskader, in het bijzonder met betrekking tot de bestrijding van de georganiseerde misdaad en terrorisme, en de uitlegging daarvan door de rechterlijke instanties werken misbruiken in de hand. In combinatie met een sterke aanwezigheid van de media in industriële conglomeraten met belangen die veel verder reiken dan het vrije verkeer van informatie en ideeën, heeft dit geresulteerd in een vaak voorkomende zelfcensuur. Het grote aantal websites dat wordt verboden, is zorgwekkend. De wetgeving inzake internet zou moeten worden herzien.
Wat betreft de vrijheid van vergadering en vereniging, verliepen de demonstraties ter gelegenheid van 1 mei en de dag ter nagedachtenis van de Armeense genocide weliswaar vreedzaam, maar waren er gewelddadige incidenten en gevallen van gebruik van buitensporig geweld door de veiligheidsdiensten tijdens betogingen waarvoor vooraf geen toestemming was verleend. Hierbij ging het in het bijzonder maar niet uitsluitend om betogingen die verband hielden met het Koerdische vraagstuk. Het grondwettelijke recht op vrijheid van vergadering en vereniging wordt soms te eng geïnterpreteerd. De wetgeving met betrekking tot betogingen en bijeenkomsten moet worden herzien, beschuldigingen over het gebruik van buitensporig geweld door de veiligheidsdiensten moeten worden onderzocht. In voorkomend geval moet vervolging worden ingesteld. De regelgeving omtrent financiering blijft restrictief en discretionair. De wetgeving met betrekking tot politieke partijen bleef ongewijzigd.
Er was een beperkte vooruitgang op het vlak van de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. Er moet melding worden gemaakt van enige vooruitgang op het vlak van de dienstweigering op grond van gewetensbezwaren in het kader van de toepassing van de rechtspraak van het Europees Hof voor de rechten van de mens. De dialoog met de niet-islamitische religieuze gemeenschappen wordt voortgezet. Mensen die tot een religieuze minderheid behoren of geen geloof aanhangen, werden evenwel nog steeds blootgesteld aan bedreigingen van extremisten. Er moet nog steeds een wettelijk kader worden vastgesteld overeenkomstig het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, zodat alle niet-islamitische religieuze gemeenschappen en de Alevitische gemeenschap ongehinderd kunnen functioneren.
Op juridisch vlak is vooruitgang tot stand gekomen met betrekking tot de eerbiediging van vrouwenrechten en gelijke kansen voor mannen en vrouwen. De regering heeft een actieplan opgesteld om de problemen aan te pakken die in het verslag van het Europees Parlement "2020: vooruitzichten voor de situatie van vrouwen in Turkije" aan de orde werden gesteld. De wet op de bescherming van het gezinsleven en de voorkoming van geweld tegen vrouwen heeft tot doel gezinsleden en mensen in buitenechtelijke relaties te beschermen tegen geweld. De procedures voor urgente gevallen zijn doorgaans positief, alsook de brede raadpleging van de maatschappelijke organisaties door de autoriteiten. Daarnaast zijn er aanzienlijke inspanningen vereist om ervoor te zorgen dat deze nieuwe wet samen met de reeds bestaande wetgeving een politieke, sociale en economische realiteit wordt. De wetgeving moet overal in het land op consistente wijze worden toegepast. Er is nood aan een grotere betrokkenheid en participatie van vrouwen op het vlak van werkgelegenheid, beleidsvorming en politiek. De voorbereiding en de raadpleging van de maatschappelijke organisaties naar aanleiding van de goedkeuring van een wet op keizersneden waren ontoereikend. Het debat dat aan deze wet voorafging en een soortgelijk debat over abortus werden gekenmerkt door polarisatie. De kwestie van gedwongen huwelijken op jonge leeftijd blijft nog steeds een ernstig probleem.
Wat de rechten van kinderen betreft, zijn inspanningen noodzakelijk op alle terreinen, onder meer voor onderwijs, de bestrijding van kinderarbeid, gezondheidszorg, bestuurlijke capaciteit en coördinatie. In het algemeen moeten op het vlak van preventie en rehabilitatie meer maatregelen worden genomen voor jongeren. De omstandigheden waarin kinderen in detentie worden gehouden, zijn ongepast. Overeenkomstig de geldende wetgeving moeten extra jeugdrechtbanken worden opgericht.
Ten aanzien van sociaal kwetsbare personen en/of personen met een handicap moeten nog steeds verdere maatregelen worden getroffen om de participatie van deze personen in het sociale en economische leven te bevorderen.
Voor de strijd tegen discriminatie zijn extra inspanningen vereist. Er is nog geen alomvattende antidiscriminatiewetgeving. Van de regering worden significante inspanningen verwacht om de kwetsbare bevolkingsgroepen – hierbij gaat het onder meer over vrouwen, kinderen, lesbische, homoseksuele, biseksuele en transseksuele personen - doeltreffend te beschermen tegen maatschappelijke misstanden, discriminatie en geweld.
Op het vlak van arbeids- en vakbondsrechten was er beperkte vooruitgang. De wetgeving over de vakbondsrechten van ambtenaren is gewijzigd maar is nog steeds niet in overeenstemming met de normen van de ILO en de EU. Collectieve acties van de vakbonden zijn aan talrijke beperkingen onderworpen.
Wat de eigendomsrechten betreft, is er vooruitgang geboekt met de goedkeuring van de wetgeving tot wijziging van de wet inzake stichtingen van 2008. De uitvoering wordt voortgezet. De bestaande wetgeving heeft evenwel geen betrekking op gefuseerde stichtingen, d.w.z. stichtingen waarvan het beheer is overgenomen door het directoraat-generaal voor Stichtingen, of eigendommen van Alevitische stichtingen die in beslag zijn genomen. Een aantal lopende zaken tegen het Syrisch-orthodoxe St. Gabriel-klooster, waarvan sommige door de regering zijn ingeleid, zijn zorgwekkend. Turkije moet ervoor zorgen dat de eigendomsrechten van alle niet-islamitische religieuze gemeenschappen en andere maatschappelijke groepen volledig worden gerespecteerd.
De aanpak van Turkije van de rechten van minderheden blijft restrictief. Vertegenwoordigers van minderheidsgroepen, die niet beperkt bleven tot de door Turkije officieel erkende minderheden, werden evenwel voor de eerste maal uitgenodigd in het parlement om hun standpunten over een nieuwe grondwet kenbaar te maken. Er is nog steeds geen sprake van volledige eerbiediging en bescherming van taal, cultuur en grondrechten overeenkomstig Europese normen. Turkije moet een brede aanpak ontwikkelen en meer doen om de tolerantie jegens en de veiligheid en integratie van minderheden te bevorderen. Naast een herziening van de bestaande wetgeving moet een uitgebreide wetgeving tot stand komen op het vlak van discriminatiebestrijding. Voorts moeten beschermingsmechanismen of specifieke organen worden opgericht om racisme, vreemdelingenhaat, antisemitisme en intolerantie te bestrijden. De desbetreffende overeenkomsten en verdragen moeten worden nageleefd.
Op het vlak van de culturele rechten boekte Turkije vooruitgang. Er waren minder beperkingen op het gebruik van het Koerdisch in gevangenissen tijdens bezoeken en bij briefwisseling. Er zijn evenwel nog steeds wettelijke beperkingen (onder meer door bepalingen in de grondwet en de wet op de politieke partijen) die het gebruik van andere talen dan het Turks beperken. Voorts zijn er een aantal rechterlijke beslissingen genomen die het gebruik van andere talen dan het Turks beperken, inclusief het gebruik van het Koerdisch in rechtzaken waarbij Koerdische politici en mensenrechtenactivisten betrokken zijn.
Er is enige vooruitgang geboekt, maar de problemen van de Roma vereisen een systematische aanpak. Er moet een alomvattende strategie worden opgesteld en het vraagstuk van de Roma moet aan de orde komen en worden geïntegreerd in de belangrijkste beleidsdocumenten. Er is een gebrek aan kwantitatieve data met betrekking tot de situatie van de Roma, waardoor het onmogelijk wordt om met kennis van zaken een beleid uit te stippelen.
Wat betreft Oost- en Zuidoost-Turkije, zijn er belangrijke debatten gevoerd over het Koerdische vraagstuk. Een oplossing is evenwel niet dichterbij gekomen. Zowel de terroristische aanslagen als de militaire operaties namen in hevigheid toe. Alle terroristische aanslagen zijn door de EU veroordeeld. De detentie van verkozen politici en mensenrechtenactivisten baart zorgen. Naar aanleiding van incidenten zoals de moorden op burgers in Uludere, werden de Turkse autoriteiten opgeroepen een doeltreffend en snel onderzoek te voeren en een transparante openbare enquête in te stellen. De Turkse autoriteiten hebben geen gehoor gegeven aan deze oproepen. De waarheid over de buitengerechtelijke executies en folteringen in het zuidoosten in de jaren '80 en '90 moet nog worden vastgesteld volgens een behoorlijke rechtsgang. Als gevolg van de wettelijke verjaringstermijn zullen de gerechtelijke onderzoeken naar gepleegde misdaden worden stopgezet zonder dat er enig resultaat is bereikt. Landmijnen en het systeem van dorpswachten blijven punten van zorg.
De compensatie van binnenlands ontheemden is voortgezet, maar de doeltreffendheid van het systeem moet nog worden beoordeeld. Wat de vluchtelingen en asielzoekers betreft, is enige verbetering vastgesteld in de omstandigheden waarin zij in centra voor bewaring van vluchtelingen en asielzoekers worden vastgehouden. Er is evenwel nog steeds geen nationale strategie opgesteld om te voorzien in de behoeften van binnenlands ontheemden. Evenmin is er een alomvattend rechtskader tot stand gekomen voor vluchtelingen en asielzoekers. Op het vlak van detentie en uitzetting zijn verdere verbeteringen vereist.
Wat regionale kwesties en internationale verplichtingen betreft, is Turkije steun blijven betuigen aan de onderhandelingen over een definitieve regeling van de kwestie-Cyprus tussen de leiders van de twee gemeenschappen, onder auspiciën van de secretaris-generaal van de VN. Ondanks herhaalde oproepen van de Raad en de Commissie heeft Turkije nog steeds niet voldaan aan zijn verplichting om het Aanvullend Protocol bij de associatieovereenkomst volledig en op niet-discriminerende wijze toe te passen en heeft het niet alle belemmeringen voor het vrije verkeer van goederen opgeheven, zoals beschreven in de verklaring van de Europese Gemeenschap en haar lidstaten van 21 september 2005 en in de conclusies van de Raad, met name die van december 2006 en december 2010. Er is geen vooruitgang geboekt met de normalisering van de bilaterale betrekkingen met de Republiek Cyprus. Daarenboven besloot Turkije zijn betrekkingen met het Cypriotische EU-voorzitterschap in de tweede helft van 2012 te bevriezen, onder meer door niet aanwezig te zijn op bijeenkomsten die door het Cypriotische EU-voorzitterschap werden voorgezeten. De Europese Raad heeft uiting gegeven aan haar ernstige bezorgdheid omtrent de Turkse verklaringen en dreigementen, en heeft opgeroepen tot volledige eerbiediging van de rol van het voorzitterschap van de Raad, dat een fundamenteel institutioneel kenmerk van de EU is, dat in het Verdrag is vastgelegd. Turkije bleef verklaringen afleggen waarin het bezwaar maakte tegen de door de Republiek Cyprus uitgevoerde boorwerkzaamheden en dreigde met vergeldingsmaatregelen tegen de oliemaatschappijen die zouden deelnemen aan de Cypriotische exploratie naar aardolie. De EU heeft nadrukkelijk gewezen op de soevereine rechten van de EU-lidstaten, waaronder het recht op het sluiten van bilaterale overeenkomsten en het zoeken naar en exploiteren van hun natuurlijke hulpbronnen, overeenkomstig het EU-acquis en het internationaal recht, met inbegrip van het VN-verdrag inzake het recht van de zee.
Na de laatste ronde van verkennende gesprekken in juli 2011 vindt momenteel overleg plaats tussen Turkije en Griekenland om een datum vast te stellen voor de volgende ronde. Griekenland en Cyprus hebben een aanzienlijk aantal formele klachten ingediend over aanhoudende schending van hun territoriale wateren en luchtruim door Turkije, onder meer door vluchten over de Griekse eilanden.
Wat de regionale samenwerking betreft, blijft Turkije betrokken bij regionale initiatieven, onder meer het samenwerkingsproces voor Zuidoost-Europa (SEECP) en de raad voor regionale samenwerking (RCC). Turkije ondersteunt de Europese integratie van alle landen in de regio en heeft nauwere betrekkingen aangeknoopt met de landen van de Westelijke Balkan, waarbij Turkije blijk geeft van zijn vastberadenheid om vrede en stabiliteit te bevorderen. De betrekkingen met EU-lidstaat en buurland Bulgarije bleven positief.
De Turkse economie is sterk blijven groeien, waarbij kon worden geprofiteerd van de op de stabiliteit en groei gericht beleidsmaatregelen die in het voorbije decennium zijn getroffen. Sinds medio 2011 is het groeitempo geleidelijk gaan overeenstemmen met de inkrimping van de binnenlandse vraag, hetgeen gepaard ging met een verbetering van de handelsbalans en de lopende rekening. De nog steeds aanzienlijke externe onevenwichtigheden en de significante inflatiedruk blijven een bedreiging vormen voor de macro-economische stabiliteit.
Wat betreft de economische criteria, is Turkije een functionerende markteconomie. Het land wordt in staat geacht op de middellange termijn het hoofd te bieden aan de concurrentiedruk en de marktkrachten binnen de Unie, mits het de uitvoering versnelt van zijn omvattende structurele hervormingsprogramma.
In 2011 groeide de Turkse economie met 8,5%, een lichte daling ten opzichte van het groeipercentage van 9,2% in 2010. De groei werd grotendeels geschraagd door de binnenlandse vraag en werd met name gestimuleerd door de particuliere sector. Een belangrijke groeivertraging deed zich voor in de eerste helft van 2012, waarbij de groei terugviel tot 3,1% op jaarbasis. De inkrimping van de binnenlandse vraag ging gepaard met een verbetering van de handelsbalans en de lopende rekening, zij het vanaf een zeer hoog peil (10% van het bbp in 2011). Voorts zorgde de krachtige economische expansie voor een sterke toename van de werkgelegenheid, waarbij de werkloosheid daalde van ongeveer 11% medio 2011 tot minder dan 9% een jaar later. Het monetaire beleid is een belangrijk instrument geworden waarmee de toename van de kredietverlening met succes kon worden beteugeld en het tekort op de lopende rekening kon worden verminderd. In 2011 waren de begrotingsresultaten beter dan verwacht en tegen medio 2012 daalde de overheidsschuld tot ongeveer 39% van het bbp. De hervormingen en de toegenomen uitgaven voor onderwijs hebben positieve effecten gesorteerd op de opleidingsgraad en de onderwijsdeelnamepercentages. De handel en de economische integratie met de EU bleven sterk.
Tegelijkertijd komt het scenario van een zachte landing van de economie in het gedrang door periodes van financiële onzekerheid en de algemene houding ten opzichte van risico's. Er moet meer worden gedaan voor een betere coördinatie van de beleidsmix. Het tekort op de lopende rekening is nog steeds aanzienlijk. De inflatie is aan het afnemen, maar blijft hoog. Deze onevenwichtigheden wijzen op problemen inzake het concurrentievermogen en een gebrek aan binnenlandse besparingen. Hieruit blijkt dat verdere structurele hervormingen noodzakelijk zijn. Er zijn geen inspanningen gedaan om de budgettaire transparantie te verhogen en het begrotingsbeleid beter te verankeren, hetgeen zou bijdragen tot een grotere geloofwaardigheid van Turkije op de markten. De beëindiging van bedrijfsactiviteiten blijft duur en de faillissementsprocedures zijn tamelijk omslachtig. Om het concurrentievermogen van de ondernemingen te verbeteren, moet de wetgeving inzake staatssteun volledig ten uitvoer worden gelegd. Op het vlak van het menselijk kapitaal was er enige vooruitgang. De verbeteringen van het fysieke kapitaal bleven evenwel bescheiden.
Turkije heeft zijn vermogen om te voldoen aan de verplichtingen van het lidmaatschap verder verbeterd. Op de meeste terreinen is vooruitgang geboekt, in het bijzonder op het vlak van vennootschapsrecht, statistiek, wetenschap en onderzoek en de EU-normen inzake de douane-unie. Op de meeste terreinen moeten de inspanningen voor een verdere aanpassing worden voortgezet. Op het vlak van efficiëntie en effectiviteit moet de bestuurlijke capaciteit om het acquis toe te passen verder worden versterkt. Op bepaalde terreinen moet ook de handhavingscapaciteit worden versterkt. In het kader van de associatieovereenkomst opgerichte organen en in het kader van de positieve agenda opgerichte werkgroepen hebben toezicht uitgeoefend op de aanpassing aan het acquis.
Er zijn enige vorderingen te melden op het gebied van het vrije verkeer van goederen. Voor de niet-geharmoniseerde sectoren heeft Turkije het beginsel van wederzijdse erkenning in zijn rechtsorde opgenomen. Turkije is volwaardig lid van CEN en CENELEC geworden. Er blijven evenwel technische handelsbelemmeringen bestaan waardoor in sommige sectoren het vrije verkeer van goederen wordt verhinderd, hetgeen indruist tegen de verplichtingen van Turkije in het kader van de douane-unie. Op dit terrein is de aanpassing aan het acquis goed gevorderd. Er is weinig vooruitgang geboekt op het vlak van het vrije verkeer van werknemers. Turkije heeft zijn capaciteit verbeterd met het oog op een toekomstige deelname aan EURES en de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels. De voorbereidingen hiervoor zijn van start gegaan. Er is weinig vooruitgang geboekt op het gebied van het recht van vestiging en het vrij verrichten van diensten. Op dit punt zijn verdere inspanningen noodzakelijk. In het algemeen bevindt de aanpassing aan het acquis zich nog in een pril stadium. Er is beperkte vooruitgang geboekt op het gebied van het vrij verkeer van kapitaal. In een aantal sectoren blijven beperkingen van het kapitaalverkeer van kracht. De handhavingscapaciteit op het vlak van de bestrijding van witwaspraktijken en de financiering van terrorisme moet worden verbeterd. Verdere inspanningen zijn nodig om de regelgeving aan te passen aan het acquis en de desbetreffende aanbevelingen van de Financial Action Task Force (FATF). De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich nog in de beginfase.
Beperkte vooruitgang kan worden gemeld wat betreft overheidsopdrachten. De instellingen zijn opgericht en de bestuurlijke capaciteit is verbeterd. Het ontwerp van de strategie voor de aanpassing van de regelgeving, inclusief een tijdschema voor de te nemen maatregelen, moet worden goedgekeurd. Turkije moet de afwijkingen intrekken die niet in overeenstemming zijn met het acquis en zijn wetgeving verder aanpassen aan de EU-normen, in het bijzonder met betrekking tot nutsbedrijven, concessies en publiek-private partnerschappen. De organisatie van het systeem voor bezwaarschriften moet worden herzien. De voorbereidingen op dit terrein zijn vrij goed gevorderd. Op het gebied van het vennootschapsrecht is goede vooruitgang geboekt. Met de oprichting van de Turkse Autoriteit voor standaarden voor jaarrekeningen en accountantscontrole is het wettelijke en institutionele kader versterkt. De capaciteit van het gerechtelijke apparaat voor handelsaangelegenheden en van de bedrijfsorganisaties moet evenwel worden verbeterd met het oog op de toepassing van het nieuwe Turkse wetboek van koophandel. In het algemeen is Turkije op dit vlak goed gevorderd. Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van de wetgeving inzake intellectuele eigendom. Gemoderniseerde wetgeving die in overeenstemming is met de EU-normen, moet worden goedgekeurd. Met het oog op een meer doeltreffende handhaving van de intellectuele-eigendomsrechten is het cruciaal dat de capaciteit van het gerechtelijke apparaat en de douaneadministratie wordt verhoogd. De strijd tegen namaakartikelen moet ook worden opgevoerd. Nauwere coördinatie en samenwerking tussen de partijen die betrokken zijn bij het vraagstuk van de intellectuele-eigendomsrechten en de overheidsorganen is essentieel, alsook algemene bewustmakingscampagnes met betrekking tot de risico's die inbreuken op de intellectuele-eigendomsrechten met zich brengen. De prioriteiten op dit terrein worden door Turkije slechts gedeeltelijk aangepakt.
Op het vlak van het concurrentiebeleid kan beperkte vooruitgang worden gemeld. De antitrust- en fusiebepalingen werden door Turkije doeltreffend gehandhaafd. Recente ontwikkelingen in de wetgeving geven evenwel aanleiding tot bezorgdheid met betrekking tot het vermogen van de mededingingsautoriteit om haar taken onafhankelijk te blijven uitoefenen. Op het vlak van staatssteun is geen vooruitgang geboekt. Een aantal bestaande praktijken op het vlak van staatssteun zijn in strijd met de regelgeving van de douane-unie. Door het ontbreken van uitvoeringsbepalingen blijft de wetgeving inzake staatssteun ondoeltreffend. Op het vlak van de fusies is de aanpassing van de wetgeving vergevorderd. Wat staatssteun betreft, is de voorbereiding van Turkije momenteel ontoereikend.
Er is enige vooruitgang geboekt wat de financiële dienstverlening betreft. De Basel II-normen zijn bindend geworden voor het bankwezen. Er zijn extra inspanningen nodig, met name op het vlak van de effectenmarkten en de beleggingsdiensten en in de verzekeringssector. De voorbereidingen op dit terrein liggen goed op schema. Er is vooruitgang geboekt wat betreft de informatiemaatschappij en de media. De aanpassing van de wetgeving aan het EU-kader op het vlak van elektronische communicatie blijft beperkt, met name inzake handelsvergunningen en toegang tot de markt. Aanhoudende inspanningen zijn nodig voor een verdere aanpassing van de wetgeving op het vlak van dienstverlening in de informatiemaatschappij. De bepalingen met betrekking tot internetinhoud op grond waarvan de vrijheid van meningsuiting eventueel beperkt zou kunnen worden en een te brede uitlegging van bepaalde wettelijke bepalingen, in het bijzonder met betrekking tot sancties tegen omroeporganisaties, geven aanleiding tot bezorgdheid. De voorbereidingen op dit terrein zijn vrij goed gevorderd.
Wat betreft de aanpassing aan het acquis op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling, is er beperkte vooruitgang geboekt. De capaciteiten met betrekking tot de landbouwstatistieken en het informatienet voor de landbouwbedrijfsboekhoudingen zijn verhoogd. De uitvoering van het pretoetredingsprogramma inzake plattelandsontwikkeling is verbeterd, maar er moet veel meer worden gedaan om ervoor te zorgen dat de middelen adequaat besteed worden. Het feitelijk verbod op invoer van levende runderen, rundvlees en afgeleide producten is nog niet volledig opgeheven. Er zijn geen strategieën opgesteld voor de heroriëntering van de landbouwsteun, en evenmin voor landbouwstatistieken. De voorbereidingen op dit terrein zijn nog niet vergevorderd. Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van voedselveiligheid en het veterinaire en fytosanitaire beleid. Verdere inspanningen zijn nodig om de wetgeving volledig aan te passen aan het acquis. Er zijn aanzienlijke inspanningen nodig voor de modernisering van de voedingsmiddelenindustrie zodat zij voldoet aan de EU-normen, de controle van verplaatsing van dieren, diergezondheid, in het bijzonder de strijd tegen mond- en klauwzeer en dierlijke bijproducten. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich nog in de beginfase. Er is enige vooruitgang geboekt op het vlak van de visserij, met name inzake bestuurlijke capaciteit, beheer, inspectie en controle van de visbestanden en de visserijvloot en internationale overeenkomsten. Er zijn evenwel extra inspanningen nodig op het vlak van de aanpassing van de wetgeving, structurele maatregelen, marktbeleid en staatssteun. De aanpassing op dit terrein is nog niet vergevorderd.
Er is enige vooruitgang geboekt op het vlak van de aanpassing aan het acquis in de vervoerssector. Voor deze sector geldt dat de aanpassing in het algemeen redelijk gevorderd is. Turkije moet zijn regelgeving aanpassen aan de EU-wetgevingspakketten op het vlak van het vervoer per spoor en over zee. Verdere inspanningen zijn noodzakelijk op het vlak van human resources en de technische capaciteit om het acquis toe te passen, in het bijzonder op het vlak van gevaarlijke goederen en het voorbereid zijn op en het optreden in geval van noodsituaties bij vervoer over zee. Het gebrek aan communicatie tussen de luchtverkeersleiding in Turkije en die in de Republiek Cyprus brengt de veiligheid van het luchtverkeer ernstig in gevaar.
In de energiesector kan melding worden gemaakt van enige vooruitgang, in het bijzonder met betrekking tot hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. Verdere inspanningen zijn noodzakelijk op het vlak van aardgas, nucleaire veiligheid en stralingsbescherming, inclusief het verantwoord beheer van gebruikte splijtstof en radioactief afval. In de gassector blijft de mededinging beperkt. De werking van een op kosten gebaseerd prijszettingsmechanisme in de elektriciteitsmarkt moet worden verbeterd en in de gasmarkten moet een dergelijk mechanisme nog worden ingevoerd. De onafhankelijkheid en de institutionele capaciteit van de regelgevende autoriteit moet worden versterkt. In het algemeen is de aanpassing van de Turkse regelgeving aan het acquis redelijk ver gevorderd.
Inzake belastingen is beperkte vooruitgang geboekt met betrekking tot de aanpassing van de wetgeving. Er zijn enkele positieve stappen gezet met het oog op het afschaffen van discriminerende praktijken inzake de belasting van tabak en op het vlak van de bestuurlijke samenwerking en de exploitatiecapaciteit. Er blijven evenwel tekortkomingen ten opzichte van de EU-normen bestaan. Verdere inspanningen zijn noodzakelijk met betrekking tot de accijns op alcohol om in overeenstemming te zijn met het actieplan voor de vermindering van de verschillen tussen geïmporteerde en binnenlandse producten. De geleidelijke afschaffing van alle discriminerende praktijken is essentieel om verdere vooruitgang te kunnen boeken. Er is geen vooruitgang geboekt met betrekking tot de directe belastingen. In het algemeen is de afstemming op het acquis op dit gebied redelijk gevorderd.
Er is enige vooruitgang geboekt op het vlak van economisch en monetair beleid. De centrale bank heeft actief gebruik gemaakt van verschillende instrumenten om de prijsstabiliteit en de financiële stabiliteit te verzekeren. De aanpassing van de regelgeving aan de EU-normen blijft onvolledig, met name wat betreft de volledige onafhankelijkheid van de centrale bank en het verbod op geprivilegieerde toegang van de overheid tot financiële instellingen. De capaciteit voor economische beleidsvorming en -coördinatie is toereikend. In het algemeen is Turkije goed voorbereid.
Op het gebied van de statistiek is goede vooruitgang geboekt, in het bijzonder met betrekking tot classificaties en registers, bevolkingsstatistieken en andere sectorale statistieken. Op het gebied van de nationale rekeningen, ondernemingstatistieken en landbouwstatistieken moet de wetgeving verder worden aangepast. De wetgeving is in het algemeen goed aangepast aan het acquis.
Er is enige, zij het wisselende, vooruitgang geboekt op het gebied van het sociale beleid en werkgelegenheid, in het bijzonder door het verbeteren van de bestuurlijke capaciteit, de uitbreiding van de dekking door het socialezekerheidsstelsel en de goedkeuring van nieuwe wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op het werk, en vakbondswetgeving voor ambtenaren. De vakbondsrechten voor werknemers en ambtenaren voldoen momenteel nog niet aan de normen van de ILO en de EU. Verdere inspanningen zijn noodzakelijk voor de totstandkoming van een duidelijk beleidskader op het vlak van armoedebestrijding, de vermindering van de segmentering van de arbeidsmarkt, de bestrijding van zwartwerk en de verhoging van de arbeidsparticipatie van vrouwen en mensen met een handicap. In het algemeen is de aanpassing van de wetgeving is redelijk gevorderd.
Turkije heeft vooruitgang geboekt op het vlak van de beginselen en de instrumenten voor het ondernemings- en industriebeleid en bij de goedkeuring van sectorale strategieën. De aanpassing van de wetgeving op dit terrein is toereikend.
Turkije heeft enige vooruitgang geboekt op het vlak van de trans-Europese netwerken, waar de aanpassing goed gevorderd is. Er kan enige vooruitgang worden gemeld met betrekking tot de energienetwerken voor elektriciteitsvoorziening. Verdere inspanningen zijn noodzakelijk voor de aardgasinterconnecties en de aanleg van de zuidelijke gascorridor.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van het regionale beleid en de coördinatie van de structuurinstrumenten. Het institutionele kader voor de tenuitvoerlegging van de onderdelen regionale ontwikkeling en ontwikkeling van personele middelen van het Pretoetredingsinstrument (IPA) zijn versterkt en de exploitatiestructuren voor de operationele programma’s op het vlak van regionale concurrentiekracht, milieu en ontwikkeling van personele middelen hebben een accreditatie verkregen voor aanbestedingen, contracten en financieel beheer. De bestuurlijke capaciteit van de IPA-instellingen moet evenwel nog verder versterkt worden. De voorbereidingen op dit terrein zijn nog niet vergevorderd.
Met de goedkeuring van het derde pakket justitiële hervormingen is enige vooruitgang geboekt op het justitiële vlak. Hierbij zijn een aantal verbeteringen in het Turkse strafrechtsysteem tot stand gebracht. Verdere inspanningen zijn evenwel noodzakelijk op het vlak van de onafhankelijkheid, onpartijdigheid en doeltreffendheid van de rechterlijke macht, met inbegrip van het strafrechtsysteem en de enorme achterstand bij de behandeling van ernstige strafzaken. De participatiegraad van vrouwen bij de rechterlijke instanties moet worden verhoogd. Op het vlak van corruptiebestrijding is beperkte vooruitgang geboekt, onder andere bij de strafbaarstellingen en transparantie van de financiering van politieke partijen. De uitvoering van de nationale anticorruptiestrategie vereist een grotere politieke inzet. De toestand op het vlak van de naleving van de grondrechten baart nog steeds ernstige zorgen, onder meer als gevolg van de brede toepassing van het rechtskader voor de bestrijding van het terrorisme en de georganiseerde misdaad, hetgeen leidt tot herhaaldelijke inbreuken op het recht op vrijheid en veiligheid, het recht op een eerlijk proces en het recht op vrijheid van meningsuiting, vereniging en vergadering.
Turkije heeft beperkte vooruitgang geboekt op het gebied van justitie, vrijheid en veiligheid. Turkije slaagt erin humanitaire bijstand te verlenen aan de Syrische vluchtelingen. Het asielstelsel voldoet evenwel nog lang niet aan de Europese normen. Turkije moet zijn capaciteit verhogen om illegale migratie te voorkomen. Na de parafering in juni zijn de snelle sluiting en de daadwerkelijke tenuitvoerlegging van de overnameovereenkomst tussen EU en Turkije alsook de volledige tenuitvoerlegging van de bestaande overnameverplichtingen van cruciaal belang. De goedkeuring van de vreemdelingenwet en de wetgeving inzake internationale bescherming alsook de hervormingen van het grensbeheer blijven een prioriteit. Op het gebied van de aanpassing van de visawetgeving kon slechts geringe vooruitgang worden geboekt. Door het ontbreken van een adequate wetgeving op het vlak van de gegevensbescherming kon geen vooruitgang worden geboekt. Op het vlak van de bestrijding van het terrorisme en de georganiseerde misdaad zijn hervormingen noodzakelijk. In het algemeen bevindt de aanpassing aan het acquis zich op dit terrein nog in een pril stadium.
Op het gebied van wetenschap en onderzoek is er behoorlijke vooruitgang geboekt. Turkije heeft verdere maatregelen genomen om zijn capaciteit en integratie in de Europese onderzoeksruimte te versterken. Er hebben zich verbeteringen voorgedaan op het vlak van de participatie en de resultaten van Turkije met betrekking tot het EU-kaderprogramma voor onderzoek. Er zijn echter verdere inspanningen nodig om de kwaliteit van zowel de ingediende voorstellen als de onderzoekers te verhogen. In het algemeen is Turkije op dit vlak goed gevorderd.
Op het gebied van onderwijs en cultuur werden enige vorderingen gemaakt. De algemene belangstelling voor EU-programma’s bleef toenemen. Turkije heeft de duur van de schoolplicht verlengd van 8 tot 12 jaren. Er is weinig vooruitgang geboekt met betrekking tot cultuur. Wat betreft de aanpassing van de wetgeving, zijn geen vorderingen gemaakt. In het algemeen is Turkije op dit vlak vrij goed gevorderd.
Er is onevenwichtige vooruitgang geboekt met betrekking tot de verdere aanpassing van de regelgeving op het vlak van milieu en klimaatverandering. Op het vlak van waterbeheer heeft Turkije behoorlijke vooruitgang geboekt, inzake afvalbeheer en industriële verontreiniging heeft er zich enige vooruitgang voorgedaan en met betrekking tot de luchtkwaliteit en de natuurbescherming was de vooruitgang beperkt. Er was nauwelijks enige vooruitgang inzake horizontale milieuwetgeving en geen vooruitgang op het vlak van natuurbescherming en chemicaliën. Bijzondere aandacht is vereist voor de houdbaarheid van de bestaande beschermde gebieden en potentiële Natura 2000-gebieden. Wat de klimaatverandering betreft, moet een ambitieuzer en beter gecoördineerd klimaatbeleid nog steeds worden opgesteld en uitgevoerd, zowel in Turkije zelf als ten opzichte van het buitenland. Op het vlak van bestuurlijke capaciteit is geen vooruitgang geboekt. De aanpak van de milieuvraagstukken van het ministerie van milieu en stadsontwikkeling moet worden versterkt, alsook de coördinatie en samenwerking tussen de betrokken autoriteiten op alle niveaus. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich nog in de beginfase.
Er is enige vooruitgang geboekt op het gebied van de consumentenbescherming en de volksgezondheid. Essentiële wetgeving op het vlak van consumentenbescherming moet nog steeds worden goedgekeurd en de consumentenbeweging blijft zwak. Turkije beschikt nu over een nieuwe bestuursstructuur op het vlak van gezondheidszorg. De werking van deze structuur moet van nabij worden gevolgd. In het algemeen liggen de voorbereidingen op dit gebied op schema.
Op het vlak van de douane-unie is er behoorlijke vooruitgang geboekt. Dankzij de douane-unie tussen de EU en Turkije is de aanpassing aan de EU-normen op dit terrein vergevorderd. Verdere aanpassing moet tot stand komen op het vlak van de vrijstelling van douanerechten, vrijhandelszones, toezicht, tariefcontingenten en intellectuele-eigendomsrechten. De voorbereidingen met betrekking tot IT-systemen op douanegebied moeten worden voortgezet. Verdere inspanningen zijn noodzakelijk om de op risicoanalyse gebaseerde controles en de vereenvoudigde procedures te verbeteren, teneinde de wettige handel te bevorderen, waarbij de veiligheid- en beveiligingsnormen in acht worden genomen. Op het gebied van de externe betrekkingen is enige vooruitgang geboekt. Op het vlak van het stelsel van algemene preferenties en de controle op goederen voor tweeërlei gebruik zijn nog verdere aanpassingen nodig. Het intensieve gebruik van vrijwaringsmaatregelen is een punt van zorg. In het algemeen is de aanpassing van de wetgeving op dit terrein is vergevorderd.
De politieke dialoog met de EU over het buitenlands en veiligheidsbeleid is aanzienlijk geïntensiveerd, onder meer als gevolg van de invloedrijke rol die Turkije in de regio vervult bij de ondersteuning van de veiligheid, de economische transitie en de democratische hervormingen, inclusief met betrekking tot de recente ontwikkelingen in Noord-Afrika. Turkije heeft het door het Syrische bewind uitgeoefende geweld tegen burgers met klem en herhaaldelijk veroordeeld, heeft zijn grenzen met Syrië niet gesloten en verstrekt humanitaire bijstand aan de bijna 100 000 gevluchte Syriërs. Tijdens de verslagperiode was de aansluiting van Turkije met GBVB-verklaringen gering ten opzichte van vorige periodes. Op het vlak van de normalisering van de betrekkingen met Armenië is er geen vooruitgang geboekt. De diplomatieke betrekkingen met Israël bevinden zich nog steeds op een laag niveau. In het algemeen zijn de voorbereidingen op het vlak van het buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid redelijk gevorderd.
Enige vooruitgang kan worden gemeld wat betreft financiële controle, in het bijzonder voor wat betreft de bescherming van de euro tegen namaak. Er zijn extra inspanningen nodig, in het bijzonder met betrekking tot de reikwijdte van de komende herziening van de beleidsnota over de interne financiële controle bij de overheid, de versterking van de interne audit bij de overheidsadministratie en de versterking van de Turkse coördinatiedienst voor fraudebestrijding. Door recente wijzigingen van de wet op de Rekenkamer komt de in de voorbije jaren geboekte vooruitgang op het vlak van externe audit in het gedrang. In het algemeen zijn de voorbereidingen op dit gebied redelijk gevorderd.
Er is geen noemenswaardige vooruitgang geboekt wat betreft de financiële en budgettaire bepalingen. De voorbereidingen op dit vlak bevinden zich nog in de beginfase. Te zijner tijd moet worden gezorgd voor geschikte coördinatiestructuren, bestuurlijke capaciteit en uitvoeringsbepalingen.
IJsland
IJsland voldoet nog steeds aan de politieke criteria. IJsland is een goed functionerende democratie met sterke instellingen en een diepgewortelde traditie van representatieve democratie. Het rechtsstelsel staat op een hoog peil en het land ziet erop toe dat de reeds goede bescherming van de grondrechten nog verder wordt verbeterd.
De voorstellen van de constitutionele raad over de hervorming van de grondwet worden momenteel door het parlement besproken. Naar aanleiding van de conclusies van de bijzondere onderzoekscommissie zijn een aantal maatregelen genomen om de overheidsdiensten efficiënter te laten werken. In juni 2012 vonden presidentsverkiezingen plaats, waarbij de zittende president voor een vijfde ambtstermijn is herkozen.
De behandeling van zaken met betrekking tot de bankcrisis van 2008 werd op efficiënte wijze voortgezet door de bijzondere openbare aanklager. In april 2012 werd de voormalige eerste minister op het ogenblik van de financiële crisis schuldig bevonden aan een van de vier tenlasteleggingen, namelijk dat hij vóór het uitbreken van de crisis had nagelaten kabinetsvergaderingen over dit vraagstuk te houden. Er is geen veroordeling uitgesproken.
Er is enige vooruitgang geboekt bij de verdere versterking van het kader voor corruptiebestrijding. Wat betreft belangenverstrengeling, is in het voorjaar 2012 een gedragscode voor het personeel van de centrale overheidsdiensten opgesteld. Gedragscodes voor alle andere ambtenaren en politieke adviseurs moeten nog steeds worden opgesteld.
IJsland blijft de grondrechten waarborgen, waaronder economische en sociale rechten. Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, het Verdrag van de Raad van Europa inzake de voorkoming en bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld en het kaderverdrag betreffende de bescherming van nationale minderheden van de Raad van Europa moeten nog worden geratificeerd.
Na een diepe en lange recessie begon de IJslandse economie zich in 2011 te herstellen met een groei van 2,6% in 2011. In de eerste helft van 2012 nam de economische bedrijvigheid met een soortgelijk percentage toe. De autoriteiten namen verdere maatregelen met het oog op een herstructurering van de binnenlandse schuld, de stabilisering van de financiële sector en budgettaire consolidatie. Voor de tweede maal na de crisis is in mei 2012 een internationale obligatielening ten belope van 1 miljard USD met een rentevoet van 6% uitgeschreven waarop buitenlandse investeerders hebben ingetekend. IJsland wordt door de drie grote ratingbureaus opnieuw als investeringswaardig aangemerkt. De zwakke jaarbalansen van de financiële en niet-financiële sectoren brengen evenwel nog steeds aanzienlijke risico’s met zich voor de economische en financiële stabiliteit. De afschaffing van de beperkingen van het kapitaalverkeer blijft een cruciale uitdaging voor het beleid.
Wat de economische criteria betreft, kan IJsland worden beschouwd als een goed functionerende markteconomie. De zwakheid van de financiële sector en de beperkingen van het kapitaalverkeer vormen echter nog steeds een hinderpaal voor de efficiënte toewijzing van middelen. IJsland zou de concurrentiedruk en de marktkrachten binnen de Unie op middellange termijn het hoofd moeten kunnen bieden, mits de bestaande structurele zwakke punten verder worden aangepakt door middel van een passend macro-economisch beleid en structurele hervormingen.
Dankzij de beleidsmix waarin sterk de nadruk ligt op stabilisatie van de wisselkoers, consolidatie van de begroting en herstructurering van de binnenlandse schuld, is de macro-economische stabiliteit opnieuw toegenomen. Om de oplopende inflatie af te remmen, is het monetaire beleid strakker geworden. De wisselkoers is grotendeels stabiel gebleven. De budgettaire consolidatie is voortgezet met extra maatregelen op het vlak van de ontvangsten en de uitgaven in de begroting 2011 en 2012. Er zijn maatregelen genomen om de herfinancieringsrisico’s van de overheid te beperken en de financiën van de lokale overheden te versterken. Een handelsoverschot en een onderliggende lopende rekening die min of meer in evenwicht was, konden worden gehandhaafd. Uit het dalende werkloosheidscijfer en de recente toename van de werkgelegenheid blijkt dat de arbeidsmarktomstandigheden enigszins verbeterd zijn. Het land beschikt over een goede basisinfrastructuur, veel natuurlijke rijkdommen en een flexibele arbeidsmarkt met een hoge participatiegraad.
De macrofinanciële kwetsbaarheden blijven echter hoog. De jaarinflatie bleef hoger dan gepland en de inflatieverwachtingen zijn hoog. Het handhaven van een stabiele wisselkoers blijft problematisch. Er zijn aanhoudende begrotingsrisico’s. Zelfs na de herstructurering van de schulden blijven de niveaus van de openbare en particuliere schuld hoog. Gezinnen en ondernemingen worden nog steeds geconfronteerd met aanzienlijke problemen. De kwaliteit van de activa van de banken is met onzekerheden omgeven en wanbetalingen komen nog steeds vaak voor. De werkloosheid schommelt nog steeds rond 7%, waarmee voor IJsland ongekende hoogten worden benaderd. In het bijzonder jongeren worden door de werkloosheid getroffen. Daarnaast omvatten de werkloosheidscijfers een hoog percentage langdurig werklozen. De macro-economische stabilisatie komt tot stand in het kader van een tijdelijke bescherming door middel van beperkingen op kapitaalrekeningen, die opgeheven zullen moeten worden. Groei, investeringen en ontwikkelingen worden gehinderd door aanzienlijke belemmeringen voor de toegang tot de markt in bepaalde sectoren. De industriële structuur kent weinig diversificatie.
Het vermogen van IJsland om de verplichtingen van het lidmaatschap op zich te nemen, wordt nog steeds beoordeeld in het licht van de deelname aan de Europese Economische Ruimte (EER). In het algemeen is IJsland goed voorbereid op de verplichtingen met betrekking tot het acquis, vooral door de deelname aan de Europese Economische Ruimte.
Hoewel op dit punt enige vooruitgang is geboekt, is de kwestie-Icesave nog steeds niet opgelost. In december 2011 heeft de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA een klacht tegen IJsland ingediend bij het EVA-Hof, tot vaststelling dat IJsland in gebreke is gebleven ten aanzien van de Richtlijn inzake de depositogarantiestelsels en artikel 4 van de EER-Overeenkomst met betrekking tot non-discriminatie. IJsland verwierp deze aantijgingen en voerde aan dat zij niet ontvankelijk zouden moeten worden verklaard. Een aantal EU- en EVA-lidstaten hebben schriftelijke opmerkingen ingediend bij het Hof. De Europese Commissie heeft voor het EVA-Hof geïntervenieerd ter ondersteuning van de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA. Ondertussen hebben in december 2011 en mei 2012 naar aanleiding van de commerciële liquidatie van Landsbanki Íslands hf de eerste twee gedeeltelijke betalingen aan preferente schuldeisers plaatsgevonden.
Er is verdere vooruitgang geboekt bij de toetredingsonderhandelingen. Tijdens de verslagperiode zijn 14 hoofdstukken geopend, waarvan er acht voorlopig zijn afgesloten. Meer dan de helft van alle onderhandelingshoofdstukken (d.w.z. 18) zijn nu geopend, waarvan er 10 voorlopig zijn afgesloten.
In het algemeen zijn de voorbereidingen op de verplichtingen van het lidmaatschap voortgezet, zowel op terreinen die gedeeltelijk onder de EER vallen als op terreinen die daar niet onder vallen. De wetgeving van IJsland is over het algemeen aangepast en een aanzienlijk deel van het acquis dat onder de EER valt, wordt toegepast, zoals vrij verkeer van goederen, vrij verkeer van werknemers, recht van vestiging, vrij verrichten van diensten, overheidsopdrachten, vennootschapsrecht, intellectuele-eigendomsrechten, mededinging, informatiemaatschappij en media.
In het voortgangsverslag wordt bevestigd dat zich op de volgende terreinen knelpunten voordoen: financiële diensten, landbouw en plattelandsontwikkeling, milieu, visserij, vrij verkeer van kapitaal, voedselveiligheid, veterinair en fytosanitair beleid, belastingen en douane.
Wat betreft de bestuurlijke capaciteit moet ervoor worden gezorgd dat er voldoende personele en financiële middelen beschikbaar zijn en blijven voor de noodzakelijke voorbereidingen in verband met het toetredingsproces.
IJsland voldoet grotendeels aan het acquis met betrekking tot het vrije verkeer van goederen. Verdere inspanningen zijn echter noodzakelijk, met name wat betreft de horizontale maatregelen, de productwetgeving onder de nieuwe en de oude aanpak en de bestuurlijke capaciteit, onder meer op het vlak van markttoezicht.
De wetgeving op het gebied van het vrije verkeer van werknemers is grotendeels aangepast aan het acquis. Er is goede vooruitgang te melden met betrekking tot de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels. IJsland zal de regelgeving inzake de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels moeten uitbreiden tot onderdanen van derde landen die legaal in IJsland verblijven en verdere voorbereidingen treffen voor de oprichting van een systeem voor elektronische gegevensuitwisseling
De wetgeving inzake het recht van vestiging en het vrij verrichten van diensten is sterk in overeenstemming met het acquis, De aanpassing aan de derde postrichtlijn moet nog worden afgerond en de bestaande beperkingen in de visserijsector moeten worden opgeheven.
Onderdelen van het acquis op het vlak van het vrije verkeer van kapitaal worden door IJsland toegepast. Er gelden nog steeds een aantal uitzonderingen, met name in verband met de investeringsbeperkingen en de uitgebreide kapitaalcontroles.
Op het gebied van de overheidsopdrachten is IJsland goed gevorderd. Zowel wat aanpassing van de wetgeving als de toepassing betreft, blijft het niveau op dit vlak toereikend, met uitzondering van de richtlijnen op het gebied van rechtsmiddelen en defensieopdrachten.
Op het gebied van vennootschapsrecht is de aanpassing van de wetgeving vergevorderd en wordt een aanzienlijk deel van het acquis toegepast. Op het vlak van het vennootschapsrecht en standaarden voor jaarrekeningen en accountantscontrole moet de aanpassing van de wetgeving aan het acquis nog worden voltooid.
Het niveau van de aanpassing op het gebied van intellectuele-eigendomsrechten is hoog en IJsland beschikt over de nodige bestuurlijke capaciteit voor de tenuitvoerlegging. De volledige aanpassing van de wetgeving aan de handhavingsrichtlijn is nog niet bereikt.
De IJslandse wetgeving inzake mededinging is grotendeels aangepast aan het acquis. De staatssteunmaatregelen die IJsland als reactie op de financiële crisis heeft genomen, zijn in overeenstemming met de desbetreffende EU-normen.
De overeenstemming met de EU-normen op het gebied van de financiële dienstverlening is behoorlijk. Hoewel op sommige gebieden vooruitgang wordt geboekt, moet IJsland zich blijven inspannen om zijn regelgeving aan te passen de nieuwe EU-normen en te zorgen voor effectieve handhaving en adequaat toezicht. De kwestie-Icesave is nog niet opgelost. De zaak die de Europese toezichthoudende autoriteit (ESA) tegen IJsland heeft aangespannen, is aanhangig gemaakt bij het EVA-Hof.
Op het gebied van de informatiemaatschappij en de media is de aanpassing van de wetgeving vergevorderd en wordt een aanzienlijk deel van het acquis toegepast. Verscheidene lacunes bij de omzetting van het acquis op het vlak van het audiovisuele beleid en de diensten van de informatiemaatschappij moeten nog worden aangepakt.
Op het vlak van landbouw en plattelandsontwikkeling zijn de voorbereidingen van start gegaan. Op deze terreinen is het beleid van IJsland doorgaans niet in overeenstemming met het acquis. Er is een strategie met een tijdschema goedgekeurd van de maatregelen die moeten worden genomen om de naleving van de EU-voorschriften inzake landbouw en plattelandsontwikkeling te garanderen. De passende administratieve structuren om alle aspecten van het gemeenschappelijk landbouwbeleid uit te voeren, moeten nog worden opgericht.
Delen van de wetgeving en het administratieve kader van IJsland zijn in overeenstemming met het acquis op het gebied van voedselveiligheid en veterinair en fytosanitair beleid. Er is enige vooruitgang geboekt op het vlak van algemene voedselveiligheid en voedselveiligheidsvoorschriften. Lacunes in de wetgeving op het vlak van diergeneeskunde en gewasbescherming, genetisch gemodificeerde organismen, nieuwe voedingsmiddelen en dierlijke producten die niet bestemd zijn voor menselijke consumptie, moeten worden aangepakt.
IJsland blijft een visserijbeheersysteem toepassen dat soortgelijke doelstellingen heeft als die welke in de EU worden nagestreefd, maar waarvan sommige regels aanzienlijk verschillen van de EU-voorschriften. De bestaande beperkingen in de visserijsector met betrekking tot de vrijheid van vestiging, dienstverlening en kapitaalverkeer zijn niet in overeenstemming met het acquis.
Op het gebied van vervoer is reeds een goed niveau van aanpassing tot stand gekomen. Er is vooruitgang geboekt op het vlak van de regelgeving inzake verkeersveiligheid. De omzetting van de desbetreffende EU-wetgeving op het vlak van lucht- en wegvervoer moet worden voltooid.
De wetgeving op het gebied van energie is gedeeltelijk in overeenstemming met het acquis. Extra inspanningen zijn noodzakelijk om de wetgeving in overeenstemming te brengen met het acquis op het vlak van olievoorraden, energie-efficiëntie, de interne energiemarkt en om de onafhankelijkheid en de bestuurlijke capaciteit van de regelgevende autoriteit te versterken.
Wat betreft belastingen, is IJsland gedeeltelijk in overeenstemming met het acquis en beschikt het reeds over een goede bestuurlijke capaciteit. Extra inspanningen zijn noodzakelijk met het oog op de interconnectiviteit en de interoperabiliteit met de Europese IT-systemen op belastinggebied.
Wat betreft het economisch en monetair beleid, is de IJslandse regelgeving goed aangepast aan het acquis. Bestaande lacunes met de EU-normen inzake monetair beleid moeten nog worden aangepakt, inclusief de versterking van onafhankelijkheid van de centrale bank en het verbod op monetaire financiering van de overheidssector.
De EU-normen inzake statistiek worden door IJsland gedeeltelijk toegepast. Een belangrijk onderdeel van de op registers gebaseerde volks- en woningtelling, is uitgevoerd. Het bureau voor de statistiek moeten voldoende middelen krijgen.
IJsland voert reeds een aanzienlijk deel van het acquis inzake sociaal beleid en werkgelegenheid uit. De voorbereidingen voor de deelname aan het Europees Sociaal Fonds zijn van start gegaan en er wordt een alomvattende werkgelegenheidsstrategie opgesteld. Wat betreft discriminatiebestrijding en gelijke kansen moet de aanpassing van de wetgeving aan de EU-normen worden voltooid.
IJsland is goed voorbereid op het gebied van het ondernemings- en industriebeleid. Door de financiële crisis heeft het midden- en kleinbedrijf nog steeds moeilijk toegang tot financiering.
Het niveau van de aanpassing aan de Europese normen inzake trans-Europese netwerken is hoog.
Er is een alomvattend actieplan met bijhorend tijdschema opgesteld om te kunnen voldoen aan de EU-vereisten op het vlak van het regionaal beleid en de coördinatie van structuurinstrumenten. IJsland moet de toekomstige beheersautoriteit aanstellen en de voor het cohesiebeleid vereiste strategie en programmeringsdocumenten opstellen.
Het justitiële stelsel en de grondrechten zijn in IJsland reeds van een hoog niveau. Het beleidskader voor corruptiebestrijding is verder versterkt. Voorts wordt het hoge niveau van de bescherming van grondrechten in IJsland nog verder versterkt. De wetgeving inzake burgerrechten en gegevensbescherming is nog niet in overeenstemming met het acquis.
IJsland past de Schengen-akkoorden toe en de aanpassing van de wetgeving inzake justitie, vrijheid en veiligheid is goed gevorderd. Verdere inspanningen zijn nodig om de wetgeving aan te passen aan het acquis op het vlak van migratie, asiel en justitiële samenwerking.
IJsland bleef actief deelnemen aan het EU-kaderprogramma op het vlak van wetenschap en onderzoek. Met betrekking tot de voorbereidingen op de toetreding tot de EU en de integratie in de Europese onderzoeksruimte heeft IJsland aanzienlijke vooruitgang geboekt.
Op het vlak van onderwijs en cultuur heeft IJsland een hoge mate van aanpassing van de wetgeving bereikt. Daarnaast bleef IJsland deelnemen aan talrijke EU-programma’s op het vlak van onderwijs en cultuur.
Het wettelijke en bestuurlijke kader voor milieu en klimaatverandering blijft grotendeels in overeenstemming met het acquis en is verder versterkt. IJsland voldoet nog niet volledig aan het acquis inzake natuurbescherming, waterkwaliteit en klimaatverandering. De verdragen van Espoo en Rotterdam moeten door IJsland worden geratificeerd.
Op het gebied van de consumentenbescherming en de volksgezondheid is de aanpassing van de wetgeving vergevorderd en wordt een aanzienlijk deel van het acquis toegepast. Verdere vooruitgang kan worden gemeld wat betreft de volksgezondheid. Inzake consumentenbescherming zijn extra inspanningen noodzakelijk om de resterende lacunes op het vlak de overeenstemming met het acquis weg te werken.
De douanewetgeving van IJsland is grotendeels in overeenstemming met het acquis. Er is begonnen met de voorbereidingen om ervoor te zorgen dat de EU-wetgeving bij toetreding effectief wordt toegepast, De lacunes op het vlak van de overeenstemming met EU-normen met betrekking tot de douane-unie moeten nog worden weggewerkt, onder meer inzake het douanetarief, de algemene douanewetgeving, de oorsprongsregels, de economische douaneregelingen, veiligheidsvoorschriften en de afschaffing van douanerechten. De voorbereidingen om interconnectie tot stand te brengen met de IT-systemen van de EU moeten worden voortgezet.
Op het vlak van externe betrekkingen is er een sterke overeenstemming met het acquis. Er valt vooruitgang te melden aangezien IJsland en de EU zijn overeengekomen om op gezette tijden te overleggen over het handelsbeleid.
De wetgeving inzake het buitenlandse beleid en het veiligheids- en defensiebeleid is grotendeels aangepast. IJsland hecht veel waarde aan het arctische beleid en is vastbesloten een actieve rol te spelen in regionale organisaties in Noord-Europa.
Het IJslandse systeem voor financiële controle is gedeeltelijk in overeenstemming met de internationale normen en de optimale werkmethoden van de EU. De voorbereiding voor de totstandkoming van een beleidsdocument inzake de interne controle van de overheidsfinanciën moet worden voortgezet, alsook de oprichting van een interne audit om te zorgen voor overeenstemming met de INTOSAI-normen op het vlak van externe audit en de bescherming van de financiële belangen van de EU.
De IJslandse regeling is reeds goed afgestemd op de beleidsterreinen die verband houden met de financiële en budgettaire bepalingen. Voor het opzetten van het stelsel van eigen middelen moeten de administratieve voorbereidingen worden opgevoerd. Er moet nog steeds een formele coördinatiestructuur worden opgericht.
[1] Samenvattingen en conclusies van de landenverslagen zijn in de bijlage bij deze mededeling opgenomen.
* Deze benaming laat de standpunten over de status van Kosovo onverlet en is in overeenstemming met resolutie 1244 van de VN-Veiligheidsraad en het advies van het Internationaal Gerechtshof over de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo.
[2] Montenegro gebruikt unilateraal de euro als enig wettelijk betaalmiddel.
[3] De kernprioriteiten hebben betrekking op de volgende gebieden: de goede werking van het parlement; de goedkeuring van wetgeving waarvoor een versterkte meerderheid nodig is; de benoemingsprocedures en benoemingen bij belangrijke instellingen; de kieshervorming; het verloop van verkiezingen; de hervorming van het openbaar bestuur; de rechtsstaat en justitiële hervormingen; de strijd tegen corruptie; de strijd tegen georganiseerde misdaad; het aanpakken van eigendomskwesties; meer aandacht voor mensenrechten en uitvoeren van antidiscriminatiebeleid; een betere behandeling van gedetineerden en de toepassing van de aanbevelingen van de ombudsman. Voor de volledige tekst van de kernprioriteiten zie COM(2010) 680.
[4] NPISAA.
[5] Volgens de wet op de bescherming van de rechten van personen die tot een nationale minderheid behoren, zijn er 17 nationale minderheden in Bosnië en Herzegovina. De drie constituerende volksgroepen – Bosniaken, Kroaten en Serviërs – vormen geen nationale minderheid.