Bijlagen bij COM(2014)371 - Verslag aan de Raad over de tenuitvoerlegging van Aanbeveling 2009/C 151/01 betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2014)371 - Verslag aan de Raad over de tenuitvoerlegging van Aanbeveling 2009/C 151/01 betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van ... |
|---|---|
| document | COM(2014)371   |
| datum | 19 juni 2014 |
Zorginfecties vallen onder het nieuwe Besluit nr. 1082/2013/EU over ernstige grens‑overschrijdende gezondheidsbedreigingen[21]. Het besluit versterkt het gezondheidsbeschermingskader in de EU voor wat betreft het opstellen van draaiboeken, risicobeoordeling, risicobeheer en coördinatie van maatregelen, met inbegrip van aspecten van informatievoorziening over risico’s[22]. De bepalingen zullen ook voor zorginfecties gelden[23].
Activiteiten op het gebied van toezicht
Het ECDC-netwerk voor toezicht op zorginfecties (HAI-Net) coördineert verschillende modules om de lidstaten te ondersteunen bij het ontwikkelen of versterken van actieve toezichtsystemen als bedoeld in artikel II, lid 8, onder c) van de aanbeveling.
Sinds de aanbeveling werd gepubliceerd, werd er één EU-breed puntprevalentieonderzoek gehouden in ziekenhuizen voor acute zorg betreffende de periode 2011-12 (ECDC PPS)[24] en twee naar instellingen voor langdurige zorg[25]. Gerichte bewaking van zorginfecties werd continu uitgevoerd door toezicht op postoperatieve wondinfecties en het toezicht op zorginfecties op de intensive care (IC).
Over het algemeen werd het niveau van deelname aan de Europese toezichtmodules voor zorginfecties hoog geacht in negen landen of gebieden (AT, DE, ES, FR, IT, LT, MT, PT en UK‑Schotland), gemiddeld in 13 landen of gebieden (BE, CZ, EE, FI, HU, LU, NL, NO, RO, SK, UK-Engeland,UK-Noord-Ierland en UK-Wales) en laag in 11 landen of gebieden (BG, CY, DK, EL, HR, IJsland, IE, LV, PL, SE en SI).
Richtsnoeren en verslagen
Het ECDC stelde verschillende richtsnoeren en verslagen op ter ondersteuning van de lidstaten:
Met betrekking tot het juiste gebruik van antibiotica werd er een systematische beoordeling en op feiten gebaseerde leidraad gepubliceerd om de toepassing door zorgmedewerkers te verbeteren, met informatie over de juiste toediening, timing, dosering en duur van perioperatieve antibiotische profylaxe voor de preventie van postoperatieve wondinfecties[26].
Met betrekking tot ziekenhuisinfecties werden bij een systematische beoordeling van de ziekenhuisorganisatie, het management en de beschikbare structuren ter voorkoming van zorginfecties tien belangrijke onderdelen van ziekenhuisprogramma’s voor infectiebestrijding vastgesteld[27].
Met betrekking tot verpleeghuizen en andere instellingen voor langdurige zorg werden er nationale prestatie-indicatoren voor infectiepreventie en -bestrijding en antibioticabeheer ontwikkeld en beoordeeld, die als grondslag zullen worden gebruikt om toezicht te houden op de verbeteringen van de lidstaten op dit gebied.
Ten slotte zijn er kerncompetenties voor beroepskrachten op het gebied van infectiebestrijding en ziekenhuishygiëne ontwikkeld, die al door de lidstaten worden gebruikt[28].
8. Conclusies Zorginfecties
Doordat zij hebben geleid tot een algemene en specifieke gevalsdefinitie voor zorginfecties en het verstrekken van een gestandaardiseerde methodologie en kader voor het nationale toezicht op zorginfecties, hebben de maatregelen op EU‑niveau bijgedragen aan de versterking van de bewakingssystemen voor zorginfecties in de EU.
Vooral het Europa-brede puntprevalentieonderzoek van het ECDC naar zorginfecties en antibioticagebruik in 2011-12 heeft bijgedragen aan een verbeterde gegevensverzameling over zorginfecties, ook in de lidstaten die nog niet eerder met deze activiteit waren begonnen.
Het puntprevalentieverslag[29] en het eerste uitvoeringsverslag van de Commissie[30] geven aan dat de lidstaten hun inspanningen moeten richten op het waarborgen van de gerichte bewaking van zorginfecties in operatiekamers, intensive care-eenheden, verpleeghuizen en andere instellingen voor langdurige zorg.
Er zijn verdere maatregelen van de lidstaten nodig om de routinematige vaststelling van zorginfecties te verbeteren, door de ontwikkeling van nationale diagnoserichtsnoeren, de permanente opleiding van zorgmedewerkers, de toepassing van gevalsdefinities van zorginfecties en het versterken van de laboratorium- en overige diagnostische capaciteit van zorginstellingen.
Meer in het bijzonder wees het Europa-brede puntprevalentieonderzoek op de noodzaak om te zorgen voor:
voldoende gespecialiseerd personeel voor infectiebestrijding in ziekenhuizen en andere zorginstellingen; voldoende isolatiecapaciteit voor patiënten die besmet zijn met klinisch relevante micro-organismen in ziekenhuizen voor acute zorg; gestandaardiseerd toezicht op het verbruik van alcoholhoudende handgel.
Ter verdere ondersteuning van de lidstaten bij het voorkomen en bestrijden van zorginfecties, alsook bij de uitvoering van de aanbeveling, geven de Commissie en het ECDC voorrang aan de aanpak van zorginfecties[31].
Algemene patiëntveiligheid
De aanbeveling heeft met succes het bewustzijn over patiëntveiligheid op politiek niveau verhoogd en veranderingen in gang gezet, zoals de ontwikkeling van nationale strategieën en programma's voor patiëntveiligheid en de ontwikkeling van meldings-en leersystemen in veel EU-lidstaten. Het heeft een klimaat gecreëerd dat bevorderlijk is voor de verbetering van de patiëntveiligheid in de Unie.
Toch had het minder effect bij het verhogen van de patiëntveiligheidscultuur op instellingsniveau, door medewerkers in de gezondheidszorg te stimuleren om te leren van hun fouten in een niet-beschuldigende omgeving. Het effect ervan op de zeggenschap van patiënten is slechts beperkt gebleken. Onderwijs en opleiding van beroepskrachten in de gezondheidszorg blijft volgens de lidstaten en belanghebbenden een gebied waar verdere inspanningen nodig zijn. Ook heeft de uitvoering van de aanbeveling het vertrouwen van de EU-burgers in de veiligheid en kwaliteit van de gezondheidszorg in hun land niet vergroot.
Ondertussen blijft patiëntveiligheid een belangrijk thema in de EU, zoals wordt bevestigd door meer dan 90 % van de reacties op de openbare raadpleging en de perceptie van EU-burgers. Dit blijkt ook uit onderzoek[32], waarin benadrukt wordt dat er een significante kloof is tussen kennis en praktijk voor wat betreft de strategieën voor patiëntveiligheid en gesteld wordt dat een aanzienlijk deel van de Europese burgers daardoor het risico loopt geen optimale zorg te ontvangen.
In dit verband is de Commissie van mening dat er behoefte is aan verdere inspanningen op EU-niveau om de lidstaten te ondersteunen bij het verbeteren van de patiëntveiligheid en de zorgkwaliteit. De volgende maatregelen kunnen van bijzonder belang zijn voor de verdere EU-actie, in nauwe samenwerking met de lidstaten en belanghebbenden:
een gemeenschappelijke definitie van de zorgkwaliteit en verdere steun voor de ontwikkeling van een gemeenschappelijke terminologie, gemeenschappelijke indicatoren en onderzoek naar patiëntveiligheid; EU-samenwerking op het gebied van patiëntveiligheid en zorgkwaliteit door uitwisseling van goede praktijken en doeltreffende oplossingen. Deze kan voortbouwen op de huidige gezamenlijke actie en worden uitgebreid naar andere onderwerpen die door de lidstaten en belanghebbenden worden vastgesteld; de ontwikkeling van richtsnoeren over hoe informatie over de kwaliteit van de zorg aan patiënten moet worden verstrekt; ontwikkeling samen met de lidstaten van een EU-model met patiëntveiligheidsnormen en zorgkwaliteit voor een gemeenschappelijke interpretatie van dit begrip in de EU; nadenken met de lidstaten over de kwestie van verhaal, als bedoeld in Richtlijn 2011/24/EU; stimulering van de ontwikkeling van opleidingen voor patiënten, families en mantelzorgers, mede met gebruik van ICT-hulpmiddelen; regelmatige actualisering en verspreiding van de gids voor onderwijs en opleidingen op het gebied van patiëntveiligheid voor medewerkers in de gezondheidszorg; en bevordering van meldingen als hulpmiddel om een patiëntveiligheidscultuur tot stand te brengen; regelmatige actualisering en verspreiding van de gids voor het opzetten en het gebruik van meldings‑ en leersystemen.
Deze maatregelen kunnen ook een optimale uitvoering van Richtlijn 2011/24/EU ondersteunen.
[1] Aanbeveling (2009 C 151/01) van de Raad van 9 juni 2009 betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties (PB C 151 van 3.7.2009, blz. 6).
[2] Verslag van de Commissie aan de Raad op basis van verslagen van de lidstaten over de uitvoering van de aanbeveling van de Raad (2009/C 151/01) betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties (COM(2012) 658 definitief.).
[3] Verslag van de openbare raadpleging over patiëntveiligheid en kwaliteit van de gezondheidszorg, juni 2014; http://ec.Europa.eu/health/patient_safety/policy/index_nl.htm
[4] Eurobarometer B80.2 Patiëntveiligheid en kwaliteit van de gezondheidszorg, gepubliceerd in juni 2014; http://ec.europa.eu/health/patient_safety/policy/index_nl.htm
[5] DE stuurde offline een gedeeltelijk antwoord, die is meegenomen in de analyse.
[6] Wanneer de Deense antwoorden van regionaal en nationaal niveau identiek zijn, worden zij weergegeven als die van Denemarken.
[7] Geen informatie van DE.
[8] Alleen volledige antwoorden op de vragen, d.w.z. inclusief bewijsstukken of met voorbeelden, werden aanvaard.
[9] Zie http://ec.europa.eu/health/patient_safety/events/index_en.htm
[10] Zie http://www.pasq.eu/
[11] Belangrijkste bevindingen en aanbevelingen over onderwijs en opleidingen in patiëntveiligheid in heel Europa. Verslag van de werkgroep van de Commissie over patiëntveiligheid en zorgkwaliteit. April 2014 http://ec.europa.eu/health/patient_safety/policy/index_nl.htm
[12] Belangrijkste bevindingen en aanbevelingen inzake meldings- en leersystemen voor patiëntveiligheidsincidenten in heel Europa. Verslag van de werkgroep van de Commissie over patiëntveiligheid en zorgkwaliteit. April 2014 http://ec.europa.eu/health/patient_safety/policy/index_nl.htm
[13] http://www.who.int/patientsafety/implementation/taxonomy/conceptual_framework/en/
[14] http://www.oecd.org/health/health-systems/healthcarequalityindicators.htm
[15] Verordening (EG) nr. 726/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 over communautaire procedures voor het verlenen van vergunningen en het toezicht op geneesmiddelen en tot oprichting van een Europees Geneesmiddelenbureau, zoals gewijzigd bij Richtlijn (EU) nr. 1235/2010 van 15 december 2010; Richtlijn 2001/83/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 november 2001 tot vaststelling van een communautair wetboek voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik, zoals gewijzigd bij Richtlijn (EU) nr. 2010/84/EU van 15 december 2010;
[16] Groenboek over mobiele Gezondheid ("mHealth") COM (2014) 219 definitief.
[17] Verordening (EG) nr. 282/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2014 over het invoeren van een derde Programma voor maatregelen van de Unie op het gebied van gezondheid (2014-2020) en tot intrekking van Besluit nr. 1350/2007/EG (PB L 86 van 21.3.2014, blz. 1).
[18] Verordening (EU) nr. 1291/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 tot vaststelling van Horizon 2020 - het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (2014-2020) en tot intrekking van Besluit nr. 1982/2006/EG.
[19] Richtlijn 2011/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2011 betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg (PB L 88 van 4.4.2011, blz. 45).
[20] Uitvoeringsbesluit 2012/506/EU van de Commissie tot wijziging van Beschikking 2002/253/EG tot vaststelling van gevalsdefinities voor het melden van overdraagbare ziekten aan het communautaire netwerk krachtens Beschikking nr. 2119/98/EG van het Europees Parlement en de Raad (PB L 262 van 27.9. 2012, blz. 40).
[21] Besluit nr. 1082/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2013 over ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid en houdende intrekking van Beschikking nr. 2119/98/EG (PB L 293 van 5.11.2013, blz. 1)..
[22] Besluit nr. 1082/2013/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2013 over ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid en houdende intrekking van Beschikking nr. 2119/98/EG (PB L 293 van 5.11.2013, blz. 1)
[23] Zorginfecties vallen onder het Beschikking nr. 1082/2013/EG.
[24] Point prevalence survey of healthcare-associated infections and antimicrobial use in European acute care hospitals, 2011-2012. Stockholm: ECDC; 2013
[25] Point prevalence survey of healthcare-associated infections and antimicrobial use in European long-term care facilities. April–mei 2013. Stockholm: ECDC; 2014; Point prevalence survey of healthcare-associated infections and antimicrobial use in European long-term care facilities. Mei-september 2010. Stockholm: ECDC; ECDC; 2014 (beide in druk)
[26] Systematic review and evidence-based guidance on perioperative antibiotic prophylaxis. Stockholm: ECDC; 2013
[27] Deze belangrijke onderdelen zijn: 1) organisatie van infectiebestrijding op ziekenhuisniveau; 2) bedbezetting, personeelsbezetting, werkdruk en verpleegkundigen op oproepbasis/uitzendkrachten; 3) ergonomische aspecten; 4) juist gebruik van de richtsnoeren; 5) onderwijs en opleiding; 6) auditing; 7) bewaking en feedback; 8) multimodale en multidisciplinaire preventieprogramma's met inachtneming van de beginselen van gedragsverandering; 9) betrekken van deskundigen bij preventieprogramma's; en 10) de rol van een positieve organisatiecultuur. Zingg W., Holmes A., Dettenkofer M, e.a. Hospital organisation, management, and structure in the context of healthcare- associated infection prevention: a systematic review. Lancet Infect Dis 2014: in druk.
[28] Europees Centrum voor ziektepreventie en –bestrijding; Core competencies for infection control and hospital hygiene professionals in the European Union. Stockholm: ECDC; 2013.
[29] Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC); Point prevalence survey of healthcare-associated infections and antimicrobial use in European acute care hospitals: 2011-12. Stockholm: ECDC: 2013.
[30] Verslag van de Commissie aan de Raad op basis van verslagen van de lidstaten over de uitvoering van de aanbeveling van de Raad (2009/C 151/01) betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties (COM(2012) 658 definitief.).
[31] Zo zal het ECDC een register van bestaande handleidingen en andere documenten ontwikkelen, om de uitwisseling van beste praktijken en de ontwikkeling van dergelijke documenten te bevorderen op plaatsen waar deze nog niet bestaan. Voorts zal het ECDC een bewakings-en evaluatiesysteem ontwikkelen, met een reeks indicatoren voor het beoordelen van de uitvoering van nationale strategieën/actieplannen en hun succes in het verbeteren van preventie en bestrijding van zorginfecties.
[32] Sunol, R. e a. 2014, Evidence-based organisation and patient safety strategies in European hospitals.
International Journal for Quality in Health Care 2014; blz. 1-9.