Bijlagen bij COM(2013)454 - Stappen voorwaarts in het implementeren van nationale strategiën voor integratie van Roma

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

BIJLAGE Voorbeelden van acties in verband met de structurele randvoorwaarden voor uitvoering

Voorbeeld van de actieve betrokkenheid van lokale en regionale autoriteiten In Duitsland heeft de regering van de deelstaat Berlijn op 7 augustus 2012 een strategie voor de integratie van Roma goedgekeurd. Hierin wordt de ontwikkeling van een regionaal actieplan voor Roma-integratie bepleit. Er is een stuurgroep opgericht waarin verschillende diensten van de Berlijnse Senaat en lokale autoriteiten met verantwoordelijkheid voor Roma-migranten zijn verenigd. Het maatschappelijk middenveld heeft geholpen bij de ontwikkeling van dit regionale actieplan[33].

Voorbeelden van nauwe samenwerking met het maatschappelijke middenveld In Frankrijk heeft het contactpunt Roma-integratie een nationale monitoringgroep opgericht die verenigingen, vertegenwoordigers van de betrokken ministeries en lokale actoren omvat. Deze groep moet – samen met de vier thematische subgroepen die er deel van uitmaken – fungeren als platform voor het uitwisselen van deskundigheid en het bereiken van consensus over de maatregelen die moeten worden genomen. De groep zal deze maatregelen voorleggen aan de interministeriële stuurgroep die verantwoordelijk is voor de coördinatie van de uitvoering van de Franse strategie. In Letland is in oktober 2012 een oproep gedaan tot het indienen van voorstellen voor nauwe samenwerking met de Roma-gemeenschap. Dit initiatief wordt gefinancierd door de overheid en staat open voor organisaties die Roma vertegenwoordigen. Het heeft ten doel hun maatschappelijke participatie te bevorderen en te zorgen voor samenwerking met de overheidsinstanties (lokale overheid en andere belanghebbenden). Er zullen onder meer projecten worden geselecteerd voor het organiseren van workshops om lokale samenwerkingsprojecten te bedenken waarbij alle belanghebbenden een rol spelen en een samenwerkingsverband tussen werkgevers en Roma wordt ontwikkeld.

Voorbeelden van initiatieven om voldoende middelen beschikbaar te stellen voor de strategieën Bulgarije heeft een interministeriële werkgroep opgericht die EU-middelen voor de integratie van Roma moet mobiliseren. De werkgroep wordt voorgezeten door het ministerie van Beheer van EU-fondsen en bestaat uit onderministers, deskundigen verbonden aan de beheersautoriteiten en de operationele programma’s, en vertegenwoordigers van ngo’s van Roma. Het is de bedoeling dat deze werkgroep instrumenten en regelingen voorstelt en de maatregelen controleert die in het kader van de operationele programma's worden gepland. De werkgroep zal in een bijlage bij de nationale strategie een activiteitenoverzicht bieden en daarbij vermelden hoe de uitvoering ervan op houdbare wijze kan worden gefinancierd. Deze bijlage is nog niet goedgekeurd. In Hongarije zijn in de nationale wetgeving indicatoren vastgesteld aan de hand waarvan de meest achtergestelde microregio’s zijn geïnventariseerd. Deze microregio's kampen met ernstige economische, infrastructurele en werkgelegenheidsproblemen. Om de betrokken gebieden tot ontwikkeling te brengen, worden gerichte maatregelen getroffen, waaronder sociale steunmaatregelen, gemeenschaps- en plattelandsontwikkeling en arbeidsdiensten.

Voorbeelden van gedegen monitoringsystemen Het Hongaarse monitoringsysteem is gericht op het meten van de sociale impact van de nationale strategie en het volgen van de uitvoering daarvan. De vier basisonderdelen van het systeem zijn: 1. een reeks indicatoren voor maatschappelijke veranderingen, die aansluiten bij de in de nationale strategie vastgestelde streefcijfers; 2. een in samenwerking met een internationale externe consultant opgezet systeem voor regelmatige verslaglegging over de uitvoering van de maatregelen in het actieplan; 3. onderzoek; 4. een informatiesysteem over sociale integratie waarmee op diverse beleidsterreinen gegevens kunnen worden verzameld. Plaatselijke autoriteiten zullen er ook gebruik van maken bij de ontwikkeling van programma’s voor gelijke kansen. Estland onderkent dat de situatie van de Roma duidelijker in kaart moet worden gebracht om passende maatregelen vast te stellen voor de integratie van deze gemeenschap. De situatie van de Roma wordt derhalve onderzocht van 2012 tot 2013. De bevindingen zullen worden gebruikt om de volgende stappen van de strategie uit te stippelen.

Voorbeelden van antidiscriminatiemaatregelen Spanje heeft diverse activiteiten verricht voor het opleiden van politieambtenaren. In 2012 ontvingen 158 lokale, regionale en nationale politiediensten opleiding inzake gelijke behandeling en etnische discriminatie. In Duitsland besloot de deelstaat Sleeswijk-Holstein in 2012 zijn grondwet te wijzigen om Roma en Sinti die daar als Duits onderdaan zijn gevestigd als etnische minderheid te erkennen. In Roemenië worden bij openbare instellingen voor middelbaar, beroeps- en universitair onderwijs elk jaar plaatsen gereserveerd voor Roma-leerlingen en –studenten. Tot dusver hebben ca. 15 000 Roma van deze vorm van positieve actie geprofiteerd.

[1]               COM(2011) 173 definitief van 5.4.2011.

[2]               Conclusies van de Europese Raad (EUCO 23/11 van 23 en 24 juni 2011) en conclusies van de Raad Werkgelegenheid, Sociaal beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken (EPSCO) over het EU-kader voor de nationale strategieën voor integratie van de Roma tot 2020 (106665/11 van 19 mei 2011).

[3]               In deze mededeling wordt met “strategie” zowel een geïntegreerd geheel van beleidsmaatregelen als een strategie in strikte zin bedoeld.

[4]               “Nationale strategieën voor integratie van de Roma: eerste stap van de uitvoering van het EU-kader” (COM(2012)226) final en het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie SWD(2012)133 final.

[5]               In vier landen zou de volledige integratie van de Roma in de arbeidsmarkt jaarlijks een economisch voordeel van ca. 0,5 miljard EUR opleveren en 175 miljoen EUR extra belastinginkomsten genereren. An Economic Opportunity for Bulgaria, the Czech Republic, Romania and Serbia, Wereldbank, september 2010.

[6]               Op grond van het op 29 mei 2013 aangenomen voorstel van de Commissie zijn er voor vijf lidstaten (Bulgarije, Tsjechië, Hongarije, Slowakije en Roemenië) landenspecifieke aanbevelingen inzake de Roma-integratie geformuleerd. Deze aanbevelingen betreffen enerzijds de nationale strategieën voor integratie van de Roma (zorgen voor betere uitvoering, bv. door de coördinatie tussen de belanghebbenden te verbeteren, middelen toe te wijzen, gedegen toezicht te houden en de Roma-integratie te mainstreamen) en anderzijds specifieke beleidsontwikkelingen op het gebied van onderwijs (zo moet met name de toegang tot gewoon integrerend kwaliteitsonderwijs worden gewaarborgd, te beginnen bij het kleuteronderwijs) en werkgelegenheid (door activeringsmaatregelen te bevorderen en de stap naar de arbeidsmarkt te ondersteunen).

[7]               BG, FR, HU, IT, RO, SK.

[8]               Binnen dit netwerk is een werkgroep opgericht waarvan de leden beschikken over kennis van en ervaring met de diverse Roma-gemeenschappen in de EU. Deze werkgroep diende de problemen nader te bespreken en met realistische oplossingen te komen. Deze exercitie leidde tot een voorstel voor een rechtsinstrument dat de lidstaten meer ondersteuning en aanwijzingen verschaft voor het bevorderen van de Roma-integratie; dit instrument wordt tegelijk met deze mededeling gepresenteerd: http://ec.europa.eu/justice/discrimination/files/roma_nationalcontactpoints_en.pdf

[9]               Tien lidstaten (BG, CZ, ES, FI, FR, IT, HU, RO, SK, UK) nemen deel aan deze werkgroep, waarin ook deskundigen van Eurofound en het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties zitting hebben.

[10]             Kroatië is zich inmiddels aan het voorbereiden op deelname aan het proces van het EU-kader en is actief betrokken bij het netwerk van nationale contactpunten en de FRA-monitoringwerkgroep.

[11]             Waaronder de conclusies die op 15 mei 2013 uiteengezet zijn tijdens een dialoog tussen commissarissen en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, verslagen van coalities van maatschappelijke organisaties die in zes lidstaten (Bulgarije, Tsjechië, Hongarije, Roemenië, Slowakije en Spanje) en twee kandidaat-lidstaten (Albanië en Fyrom) zijn georganiseerd door de Decade of Roma Inclusion Secretariat Foundation, verslagen van het netwerk van onafhankelijke deskundigen op het gebied van sociale inclusie (http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1025&langId=en), het verslag van het European Roma Information Office (ERIO) Discrimination against Roma in the EU in 2012, de schriftelijke feedback van Eurocities en Eurodiaconia en onderzoeksverslagen van het Academic network on Romani studies (http://romanistudies.eu/news/contributions_from_members/).

[12]             Bepaalde lidstaten leverden extra inspanningen om hun lokale autoriteiten ertoe aan te zetten internationaal te netwerken, bv. door zich aan te sluiten bij de Europese Bond van steden en regio’s voor integratie van de Roma (European Alliance of Cities and Regions for Roma Inclusion). Andere lidstaten hebben regionale of lokale coördinatoren aangewezen die de problemen in de Roma-gemeenschappen moeten helpen inventariseren of de uitvoering van de strategieën op lokaal niveau moeten coördineren.

[13]             Het Europees Sociaal Fonds (ESF), het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), het Cohesiefonds (CF), het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (ELFPO) en het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV).

[14]             Mededeling “Naar sociale investering voor groei en cohesie – inclusief de uitvoering van het Europees Sociaal Fonds 2014-2020”, COM(2013) 83 final en aanbeveling van de Commissie "Investeren in kinderen: de vicieuze cirkel van achterstand doorbreken", COM(2013) 778 final van 20.2.2013.

[15]             Overeenkomstig de toezegging op Europees niveau om het aantal mensen dat in armoede leeft tegen 2020 met 20 miljoen terug te dringen.

[16]             Bepaalde lidstaten melden dat zij hiertoe onder meer enquêtes hebben gehouden, steekproeftellingen hebben verricht en de territoriale concentratie van armoede in kaart hebben gebracht.

[17]             De tien gemeenschappelijke basisbeginselen inzake integratie van de Roma zijn gepresenteerd op de eerste vergadering van het Platform op 24 april 2009. De beginselen zijn gehecht aan de conclusies van de Raad van 8 juni 2009 en omvatten: 1) constructief, pragmatisch en niet-discriminerend beleid; 2) uitdrukkelijke maar niet-exclusieve gerichtheid; 3) interculturele benadering; 4) het reguliere als doel; 5) bewustmaking van het genderaspect; 6) overdracht van op feiten gebaseerd beleid; 7) gebruik van EU-instrumenten; 8) participatie van het lokale en het regionale bestuursniveau; 9) participatie van het maatschappelijk middenveld; 10) actieve participatie van de Roma.

[18]             Overeenkomstig hun verplichtingen krachtens de Verdragen moeten de lidstaten de bepalingen van Richtlijn 2000/43/EG houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen ongeacht ras of etnische afstamming in hun nationale rechtsorde omzetten en deze omzettingsmaatregelen dienovereenkomstig uitvoeren.

[19]             Met name in Tsjechië, Hongarije en Slowakije.

[20]             Het betreft onder meer verslagen van de nationale deskundigen op het gebied van sociale integratie; Discrimination against Roma in the EU in 2012, European Roma Information Office (ERIO), 2013; Interim Civil Society Reports on the Implementation of National Roma Integration Strategies and Decade Action Plans, Decade of Roma Inclusion Secretariat Foundation in samenwerking met het Making the most of EU Funds for Roma Programmes and Roma Initiatives Office van de Open Society Foundation, 2013; Roma: Demanding Equality and Human Rights (verslag), Amnesty International, april 2013; onderzoekspapers van het Academic network on Romani studies (http://romanistudies.eu/news/contributions_from_members/), en schriftelijke bijdragen van leden van Eurodiaconia.

[21]             Zo heeft Canada zijn ernstige zorg uitgesproken over het stijgende aantal asielaanvragen van onderdanen van bepaalde lidstaten.

[22]             De volgende opmerking uit de mededeling van de Commissie getiteld “Nationale strategieën voor integratie van de Roma: eerste stap van de uitvoering van het EU-kader” (COM(2012) 226 final van 26.5.2012) is nog steeds van toepassing: “De armoedige situatie waarin de Roma momenteel leven in de uitbreidingslanden, leidt er echter ook toe dat een groter aantal Roma tijdelijk naar EU-lidstaten migreert dankzij de visumvrijstelling, en daar zelfs asiel aanvraagt. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de visumliberalisering, die een van de belangrijkste stappen voorwaarts is voor de integratie van de Westelijke Balkan in de EU.”

[23]             Sommige lidstaten (AT, BG, ES, FR, LV) organiseren trainingsessies voor hun ambtenaren (onderwijs, politie en rechterlijke macht) om discriminerende behandeling van Roma te voorkomen en vooroordelen tegen te gaan.

[24]             An Economic Opportunity for Bulgaria, the Czech Republic, Romania and Serbia, Wereldbank, september 2010.

[25]             http://ec.europa.eu/justice/discrimination/files/roma_nationalcontactpoints_en.pdf

[26]             Daarbij gaat het onder meer om de nationale contactpunten voor de integratie van de Roma en de EU-strategie voor het Donaugebied.

[27]             Deze verwijzing laat de standpunten over de status van Kosovo onverlet en is in overeenstemming met Resolutie 1244/99 van de VN-Veiligheidsraad en het advies van het Internationaal Gerechtshof over de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo.

[28]             Het “Decade for Roma inclusion” – dat alle uitbreidingslanden bestrijkt, uitgezonderd IJsland, Kosovo en Turkije – fungeert tot dusver als platform en brug voor beleidscoördinatie, uitwisseling van ervaring en informatie tussen EU-lidstaten en uitbreidingslanden. Daarnaast bevordert het Decade de participatie van het maatschappelijk middenveld op nationaal en lokaal niveau en de complementariteit met andere internationale initiatieven.

[29]             “Nationale strategieën voor integratie van de Roma: eerste stap van de uitvoering van het EU-kader” (COM(2012) 226) final van 21.5.2012 en het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie SWD(2012)133 final.

[30]             Elements for a Common Strategic Framework 2014 to 2020 - the European Regional Development Fund the European Social Fund, the Cohesion Fund, the European Agricultural Fund for Rural Development and the European Maritime and Fisheries Fund, werkdocument van de diensten van de Commissie van 14.3.2012 (SWD (2012) 61 final, part II).

[31]             Mededeling “Naar sociale investering voor groei en cohesie – inclusief de uitvoering van het Europees Sociaal Fonds 2014-2020”, COM(2013) 83 final; en Aanbeveling van de Commissie “Investeren in kinderen: de vicieuze cirkel van achterstand doorbreken”, COM(2013) 778 final van 20.2.2013.

[32]             Sociale systemen verbeteren en houdbaarder maken, activerend en capaciteitsversterkend beleid voeren, en sociale investeringen gedurende het hele leven bevorderen.

[33]             De Berlijnse strategie voor integratie van de Roma is beschikbaar op: http://www.parlament-berlin.de:8080/starweb/adis/citat/VT/17/DruckSachen/d17-0440.pdf.