Bijlagen bij COM(2019)316 - 2018 discharge: EU general budget, European External Action Service (EEAS) - Hoofdinhoud

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier	COM(2019)316 - 2018 discharge: EU general budget, European External Action Service (EEAS).
document	COM(2019)316
datum	27 juni 2019

bijlage 1 bij Besluit C(2017)7693 van de Commissie van 22 november 2017. De activa worden zo beheerd dat zij voor voldoende liquiditeit zorgen in verhouding tot de potentiële garantieverzoeken, maar toch gericht blijven op een optimaal niveau van rendement en risico dat verenigbaar is met het behoud van een hoge graad van zekerheid en stabiliteit.

102.VALUTARISICO

Valutarisico voor de financiële instrumenten van de EU aan het einde van het jaar — nettopositie

							miljoen EUR
	31.12.2018
	USD	GBP	DKK	SEK	EUR	Overige	Totaal
Financiële activa
Voor verkoop beschikbare financiële activa	619	57	18	7	14 725	17	15 443
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in overschot/tekort	(475)	–	–	–	491	–	16
Leningen*	6	0	–	–	56	5	67
Vorderingen en verhaalbare bedragen	19	4 109	99	109	20 026	303	24 664
Geldmiddelen en kasequivalenten	49	1 524	290	406	14 338	1 505	18 113
	218	5 690	407	523	49 635	1 830	58 303
Financiële verplichtingen
Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde via veranderingen in overschot/tekort	–	–	–	–	(20)	2)	22)
Crediteuren	(2)	(1)	(0)	(0)	(32 218)	(5)	(32 227)
	(2)	(1)	(0)	(0)	(32 238)	(7)	(32 249)
Totaal	216	5 689	407	523	17 397	1 824	26 055

							miljoen EUR
	31.12.2017
	USD	GBP	DKK	SEK	EUR	Overige	Totaal
Financiële activa
Voor verkoop beschikbare financiële activa	680	57	17	56	12 806	16	13 632
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in overschot/tekort	(632)	–	–	–	655	–	23
Leningen*	6	0	–	–	123	7	137
Vorderingen en verhaalbare bedragen	15	549	63	86	11 591	62	12 366
Geldmiddelen en kasequivalenten	49	3 180	27	693	18 468	1 694	24 111
	118	3 787	107	835	43 642	1 779	50 268
Financiële verplichtingen
Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële waarde via veranderingen in overschot/tekort	–	–	–	–	–	(2)	(2)
Crediteuren	(4)	(2)	(0)	(1)	(39 029)	(12)	(39 048)
	(4)	(2)	(0)	(1)	(39 029)	(14)	(39 050)
Totaal	114	3 785	107	834	4 613	1 765	11 218

* Met uitzondering van back-to-backleningen voor financiële bijstand.

Indien de euro ten opzichte van andere munteenheden met 10 % zou zijn toegenomen, zou dit het volgende effect hebben:

		miljoen EUR
	Economisch resultaat
	USD	GBP	DKK	SEK
2018	7)	512)	35)	47)
2017	5)	339)	8)	71)

		miljoen EUR
	Nettoactiva
	USD	GBP	DKK	SEK
31.12.2018	13)	5)	2)	1)
31.12.2017	5)	5)	2)	5)

Indien de EUR 10 % zwakker was geworden ten opzichte van deze munteenheden, zou dit het volgende effect hebben gehad:

		miljoen EUR
	Economisch resultaat
	USD	GBP	DKK	SEK
2018	9	625	43	57
2017	6	414	10	87

		miljoen EUR
	Nettoactiva
	USD	GBP	DKK	SEK
31.12.2018	16	6	2	1
31.12.2017	7	6	2	6

Opgenomen en verstrekte leningen voor financiële bijstand

De meeste financiële activa en verplichtingen luiden in euro, zodat de EU geen valutarisico loopt.

Kasverrichtingen

De eigen middelen die door de lidstaten in andere valuta's dan de euro worden betaald, worden overeenkomstig Verordening (EU, Euratom) nr. 609/2014 van de Raad (zoals gewijzigd bij Verordening 804/2016 van de Raad) aangehouden op de eigenmiddelenrekeningen. Zij worden in euro omgezet wanneer dat nodig is om betalingen uit te voeren. De procedures die voor het beheer van deze middelen moeten worden gevolgd, zijn in bovengenoemde verordening vastgesteld. Af en toe worden zij onmiddellijk gebruikt voor betalingen die in dezelfde valuta worden uitgevoerd.

De Commissie houdt bij commerciële banken een aantal rekeningen aan in andere Europese munten dan in euro en in Amerikaanse dollar en Zwitserse frank, om betalingen in deze valuta's te verrichten. Deze rekeningen worden aangevuld naargelang het bedrag van de te verrichten betalingen, zodat hun posities geen blootstelling aan valutarisico's inhouden.

Wanneer diverse bedragen (behalve eigen middelen) in andere munten dan de euro worden ontvangen, worden zij ofwel overgeschreven naar andere rekeningen van de Commissie in dezelfde valuta wanneer dat nodig is om de uitvoering van betalingen te dekken, ofwel omgezet in euro en overgeschreven naar andere rekeningen in euro. Gelden ter goede rekening in andere munten dan de euro worden aangevuld naargelang de verwachte behoefte aan plaatselijke betalingen op korte termijn in dezelfde munten. De saldi op deze rekeningen worden onder hun respectieve bovengrenzen gehouden.

Geldboeten

Voorlopig geïnde geldboeten (deposito’s en BUFI-portefeuille) en bankgaranties

Aangezien alle opgelegde boeten in euro worden betaald, is er geen valutarisico.

Garantiefonds voor externe acties

De financiële activa van dit fonds zijn in euro uitgedrukt en daarom is er geen valutarisico. De leningen waarvoor subrogatie door de EU heeft plaatsgevonden door een beroep te doen op het fonds na wanbetalingen door de ontvanger van een lening, worden in de oorspronkelijke munteenheid verricht en daarom wordt de EU aan valutarisico blootgesteld. Er zijn geen afdekkingsactiviteiten ("hedging") om valutaschommelingen te compenseren door de onzekerheid over de timing van de terugbetaling van leningen.

EFSI-garantiefonds

Het EFSI-garantiefonds is momenteel actief in zowel de euro als de US-dollar. Het valutarisico wordt beheerst door het aangaan van derivaatcontracten (valutatermijncontracten) ter afdekking van de marktwaarde van de beleggingsportefeuille in USD. De limiet voor niet-afgedekte valutarisico’s is vastgesteld op 1 % van de totale waarde van de portefeuille, binnen de benchmark en de toewijzingen van de strategie voor het jaar. Bijgevolg zouden opwaartse of neerwaartse bewegingen van de marktwaarde van de beleggingen in USD boven of onder de limiet van 1 % leiden tot een herbalanceringstransactie (een nieuw termijncontract in dezelfde of in tegenovergestelde richting) om de afgedekte positie te corrigeren of om te keren. Een correctie van de afdekking kan ook in gang worden gezet door schommelingen van de EUR/USD-wisselkoers.

De leningen waarvoor subrogatie door de EU heeft plaatsgevonden door een beroep te doen op het fonds na wanbetalingen door de ontvanger van een lening, worden in de oorspronkelijke munteenheid verricht en daarom wordt de EU aan valutarisico blootgesteld. Voor gesubrogeerde leningen zijn er geen afdekkingsactiviteiten (“hedging”) om valutaschommelingen te compenseren vanwege de onzekerheid over de timing van de terugbetaling van leningen.

EFDO-garantiefonds

Het EFDO-garantiefonds is momenteel alleen in euro actief, maar de richtsnoeren voor het beheer van de fondsactiva voorzien in de mogelijkheid om in sommige andersluidende activa te beleggen.

103.RENTERISICO

De onderstaande tabel toont de rentegevoeligheid van voor verkoop beschikbare financiële activa bij een mogelijke wijziging in de rentevoet van +/- 100 basispunten (1 %).

		miljoen EUR
	Stijging (+)/daling (-) in basispunten	Effect op de nettoactiva
2018: Voor verkoop beschikbare financiële activa	+100	(348)
	-100	374
2017: Voor verkoop beschikbare financiële activa	+100	(359)
	-100	382

Opgenomen en verstrekte leningen voor financiële bijstand

Gezien de aard van de verstrekte en opgenomen leningen heeft de EU aanzienlijke rentedragende activa en passiva. Er is echter geen renterisico aangezien tegenover de opgenomen leningen gelijkwaardige verstrekte leningen staan met dezelfde voorwaarden (“back-to-back”-leningen).

Kasverrichtingen

Voor de thesaurie van de Commissie worden geen leningen opgenomen. Daarom is zij niet blootgesteld aan een renterisico. De rente wordt echter berekend op saldi die op verschillende bankrekeningen worden aangehouden. De Commissie heeft daarom maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat de verkregen rente overeenstemt met de marktrente en de mogelijke schommelingen daarvan.

Rekeningen geopend bij schatkisten van lidstaten leveren geen rente op en zijn vrij van kosten. Voor rekeningen bij nationale centrale banken kan een vergoeding worden ontvangen volgens de door elke instantie gehanteerde officiële tarieven. Aangezien sommige van de vergoedingen voor deze rekeningen momenteel negatief kunnen zijn, worden procedures voor kasmiddelenbeheer toegepast om de op deze rekeningen aangehouden saldi zo klein mogelijk te houden.

Bovendien worden de eigenmiddelenrekeningen beschermd tegen de gevolgen van negatieve rente overeenkomstig Verordening 609/2014 van de Raad, zoals gewijzigd bij Verordening 804/2016 van de Raad.

Overnightsaldi op rekeningen die bij commerciële banken worden aangehouden, leveren dagelijks rente op. Deze is gebaseerd op de variabele marktrente waarop een contractuele marge (positief of negatief) wordt toegepast. De tarieven die door commerciële banken worden toegepast kennen over het algemeen contractueel een bodemrente van nul. De Commissie loopt dus geen risico dat zij een rente ontvangt die lager ligt dan de geldende markttarieven.

Geldboeten

Voorlopig geïnde geldboeten (deposito’s en BUFI-portefeuille) en bankgaranties

De voorlopig geïnde geldboeten worden belegd in een portefeuille van geldmarktinstrumenten en langlopende obligaties met een gemiddelde looptijd van 2,58 jaar.

Garantiefonds voor externe acties

De middelen van het Garantiefonds worden belegd in een portefeuille van geldmarktinstrumenten en langlopende obligaties met een gemiddelde totale portefeuilleduur van 2,58 jaar

EFSI-garantiefonds

De middelen van het EFSI-garantiefonds worden belegd in een portefeuille van geldmarktinstrumenten en langlopende obligaties met een gemiddelde totale portefeuilleduur van 2,4 jaar.

EFDO-garantiefonds

Omdat de eerste voorziening met middelen pas eind 2018 is begonnen, bestaat het EFDO-garantiefonds voornamelijk uit kasmiddelen aangehouden bij de centrale banken. De gemiddelde portefeuillelooptijd bedraagt 0,03 jaar.

104.KREDIETRISICO

De bedragen die de blootstelling van de EU aan kredietrisico aan het eind van de verslagperiode weerspiegelen, zijn de boekwaarden van de financiële instrumenten als vermeld in toelichting 2.

Leeftijdsanalyse van de financiële activa die niet zijn afgewaardeerd

			miljoen EUR
	Totaal	Noch vervallen, noch afgewaardeerd	Vervallen maar niet afgewaardeerd
			< 1 jaar	1-5 jaar	> 5 jaar
Verstrekte leningen	53 939	53 939	0	–	–
Vorderingen en verhaalbare bedragen	24 664	14 737	6 585	3 209	134
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in overschot/tekort	16	16	–	–	–
Totaal op 31.12.2018	78 620	68 692	6 585	3 209	134
Verstrekte leningen	54 981	54 980	0	–	–
Vorderingen en verhaalbare bedragen	12 366	8 905	2 894	359	208
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in overschot/tekort	23	23	–	–	–
Totaal op 31.12.2017	67 369	63 908	2 894	359	208

Vorderingen en verhaalbare bedragen op minder dan 1 jaar omvatten verhaalbare bedragen in verband met mededingingsboeten van 6 366 miljoen EUR, en vorderingen en verhaalbare bedragen op 1 tot 5 jaar verhaalbare bedragen in verband met mededingingsboeten van 3 136 miljoen EUR. De bovenvermelde bedragen zijn grotendeels gedekt door bankgaranties, waardoor de Commissie weinig kredietrisico loopt. De beboete ondernemingen verstrekken deze garanties in plaats van voorlopige betalingen te doen.

Kredietkwaliteit van financiële activa die noch vervallen, noch afgewaardeerd zijn

						miljoen EUR
	31.12.2018
	VVB*	Financiële activa RWOT**	Verstrekte leningen	Vorderingen en verhaalbare bedragen	Contanten	Totaal
Tegenpartijen met externe kredietrating
Beste en uitstekende rating	9 019	16	98	9 064	14 950	33 146
Rating hoge middenklasse	3 209	–	23 513	755	2 740	30 217
Rating lage middenklasse	1 765	–	25 775	1 456	181	29 177
Niet-investeringswaardig	–	–	4 488	200	221	4 909
	13 993	16	53 874	11 475	18 092	97 449
Tegenpartijen zonder externe kredietrating
Groep 1	–	–	64	3 262	21	3 347
Groep 2	–	–	2	0	–	2
	–	–	66	3 262	21	3 349
Totaal	13 993	16	53 939	14 737	18 113	100 797

						miljoen EUR
	31.12.2017
	VVB*	Financiële activa RWOT**	Verstrekte leningen	Vorderingen en verhaalbare bedragen	Contanten	Totaal
Tegenpartijen met externe kredietrating
Beste en uitstekende rating	8 068	16	143	2 989	19 261	30 477
Rating hoge middenklasse	1 794	–	23 585	293	3 977	29 650
Rating lage middenklasse	2 186	–	27 195	846	463	30 691
Niet-investeringswaardig	–	–	3 977	110	389	4 476
	12 048	16	54 901	4 239	24 090	95 293
Tegenpartijen zonder externe kredietrating
Groep 1	–	6	80	4 665	21	4 772
Groep 2	–	–	–	1	–	1
	–	6	80	4 666	21	4 773
Totaal	12 048	23	54 980	8 904	24 111	100 067

* Voor verkoop beschikbare financiële activa (m.u.v. eigenvermogensinstrumenten en Unitary Fund).

** Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in overschot/tekort.

In bovenstaande tabel zijn voor verkoop beschikbare financiële activa in de vorm van eigenvermogensinstrumenten zonder externe kredietrating niet meegenomen. De vier hierboven vermelde risicocategorieën zijn in beginsel gebaseerd op de ratingcategorieën van externe ratingagentschappen en hebben betrekking op:

·Beste en uitstekende rating: Moody P-1, Aaa – Aa3; S&P A-1+, A-1, AAA – AA -; Fitch F1+, F1, AAA – AA- en gelijkwaardig

·Rating hoge middenklasse: Moody P-2, A1 – A3; S&P A-2, A+ - A-; Fitch F2, A+ – A- en gelijkwaardig

·Rating lage middenklasse: Moody P-3, Baa1 – Baa3, S&P A-3, BBB+ - BBB-; Fitch F-3, BBBB+ – BBB- en gelijkwaardig

·Niet-investeringswaardig: Moody not prime, Ba1 – C; S&P B, C, BB+ - D; Fitch B, C, BB+ – D en gelijkwaardig

De EU gebruikt deze ratingcategorieën van externe agentschappen voornamelijk als referentie voor financiële instrumenten en commerciële banken, maar kan de bedragen na haar eigen analyse van individuele gevallen ook in een van de bovengenoemde risicocategorieën houden, ook al heeft een van de bovengenoemde ratingagentschappen de rating van de desbetreffende tegenpartij verlaagd. Wat de tegenpartijen zonder rating betreft, heeft groep 1 betrekking op debiteuren zonder wanbetalingen in het verleden en groep 2 op debiteuren met wanbetalingen in het verleden.

De hierboven weergegeven bedragen onder „leningen en vorderingen”, ingedeeld in „non-investment grade”, hebben voornamelijk betrekking op financieel steunkrediet van de Commissie aan lidstaten in financiële moeilijkheden en vorderingen op bepaalde lidstaten op basis van het eigenmiddelenbesluit of een andere rechtsgrondslag. Het bedrag onder “Contanten” heeft betrekking op bij de schatkist of in de centrale banken van de lidstaten geopende eigenmiddelenrekeningen om de eigenmiddelenbijdragen aan te houden zoals voorzien in de bovenvermelde verordening. De Commissie mag slechts geld van deze rekeningen afhalen om aan haar behoeften aan kasmiddelen als gevolg van de uitvoering van de begroting te voldoen.

Opgenomen en verstrekte leningen voor financiële bijstand

De blootstelling aan kredietrisico wordt in de eerste plaats beheerd door garanties van landen te krijgen in het geval van Euratom, daarna via het Garantiefonds voor externe maatregelen (MFB en Euratom), dan via de mogelijkheid de nodige middelen te onttrekken uit de eigenmiddelenrekeningen van de Commissie bij de lidstaten en uiteindelijk via de begroting van de EU.

In de eigenmiddelenwetgeving is het plafond voor betalingen van eigen middelen vastgesteld op 1,20 % van het bni van de lidstaten en in 2018 werd 0,90 % daadwerkelijk gebruikt om betalingskredieten te dekken. Dit betekent dat er op 31 december 2018 een beschikbare marge van 0,30 % bestond om die garanties te dekken. Hiervoor mag de EU een beroep doen op alle lidstaten om ervoor te zorgen dat de juridische verbintenis van de EU ten opzichte van haar leners kan worden nageleefd.

Kasverrichtingen

De meeste kasmiddelen van de Commissie worden conform Verordening 609/2014 van de Raad (zoals gewijzigd bij Verordening 804/2016) inzake de eigen middelen aangehouden op rekeningen die geopend zijn door de lidstaten voor de betaling van hun bijdragen (eigen middelen). Al deze rekeningen worden aangehouden bij de schatkist of de nationale centrale banken van de lidstaten. Deze instellingen houden voor de Commissie zo goed als geen krediet- of tegenpartijrisico in, aangezien het risico bij de lidstaten ligt. Voor het deel van de kasmiddelen van de Commissie dat wordt aangehouden bij commerciële banken ter dekking van betalingen, worden de rekeningen precies op tijd aangevuld. Dit gebeurt automatisch door het kasmiddelenbeheersysteem van de afdeling thesaurie. Op elke rekening wordt het laagst mogelijk saldo aangehouden, rekening houdende met het gemiddelde bedrag van de betalingen die dagelijks vanaf die rekening worden verricht. Daarom is het totale bedrag dat overnight op deze rekeningen staat, voortdurend zeer laag (gemiddeld om en bij de 80 miljoen EUR, gespreid over 20 rekeningen) en loopt de Commissie slechts een beperkt risico. Deze bedragen moeten worden gezien in het licht van het dagelijkse totaal van de kasmiddelensaldi, dat in 2018 schommelde tussen 6 miljard EUR en 37 miljard EUR, en in het licht van het totale bedrag van de in 2018 verrichte betalingen (ruim 155 miljard EUR).

Bovendien worden specifieke richtsnoeren toegepast voor de selectie van de commerciële banken om het tegenpartijrisico waaraan de Commissie is blootgesteld, nog verder te minimaliseren:

·alle commerciële banken worden via openbare aanbestedingen geselecteerd. Om toegelaten te worden tot de aanbestedingsprocedures, moeten de banken minimaal over een kortetermijnrating van Moody's P-1 of gelijkwaardig beschikken. In bepaalde, naar behoren gerechtvaardigde, omstandigheden volstaat een lagere rating;

·de kredietrating van de commerciële banken waarbij de Commissie rekeningen heeft, wordt dagelijks bekeken.

·in delegaties buiten de EU worden gelden ter goede rekening aangehouden bij lokale banken die geselecteerd worden met behulp van een vereenvoudigde aanbestedingsprocedure. De vereiste ratings zijn afhankelijk van de plaatselijke situatie en kunnen aanzienlijk verschillen van land tot land. Om de blootstelling aan kredietrisico te beperken worden de saldi op deze rekeningen zo laag mogelijk gehouden (waarbij rekening wordt gehouden met de operationele behoeften), worden deze rekeningen periodiek aangevuld en worden de toegepaste bovengrenzen jaarlijks herzien.

Geldboeten

Voorlopig geïnde geldboeten: deposito's

De banken die deposito’s houden in verband met vóór 2010 voorlopig geïnde geldboeten worden geselecteerd in een aanbestedingsprocedure volgens het risicobeheerbeleid waarin bepaalde eisen zijn vastgesteld qua kredietrating en het bedrag van de middelen die in verhouding tot het vermogen van de tegenpartij kunnen worden geplaatst.

Voor commerciële banken die specifiek zijn geselecteerd voor het depot van voorlopig geïnde geldboeten geldt als algemene regel een minimale langetermijnrating A- (S&P of gelijkwaardig) van twee ratingbureaus. Er gelden specifieke maatregelen ingeval de rating van de banken in die groep wordt verlaagd. Daarnaast is het bedrag dat bij elke bank wordt gedeponeerd beperkt tot een bepaald percentage van haar eigen middelen, dat varieert volgens het ratingniveau van elke instelling. Bij de berekening van die limieten wordt ook rekening gehouden met de uitstaande garanties die diezelfde instelling aan de Commissie heeft verstrekt. Op gezette tijden wordt nagegaan of de uitstaande garanties voldoen aan de geldende eisen van het beleid.

Voorlopig geïnde geldboeten: BUFI-portefeuille

Voor de beleggingen in staatsschuldinstrumenten uit voorlopig geïnde boeten vanaf 2010 neemt de Commissie het kredietrisico over. De blootstelling is het grootst op Spanje, dat 16 % van de totale portefeuille uitmaakt. De vijf landen waarop de blootstelling het grootst is (Spanje, Frankrijk, Luxemburg, Duitsland en Italië) vertegenwoordigen in totaal 67 % van de beleggingsportefeuille. De gewogen gemiddelde rating van de portefeuille is A (S&P, of gelijkwaardig).

Bankgaranties

Het risicobeheersingsbeleid voor het aanvaarden van dergelijke garanties staat borg voor een hoge kredietkwaliteit voor de Commissie. Op gezette tijden wordt nagegaan of de uitstaande garanties voldoen aan de geldende eisen van het beleid.

Garantiefonds voor externe acties

De overeengekomen richtsnoeren voor het beheer van de activa van de thesaurieportefeuille en/of de beleggingsstrategie stellen bepaalde limieten en restricties in om de blootstelling van de portefeuille aan het kredietrisico te beperken. Die limieten en restricties omvatten beleggingsscriteria, absolute kredietlimieten in nominale termen volgens de categorie uitgever, relatieve concentratielimieten volgens de categorie uitgever en concentratielimieten per uitgifte. Alle beleggingen moeten ten minste de rating investeringswaardig hebben.

EFSI-garantiefonds

De overeengekomen richtsnoeren voor het beheer van de activa en de beleggingsstrategieën stellen bepaalde limieten en restricties in om de blootstelling van de portefeuille aan het kredietrisico, dat doorgaans minstens de rating investeringswaardig moet hebben, te beperken. De gewogen gemiddelde rating van de portefeuille is A (S&P, of gelijkwaardig).

Omdat de Banque de France per 31 december 2018 de enige tegenpartij is voor alle uitstaande valutatermijncontracten, zijn er op die datum geen kredietverbeteringen, zoals onderpand, schuldvergelijkingsovereenkomsten of garanties. De maximale blootstelling aan kredietrisico voor valutaderivaten met een positieve reële waarde aan het einde van de verslagperiode is gelijk aan de boekwaarde op de balans.

EFDO-garantiefonds

De overeengekomen richtsnoeren voor het beheer van de activa en de beleggingsstrategieën stellen bepaalde limieten en restricties in om de blootstelling van de portefeuille aan het kredietrisico, dat doorgaans minstens de rating investeringswaardig moet hebben, te beperken. De gewogen gemiddelde kredietrating van de portefeuille is AAA (S&P of gelijkwaardig) bij toepassing van de overheidsrating voor bij de centrale bank aangehouden kasmiddelen.

105.LIQUIDITEITSRISICO

Looptijdanalyse van de financiële verplichtingen per resterende contractuele looptijd

				miljoen EUR
	< 1 jaar	1-5 jaar	> 5 jaar	Totaal
Opgenomen leningen	(2 350)	(17 363)	(34 158)	(53 872)
Crediteuren	(32 227)	–	–	(32 227)
Overige	(252)	(648)	(1 112)	(2 012)
Totaal op 31.12.2018	(34 829)	(18 011)	(35 270)	(88 110)
Opgenomen leningen	(6 700)	(14 862)	(33 279)	(54 841)
Crediteuren	(39 048)	–	–	(39 048)
Overige	150)	665)	(1 255)	(2 070)
Totaal op 31.12.2017	(45 898)	(15 527)	(34 534)	(95 959)

Financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in overschot/tekort

				miljoen EUR
	< 1 jaar	1-5 jaar	> 5 jaar	Totaal
Te betalen bedragen uit derivaten	(490)	(2)	(6)	(498)
Te ontvangen bedragen uit derivaten	477	–	–	477
Nettokasstromen op 31.12.2018	(14)	(2)	(6)	(21)
Te betalen bedragen uit derivaten	(634)	(2)	–	(635)
Te ontvangen bedragen uit derivaten	638	–	–	638
Nettokasstromen op 31.12.2017	5	(2)	–	3

Opgenomen en verstrekte leningen voor financiële bijstand

Het liquiditeitsrisico dat voortvloeit uit leningactiviteiten wordt meestal geneutraliseerd door leningen tegen soortgelijke voorwaarden (back-to-backverrichtingen). Voor MFB en Euratom dient het Garantiefonds voor externe maatregelen als liquiditeitsreserve (of vangnet) ingeval de leners niet of laattijdig betalen. Voor het betalingsbalansmechanisme voorziet Verordening 431/2009 in een procedure die voldoende tijd laat om middelen uit de eigenmiddelenrekeningen van de Commissie bij de lidstaten te mobiliseren. Voor het EFSM voorziet Verordening 407/2010 van de Raad in een soortgelijke procedure.

Kasverrichtingen

De begrotingsbeginselen van de EU garanderen dat de totale kasmiddelen voor het jaar te allen tijde volstaan om alle betalingen uit te voeren. De totale bijdragen van de lidstaten en de diverse ontvangsten zijn in feite gelijk aan het bedrag van de betalingskredieten van het begrotingsjaar. De bijdragen van de lidstaten worden echter in de loop van het jaar ontvangen in twaalf maandelijkse tranches, terwijl de betalingen tot op zekere hoogte seizoensgebonden zijn. Verder worden, overeenkomstig Verordening 609/2014 van de Raad (betreffende de regels en procedures voor de terbeschikkingstelling van de eigen middelen, gewijzigd bij Verordening 804/2016 van de Raad) de bijdragen van de lidstaten in verband met gewijzigde begrotingen die in een bepaalde maand N, ofwel pas op de eerste werkdag van maand N+1 (indien goedgekeurd vóór de 16e van maand N), ofwel op de eerste werkdag van maand N+2 (indien goedgekeurd op of na de 16e van maand N) ter beschikking gesteld, terwijl de daarmee verband houdende betalingskredieten onmiddellijk beschikbaar zijn.

Om ervoor te zorgen dat in elke maand de beschikbare kasmiddelen altijd toereikend zijn om de uit te voeren betalingen te dekken, worden procedures gevolgd om periodiek een prognose van de kasmiddelen te maken. Onder bepaalde voorwaarden en tot op zekere hoogte kunnen eigen middelen of aanvullende financiering vroegtijdig bij de lidstaten worden afgeroepen. Omdat de uitgaven seizoensgebonden zijn en er de voorbije jaren globale budgettaire beperkingen zijn, moet het tempo van de betalingen in de loop van het jaar meer van nabij worden gevolgd. Daarnaast zorgen automatische instrumenten voor kasmiddelenbeheer ervoor dat er dagelijks op elke bankrekening van de Commissie voldoende liquiditeit is om de dagelijkse verrichtingen te kunnen doen.

Geldboeten

Voorlopig geïnde geldboeten: BUFI-portefeuille

Het fonds wordt beheerd volgens het beginsel dat de activa voldoende liquide moeten zijn om voor de betrokken verbintenissen te kunnen worden gemobiliseerd. De portefeuille bestaat hoofdzakelijk uit zeer liquide effecten die te gelde kunnen worden gemaakt om een onverwachte uitstroom van kasmiddelen op te vangen. Daarnaast maken geldmiddelen en kasequivalenten en effecten met een looptijd korter dan 1 jaar 23 % uit.

Garantiefonds voor externe acties

Het fonds wordt beheerd volgens het beginsel dat de activa voldoende liquide moeten zijn om voor de betrokken verbintenissen te kunnen worden gemobiliseerd. Het fonds houdt daarom een bedrag aan monetaire activa aan dat toereikend is om uitstromen op korte termijn te dekken. Geldmiddelen en kasequivalenten en effecten met een looptijd korter dan 1 jaar maken 9,2 % uit.

EFSI-garantiefonds

Het EFSI-garantiefonds wordt beheerd volgens het beginsel dat de activa voldoende liquide moeten zijn om voor de betrokken verbintenissen te kunnen worden gemobiliseerd. De portefeuille bestaat uit liquide effecten die te gelde kunnen worden gemaakt om onverwachte uitstromen van kasmiddelen op te vangen. Daarnaast maken geldmiddelen en kasequivalenten en effecten met een looptijd korter dan 1 jaar 22 % uit.

De afwikkeling van derivatencontracten gebeurt bruto en op basis van de contractuele looptijd. Verplichtingen worden nagekomen via verkoop van activa in USD en/of een swap, wat aanleiding kan geven tot een uitstroom van kasmiddelen als gevolg van wisselkoersverschillen.

Er is geen liquiditeitenbeheer nodig wat betreft onderpand/marginvereisten aangezien de afdekkende tegenpartij aanvaardt om met de Commissie samen te werken zonder eisen inzake zekerheden/margestortingen.

EFDO-garantiefonds

Het EFSD-garantiefonds wordt beheerd volgens het beginsel dat de activa voldoende liquide moeten zijn om voor de betrokken verbintenissen te kunnen worden gemobiliseerd.

De portefeuille bestaat voor 97 % uit kasmiddelen aangehouden op rekeningen-courant.

Overige financiële instrumenten – financiële verplichtingen uit derivaat

In 2017 heeft de EU een derivatencontract afgesloten (een valutaoptie) waarmee het zich indekt tegen de devaluatie van een valuta in verband met leningen verstrekt door financiële instellingen (zie toelichting 2.11.2). Voorts houdt de EU-garantie op de aandelenportefeuilles van de EIB-groep een financiële verplichting in om mutaties in de waarde of afwaarderingen van onderliggende beleggingen te dekken. Zoals voor de andere financiële instrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd, kan het bedrag waarvoor de EU uit hoofde van deze optie aansprakelijk is, ten hoogste het bedrag zijn waarvoor een vastlegging is gedaan, waardoor het liquiditeitsrisico beperkt is.

106.INFORMATIEVERSCHAFFING OVER VERBONDEN PARTIJEN

107.VERBONDEN PARTIJEN

De verbonden partijen van de EU zijn de andere geconsolideerde EU-entiteiten, de geassocieeerde deelnemingen en de leidinggevenden van die entiteiten. Verrichtingen tussen deze entiteiten maken deel uit van de normale verrichtingen van de EU en daarom gelden er overeenkomstig de boekhoudregels van de EU geen specifieke verplichtingen tot informatieverschaffing voor deze verrichtingen.

108.RECHTEN VAN LEIDINGGEVENDEN

Voor de informatieverschaffing over verrichtingen met verbonden partijen met betrekking tot de leidinggevenden van de EU, werden deze in vijf categorieën onderverdeeld:

Categorie 1: de voorzitter van de Europese Raad, de voorzitter van de Commissie en de voorzitter van het Hof van Justitie.

Categorie 2: de vicevoorzitter van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en de andere vicevoorzitters van de Commissie.

Categorie 3: de secretaris-generaal van de Raad, de leden van de Commissie, de rechters en de advocaten-generaal van het Hof van Justitie, de voorzitter en de leden van het Gerecht van eerste aanleg, de voorzitter en de leden van het Gerecht voor ambtenarenzaken, de Ombudsman en de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming.

Categorie 4: de voorzitter en de leden van de Rekenkamer.

Categorie 5: de topambtenaren van de instellingen en agentschappen. Hieronder wordt een overzicht van hun rechten gegeven.

Overige informatie kan ook worden gevonden in het Statuut dat bekendgemaakt is op de Europa-website. Het Statuut is het officiële document waarin de rechten en plichten van alle ambtenaren van de EU zijn beschreven. Leidinggevenden hebben geen preferentiële leningen van de EU ontvangen.

GELDELIJKE RECHTEN VAN LEIDINGGEVENDEN

				EUR
Rechten (per personeelslid)	Categorie 1	Categorie 2	Categorie 3	Categorie 4	Categorie 5
Basissalaris (per maand)	27 903,32	25 274,75	20 219,80	21 837,39	12 856,84
		26 285,75	22 747,28	23 252,78	20 219,80

Verblijfstoelage/Ontheemdingstoelage	15 %	15 %	15 %	15 %	0-4%-16%

Gezinstoelagen:
Kostwinnerstoelage (% salaris)	2% + 187,69	2% + 187,69	2% + 187,69	2% + 187,69	2% + 187,69
Kindertoelage	410,11	410,11	410,11	410,11	410,11
Voorschoolse toelage	100,18	100,18	100,18	100,18	100,18
Schooltoelage of	278,25	278,25	278,25	278,25	278,25
schooltoelage buiten standplaats	556,5	556,5	556,5	556,5	556,5
Voorzitterstoelage	n.v.t.	n.v.t.	638,43	n.v.t.	n.v.t.

Representatietoelage	1 512,12	971,82	638,43	n.v.t.	n.v.t.

Jaarlijkse reiskosten	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.

Overdrachten naar lidstaten:
Schooltoelage*	Ja	Ja	Ja	Ja	Ja
% salaris*	5 %	5 %	5 %	5 %	5 %
% salaris zonder correctiecoëfficiënt	max. 25 %	max. 25 %	max. 25 %	max. 25 %	max. 25 %
Representatiekosten	vergoed	vergoed	vergoed	n.v.t.	n.v.t.

Ambtsaanvaarding:
Inrichtingskosten	55 806,65	50 549,49	40 439,60	43 674,78	vergoed
		- 52 571,49	- 45 494,55	- 46 505,55
Reiskosten familie	vergoed	vergoed	vergoed	vergoed	vergoed
Verhuiskosten	vergoed	vergoed	vergoed	vergoed	vergoed
Ambtsneerlegging:
Inrichtingskosten	27 903,32	25 274,75	20 219,80	21 837,39	vergoed
		26 285,75	22 747,28	23 252,78
Reiskosten familie	vergoed	vergoed	vergoed	vergoed	vergoed
Verhuiskosten	vergoed	vergoed	vergoed	vergoed	vergoed
Overbrugging (% salaris)**	40 % - 65 %	40 % - 65 %	40 % - 65 %	40 % - 65 %	n.v.t.
Ziektekostenverzekering	Gedekt	Gedekt	Gedekt	Gedekt	Gedekt
Pensioen (% salaris, vóór belastingen)	max. 70 %	max. 70 %	max. 70 %	max. 70 %	max. 70 %

Inhoudingen:
Belasting op salaris	8 % - 45 %	8 % - 45 %	8 % - 45 %	8 % - 45 %	8 % - 45 %
Ziektekostenverzekering (% salaris)	1,7 %	1,7 %	1,7 %	1,7 %	1,7 %
Speciale heffing op salaris	7 %	7 %	7 %	7 %	6-7%
Pensioenbijdrage	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	10,0 %
Aantal personen aan het einde van het jaar	3	6	93	28	112

* Met toepassing van de correctiecoëfficiënt.

** Betaald gedurende de eerste drie jaar na vertrek.

109.GEBEURTENISSEN NA DE BALANSDATUM

Op de datum van aftekening van deze jaarrekening zijn er geen relevante punten onder de aandacht gekomen van de rekenplichtige van de Commissie die een afzonderlijke vermelding in deze rubriek zouden vereisen. Evenmin waren dergelijke punten bij hem gemeld. Bij het opstellen van de rekeningen en de bijbehorende toelichtingen werd gebruikgemaakt van de recentste beschikbare gegevens en dit komt tot uiting in de hierboven opgenomen informatie.

110.CONSOLIDATIEBEREIK

A. ENTITEITEN WAAROVER ZEGGENSCHAP WORDT UITGEOEFEND (52)
1. Instellingen en raadgevende organen (11)
Europees Parlement	Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming
Europese Raad	Europees Economisch en Sociaal Comité
Europese Commissie	Europese Ombudsman
Europese Rekenkamer	Comité van de Regio's
Hof van Justitie van de Europese Unie	Raad van de Europese Unie
Europese Dienst voor extern optreden

2. EU-agentschappen (39)
2.1. Uitvoerende agentschappen (6)
Uitvoerend Agentschap Onderwijs, audiovisuele media en cultuur	Uitvoerend Agentschap voor kleine en middelgrote ondernemingen
Uitvoerend Agentschap voor consumenten, gezondheid, landbouw en voeding	Uitvoerend Agentschap innovatie en netwerken
Uitvoerend Agentschap Onderzoek (REA)	Uitvoerend Agentschap Europese Onderzoeksraad

2.2. Gedecentraliseerde agentschappen (33)
Europees Agentschap voor maritieme veiligheid	Europese Autoriteit voor voedselveiligheid
Europees Geneesmiddelenbureau	Europees Spoorwegbureau
Europees GNSS-Agentschap	Communautair Bureau voor plantenrassen
Europees Agentschap voor chemische stoffen	Europees Bureau voor visserijcontrole
Fusion for Energy (Europese Gemeenschappelijke Onderneming voor ITER en de ontwikkeling van fusie-energie)	Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving
Eurojust	Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie
Europees Genderinstituut	Europese Politiedienst (Europol)
Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk	Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart
Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding	Europees Agentschap voor netwerk- en informatiebeveiliging
Europees Milieuagentschap	Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten
Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding	Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen
Europees Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators	Vertaalbureau voor de organen van de Europese Unie
Europese Bankautoriteit	Europese Autoriteit voor effecten en markten
Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken	Europese Stichting voor opleiding
Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie	Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden
Europees Grens- en kustwachtagentschap (Frontex)	Agentschap van de Europese Unie voor opleiding op het gebied van rechtshandhaving (Cepol)
eu-LISA (Europees Agentschap voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht)

3. Overige entiteiten waarover zeggenschap wordt uitgeoefend (2)
Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (in liquidatie)	Europees Instituut voor innovatie en technologie

B. GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN (1)
Europees Investeringsfonds

KLEINE ENTITEITEN

De volgende entiteiten zijn niet geconsolideerd volgens de vermogensmutatiemethode in de geconsolideerde jaarrekening 2018 van de EU wegens de immaterialiteit:

Gemeenschappelijke Onderneming Biogebaseerde industrieën

Biogebaseerde industrieën is een publiek-privaat partnerschap (PPP) tussen de Europese Unie en het Bio-Based Industries Consortium (BIC). De GO BBI heeft tot doel het potentieel van de Europese bio-economie te ontsluiten, biologische residuen en afval om te zetten in groenere alledaagse producten door middel van innovatieve technologieën en bioraffinaderijen, die de kern vormen van de bio-economie.

Gezamenlijke onderneming Clean Sky

Clean Sky is het grootste Europese onderzoeksprogramma voor de ontwikkeling van innovatieve, geavanceerde technologie ter vermindering van de CO2-uitstoot en de geluidsoverlast door vliegtuigen. Clean Sky, dat wordt gefinancierd uit het EU-programma Horizon 2020,draagt bij tot het versterken van de samenwerking, het mondiaal leiderschap en het concurrentievermogen van de Europese luchtvaartindustrie.

Gemeenschappelijke Onderneming voor het initiatief inzake innovatieve geneesmiddelen (IMI)

IMI is het grootste publiek-private initiatief in Europa en is in het leven geroepen om de ontwikkeling van betere en veiligere geneesmiddelen voor patiënten te versnellen. Het is een joint venture van de Europese Unie met een groepering van de farmaceutische industrie.

Gemeenschappelijke Onderneming Elektronische Componenten en Systemen voor Europees Leiderschap (Ecsel) (samensmelting van de voormalige GO’s Artemis en ENIAC)

Ecsel is een PPP op het gebied van elektronische componenten en systemen die de kloof tussen onderzoek en commercialisering dicht, strategieën op elkaar afstemt om Europese en nationale investeringen aan te zwengelen en een geavanceerd ecosysteem op te bouwen.

Gemeenschappelijke Onderneming brandstofcellen en waterstof (FCH)

FCH is een PPP ter ondersteuning van onderzoeks-, technologische ontwikkelings- en demonstratieactiviteiten (RTD) op het gebied van brandstofcel- en waterstofenergie in Europa. Het doel is het versnellen van de marktintroductie van deze technologieën en het ontsluiten van hun potentieel als middel om een koolstofarm energiesysteem tot stand te brengen.

Gemeenschappelijke Onderneming Single European Sky ATM Research (SESAR)

Sesar is een PPP voor de modernisering van het Europese luchtverkeersbeheer (ATM) door middel van coördinatie en concentratie van alle onderzoeks- en innovatie-initiatieven op het gebied van ATM in de EU.

Gemeenschappelijke Onderneming Shift2Rail

Shift2Rail is het eerste Europese gezamenlijke initiatief voor spoorwegtechnologie, specifiek gericht op onderzoek en innovatie (O&I) en marktgerichte oplossingen, ter bespoediging van de integratie van nieuwe en geavanceerde technologieën in innovatieve oplossingen.

De jaarrekening van de bovengenoemde entiteiten is voor het publiek toegankelijk op de respectieve websites.

FINANCIEEL MEMORANDUM - BESPREKING EN ANALYSE

BEGROTINGSJAAR 2018

Doordat de cijfers afgerond zijn tot miljoen euro, kan het lijken alsof sommige financiële gegevens in de tabellen hieronder niet correct zijn opgeteld.

INHOUDSOPGAVE

1. DE GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE STATEN VAN DE EU: DE FINANCIËLE SITUATIE IN 2018

1.1.    ONTVANGSTEN

1.2.    UITGAVEN

1.3.    ACTIVA

1.4.    PASSIVA

2. BEHEER VAN RISICO’S EN ONZEKERHEDEN TEN AANZIEN VAN DE UITVOERING VAN DE EU-BEGROTING

2.1.    MACRO-ECONOMISCH KLIMAAT

2.2.    VOORWAARDELIJKE BEGROTINGSVERPLICHTINGEN VOOR FINANCIËLE BIJSTAND

2.3.    BEGROTINGSGARANTIES

2.4.    NIEUWKOMERSRESERVE (NEW ENTRANTS' RESERVE — NER 300)

Het doel van deze bespreking en analyse van de financiële staten (FSDA) is lezers te helpen inzicht te krijgen in de financiële situatie, de financiële resultaten en de kasstromen zoals deze in de geconsolideerde jaarrekening van de EU worden gepresenteerd. De hier verstrekte informatie is niet door een accountant gecontroleerd.

1.DE GECONSOLIDEERDE FINANCIËLE STATEN VAN DE EU: DE FINANCIËLE SITUATIE IN 2018

2.ONTVANGSTEN

De geconsolideerde ontvangsten van de EU omvatten bedragen in verband met ruiltransacties en niet-ruiltransacties, waarvan de laatste het meest significant zijn.

De onderstaande tabel geeft een overzicht van de voornaamste categorieën niet-ruiltransacties.

Vijfjarige trend van de ontvangsten uit niet-ruiltransacties (in miljoen EUR)

Omdat de begrotingsontvangsten gelijk aan (of groter dan) de uitgaven moeten zijn, zijn de betalingen van het jaar de belangrijkste factor in de bovenstaande trend van de ontvangsten. In 2018 stegen de geconsolideerde ontvangsten ten opzichte van het vorige jaar met 20 % tot 163 miljard EUR, voornamelijk als gevolg van:

·een toename van de bni-middelen met 27 miljard EUR, of 35 %, ten opzichte van het vorige jaar. Deze ontwikkeling weerspiegelt voornamelijk het effect van de toename van de betalingskredieten in de begroting 2018. De forse stijging houdt hoofdzakelijk verband met de lage bni-middelen in 2017 en het effect van het begrotingsoverschot van 2016 van 6,4 miljard EUR, opgenomen in de post “overige ontvangsten uit niet-ruiltransacties”. In 2018 was het begrotingsoverschot van 2017, opgenomen in de staat van de financiële resultaten per 31 december 2018, een stuk kleiner (0,6 miljard EUR), wat enerzijds de grotere behoefte aan bni-middelen (die dienen ter financiering van het deel van de begroting dat niet uit andere bronnen van ontvangsten wordt gedekt) en anderzijds de daling van de “overige ontvangsten” verklaart;

·een toename van de traditionele eigen middelen met 2,2 miljard EUR in verband met een inbreuk op de EU-wetgeving door het Verenigd Koninkrijk van november 2011 tot oktober 2017. Wegens deze inbreuk werden ook vertragingsintresten van 1,3 miljard EUR in rekening gebracht, wat de toename van de financiële ontvangsten verklaart; en

·ten opzichte van 2017, een toename van de door de EU opgelegde mededingingsboeten met 2 miljard EUR wegens inbreuken op de wet door particuliere entiteiten.

3.UITGAVEN

De belangrijkste uitgavencomponent in de geconsolideerde financiële staten wordt gevormd door overdrachten onder gedeeld beheer, die de volgende fondsen omvatten: (i) het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF); (ii) het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en andere instrumenten voor plattelandsontwikkeling; (iii) het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) en het Cohesiefonds (CF); en (iv) het Europees Sociaal Fonds (ESF). Deze fondsen waren goed voor bijna 66 % van de totale uitgaven (zie de grafiek hierna voor een uitsplitsing).

Relatief gewicht van de belangrijkste uitgaven, uitgevoerd door de lidstaten (onder gedeeld beheer), voor het begrotingsjaar 2018

Uitgaven onder direct beheer betreffen het door de Commissie, de uitvoerende agentschappen en trustfondsen uitgevoerde deel van de begroting. De begrotingsuitvoering onder indirect beheer wordt gedaan door agentschappen en organen van de EU, derde landen, internationale organisaties en andere entiteiten.

De uitgaven onder direct en indirect beheer maakten ongeveer 19 % (28,5 miljard EUR) van de totale uitgaven uit en bleven daarmee op hetzelfde niveau als vorig begrotingsjaar.

De EU verwerkt sommige toekomstige betalingsverplichtingen als uitgaven, ook als die nog niet in de begrotingsboekhouding op kasbasis zijn opgenomen. Belangrijke bedragen worden opgevoerd onder crediteuren en toegerekende lasten voor landbouw- en plattelandsontwikkeling en onder verplichtingen voor pensioenen en personeelsbeloningen uit hoofde van pensioenrechten en andere rechten na uitdiensttreding die door commissarissen, leden van het EP en personeelsleden zijn verworven.

In totaal zijn de uitgaven met 16 % gestegen tot 149 miljard EUR in vergelijking met 2017, hoofdzakelijk als gevolg van uitgaven voor door de lidstaten uitgevoerde programma’s, die circa 24 % of 19,8 miljard EUR zijn toegenomen vanwege de fase van intensievere uitvoering waarin de programma’s zich thans bevinden. Het EFRO & CF en het ESF hadden hierin met een stijging van 17,2 miljard EUR het grootste aandeel van alle programma’s.

4.ACTIVA

De belangrijkste posten aan de actiefzijde van de balans zijn financiële activa (leningen, voor verkoop beschikbare financiële activa en geldmiddelen) en voorfinancieringsbedragen, die alles bij elkaar goed zijn voor bijna 79 % van de activa van de EU.

Samenstelling van de geconsolideerde activa van de EU

Per 31 december 2018 bedroegen de totale activa 174,4 miljard EUR, wat een toename van bijna 5 % betekent. De belangrijkste veranderingen zijn:

·een toename van de vorderingen en verhaalbare bedragen op korte termijn met 12,5 miljard EUR, direct verband houdend met de stijging van de ontvangsten van 2018 die op de verslagdatum niet waren geïnd;

·het effect hiervan werd gedeeltelijk gecompenseerd door een daling van de geldmiddelen en kasequivalenten met 6 miljard EUR (zie hieronder);

·een toename van de financiële activa met 1 miljard EUR, hoofdzakelijk in verband met de voorziening van het garantiefonds voor EFSI-operaties; en

·een toename van de materiële vaste activa voor de verdere ontwikkeling van de ruimteactiva (Galileo en Copernicus) met 0,4 miljard EUR.

De EU-instellingen en -organen streven er in het algemeen naar de geldmiddelen en kasequivalenten zo laag mogelijk te houden. Het kassaldo van 18,1 miljard EUR per jaareinde ligt lager dan in 2017 en bestaat uit de volgende grote onderdelen:

·wat de eigen middelen betreft, bevat het kassaldo per jaareinde 0,75 miljard EUR door sommige lidstaten vooruitbetaald in verband met gewijzigde begroting nr.6 van 2018.

·Het kassaldo per jaareinde omvat ook 1,4 miljard EUR door de Commissie wegens inbreuk op de mededingingsregels opgelegde geldboeten, definitief geïnd in 2018 en nog niet in een gewijzigde begroting opgenomen.

·Daarnaast omvat het kassaldo ook bestemmingsontvangsten en andere betalingskredieten ten belope van 7,4 miljard EUR.

Voorfinanciering

Er zij op gewezen dat het niveau van de voorfinanciering sterk wordt beïnvloed door de MFK-cyclus: aan het begin van een MFK-periode kan men verwachten dat er omvangrijke voorschotten worden betaald aan lidstaten in het kader van het cohesiebeleid. De Commissie stelt alles in het werk om ervoor te zorgen dat de niveaus van voorfinanciering op een passend niveau worden gehouden. Er moet een evenwicht worden gevonden tussen het waarborgen van toereikende financiering voor projecten en de tijdige erkenning van de uitgaven.

De totale voorfinanciering (exclusief andere voorschotten aan de lidstaten en bijdragen aan de trustfondsen Bêkou en Afrika) op de balans van de EU bedraagt 43,4 miljard EUR (2017: 44,3 miljard EUR), die nagenoeg volledig betrekking hebben op activiteiten van de Commissie. Ongeveer 60 % van de voorfinanciering door de Commissie betreft gedeeld beheer, wat wil zeggen dat de uitvoering van de begroting aan de lidstaten wordt gedelegeerd (waarbij de Commissie haar rol van toezichthouder behoudt).

Voorfinanciering door de Commissie volgens beheersvorm

Het grootste deel van de voorfinanciering onder gedeeld beheer betreft het EFRO en Cohesiefonds (14,6 miljard EUR) en is qua niveau vergelijkbaar met 2017.

FINANCIERINGSINSTRUMENTEN

De volgende items worden in boekhoudkundige termen opgevoerd als financieringsinstrumenten in de geconsolideerde financiële staten van de EU:

·Financieringsinstrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd: bij dit type begrotingsuitvoering zijn de middelen hetzij reeds gestort op de fiduciaire rekeningen die worden beheerd door de entiteiten waaraan de uitvoering is toevertrouwd en blijven zij beschikbaar (als geldmiddelen en kasequivalenten en schuldtitels) om toekomstige garantieclaims te dekken, hetzij belegd in aandelen;

·Financiële activa aangehouden in waarborgfondsen voor begrotingsgaranties: bij dit type begrotingsuitvoering verstrekt de EU aan tegenpartijen garanties waarvoor slechts gedeeltelijke voorzieningen zijn aangelegd via door de Commissie opgerichte garantiefondsen en die bijgevolg voorwaardelijke verplichtingen voor de EU-begroting vormen (zie toelichting 4.1); en

·Verstrekte leningen en daarmee samenhangende opgenomen middelen voor financiële bijstandsprogramma’s.

Financieringsinstrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd

Het belang en de omvang van de financieringsinstrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd onder direct en indirect beheer nemen van jaar tot jaar toe. In tegenstelling tot de traditionele begrotingsuitvoeringsmethode van subsidieverstrekking is de grondgedachte achter deze aanpak dat voor elke via de financieringsinstrumenten uitgegeven euro de eindbegunstigde meer dan 1 euro aan financiële steun ontvangt als gevolg van het hefboomeffect. Dit gebruik van de EU-begroting is gericht op het maximaliseren van het effect van de beschikbare middelen. Financieringsinstrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd, kunnen de vorm aannemen van garantie-instrumenten, eigenvermogensinstrumenten en schuldinstrumenten (zie onderstaand overzicht per MFK). Activa van deze instrumenten worden ofwel aangehouden in geldmiddelen en kasequivalenten of belegd in eigenvermogensinstrumenten en schuldtitels die als voor verkoop beschikbare financiële activa in de geconsolideerde jaarrekening van de EU worden opgevoerd.

Voor verkoop beschikbare financiële activa van financieringsinstrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd (waarde per jaareinde):

De volgende tabellen geven een overzicht van de financieringsinstrumenten die uit de EU-begroting worden gefinancierd, per MFK, en hun waarde per 31 december 2018:

			miljoen EUR
Meer dan één MFK betreffend	Activa*	Passiva**	Garanties***
Garanties en instrumenten voor risicodeling:
Garantiefaciliteit in het kader van de Westelijke Balkan (EDIF)	37	(34)	-
	37	(34)	-
Eigenvermogensinstrumenten:
Europees fonds voor Zuidoost-Europa (EFSE)	165	-	-
Green for Growth Fund voor de landen van het Oostelijk Nabuurschap	63	(0)	-
MENA-fonds voor micro-, kleine en middelgrote ondernemingen (SANAD)	25	-	-
Fonds voor bedrijfsinnovatie (ENIF)	18	-	-
Fonds voor bedrijfsuitbreiding (ENEF)	10	-	-
Microfinancieringsfonds voor Azië (MIFA)	9	-	-
	290	(0)	-
Totaal	327	(34)	-

MFK 2014-2020	Activa	Passiva	Garanties
Garanties en instrumenten voor risicodeling:
Horizon 2020 — InnovFin Loan & Guarantee Service for R&I	1 107	(43)	(934)
Horizon 2020 — InnovFin SME Guarantee	902	(381)	(533)
Schuldinstrument van de Connecting Europe Facility (CEF DI)	598	(2)	(579)

Cosme-leninggarantiefaciliteit	310	(613)	(2)
Instrument voor particuliere financiering van energie-efficiëntie (PF4EE)	34	(0)	(5)
Garantiefaciliteit voor de culturele en creatieve sectoren	30	(12)	-
SEMED MSME Financial Inclusion Programme	25	-	(11)
De garantiefaciliteit voor studentenleningen	14	(1)	-
Mkb-financieringsfaciliteit voor het Oostelijk Partnerschap	13	(4)	(1)
Faciliteit voor de financiering van natuurlijk kapitaal	12	(0)	(6)


MFK 2014-2020	Activa	Passiva	Garanties
(vervolg van vorige bladzijde)
Programma „Women in Business” in het Oostelijk Partnerschap	4	-	(4)
Steun voor de economische diversificatie van Mongolië	2	-	-
Transferability & Convertibility (T&C) Facility	1	(1)	-
	3 052	(1 057)	(2 075)
Eigenvermogensinstrumenten:
Horizon 2020 InnovFin Equity Facility for R&I	368	(10)	-
Eigenvermogensfaciliteit voor groei (Cosme)	67	(2)	-
Risicokapitaalfaciliteit voor de landen van het zuidelijke nabuurschap	24	-	-
Climate Investor One	22	-	-
Investeringsfaciliteit voor Latijns-Amerika	12	-	-
Africa Agriculture Trade and Investment Fund	11	-	-
	504	(12)	-
Gemengde instrumenten:
Garantiefaciliteit voor Werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI) en capaciteitsopbouw	73	(39)	-
Faciliteit voor een diepe en brede EU-vrijhandelsruimte	68	(6)	-
ElectriFI	31	-	-
Landbouwfinancieringsinitiatief	10	-	-
	182	(44)	-
Totaal	3 738	(1 113)	(2 075)

MFK vóór 2014	Activa	Passiva	Garanties
Garanties en instrumenten voor risicodeling:
Financieringsfaciliteit met risicodeling (RSFF)	731	(65)	(642)
Mkb-garantiefaciliteit in het kader van het CIP	83	(151)	-
Meerjarenprogramma (MAP) voor ondernemingen	32	(31)	-
Garantiefaciliteit voor kleine en middelgrote ondernemingen	7	-	-
Europese Progress-microfinancieringsgarantiefaciliteit	4	(4)	-
	857	(251)	(642)
Eigenvermogensinstrumenten:
Faciliteit voor snelgroeiende, innovatieve kmo’s in het kader van het CIP	410	(6)	-
Meerjarig kaderprogramma (MAP) eigenvermogensfaciliteit	208	-	-
Europees Fonds voor energie-efficiëntie	104	-	-
Wereldfonds voor energie-efficiëntie en hernieuwbare energie	90	20)	-
Europees Progress-microfinancieringsfonds	68	-	-
Margueritefonds	43	-	-
Europese technologie-startersregeling 1998 (ETF)	9	(0)	-
Proefprojecten technologieoverdracht	0	-	-
	932	(26)	-

Gemengde instrumenten:
Instrument voor economische en financiële samenwerking MEDA	140	2)	-
Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument	120	(2)	-
	260	(4)	-
Totaal	2 049	(281)	(642)

Totaal-generaal	6 115	(1 428)	(2 717)
* De activa in deze tabel omvatten diverse posten van de financiële staten (Voor verkoop beschikbare activa van 4 387 miljoen EUR, waarvan 1 294 miljoen EUR eigenvermogensinstrumenten); Geldmiddelen en kasequivalenten van 1 615 miljoen EUR; Verstrekte leningen van 64 miljoen EUR en andere posten voor 49 miljoen EUR). De passiva in deze tabel omvatten diverse posten van de financiële staten (Voorzieningen van 1 337 miljoen EUR; Crediteuren van 69 miljoen EUR en andere posten voor 22 miljoen EUR). * Voor sommige garanties is het door de EU gedragen risico volledig gedekt door voorzieningen.

Financiële activa aangehouden in waarborgfondsen voor begrotingsgaranties

De Commissie heeft waarborgfondsen gecreëerd ter dekking van begrotingsgaranties (zie toelichting 4.1.1 bij de geconsolideerde financiële staten) die aan de EIB-groep zijn gegeven. Deze waarborgfondsen worden geprovisioneerd uit de EU-begroting en moeten een liquiditeitsbuffer verschaffen tegen potentiële verliezen op gegarandeerde verrichtingen. De middelen van de fondsen worden belegd in financiële instrumenten zoals schuldtitels, contanten en termijndeposito’s. De financiële activa aangehouden door de Commissie per 31 december 2018 bedragen:

·2,5 miljard EUR in het Garantiefonds voor externe acties;

·5,5 miljard EUR voor het EFSI-garantiefonds en

·0,3 miljard EUR voor het EFDO-garantiefonds.

Verstrekte leningen en daarmee samenhangende opgenomen middelen voor financiële bijstandsprogramma’s

De Commissie verstrekt op grond van een besluit van het Europees Parlement en de Raad financiële bijstand aan lidstaten en derde landen in de vorm van bilaterale leningen die op de kapitaalmarkten worden gefinancierd met een garantie van de EU-begroting.

De Commissie beheert momenteel drie belangrijke programma’s namens de EU:

·het Europees financieel stabilisatiemechanisme (EFSM);

·de betalingsbalanssteun (BB); en

·macrofinanciële bijstand (MFB), in het kader waarvan zij leningen kan toekennen.

Het kapitaal dat nodig is om de leningsactiviteiten van de EU uit te voeren, wordt op de kapitaalmarkten of bij financiële instellingen opgenomen.

Per 31 december 2018 bedroegen de voor financiële bijstand in het kader van het EFSM en de BB verstrekte leningen nominaal:

						miljard EUR
	BB	EFSM*	TOTAAL
	Letland	Roemenië	Totaal	Ierland	Portugal	Totaal
Totaal toegestaan	3,1	5,0**	8,1	22,5	26,0	48,5	56,6
Totaal uitbetaald op 31.12.2018	2,9	5,0	7,9	22,5	24,3	46,8	54,7
Totaal terugbetaald op 31.12.2018	(2,2)	(4)	(6,2)	-	-	-	(6,2)
Uitstaand bedrag op 31.12.2018	0,7	1	1,7	22,5	24,3	46,8	48,5

* Zonder herfinancieringsverrichtingen.

** Exclusief anticiperende bijstand.

EFSM

Het EFSM is opgericht om financiële bijstand te verlenen aan alle lidstaten die worden geconfronteerd met of bedreigd door ernstige financieel-economische ontregeling ten gevolge van buitengewone gebeurtenissen waarop zij geen vat hebben. Het EFSM is aangesproken om financiële bijstand te verstrekken aan Ierland en Portugal tussen 2011 en 2014 mits zij hervormingen doorvoerden.

Dit programma is afgelopen en er kunnen geen leningen meer worden opgenomen, maar het blijft van kracht voor specifieke taken zoals het verlengen van de looptijd van leningen aan Ierland en Portugal en het verstrekken van overbruggingsleningen.

De hoofdpunten van het EFSM-programma zijn als volgt:

Ierland

·Ierland vroeg in december 2010 het volledige door het EFSM toegestane bedrag van 22,5 miljard EUR op. Dit bedrag werd tussen januari 2011 en maart 2014 in acht tranches uitbetaald;

·Ierland heeft de mogelijkheid de vervaldag van de EFSM-leningen te verschuiven op grond van de verlenging van de maximale gewogen gemiddelde looptijd tot 19,5 jaar die de Raad in 2013 heeft toegestaan;

·Terugbetalingen van 3,4 miljard EUR en 0,5 miljard EUR waren gepland in april en oktober 2018 respectievelijk. Ierland heeft om een verschuiving van de vervaldatum gevraagd en de bedragen werden goedgekeurd en met succes op de markt geleend in 2018. De terugbetalingen zijn herschikt in twee tranches van 2,4 miljard en 1,5 miljard EUR in 2025 en 2033 respectievelijk.

Portugal

·Portugal heeft in mei 2011 24,3 miljard EUR van het volledige door het EFSM toegestane bedrag van 26 miljard EUR opgevraagd. Dit bedrag werd tussen mei 2011 en november 2014 in zeven tranches uitbetaald. Een terugbetaling van 0,6 miljard EUR was gepland voor oktober 2018, maar zoals Ierland heeft Portugal een verschuiving van de vervaldatum gevraagd en de lening werd geherfinancierd op de markt met een nieuwe vervaldatum in 2033.

Betalingsbalanssteun (BB)

Het BB-mechanisme is een bijstandsprogramma voor landen buiten de eurozone die geconfronteerd worden met feitelijke of dreigende betalingsbalansmoeilijkheden. De betalingsbalanssteun wordt verstrekt in de vorm van leningen op middellange termijn waaraan de voorwaarde is gekoppeld dat beleidsmaatregelen worden genomen om de onderliggende economische problemen aan te pakken. Betalingsbalanssteun van de EU wordt doorgaans aangeboden in samenwerking met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en andere internationale instellingen/landen.

Het betalingsbalansmechanisme voor de verlening van financiële bijstand op middellange termijn door de EU is geactiveerd, eerst in november 2008 om Hongarije, en vervolgens in januari en mei 2009 om respectievelijk Letland en Roemenië te helpen het marktvertrouwen te herstellen. Daarvoor is in totaal 14,6 miljard EUR vastgelegd. Het programma van betalingsbalanssteun voor Hongarije liep in november 2010 af en is in 2016 volledig terugbetaald. De twee programma’s voor Letland en Roemenië liepen in 2012 af, waardoor geen nieuwe tranches meer kunnen worden uitgekeerd.

Bovendien zijn de twee programma’s van anticiperende bijstand voor Roemenië in 2013 en 2015 afgelopen, zonder opvragingen.

De belangrijkste punten zijn de volgende:

·In de loop van 2018 hebben de BB-ontvangende lidstaten tijdig en volledig een totaal bedrag van 1,45 miljard EUR terugbetaald, waarvan 1,35 miljard EUR terugbetaling van de hoofdsom door Roemenië; de rest had betrekking op rente; en

·Per eind 2018 stond een bedrag uit van 1,7 miljard EUR in totaal, waarvan 0,7 miljard EUR voor Letland en 1 miljard euro voor Roemenië.

Macrofinanciële bijstand (MFB)

MFB is een vorm van financiële bijstand van de EU aan partnerlanden buiten de EU die een crisis inzake de betalingsbalans doormaken. De bijstand wordt verstrekt in de vorm van leningen op (middel)lange termijn of giften, of een combinatie van beide, en is enkel beschikbaar voor landen met een IMF-uitkeringsprogramma.

De per 31 december 2018 uitstaande leningen onder het MFB-programma bedroegen nominaal 4,4 miljard EUR.

5.PASSIVA

De passiefzijde van de balans bestaat voornamelijk uit de volgende vier posten: (i) verplichtingen voor pensioenen en andere personeelsbeloningen; (ii) opgenomen leningen; (iii) crediteuren en (iv) toegerekende lasten.

Samenstelling van de passiva op de geconsolideerde balans van de EU

Per 31 december 2018 bedroegen de totale passiva 235,9 miljard EUR, een niveau dat gelijk is aan dat van het vorige jaar.

De belangrijkste mutaties hadden betrekking op het volgende:

·De post Crediteuren daalde met 6,8 miljard EUR als gevolg van een vermindering van de bedragen die aan lidstaten verschuldigd zijn uit hoofde van de eigen middelen (d.w.z. bijdragen aan de EU begroting die aan het eind van het jaar moeten worden teruggestort na een gewijzigde begroting). Dit jaar waren er aanvullende bijdragen van de lidstaten nodig;

·De financiële passiva namen lichtjes af met 1 miljard EUR, voornamelijk als gevolg van de terugbetaling van opgenomen leningen (1,35 miljard EUR) voor de onder het BB-programma aan Roemenië verstrekte lening; en

·Tegenover de hiervoor beschreven ontwikkelingen stond een toename van de verplichting personeelsbeloningen met 7,3 miljard EUR.

Alle andere posten aan de passiefzijde bleven grosso modo stabiel. Te vermelden is dat de financiële verplichtingen op langere termijn (opgenomen leningen) zijn toegenomen en worden gecompenseerd door een vergelijkbare daling in de kortetermijncomponent. Dit heeft te maken met een EFSM-schuldherschikking voor Ierland (3,9 miljard EUR) en Portugal (0,6 miljard EUR).

Totaal ontvangen kostendeclaraties en facturen geboekt onder de balanspost Crediteuren

Nettoactiva

Het feit dat de passiva de activa overtreffen, betekent niet dat de EU-instellingen en -organen zich in financiële moeilijkheden bevinden, maar eerder dat bepaalde passiva ten laste worden gebracht van toekomstige jaarlijkse begrotingen. Heel wat uitgaven worden volgens de boekhoudregels op transactiebasis aan het lopende jaar toegerekend, niettegenstaande de betaling maar effectief in het (de) volgende jaar (jaren) en ten laste van toekomstige begrotingen zal plaatsvinden; de overeenkomstige ontvangsten zullen slechts in de toekomst worden geboekt. De meest significante te vermelden bedragen, zijn die betreffende de activiteiten van het ELGF (waarvan het merendeel gewoonlijk in het eerste kwartaal van het volgende jaar wordt uitgebaald) en de verplichting personeelsbeloningen (te betalen in de komende 30 jaar of meer).

6.BEHEER VAN RISICO’S EN ONZEKERHEDEN TEN AANZIEN VAN DE UITVOERING VAN DE EU-BEGROTING

7.MACRO-ECONOMISCH KLIMAAT

Het macro-economisch klimaat in de EU ¹³ beïnvloedt het vermogen van de lidstaten om te voldoen aan hun financiële verplichtingen jegens de instellingen en organen van de EU en bijgevolg het vermogen van de EU om het EU-beleid te blijven uitvoeren.

De Europese economie groeide in 2018 voor het zesde jaar op rij, zij het minder dan verwacht, vooral in de tweede helft van het jaar door een combinatie van interne en externe factoren. Tot de binnenlandse factoren behoren onder meer de ontregeling van de Europese maaksector (in het bijzonder de autoproductie) in het derde kwartaal en sociale spanningen en onzekerheid over het begrotingsbeleid in sommige lidstaten. De belangrijkste externe factoren zijn onder andere de toegenomen onzekerheid over het handelsbeleid, met name tussen de VS en China, en een dalende trend in de mondiale industriële output met een zwakkere groei van de wereldhandel als gevolg, die in het bijzonder de eurozone trof.

Ondanks deze ontwikkelingen blijven de fundamenten van de Europese economie sterk en verwacht wordt dat de economie de komende twee jaar zal blijven groeien, zij het in een gematigder tempo.

De groei van het bbp in de eurozone en in de EU wordt voor 2018 geraamd op 1,9 %. Voor het bbp van de eurozone wordt een groei voorspeld van 1,3 % in 2019 en van 1,6 % in 2020, tegenover 1,5 % in 2019 en 1,7 % in 2020 voor de EU.

De algemene inflatie bedroeg gemiddeld 1,7 % in 2018, tegen 1,5 % in 2017. Nu wordt aangenomen dat de olieprijzen in 2019 en 2020 lager zullen uitvallen dan in het najaar van 2018 werd verwacht, wordt ervan uitgegaan dat de inflatie in de eurozone zal vertragen tot 1,4 % in 2019 en vervolgens licht zal aantrekken tot 1,5 % in 2020. Voor de EU als geheel wordt voor dit jaar een gemiddelde inflatie van 1,6 % voorspeld, die vervolgens zal oplopen tot 1,8 % in 2020.

De arbeidsmarkt in de eurozone is in de eerste drie kwartalen van 2018 verder verbeterd. Het aantal werkenden bereikte in het derde kwartaal van 2018 het hoogste niveau dat ooit in de eurozone is opgetekend en in december 2018 bedroeg de werkloosheid in de eurozone 7,9 %, zijnde het laagste percentage sinds oktober 2008.

De risico’s voor de economische vooruitzichten blijven aanzienlijk zolang de bezorgdheid omtrent de handelsspanningen en de onzekere uitkomst ervan voortduurt. In de VS zouden zich abrupte veranderingen in het begrotings- en fiscaal beleid kunnen voordoen. De Chinese economie zou forser dan verwacht kunnen vertragen. De internationale financiële markten en vele opkomende markten zijn kwetsbaar voor plotse veranderingen in de risicobereidheid en de groeiverwachtingen. Voor de EU zouden de binnenlandse factoren langer dan verwacht kunnen duren en blijft de brexit een bron van onzekerheid.

Positief is dat de nog steeds gunstige situatie op de arbeidsmarkt de binnenlandse vraag zou kunnen aanwakkeren, terwijl een grootschaliger gebruik van EU-fondsen in begunstigde landen tot extra investeringen zou kunnen leiden. De vooruitzichten voor het mondiale bbp blijven met een verwachte stijging van 3,8 % voor de komende twee jaar stabiel.

8.VOORWAARDELIJKE BEGROTINGSVERPLICHTINGEN VOOR FINANCIËLE BIJSTAND

De leningsactiviteiten van de EU voor financiële bijstandsprogramma’s zijn operaties buiten de begroting. De aangetrokken middelen worden back-to-back, d.w.z. met dezelfde coupon en looptijd en voor hetzelfde bedrag, uitgeleend aan het begunstigde land. Wel blijft de schuldendienst van de financieringsinstrumenten een juridische verbintenis voor de EU, die ervoor moet zorgen dat alle betalingen volledig en op tijd geschieden. De Commissie heeft procedures ingesteld om ook in geval van wanbetaling, de terugbetaling van leningen te verzekeren.

Opgenomen leningen van de EU zijn directe en onvoorwaardelijke verbintenissen van de EU en worden gegarandeerd door de EU-lidstaten (voorwaardelijke begrotingsverplichtingen). Leningen die zijn opgenomen voor de financiering van leningen aan landen buiten de EU zijn gedekt door het Garantiefonds. Mocht een begunstigde lidstaat in gebreke blijven, dan zal de schuldendienst indien mogelijk worden onttrokken uit het beschikbare kassaldo van de Commissie. Mocht dat niet mogelijk zijn, dan zal de Commissie de nodige middelen bij de lidstaten ophalen. De EU-lidstaten zijn op grond van de EU-wetgeving inzake eigen middelen (artikel 14 van Verordening 609/2014 van de Raad) wettelijk verplicht om voldoende middelen ter beschikking te stellen om te voldoen aan de verplichtingen van de EU. De investeerders zijn dus alleen blootgesteld aan het kredietrisico van de EU, en niet aan dat van de begunstigde van de gefinancierde leningen. Met “back-to-back”-leningen loopt de EU-begroting geen rente- of wisselkoersrisico's.

Voor elk landprogramma worden het globale toegekende bedrag, het aantal te betalen termijnen en de maximale (gemiddelde) looptijd van het leningpakket bij besluiten van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie vastgesteld. Vervolgens moeten de Commissie en de begunstigde lidstaat overeenstemming bereiken over de lening-/financieringsparameters, in het bijzonder de duur van de termijnen. Daarnaast zijn alle termijnen van de lening (met uitzondering van de eerste) bij gezamenlijke financiële EU/IMF-bijstand afhankelijk van de naleving van de contractvoorwaarden, een factor die eveneens de timing van financieringsoperaties beïnvloedt. De timing en looptijden van emissies hangen dus af van de desbetreffende EU-leningactiviteit. De financiering geschiedt uitsluitend in euro en de looptijden variëren van 3 tot 30 jaar.

In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van het geplande terugbetalingsschema in nominale waarde voor uitstaande EFSM- en betalingsbalansleningen op 31 december 2018:

							miljard EUR
	BB	EFSM	TOTAAL
	Letland	Roemenië	Totaal	Ierland	Portugal	Totaal
2019	0,5	1,0	1,5	-	-	-	1,5
2021	-	-	-	3,0	6,8	9,8	9,8
2022	-	-	-	-	2,7	2,7	2,7
2023	-	-	-	2,0	1,5	3,5	3,5
2024	-	-	-	0,8	1,8	2,6	2,6
2025	0,2	-	0,2	2,4	-	2,4	2,6
2026	-	-	-	2,0	2,0	4,0	4,0
2027	-	-	-	1,0	2,0	3,0	3,0
2028	-	-	-	2,3	-	2,3	2,3
2029	-	-	-	1,0	0,4	1,4	1,4
2031	-	-	-	-	2,2	2,2	2,2
2032	-	-	-	3,0	-	3,0	3,0
2033	-	-	-	1,5	0,6	2,1	2,1
2035	-	-	-	2,0	-	2,0	2,0
2036	-	-	-	-	1,0	1,0	1,0
2038					1,8	1,8	1,8
2042	-	-	-	1,5	1,5	3,0	3,0
Totaal	0,7	1,0	1,7	22,5	24,3	46,8	48,5

De intergouvernementele mechanismen voor financiële stabiliteit Europese faciliteit voor financiële stabiliteit (EFSF) en het Europees stabiliteitsmechanisme (ESM) vallen buiten het kader van het EU-Verdrag en zijn dus niet opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van de EU.

9.BEGROTINGSGARANTIES

De EU heeft garanties verstrekt aan de EIB-groep voor leningen buiten de EU en voor lening- en eigenvermogensoperaties die door de EFSI-garantie zijn gedekt. Op 31 december 2018 vermeldt de EU in de toelichtingen bij haar geconsolideerde financiële staten (zie toelichting 4.1.1) voorwaardelijke verplichtingen voor beide garanties, terwijl de bedragen die huidige verplichtingen vormen in de financiële staten zijn opgenomen als voorzieningen (zie toelichting 2.10 bij de geconsolideerde financiële staten). Om het risico van het aanspreken van garanties door de EIB-groep voor de EU-begroting te matigen, heeft de Commissie afzonderlijke waarborgfondsen opgericht, nl. het Garantiefonds voor externe acties en het EFSI-garantiefonds.

Het Garantiefonds voor externe acties wordt geprovisioneerd uit de EU-begroting; het moet 9 % dekken van de per jaareinde uitstaande gewaarborgde leningen aan derde landen in het kader van het externe leningsmandaat van de EIB. Per 31 december 2018 dekken de totale activa van 2,5 miljard EUR een blootstelling van 20,7 miljard EUR aan uitbetaalde sommen.

Het EFSI-garantiefonds is in april 2016 actief geworden. Overeenkomstig de gewijzigde EFSI-verordening (Verordening (EU) 2017/2396) is het plafond van de EU-EFSI-garantie opgetrokken tot 26 miljard EUR (oorspronkelijk 16 miljard EUR) en de ondergrens voor het garantiefonds verlaagd naar 35 % (oorspronkelijk 50 %) van de totale EU-garantieverplichting. Dit heeft tot gevolg dat het totale EFSI-garantiefonds nu naar verwachting zal uitkomen op 9,1 miljard EUR in totaal. De EFSI-overeenkomst is in 2018 gewijzigd in lijn met de gewijzigde EFSI-verordening. De totale activa van het EFSI-garantiefonds bedragen per 31 december 2018 5,5 miljard EUR, waarmee een blootstelling van 15,8 miljard EUR aan uitbetaalde sommen is gedekt.

Overeenkomstig de EFDO-verordening (Verordening (EU) 2017/1601) is een nieuw garantiefonds opgericht, nl. het EFDO-garantiefonds. Het fonds ontving de eerste bijdragen uit de EU-begroting in 2018, maar op 31 december 2018 waren er nog geen garantieovereenkomsten in werking getreden.

10.NIEUWKOMERSRESERVE (NEW ENTRANTS' RESERVE — NER 300)

Het NER 300-fonds komt voort uit de verkoop van emissierechten in het kader van de Unieregeling en behoort toe aan de lidstaten, die het geld gebruiken om innovatieve, koolstofarme energiedemonstratieprojecten te financieren. De Commissie beheert het programma namens de lidstaten; de EIB is verantwoordelijk voor het beheer van de activa van het NER 300-fonds en treedt op als technisch adviseur overeenkomstig het samenwerkingsakkoord met de Commissie. Omdat noch de inkomsten uit de rechtenverkoop, noch de uitgaven voor gefinancierde projecten deel uitmaken van de EU-begroting, worden de betrokken bedragen niet in de EU-jaarrekening opgenomen.

EUROPESE UNIE

BEGROTINGSJAAR 2018

VERSLAGEN OVER DE UITVOERING VAN DE BEGROTING EN TOELICHTINGEN DAARBIJ

Doordat de cijfers afgerond zijn tot miljoen euro, kan het lijken alsof sommige financiële gegevens in de tabellen hieronder niet correct zijn opgeteld.

INHOUDSOPGAVE

EU-BEGROTINGSRESULTAAT

VERGELIJKENDE STATEN VAN DE BEGROTING EN DE WERKELIJKE BEDRAGEN

TOELICHTING BIJ DE VERSLAGEN OVER DE UITVOERING VAN DE BEGROTING

1. HET EU-BEGROTINGSKADER

1.1.    MEERJARIG FINANCIEEL KADER 2014-2020

1.2.    GEDETAILLEERDE MFK-RUBRIEKEN (PROGRAMMA’S)

1.3.    JAARLIJKSE BEGROTING

1.4.    ONTVANGSTEN

1.5.    BEREKENING VAN HET BEGROTINGSRESULTAAT

1.6.    AANSLUITING VAN HET ECONOMISCH RESULTAAT MET HET BEGROTINGSRESULTAAT

2. UITVOERING VAN DE EU-BEGROTING 2018 — BESPREKING

2.1.    ONTVANGSTEN

2.2.    UITGAVEN

3. UITVOERING VAN DE ONTVANGSTENZIJDE VAN DE EU-BEGROTING

3.1.    OVERZICHT VAN DE UITVOERING VAN DE ONTVANGSTENZIJDE VAN DE EU-BEGROTING

4. UITVOERING VAN DE UITGAVENZIJDE VAN DE EU-BEGROTING

4.1.    MFK: SAMENSTELLING EN ONTWIKKELING VAN DE VASTLEGGINGS- EN BETALINGSKREDIETEN

4.2.    MFK: BESTEDING VAN DE VASTLEGGINGSKREDIETEN

4.3.    MFK: BESTEDING VAN DE BETALINGSKREDIETEN

4.4.    MFK: ONTWIKKELING VAN DE NOG BETAALBAAR TE STELLEN VASTLEGGINGEN (RAL)

4.5.    MFK: RAL NAAR JAAR VAN OORSPRONG

4.6.    MFK IN DETAIL: SAMENSTELLING EN ONTWIKKELING VAN DE VASTLEGGINGS- EN BETALINGSKREDIETEN

4.7.    MFK IN DETAIL: BESTEDING VAN DE VASTLEGGINGSKREDIETEN

4.8.    MFK IN DETAIL: BESTEDING VAN DE BETALINGSKREDIETEN

4.9.    MFK IN DETAIL: ONTWIKKELING VAN DE NOG BETAALBAAR TE STELLEN VASTLEGGINGEN (RAL)

4.10.    MFK IN DETAIL: RAL NAAR JAAR VAN OORSPRONG

5. UITVOERING VAN DE BEGROTING PER INSTELLING

5.1.    UITVOERING VAN DE ONTVANGSTENZIJDE VAN DE BEGROTING

5.2.    BESTEDING VAN DE VASTLEGGINGSKREDIETEN

5.3.    BESTEDING VAN DE BETALINGSKREDIETEN

6. UITVOERING VAN DE BEGROTING VAN DE AGENTSCHAPPEN

6.1.    BEGROTINGSONTVANGSTEN

6.2.    VASTLEGGINGS- EN BETALINGSKREDIETEN PER AGENTSCHAP

EU-BEGROTINGSRESULTAAT

			miljoen EUR
	Toelichting	2018	2017
Ontvangsten van het begrotingsjaar	1.1	159 318	139 691
Betalingen uit de kredieten van het lopende jaar	1.2	(154 833)	(135 764)
Naar jaar n+1 overgedragen betalingskredieten	1.3	(1 675)	(1 796)
Annulering van niet-bestede betalingskredieten overgedragen uit jaar n–1	1.4	106	40
Ontwikkeling van bestemmingsontvangsten	1.5	(1 114)	(1 450)
Wisselkoersverschillen voor het jaar	1.6	(1)	(166)
Begrotingsresultaat		1 802	555

Het begrotingsresultaat van de EU wordt in de loop van 2019 aan de lidstaten terugbetaald door het in mindering te brengen op de bedragen die zij verschuldigd zijn. Het wordt berekend overeenkomstig artikel 1, lid 1, van Verordening nr. 608/2014 betreffende uitvoeringsmaatregelen voor het stelsel van eigen middelen. Nadere informatie is te vinden onder “Berekening van het begrotingsresultaat”.

1.1Ontvangsten van het begrotingsjaar: zie tabel 3.1 “Overzicht van de uitvoering van de ontvangstenzijde van de EU-begroting”, kolom 8 “Totaal Ontvangsten”.

1.2Betalingen uit de kredieten van het lopende jaar: zie tabel 4.3 “MFK: Besteding van de betalingskredieten”, kolom 2 “Betalingen van definitief goedgekeurde begroting” en kolom 4 “Betalingen van bestemmingsontvangsten”.

1.3Naar jaar n+1 overgedragen betalingskredieten: zie tabel 4.3 “MFK: Besteding van de betalingskredieten”, kolom 7 “Automatische overdrachten” en kolom 8 “Overdrachten bij besluit”.

1.4Annulering van niet-bestede betalingskredieten overgedragen uit jaar n–1: omvat het bedrag aan betalingskredieten (automatisch en bij besluit overgedragen) op het einde van vorig jaar en de “Betalingen van overdrachten” van het lopende jaar in kolom 3 van tabel 4.3 “MFK: Besteding van de betalingskredieten”.

1.5Ontwikkeling van de totale kredieten uit bestemmingsontvangsten per jaareinde: berekening van het verschil tussen de kredieten uit bestemmingsontvangsten aan het einde van het vorige jaar (plus) en aan het einde van het lopende jaar (zoals opgenomen in kolom 9 van tabel 4.3 “MFK: Besteding van de betalingskredieten” - minus) om de nettovariatie van de bestemmingsontvangsten in het lopende jaar te verkrijgen.

1.6Wisselkoersverschillen omvatten de gerealiseerde en niet-gerealiseerde wisselkoersverschillen.

VERGELIJKENDE STATEN VAN DE BEGROTING EN DE WERKELIJKE BEDRAGEN

Begrotingsontvangsten

					miljoen EUR
		Oorspronkelijk goedgekeurde begroting	Definitief goedgekeurde begroting	Vastgestelde rechten	Ontvangsten
1	Eigen middelen	142 832	142 364	142 373	142 330
	11 - Suikerheffingen	–	(93)	(85)	(85)
	12 - Douanerechten	22 844	20 165	20 360	20 317
	13 - Btw	17 250	17 149	17 133	17 133
	14 - Bni	102 739	105 143	104 979	104 979
	15 - Correctie van begrotingsonevenwichtigheden	–	–	(19)	(19)
	16 - Vermindering bijdrage op basis van het bni van Nederland en Zweden	–	–	6	6
3	Overschotten, saldi en aanpassingen	–	556	581	581
4	Ontvangsten afkomstig van personen die verbonden zijn aan de instellingen en andere organen van de Unie	1 547	1 547	1 552	1 542
5	Ontvangsten voortvloeiend uit de administratieve werking van de instellingen	45	45	583	563
6	Bijdragen en terugbetalingen in het kader van overeenkomsten en programma's van de Unie	110	110	13 346	12 777
7	Achterstandsrente en geldboeten	115	115	14 592	1 473
8	Opgenomen en verstrekte leningen	6	6	39	39
9	Diverse ontvangsten	25	25	24	13
	Totaal	144 681	144 768	173 090	159 318

Begrotingsuitgaven: vastleggingen per rubriek van het meerjarig financieel kader (MFK)

					miljoen EUR
	MFK-rubriek	Oorspronkelijk goedgekeurde begroting	Definitief goedgekeurde begroting	Totaal beschikbare kredieten	Gedane vastleggingen
1	Slimme en inclusieve groei	77 534	77 532	89 649	87 357
	1a: Concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid	22 001	22 000	25 864	23 773
	1b: Economische, sociale en territoriale cohesie	55 532	55 532	63 785	63 585
2	Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen	59 285	59 239	62 419	60 560
	waarvan: marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen	43 235	43 233	45 284	44 364
3	Veiligheid en burgerschap	3 493	3 492	4 015	3 855
4	Europa als wereldspeler	9 569	10 379	11 448	11 062
5	Administratie	9 666	9 666	10 508	10 124
	waarvan: administratieve uitgaven van de instellingen	4 015	4 015	4 465	4 280
6	Compensaties	–	–	–	–
8	Negatieve reserve en van het vorige begrotingsjaar overgedragen tekort	–	–	–	–
9	Speciale instrumenten	567	388	429	180
	Totaal	160 114	160 696	178 468	173 139

Begrotingsuitgaven: betalingen per rubriek van het meerjarig financieel kader (MFK)

					miljoen EUR
	MFK-rubriek	Oorspronkelijk goedgekeurde begroting	Definitief goedgekeurde begroting	Totaal beschikbare kredieten	Gedane betalingen
1	Slimme en inclusieve groei	66 624	66 733	80 917	75 876
	1a: Concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid	20 097	20 155	25 073	21 408
	1b: Economische, sociale en territoriale cohesie	46 527	46 578	55 844	54 468
2	Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen	56 084	56 241	59 648	58 046
	waarvan: marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen	43 189	43 180	45 436	44 310
3	Veiligheid en burgerschap	2 981	3 013	3 305	3 108
4	Europa als wereldspeler	8 906	8 813	10 788	9 519
5	Administratie	9 666	9 667	11 355	9 944
	waarvan: administratieve uitgaven van de instellingen	4 015	4 015	4 963	4 140
6	Compensaties	–	–	–	–
8	Negatieve reserve en van het vorige begrotingsjaar overgedragen tekort	–	–	–	–
9	Speciale instrumenten	420	302	340	180
	Totaal	144 681	144 768	166 353	156 673

TOELICHTING BIJ DE VERSLAGEN OVER DE UITVOERING VAN DE BEGROTING

1. HET EU-BEGROTINGSKADER

De begrotingsboekhouding wordt gevoerd overeenkomstig het Financieel Reglement (FR) en de uitvoeringsvoorschriften daarvan. De algemene begroting is het besluit waarbij de ontvangsten en uitgaven van de Unie elk jaar binnen de grenzen van de maxima en andere bepalingen die in het meerjarig financieel kader zijn in overeenstemming met de wetgevingsbesluiten betreffende meerjarenprogramma’s die volgens dit kader.

1.1.MEERJARIG FINANCIEEL KADER 2014-2020

							miljoen EUR
	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	Totaal
1. Slimme en inclusieve groei	52 756	77 986	69 304	73 512	76 420	79 924	83 661	513 563
1.a Concurrentievermogen voor groei en banen	16 560	17 666	18 467	19 925	21 239	23 082	25 191	142 130
1.b Economische, sociale en territoriale samenhang	36 196	60 320	50 837	53 587	55 181	56 842	58 470	371 433
2. Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen	49 857	64 692	64 262	60 191	60 267	60 344	60 421	420 034
waarvan: marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen	43 779	44 190	43 951	44 146	44 163	44 241	44 264	308 734
3. Veiligheid en burgerschap	1 737	2 456	2 546	2 578	2 656	2 801	2 951	17 725
4. Europa als wereldspeler	8 335	8 749	9 143	9 432	9 825	10 268	10 510	66 262
5. Administratie	8 721	9 076	9 483	9 918	10 346	10 786	11 254	69 584
waarvan: administratieve uitgaven van de instellingen	7 056	7 351	7 679	8 007	8 360	8 700	9 071	56 224
6. Compensaties	29	–	–	–	–	–	–	29
8. Negatieve reserve	–	–	–	–	–	–	–	–
9. Speciale instrumenten	–	–	–	–	–	–	–	–
Vastleggingskredieten	121 435	162 959	154 738	155 631	159 514	164 123	168 797	1 087 197

Totaal betalingskredieten	135 762	140 719	130 694	142 906	154 565	159 235	162 406	1 026 287

In de bovenstaande tabel worden de maxima van het meerjarig financieel kader tegen lopende prijzen getoond. 2018 was het vijfde begrotingsjaar van het MFK 2014-2020. Het totale maximum voor de vastleggingskredieten voor 2018 bedroeg 159 514 miljoen EUR, hetgeen overeenkomt met 1,02 % van het bni van de EU, en het overeenkomstige maximum voor betalingskredieten bedroeg 154 565 miljoen EUR, oftewel 0,98 % van het bni van de EU voor het begrotingsjaar 2018.

Voor het MFK 2014-2020 zijn nieuwe flexibiliteitsbepalingen afgesproken. Een van de nieuwe bepalingen maakt het mogelijk onbenutte marges onder de maxima voor de betalingskredieten over de dragen naar volgende jaren, via de globale marge voor betalingen in het kader van de technische aanpassing van het MFK voor het volgende jaar. Het ongebruikte bedrag van 2016 (13 991 miljoen euro in lopende prijzen) en 2017 (16 414 miljoen EUR in lopende prijzen) werd overgeschreven naar de jaren 2018-2020 en de maxima voor 2016-2020 werden dienovereenkomstig aangepast (zie de bovengenoemde technische aanpassing van het MFK voor 2018 en de technische aanpassing voor 2019 (COM(2018) 282 van 23 mei 2018).

Op 23 mei 2018 nam de Commissie een mededeling aan betreffende de technische aanpassing van het financieel kader voor 2019 in overeenstemming met de ontwikkeling van het bni (ESR 2010)(COM(2018) 282 van 23 mei 2018).

Hieronder wordt uitleg gegeven over de verschillende rubrieken van het MFK:

Rubriek 1 - Slimme en inclusieve groei

Deze rubriek is onderverdeeld in twee afzonderlijke, maar onderling afhankelijke componenten:

1a Concurrentievermogen voor groei en banen, die uitgaven bevat voor onderzoek en innovatie, onderwijs en opleiding, Connecting Europe Facility, sociaal beleid, de interne markt en bijbehorende beleidslijnen;

1b economische, sociale en territoriale samenhang, bedoeld om de convergentie van de minst ontwikkelde lidstaten en regio's te verhogen, om de EU-strategie voor duurzame ontwikkeling buiten de minder welvarende regio's aan te vullen en om de interregionale samenwerking te steunen.

Rubriek 2 – Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen

Rubriek 2 omvat het gemeenschappelijk beleid inzake landbouw en visserij, en milieumaatregelen, in het bijzonder het Life+-programma.

Rubriek 3 - Veiligheid en burgerschap

Rubriek 3 (veiligheid en burgerschap) weerspiegelt het groeiend belang dat wordt gehecht aan bepaalde domeinen waarin de EU nieuwe opdrachten heeft gekregen, meer bepaald justitie en binnenlandse zaken, bescherming van de grenzen, immigratie- en asielbeleid, gezondheidszorg en consumentenbescherming, cultuur, jeugd, informatie en de dialoog met de burgers.

Rubriek 4 - Europa als wereldspeler

Rubriek 4 heeft betrekking op alle externe maatregelen, inclusief ontwikkelingssamenwerking, humanitaire hulp, pretoetredings- en nabuurschapsinstrumenten. Het EOF maakt geen deel uit van de EU-begroting en evenmin van het MFK.

Rubriek 5 — Administratie

Deze rubriek heeft betrekking op de administratieve uitgaven van alle instellingen, de pensioenen en de Europese Scholen. Administratieve kosten maken de totale uitgaven uit van andere instellingen dan de Commissie.

Rubriek 6 — Compensaties

Overeenkomstig het politieke akkoord dat nieuwe lidstaten helemaal aan het begin van hun lidmaatschap geen nettobetalers aan de begroting zouden worden, is hiervoor in deze rubriek voorzien in een compensatie. Dit bedrag zal beschikbaar worden gesteld via overschrijvingen om hun begrotingsontvangsten en -bijdragen in evenwicht te brengen.

Rubriek 9 – Speciale instrumenten

Flexibiliteitmechanismen stellen de EU in staat de nodige middelen vrij te maken om te reageren op onvoorziene gebeurtenissen, zoals crisis- en noodsituaties. De reikwijdte ervan, de financiële middelen en de procedures zijn geregeld in de MFK-verordening en het Interinstitutioneel Akkoord. In de huidige context van besparing op de uitgaven, zorgen zij er ook voor dat de budgettaire middelen kunnen worden afgestemd op veranderende prioriteiten, zodat iedere euro wordt ingezet waar die het hardst nodig is. De meeste flexibiliteitsmechanismen worden derhalve buiten het MFK gehouden en de financiële middelen kunnen worden ingezet boven de uitgavenplafonds.

1.2.GEDETAILLEERDE MFK-RUBRIEKEN (PROGRAMMA’S)

De MFK-rubrieken worden verder onderverdeeld in meer gedetailleerde subrubrieken die overeenkomen met de grote uitgavenprogramma’s (zoals Horizon 2020, Erasmus+, enz.). De rechtsgrondslagen voor de uitvoering van de begroting worden vastgesteld op programmaniveau. De rapportering over de begrotingsuitvoering en de resultaten vindt doorgaans ook plaats op het niveau van het programma. Tabellen per programma zijn opgenomen in de verslagen over de begrotingsuitvoering (zie tabellen 4.6 - 4.10 hieronder).

1.3.JAARLIJKSE BEGROTING

Elk jaar maakt de Commissie voor het komende jaar een raming op van de ontvangsten en uitgaven van alle instellingen en stelt zij een ontwerpbegroting op die zij bij de begrotingsautoriteit indient. Op basis van deze ontwerpbegroting stelt de Raad zijn standpunt vast, waarover de twee takken van de begrotingsautoriteit vervolgens onderhandelen. De vaststelling van het gemeenschappelijk ontwerp wordt geconstateerd door de voorzitter van het EP, die daarmee de begroting uitvoerbaar maakt. De gewijzigde begrotingen worden in de loop van het jaar in kwestie goedgekeurd. De uitvoering van de begroting is een opdracht die vooral toevalt aan de Commissie.

De begrotingsstructuur voor de Commissie bestaat uit administratieve en beleidskredieten. De overige instellingen hebben alleen administratieve kredieten. De begroting onderscheidt nog twee soorten kredieten: niet-gesplitste en gesplitste. Niet-gesplitste kredieten zijn bestemd voor de financiering van verrichtingen die beperkt zijn tot het jaar (en voldoen aan het jaarperiodiciteitsbeginsel). Gesplitste kredieten worden gebruikt om het jaarperiodiciteitsbeginsel te verzoenen met de financiering van meerjarenacties. De gesplitste kredieten bestaan uit vastleggingskredieten en betalingskredieten:

-vastleggingskredieten: dekken de totale kosten van de juridische verbintenissen die in het begrotingsjaar zijn aangegaan voor maatregelen waarvan de tenuitvoerlegging zich over verschillende begrotingsjaren uitstrekt. De begrotingsvastleggingen voor acties die zich over meer dan één begrotingsjaar uitstrekken, mogen echter door middel van jaartranches over verschillende jaren worden gespreid wanneer het basisbesluit daarin voorziet;

-betalingskredieten: dekken de uitgaven die voortvloeien uit de nakoming van de verplichtingen die in het begrotingsjaar en/of in vorige begrotingsjaren zijn aangegaan.

In de jaarrekening worden de financieringsbronnen ingedeeld in twee grote categorieën:

·definitief goedgekeurde begrotingskredieten en

·aanvullende kredieten uit:

–overdrachten van het voorgaande jaar (het Financieel Reglement staat in een beperkt aantal gevallen toe dat niet-bestede bedragen van het vorige jaar naar het lopende jaar worden overgedragen); en

–bestemmingsontvangsten uit terugbetalingen, bijdragen van derde partijen/landen aan EU-programma’s en vergoedingen van werkzaamheden verricht voor derden worden rechtstreeks toegewezen aan de betrokken op de begroting voorziene uitgaven en vormen de derde financieringspijler.

Alle soorten van financiering vormen samen de beschikbare kredieten.

1.4.ONTVANGSTEN

1.4.1.Ontvangsten uit eigen middelen

De overgrote meerderheid van de ontvangsten bestaat uit eigen middelen, die in de volgende categorieën kunnen worden ingedeeld:

1) Traditionele eigen middelen (TEM): zijn gewoonlijk goed voor circa 14 % van de totale ontvangsten uit eigen middelen.

2) Middelen op basis van de belasting over de toegevoegde waarde (btw): zijn gewoonlijk goed voor circa 12 % van de totale ontvangsten uit eigen middelen.

3) Middelen op basis van het bruto nationaal inkomen (bni): zijn gewoonlijk goed voor circa 74 % van de totale ontvangsten uit eigen middelen.

De toewijzing van eigen middelen gebeurt overeenkomstig de regels die zijn vastgesteld in Besluit 2014/335/EG, Euratom van de Raad van 26 mei 2014 betreffende het stelsel van eigen middelen van de EU (EMB 2014). Dit besluit is op 1 oktober 2016 in werking getreden en geldt met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2014.

Het totale bedrag van de aan de Unie ter dekking van de jaarlijkse betalingskredieten toegewezen eigen middelen is niet hoger dan 1,20 % van de som van de bni's van alle lidstaten.

1.4.2.Traditionele eigen middelen (TEM)

Traditionele eigen middelen (TEM) zijn douanerechten (geheven op invoer uit derde landen) en suikerheffingen (door de suikerproducenten betaald ter financiering van uitgaven voor de gemeenschappelijke ordening der markten) verschuldigd door marktdeelnemers en geïnd door de lidstaten namens de EU. De lidstaten mogen evenwel 20 % inhouden als vergoeding voor hun inningskosten. Elk vastgesteld bedrag aan traditionele eigen middelen moet in één van beide door de bevoegde autoriteiten gevoerde boekhoudingen worden opgenomen:

-in de „normale” boekhouding als bedoeld in artikel 6, lid 3, onder a), van Verordening (EU, Euratom) nr. 609/2014: elk geïnd of gewaarborgd bedrag;

-In de specifieke boekhouding bedoeld in bovengenoemd artikel: elk nog niet geïnd en/of niet gegarandeerd bedrag; de gegarandeerde, maar betwiste bedragen kunnen ook in deze boekhouding worden opgenomen.

Traditionele eigen middelen moeten uiterlijk op de eerste werkdag na de 19e van de tweede maand die volgt op de maand waarin het recht is vastgesteld (of geïnd in het geval van de specifieke boekhouding), door de lidstaat worden geboekt op de rekening van de Commissie bij de schatkist of de centrale bank van het land.

1.4.3.Belasting over de toegevoegde waarde (btw)

De eigen middelen gebaseerd op de btw worden geheven op basis van de btw-grondslagen van de lidstaten, die voor dit doel geharmoniseerd worden volgens de regels van de EU. De btw-grondslag wordt echter afgetopt op 50 % van het bni van elke lidstaat. Het uniforme btw-afroeppercentage is 0,30 %, met uitzondering van de periode 2014-2020, waarin het percentage voor Duitsland, Nederland en Zweden op 0,15 % is vastgesteld.

1.4.4.Bruto nationaal inkomen (bni)

De middelen op basis van het bni dienen om dat deel van de begroting te financieren dat niet gedekt wordt door andere bronnen van ontvangsten. Op het bni van elke lidstaat wordt hetzelfde percentage geheven, dat wordt vastgesteld volgens de regels van de EU.

De btw- en bni-middelen worden vastgesteld op basis van ramingen van de respectieve grondslagen bij de opstelling van de ontwerpbegroting. Deze ramingen worden vervolgens tijdens het betrokken begrotingsjaar herzien en bijgewerkt via een gewijzigde begroting. De positieve of negatieve verschillen tussen de bedragen die de lidstaten verschuldigd zijn op grond van de werkelijke grondslagen en de bedragen die zij daadwerkelijk hebben betaald op grond van de (herziene) ramingen, worden door de Commissie bij de lidstaten opgevraagd voor de eerste werkdag in juni van het tweede jaar dat volgt op het betrokken begrotingsjaar. Gedurende de volgende vier jaar kunnen nog correcties worden aangebracht op de werkelijke btw- en bni-grondslagen, tenzij er voorbehoud is gemaakt. Die punten van voorbehoud moeten worden beschouwd als mogelijke vorderingen op de lidstaten voor onzekere bedragen, aangezien de financiële impact niet precies kan worden geraamd. Wanneer het precieze bedrag kan worden vastgesteld, worden de overeenstemmende btw- en bni-middelen afgeroepen, hetzij in het kader van btw- en bni-saldoaanzuiveringen of via afzonderlijke afroepingen van middelen.

1.4.5.Correctie voor het Verenigd Koninkrijk

Door de Europese Raad van Fontainebleau (in juni 1984) is een mechanisme ten behoeve van het Verenigd Koninkrijk geïntroduceerd om begrotingsonevenwichtigheden te corrigeren (verlaging van de eigenmiddelenbijdrage en verhoging van die van andere lidstaten). Duitsland, Oostenrijk, Zweden en Nederland dragen in mindere mate aan die correctie bij (beperkt tot een vierde van hun normale aandeel).

1.4.6.Brutovermindering

De Europese Raad van 7-8 februari 2013 heeft besloten dat Denemarken, Nederland en Zweden voor de periode 2014-2020 in aanmerking komen voor een brutovermindering van hun jaarlijkse bijdragen op basis van het bni en Oostenrijk uitsluitend voor de jaren 2014-2016. De jaarlijkse verminderingen zijn als volgt: Denemarken 130 miljoen EUR, Nederland 695 miljoen EUR en Zweden 185 miljoen EUR.

1.5.BEREKENING VAN HET BEGROTINGSRESULTAAT

Het begrotingsresultaat van de EU wordt in de loop van het volgende jaar terugbetaald aan de lidstaten door een vermindering van de bedragen die zij voor dat jaar zijn verschuldigd.

De eigen middelen worden geboekt op basis van de bedragen waarmee de door de lidstaten voor de Commissie geopende rekeningen in de loop van het jaar worden gecrediteerd. In het geval van een overschot omvatten de ontvangsten ook het begrotingsresultaat van het vorige begrotingsjaar. De overige ontvangsten worden geboekt op basis van de in de loop van het jaar werkelijk geïnde bedragen.

Voor de berekening van het begrotingsresultaat van het jaar worden onder uitgaven verstaan de betalingen uit de kredieten van het jaar, vermeerderd met de kredieten van hetzelfde jaar die naar het volgende jaar zijn overgedragen. De betalingen uit de kredieten van het jaar zijn die welke uiterlijk op 31 december van dat begrotingsjaar door de rekenplichtige worden verricht. Voor het ELGF worden als betalingen die betalingen geboekt die de lidstaten tussen 16 oktober n–1 en 15 oktober n hebben verricht, voor zover de vastlegging en de betalingsopdracht uiterlijk op 31 januari n+1 door de rekenplichtige zijn ontvangen. Ten aanzien van de uitgaven van het ELGF kan een later conformiteitsbesluit worden genomen, nadat in de lidstaten controles zijn verricht.

Het begrotingsresultaat bestaat uit twee delen: het resultaat van de EU en het resultaat van de deelneming van de EVA-landen die lid zijn van de Europese Economische Ruimte (EER). Overeenkomstig artikel 1, lid 1, van Verordening nr. 608/2014 betreffende de eigen middelen weerspiegelt dit resultaat het verschil tussen:

-de totale begrotingsontvangsten van het begrotingsjaar en

-het bedrag van de betalingen uit de kredieten van het begrotingsjaar, vermeerderd met de kredieten van hetzelfde jaar die naar het volgende jaar zijn overgedragen.

Dit verschil wordt vermeerderd of verminderd met:

-het nettobedrag dat voortvloeit uit de annulering van uit vorige jaren overgedragen betalingskredieten en de bij de betalingen door veranderingen van de wisselkoersen van de euro opgetreden overschrijdingen van de niet-gesplitste kredieten die van het vorige jaar zijn overgedragen;

-de ontwikkeling van bestemmingsontvangsten en

-de gedurende het jaar geboekte netto wisselkoerswinsten en -verliezen.

Van het vorige begrotingsjaar overgedragen kredieten die betrekking hebben op bijdragen van en werkzaamheden voor derden worden uiteraard nooit geannuleerd en worden opgenomen als aanvullende kredieten voor het begrotingsjaar. Dit verklaart het verschil tussen de van het voorafgaande jaar overgedragen kredieten in de verslagen over de uitvoering van de begroting N en de naar het volgende jaar overgedragen kredieten in de verslagen over de uitvoering van de begroting N-1. Wederopgevoerde kredieten na terugstorting van vooruitbetalingen maken geen deel uit van het resultaat van het begrotingsjaar.

De overgedragen betalingskredieten omvatten: overdrachten van rechtswege en overdrachten bij besluit. De annulering van niet-bestede betalingskredieten die van het vorige jaar zijn overgedragen toont de annuleringen van kredieten die van rechtswege zijn overgedragen en kredieten die bij besluit zijn overgedragen.

1.6.AANSLUITING VAN HET ECONOMISCH RESULTAAT MET HET BEGROTINGSRESULTAAT

		miljoen EUR
	2018	2017
ECONOMISCH RESULTAAT VAN HET JAAR	13 918	8 082

Ontvangsten
Rechten die in het lopende jaar zijn vastgesteld, maar nog niet zijn geïnd	(6 220)	(4 408)
Rechten die in vorige jaren zijn vastgesteld en in het lopende jaar zijn geïnd	9 331	10 739
Toegerekende baten (netto)	(4 015)	(257)
Uitgaven
Toegerekende uitgaven (netto)	4 511	3 725
Uitgaven van een vorig jaar betaald in het lopende jaar	(6 086)	(3 574)
Netto-effect voorfinanciering	(8 634)	(12 059)
Betalingskredieten overgedragen naar volgend jaar	(2 941)	(3 373)
Betalingen gedaan uit overdrachten en annulering van niet-bestede betalingskredieten	2 098	1 784
Mutaties in voorzieningen	3 567	6 752
Overige	(4 175)	(6 676)

Economisch resultaat agentschappen en EGKS	448	179)

BEGROTINGSRESULTAAT VAN HET JAAR	1 802	555

In overeenstemming met het Financieel Reglement wordt het economisch resultaat van het jaar berekend op transactiebasis, terwijl het begrotingsresultaat op het gewijzigdekasbeginsel wordt gebaseerd. Aangezien het economisch resultaat en het begrotingsresultaat het gevolg zijn van dezelfde onderliggende verrichtingen, is het nuttig om na te gaan of ze op elkaar kunnen worden afgestemd.

Afstemmingsposten — Ontvangsten

De werkelijke begrotingsontvangsten van een begrotingsjaar zijn gelijk aan de bedragen die worden geïnd van in de loop van het jaar vastgestelde rechten en de bedragen die worden geïnd van rechten die in vorige jaren zijn vastgesteld. Daarom moeten de rechten die in het lopende jaar zijn vastgesteld maar nog niet geïnd zijn ten behoeve van de afstemming van het economisch resultaat worden afgetrokken, aangezien ze geen deel uitmaken van de begrotingsontvangsten. Daarentegen moeten de rechten die in vorige jaren zijn vastgesteld en in het lopende jaar geïnd zijn, ten behoeve van de afstemming bij het economisch resultaat worden opgeteld.

De toegerekende baten bestaan hoofdzakelijk uit toegerekende baten voor de landbouw, eigen middelen, en rente en dividenden. Alleen het netto-effect, d.w.z. de toegerekende baten voor het lopende jaar verminderd met de teruggeboekte toegerekende baten van vorig jaar, wordt in aanmerking genomen.

Afstemmingsposten — Uitgaven

De toegerekende uitgaven bestaan hoofdzakelijk uit uitgaven die toegerekend zijn met het oog op afsluiting aan het einde van het jaar, d.w.z. subsidiabele uitgaven die begunstigden van EU-middelen hebben gedaan, maar nog niet aan de Commissie hebben gedeclareerd. Alleen het netto-effect, d.w.z. de toegerekende uitgaven voor het lopende jaar verminderd met de teruggeboekte toegerekende baten van vorig jaar, wordt in aanmerking genomen. Betalingen tijdens het lopende jaar betreffende in voorgaande jaren ingeschreven facturen maken deel uit van de uitgaven van het lopende begrotingsjaar en moeten derhalve met het oog op de aansluiting bij het economisch resultaat worden opgeteld.

Het netto-effect van voorfinanciering is de combinatie van 1) de nieuwe voorfinancieringsbedragen die in het lopende jaar zijn betaald en als begrotingsuitgaven van het jaar geboekt zijn, en 2) de verrekening van voorfinanciering via de aanvaarding van subsidiabele kosten in het lopende jaar. De laatste zijn wel toegerekende uitgaven, maar geen uitgaven in de begrotingsboekhouding, aangezien de aanvankelijke voorfinanciering reeds als een begrotingsuitgave werd beschouwd op het ogenblik van de betaling.

Naast de betalingen die verricht zijn uit de kredieten van het jaar, dienen de kredieten voor dat jaar die naar het volgende jaar worden overgedragen ook in aanmerking te worden genomen voor de berekening van het begrotingsresultaat van het jaar (overeenkomstig artikel 1, lid 1, van Verordening nr. 608/2014). Hetzelfde geldt voor begrotingsbetalingen die in het lopende jaar zijn gedaan uit van voorgaande jaren overgedragen kredieten en de annulering van niet-bestede betalingskredieten.

De mutatie in de voorzieningen heeft betrekking op ramingen die aan het einde van het jaar in de financiële staten zijn gedaan (hoofdzakelijk personeelsbeloningen) die geen invloed hebben op de begrotingsboekhouding. Andere afstemmingsbedragen omvatten verschillende elementen zoals de afschrijving/waardevermindering van activa, de verwerving van activa, financiëleleaseverplichtingen en financiële participaties, waarvan de behandeling in de begrotingsboekhouding en in de boekhouding op transactiebasis verschilt.

2.UITVOERING VAN DE EU-BEGROTING 2018 — BESPREKING

2.1.ONTVANGSTEN

Het bedrag van de vastleggingskredieten in de oorspronkelijk goedgekeurde EU-begroting, die op 30 november 2017 door de voorzitter van het Europees Parlement werd ondertekend, werd vastgelegd op 144 681 miljoen EUR, voor 142 832 miljoen EUR uit eigen middelen te financieren. De geraamde ontvangsten en uitgaven in de oorspronkelijke begroting worden doorgaans in de loop van het begrotingsjaar aangepast en die wijzigingen worden in gewijzigde begrotingen opgenomen. Wijzigingen in de eigenmiddelenbetalingen op basis van het bni garanderen dat de begrote ontvangsten precies overeenstemmen met de begrote uitgaven. In overeenstemming met het evenwichtsbeginsel moeten de ontvangsten en de uitgaven van de begroting (betalingskredieten) in evenwicht zijn.

In 2018 werden zes gewijzigde begrotingen goedgekeurd. De definitieve goedgekeurde ontvangsten voor 2018 kwamen hierdoor uit op 144 767,9 miljoen EUR en het totaal gefinancierd met eigen middelen (142 363,7 miljoen EUR). De belangrijkste reden voor de vermindering van de bijdragen van de lidstaten in 2018 was het overschot van het vorige begrotingsjaar (555,5 miljoen EUR); daartegenover stond een beperkte nettotoename van de betalingskredieten (met 86,9 miljoen EUR).

Wat het resultaat van de eigen middelen betreft, lag de inning van traditionele eigen middelen zeer dicht bij de geraamde bedragen. Dit komt in de eerste plaats doordat de begrotingsramingen werden gewijzigd toen gewijzigde begroting 6/2018 werd opgesteld (voornamelijk op basis van de prognose van voorjaar 2018).

De definitieve btw- en bni-betalingen van de lidstaten lagen ook dicht bij de laatste begrotingsraming. De verschillen tussen de geraamde bedragen en de werkelijk betaalde bedragen worden veroorzaakt door de verschillen tussen de eurokoersen die voor begrotingsdoeleinden zijn gebruikt en de koersen die golden op het ogenblik waarop de lidstaten die geen deel uitmaken van de EMU, hun betalingen daadwerkelijk hebben verricht.

Wat de btw- en bni-saldi betreft, zijn de regels vastgesteld in artikel 10 ter van de verordening inzake de terbeschikkingstelling (Verordening 609/2014). Deze procedure leidt niet automatisch tot een wijziging van de begroting en daarom roept de Commissie de nettobedragen rechtstreeks bij de lidstaten af. Er was zo goed als geen impact op de EU-begroting als gevolg van dit salderingssysteem.

De post “Bijdragen en terugbetalingen in het kader van overeenkomsten en programma's van de EU” betreft voornamelijk ontvangsten van financiële correcties (ESIF, ELFG en Elfpo), de deelname van derde landen aan onderzoeksprogramma's, de goedkeuring van de rekeningen voor de landbouwfondsen en andere bijdragen en terugbetalingen aan programma's/activiteiten van de EU. Een aanzienlijk deel van dit totaal bestaat uit bestemmingsontvangsten, wat doorgaans aanleiding geeft tot de opname van aanvullende kredieten op de uitgavenzijde. In 2018 was het totaal van deze bijdragen (12,8 miljard EUR).

De ontvangsten uit boeten betreft met name geldboeten in verband met mededingingszaken.

2.2.UITGAVEN

In de begroting 2018 werd gestreefd naar een juist evenwicht tussen de uitvoering van de lopende programma's en de aanpak van nieuwe uitdagingen. Derhalve werd in de begroting voortgebouwd op in de vorige jaren gedane vastleggingen en gebruikgemaakt van de bestaande ruimte voor flexibiliteit om te reageren op uitdagingen overeenkomstig het meerjarig financieel kader 2014-2020 (MFK). Bij de tussentijdse herziening van het MFK 2014-2020 is het vermogen van de EU-begroting vergroot om in te spelen op nieuwe uitdagingen en toekomstige behoeften op te vangen.

In lijn met de in het MFK voorziene jaarlijkse ontwikkeling bedroegen de in de ontwerpbegroting voorgestelde kredieten 160,7 miljard EUR (1,4 % meer dan de begroting 2017) voor vastleggingen en 144,7 miljard EUR (8 %) voor betalingen, oftewel 1,02 % en 0,92 % respectievelijk van het bni van de EU. Wat de betalingen betreft, was de abnormale achterstand van het begin van de MFK-periode weggewerkt in 2016 en was de verwachting dat veel programma’s op kruissnelheid zouden komen, met name die van “Economische, sociale en territoriale cohesie” (rubriek 1b).

De Commissie stelde in 2018 geen noemenswaardige aanpassingen via gewijzigde begrotingen voor. De enige aanpassingen werden voorgesteld in gewijzigde begroting nr. 6, waarbij het niveau van de betalings- en de vastleggingskredieten meer in overeenstemming werd gebracht van de geraamde behoeften in het kader van de globale overschrijving.

Uitvoering van de beschikbare kredieten in 2018

De uitvoering voor alle soorten kredieten (begrotingskredieten, overdrachten 2017 en bestemmingsontvangsten) bedroeg in 2018 97 % wat de vastleggingen en 94 % wat de betalingen betreft. De uitvoering van de begrotingskredieten was in 2018 volledig (99,9 % voor de vastleggingen en 98,5 % voor de betalingen). De uitvoering loopt op tot 99,8 % voor de vastleggingskredieten en 99,7 % voor de betalingskredieten als wordt aangenomen dat de naar 2019 overgedragen bedragen volledig zullen worden besteed.

Voor alle rubrieken werden hoge uitvoeringsniveaus opgetekend. Voor de speciale instrumenten is volledige uitvoering geen doelstelling omdat zij alleen worden ingezet bij crises of onvoorziene omstandigheden.

Nog betaalbaar te stellen vastleggingen

De nog betaalbaar te stellen vastleggingen (de zogeheten “RAL”) bedroegen eind 2018 281,2 miljard EUR. De RAL namen minder dan verwacht toe tot 13,5 miljard EUR als gevolg van de combinatie van een aanvulling van de vastleggingskredieten bij gewijzigde begroting nr. 3 (in verband met de uitbreiding van de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije) en een beter dan verwachte uitvoering van de vastleggings- en betalingskredieten uit alle bronnen, d.w.z. goedgekeurde, overgedragen van 2017 en bestemmingsontvangsten.

In het verslag over het begrotings- en financieel beheer — Begrotingsjaar 2018 van de Commissie, deel A (overzicht op begrotingsniveau) en deel B (over elke rubriek van het meerjarig financieel kader (MFK) afzonderlijk), is een gedetailleerdere analyse opgenomen van de begrotingsaanpassingen, hun specifieke context, hun motivering en hun effect.

Begrotingsresultaat

Het begrotingsresultaat van 2018 bedraagt 1,8 miljard EUR en komt daarmee uit boven het historisch lage niveau van 0,56 miljard EUR in 2017. Het is voornamelijk afkomstig van de ontvangstenzijde, waar de inkomsten uit bijdragen en terugbetalingen in het kader van overeenkomsten en programma’s van de Unie in 2018 materieel waren (12,8 miljard EUR). Voor de betalingskredieten was er bijna volledige besteding (94 %), de niet-bestede bedragen (5 %) werden overgedragen naar 2019 en het ongebruikte deel is niet significant.

3. UITVOERING VAN DE ONTVANGSTENZIJDE VAN DE EU-BEGROTING

3.1.OVERZICHT VAN DE UITVOERING VAN DE ONTVANGSTENZIJDE VAN DE EU-BEGROTING

											miljoen EUR
		Begrotingskredieten	Vastgestelde rechten	Ontvangsten	Ontvangsten als % van de begroting	Nog te ontvangen
	Omschrijving	Oorspronkelijk goedgekeurde begroting	Definitief goedgekeurde begroting	Lopend jaar	Overgedragen	Totaal	Op rechten van lopend jaar	Op overgedragen rechten	Totaal
		1	2	3	4	5=3+4	6	7	8=6+7	9=8/2	110 1110=5-8
1	Eigen middelen	142 832	142 364	142 334	39	142 373	142 329	0	142 330	100 %	44
3	Overschotten, saldi en aanpassingen	–	556	581	–	581	581	–	581	105 %	–
4	Ontvangsten afkomstig van personen die verbonden zijn aan de instellingen en andere organen van de Unie	1 547	1 547	1 541	11	1 552	1 531	11	1 542	100 %	10
5	Ontvangsten voortvloeiend uit de administratieve werking van de instelling	45	45	559	24	583	545	18	563	1 250 %	20
6	Bijdragen en terugbetalingen in het kader van overeenkomsten en programma's van de Unie	110	110	13 021	324	13 346	12 619	157	12 777	11 615 %	569
7	Achterstandsrente en geldboeten	115	115	6 778	7 814	14 592	897	576	1 473	1 281 %	13 119
8	Opgenomen en verstrekte leningen	6	6	24	15	39	24	15	39	631 %	–
9	Diverse ontvangsten	25	25	17	6	24	12	1	13	53 %	10
	Totaal	144 681	144 768	164 856	8 234	173 090	158 539	779	159 318	110 %	13 771

4. UITVOERING VAN DE UITGAVENZIJDE VAN DE EU-BEGROTING

4.1.MFK: SAMENSTELLING EN ONTWIKKELING VAN DE VASTLEGGINGS- EN BETALINGSKREDIETEN

													miljoen EUR
		Vastleggingskredieten	Betalingskredieten
	MFK-rubriek	Begrotingsmiddelen	Aanvullende kredieten	Totaal beschik-bare kredieten	Begrotingsmiddelen	Aanvullende kredieten	Totaal beschik-bare kredieten
		Oorspron-kelijk goed-gekeurde begroting	Gewijzigde begrotingen & overschrij-vingen	Definitief goedge-keurde begroting	Over-drachten	Bestem-mings-ontvangsten		Oor-spronkelijk goed-gekeurde begroting	Gewijzigde begrotingen & overschrij-vingen	Definitief goedge-keurde begroting	Over-drachten	Bestem- mings-ontvangsten
		1	2	3=1+2	4	5	6=3+ 4+5	7	8	9=7+8	10	11	12=9+ 10+11
1	Slimme en inclusieve groei	77 534	(2)	77 532	123	11 994	89 649	66 624	108	66 733	120	14 064	80 917
	1a: Concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid	22 001	(2)	22 000	4	3 861	25 864	20 097	57	20 155	108	4 811	25 073
	1b: Economische, sociale en territoriale cohesie	55 532	–	55 532	119	8 133	63 785	46 527	51	46 578	13	9 253	55 844
2	Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen	59 285	(46)	59 239	451	2 729	62 419	56 084	157	56 241	663	2 744	59 648
	waarvan: marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen	43 235	(1)	43 233	451	1 601	45 284	43 189	(9)	43 180	656	1 601	45 436
3	Veiligheid en burgerschap	3 493	(1)	3 492	247	276	4 015	2 981	32	3 013	16	276	3 305
4	Europa als wereldspeler	9 569	810	10 379	64	1 005	11 448	8 906	(93)	8 813	315	1 659	10 788
5	Administratie	9 666	–	9 666	11	832	10 508	9 666	0	9 667	854	834	11 355
	waarvan: administratieve uitgaven van de instellingen	4 015	–	4 015	11	439	4 465	4 015	–	4 015	507	441	4 963
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve en van het vorige begrotingsjaar overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
9	Speciale instrumenten	567	(179)	388	–	41	429	420	(118)	302	0	38	340
	Totaal	160 114	583	160 696	895	16 876	178 468	144 681	87	144 768	1 970	19 616	166 353

4.2.MFK: BESTEDING VAN DE VASTLEGGINGSKREDIETEN

														miljoen EUR
		Totaal beschikbare kredieten	Vastleggingen	Naar 2019 overgedragen vastleggingen	Vervallen kredieten
	MFK-rubriek		Van definitief goed-gekeurde begroting	Van overdrach-ten	Van bestemmings-ontvangsten	Totaal	%	Bestem-mings-ontvangsten	Over-drachten bij besluit	Totaal	Van definitief goed-gekeurde begroting	Van over-drach-ten	Van bestem-mings-ontvang-sten	Totaal
		1	2	3	4	5=2+3 +4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+ 11+12
1	Slimme en inclusieve groei	89 649	77 514	114	9 729	87 357	97 %	2 265	0	2 265	18	9	0	27
	1a: Concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid	25 864	21 988	4	1 780	23 773	92 %	2 080	0	2 081	11	0	0	11
	1b: Economische, sociale en territoriale cohesie	63 785	55 525	110	7 949	63 585	100 %	184	–	184	7	9	–	16
2	Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen	62 419	58 774	442	1 344	60 560	97 %	1 385	460	1 845	6	9	–	15
	waarvan: marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen	45 284	42 771	442	1 152	44 364	98 %	449	460	908	3	9	–	11
3	Veiligheid en burgerschap	4 015	3 491.	247	118	3 855	96 %	158	–	158	2	–	0	2
4	Europa als wereldspeler	11 448	10 377	64	621	11 062	97 %	383	–	383	2	–	0	2
5	Administratie	10 508	9 545	7	572	10 124	96 %	259	1	260	119	5	0	124
	waarvan: administratieve uitgaven van de instellingen	4 465	3 939	7	334	4 280	96 %	105	0	105	76	5	0	81
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve en van het vorige begrotingsjaar overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
9	Speciale instrumenten	429	180	–	–	180	42 %	41	64	104	144	–	–	144
	Totaal	178 468	159 881	873	12 385	173 139	97 %	4 491	525	5 015	291	23	0	314

4.3.MFK: BESTEDING VAN DE BETALINGSKREDIETEN

															miljoen EUR
		Totaal beschik-bare kredieten	Gedane betalingen	Naar 2019 overgedragen kredieten	Vervallen kredieten
	MFK-rubriek		Van definitief goed-gekeurde begroting	Van over-drachten	Van bestemmings-ontvangsten	Totaal	%	Auto-matische over-drachten	Over-drachten bij besluit	Bestem-mings- ontvangsten	Totaal	Van definitief goedge-keurde begroting	Van over-drachten	Van bestem-mings-ontvang-sten	Totaal
		1	2	3	4	5=2+ 3+4	6=5/1	7	8	9	10=7+ 8+9	11	12	13	14=11+ 12+13
1	Slimme en inclusieve groei	80 917	66 540	107	9 230	75 876	94 %	130	3	4 833	4 966	59	14	1	74
	1a: Concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid	25 073	19 993	97	1 318	21 408	85 %	117	3	3 492	3 612	41	11	1	53
	1b: Economische, sociale en territoriale cohesie	55 844	46 547	10	7 912	54 468	98 %	13	–	1 341	1 354	18	3	–	21
2	Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen	59 648	55 576	643	1 827	58 046	97 %	193	460	918	1 570	13	20	–	33
	waarvan: marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen	45 436	42 533	636	1 142	44 310	98 %	186	460	459	1 104	2	20	–	22
3	Veiligheid en burgerschap	3 305	2 980	11	117	3 108	94 %	9	–	159	167	25	5	0	29
4	Europa als wereldspeler	10 788	8 711	310	498	9 519	88 %	65	–	1 161	1 226	37	5	0	42
5	Administratie	11 355	8 731	768	445	9 944	88 %	818	2	389	1 209	120	82	1	203
	waarvan: administratieve uitgaven van de instellingen	4 963	3 435	446	259	4 140	83 %	508	0	182	690	76	58	–	133
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve en van het vorige begrotingsjaar overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	0	–	–	–	–	–	–	–
9	Speciale instrumenten	340	157	0	22	180	53 %	0	–	16	16	144	0	–	144
	Totaal	166 353	142 695	1 840	12 138	156 673	94 %	1 214	465	7 475	9 154	398	126	2	526

4.4.MFK: ONTWIKKELING VAN DE NOG BETAALBAAR TE STELLEN VASTLEGGINGEN (RAL)

										miljoen EUR
		RAL eind vorig jaar	Vastleggingen van het jaar	Totale RAL per jaareinde
	MFK-rubriek	Van vorig jaar overgedragen vastleggingen	Vrijmakingen/ herwaarderingen/ annuleringen	Betalingen	RAL per jaareinde	Vastleggingen tijdens het jaar	Betalingen	Annulering van niet-overdraagbare vastleggingen	RAL per jaareinde
		1	2	3	4=1+2+3	5	6	7	8=5+6+7	9=4+8
1	Slimme en inclusieve groei	196 837	(1 323)	(67 640)	127 874	87 357	(8 237)	(4)	79 117	206 991
	1a: Concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid	35 576	(932)	(13 691)	20 953	23 773	(7 717)	(4)	16 052	37 006
	1b: Economische, sociale en territoriale cohesie	161 260	(392)	(53 948)	106 920	63 585	(520)	0)	63 064	169 985
2	Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen	37 883	(360)	(13 466)	24 058	60 560	(44 580)	0)	15 980	40 037
	waarvan: marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen	309	14)	228)	67	44 364	(44 082)	–	282	349
3	Veiligheid en burgerschap	5 194	(107)	(1 781)	3 306	3 855	(1 327)	–	2 528	5 834
4	Europa als wereldspeler	26 478	(667)	(6 746)	19 064	11 062	(2 773)	(1)	8 288.	27 352.
5	Administratie	867	(87)	(775)	6	10 124	(9 169)	(0)	955	961
	waarvan: administratieve uitgaven van de instellingen	507	(61)	(444)	2	4 280	(3 695)	0	584	587
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve en van het vorige begrotingsjaar overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	–	–	–
9	Speciale instrumenten	0	(0)	(0)	–	180	(180)	–	0	0
	Totaal	267 258	(2 544)	(90 407)	174 307	173 139	(66 265)	(5)	106 868	281 175

4.5.MFK: RAL NAAR JAAR VAN OORSPRONG

										miljoen EUR
	MFK-rubriek	< 2012	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	Totaal
1	Slimme en inclusieve groei	1 355	744	5 867	3 807	13 803	37 234	65 049	79 131	206 991
	1a: Concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid	554	289	1 645	2 067	2 880	4 994	8 521	16 055	37 006
	1b: Economische, sociale en territoriale cohesie	801	455	4 222	1 739	10 923	32 240	56 528	63 076	169 985
2	Duurzame groei: natuurlijke hulpbronnen	186	56	461	311	2 138	8 301	12 411	16 173	40 037
	waarvan: marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen	–	–	–	0	3	9	55	282	349
3	Veiligheid en burgerschap	50	67	56	45	118	901	2 069	2 528	5 834
4	Europa als wereldspeler	1 065	671	1 526	1 753	2 920	4 697	6 385	8 335	27 352
5	Administratie	–	–	0	0	–	0	3	957	961
	waarvan: administratieve uitgaven van de instellingen	0	0	0	0	0	0	0	587	587
9	Speciale instrumenten	–	–	–	–	–	–	0)	0	0
	Totaal	2 656	1 538	7 910	5 916	18 979	51 133	85 917	107 126	281 175

4.6.MFK IN DETAIL: SAMENSTELLING EN ONTWIKKELING VAN DE VASTLEGGINGS- EN BETALINGSKREDIETEN

													miljoen EUR
		Vastleggingskredieten	Betalingskredieten
		Begrotingsmiddelen	Extra Kredieten	Totaal beschik-bare kredieten	Begrotingsmiddelen	Extra Kredieten	Totaal beschikbare kredieten
	Programma	Oorspron-kelijk goedge-keurde begroting	Gewijzig-de begro-tingen en over-schrij-vingen	Definitief goedge-keurde begroting	Over-drach-ten	Bestem-mingsont-vangsten		Oorspronke-lijk goedge-keurde begroting	Gewijzigde begrotin-gen en overschrij-vingen	Definitief goedge-keurde begroting	Over-drach-ten	Bestem-mings-ont-vangsten
		1	2	3=1+2	4	5	6=3+ 4+5	7	8	9=7+8	10	11	12=9+ 10+11
1	Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI)	2 038	–	2 038	–	89	2 127	1 828	151	1 979	–	89	2 068
	Europese satellietnavigatie (Egnos/Galileo)	808	–	808	–	169	977	718	192	910	2	259	1 171
	Internationale thermonucleaire reactor (ITER)	376	–	376	–	50	426	501	148	649	1	50	699
	Europees programma voor aardobservatie (Copernicus)	630	–	630	–	15	645	608	47)	561	2	15	577
	Europees Solidariteitskorps (ESK)	43	–	43	–	–	43	33	–	33	–	–	33
	Nucleaire veiligheid en ontmanteling	141	–	141	–	–	141	152	44	196	–	–	196
	Horizon 2020	11 212	5	11 217	–	2 190	13 407	10 901	(332)	10 570	67	3 116	13 753
	Euratom-programma voor onderzoek en opleiding	356	(3)	353	–	123	475	315	(24)	291	20	151	462
	Concurrentievermogen van ondernemingen en kmo’s (Cosme)	354	0	354	–	49	403	253	2	255	2	97	355
	Onderwijs, opleiding en sport (Erasmus+)	2 315	–	2 315	–	427	2 741	2 146	103	2 249	7	441	2 697
	Programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI)	132	–	132	–	11	143	118	(1)	117	2	10	129
	Douane, Fiscalis en fraudebestrijding	135	4	139	–	7	146	125	(1)	124	0	7	132
	CEF - Energie	680	–	680	–	6	686	218	43	261	1	6	267
	CEF - Vervoer	1 898	0	1 898	–	165	2 063	1 163	(103)	1 060	2	90	1 151
	CEF - Informatie- en communicatietechnologie (ICT)	170	(1)	170	4	5	178	142	(53)	89	0	4	94
	Energieprojecten voor economisch herstel (EERP)	–	–	–	–	53	53	210	(52)	158	–	48	205
	Gedecentraliseerde agentschappen	316	(5)	311	–	25	336	318	(11)	307	–	25	332
	Andere acties en programma’s	176	(2)	174	–	473	647	153	19	172	1	400	573
	Proefprojecten en voorbereidende acties	92	(0)	91	–	1	93	78	(25)	52	–	1	53
	Specifieke bevoegdheden van de Commissie	129	(0)	129	–	4	133	117	5	122	–	4	125
	Regionale convergentie (regio’s met een ontwikkelingsachterstand)	27 012	53)	26 960	96	4 223	31 279	23 388	749	24 137	–	4 722	28 858
	Overgangsregio's	5 739	(10)	5 729	–	850	6 579	4 040	(605)	3 435	–	939	4 374
	Concurrentievermogen (meer ontwikkelde regio’s)	8 427	41	8 468	–	1 370	9 837	7 394	(21)	7 373	–	1 907	9 280
	Ultraperifere en dunbevolkte regio’s	226	–	226	–	32	258	169	88	257	–	32	289
	Cohesiefonds	9 394	–	9 394	–	1 325	10 719	8 456	272)	8 184	–	1 264	9 448
	Europese territoriale samenwerking	1 934	–	1 934	23	248	2 205	1 235	(160)	1 074	–	148	1 222
	Technische bijstand	230	22	252	–	2	253	200	2	202	12	2	215
	Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD)	557	–	557	–	0	557	401	(40)	361	0	6	368
	Jongerenwerkgelegenheidsinitiatief	350	–	350	–	84	434	600	220	820	–	206	1 026
	Connecting Europe Facility (CEF)	1 655	–	1 655	–	–	1 655	626	100	725	–	28	754
	Proefprojecten en voorbereidende acties	8	–	8	–	0	8	18	(10)	9	–	0	9
	Totaal MFK-rubriek 1	77 534	(2)	77 532	123	11 994	89 649	66 624	108	66 733	120	14 064	80 917
2	Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF)	43 235	(1)	43 233	451	1 601	45 284	43 189	9)	43 180	656	1 601	45 436
	Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo)	14 381	(1)	14 380	–	972	15 352	11 852	213	12 066	2	862	12 929
	Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV)	933	–	933	–	140	1 073	515	(7)	507	1	268	776
	Visserijpartnerschapsovereenkomsten en organisaties voor visserijbeheer	141	(47)	95	–	–	95	132	34)	97	–	–	97
	Milieu- en klimaatactie (LIFE)	523	–	523	–	9	532	316	1	317	4	6	327
	Gedecentraliseerde agentschappen	57	3	60	–	8	68	57	3	60	–	8	68
	Andere acties en maatregelen	–	–	–	–	–	–	6	–	6	–	–	6
	Proefprojecten en voorbereidende acties	16	–	16	–	0	16	18	(9)	8	–	0	8
	Specifieke acties	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 2	59 285	46)	59 239	451	2 729	62 419	56 084	157	56 241	663	2 744	59 648
3	Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF)	719	29	748	207	38	993	594	112	706	2	38	746
	Consumenten	28	–	28	–	1	29	23	6	29	1	1	31
	Creatief Europa	230	–	230	–	13	244	181	16	197	2	16	214
	Noodhulp binnen de Unie (IES)	200	1)	199	–	0	199	221	12	233	0	0	233
	Fonds voor interne veiligheid	720	10	730	40	132	901	481	(48)	433	2	129	565
	IT-systemen	26	(17)	10	–	3	13	13	(3)	10	–	3	13
	Justitie	47	–	47	–	1	49	36	12	48	1	1	50
	Rechten, gelijkheid en burgerschap	63	–	63	–	2	65	47	27	73	0	2	75
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	33	–	33	–	2	35	34	–	34	5	2	41
	Europa voor de burger	28	–	28	–	1	28	29	–	29	0	1	29
	Levensmiddelen en diervoeders	280	(1)	279	–	5	284	248	(4)	244	1	6	252
	Gezondheid	66	–	66	–	2	69	56	4	60	1	2	63
	Gedecentraliseerde agentschappen	940	20)	920	–	76	996	908	98)	810	–	76	886
	Proefprojecten en voorbereidende acties	13	(1)	11	–	0	11	18	5)	13	–	0	13
	Specifieke acties	99	–	99	–	1	99	92	2	93	1	0	94
	Totaal MFK-rubriek 3	3 493	(1)	3 492	247	276	4 015	2 981	32	3 013	16	276	3 305
4	Pretoetredingssteun (IPA II)	1 649	393	2 041	1	106	2 149	1 452	(186)	1 266	6	475	1 747
	Macrofinanciële bijstand (MFB)	42	(32)	11	–	–	11	42	(32)	10	–	–	10
	Garantiefonds voor externe acties	138	–	138	–	110	248	138	–	138	–	110	248
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	16	(10)	6	–	1	7	15	(5)	11	2	1	13
	EU-vrijwilligersinitiatief voor humanitaire hulp	20	(0)	20	–	–	20	17	(1)	16	0	–	16
	Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling (EFDO)	25	–	25	–	401	426	25	–	25	275	401	701
	Europees nabuurschapsinstrument (ENI)	2 367	112	2 478	–	40	2 518	2 278	(167)	2 111	5	51	2 167
	Instrument voor ontwikkelingssamenwerking (DCI)	2 976	5	2 981	–	74	3 055	2 735	(78)	2 657	14	110	2 781
	Partnerschapsinstrument (PI)	140	5	145	–	6	151	101	27	128	0	7	135
	Europees Initiatief voor democratie en mensenrechten (EIDHR)	193	(5)	188	–	1	190	169	22	191	3	1	195
	Stabiliteit en vrede (IcSP)	370	(1)	370	–	9	378	325	2	327	3	12	342
	Humanitaire hulp	1 085	332	1 417	62	58	1 537	1 095	348	1 443	5	275	1 723
	Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB)	328	20	348	–	39	387	292	(0)	292	0	52	345
	Samenwerking op het gebied van nucleaire veiligheid (INSC)	33	–	33	–	0	33	45	(7)	39	1	1	40
	Gedecentraliseerde agentschappen	20	–	20	–	0	20	20	–	20	–	0	20
	Andere acties en programma’s	83	(3)	80	–	158	238	75	(5)	70	0	162	232
	Proefprojecten en voorbereidende acties	9	(6)	3	1	1	4	14	(5)	9	–	1	10
	Specifieke acties	74	1	75	–	0	76	68	(6)	61	–	0	62
	Totaal MFK-rubriek 4	9 569	810	10 379	64	1 005	11 448	8 906	(93)	8 813	315	1 659	10 788
5	Pensioenen	1 893	(0)	1 893	–	2	1 894	1 893	(0)	1 893	–	2	1 894
	Europese scholen	192	(9)	183	–	15	199	192	(9)	183	0	15	199
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	4	–	4	–	0	4	4	(1)	4	1	0	4
	Administratieve uitgaven van de Commissie	3 562	9	3 571	–	376	3 947	3 562	10	3 572	346	377	4 294
	Administratieve uitgaven van andere instellingen	4 015	–	4 015	11	439	4 465	4 015	–	4 015	507	441	4 963
	Totaal MFK-rubriek 5	9 666	–	9 666	11	832	10 508	9 666	0	9 667	854	834	11 355
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 6	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 8	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
9	Reserve voor noodhulp (EAR)	345	(310)	34	–	–	34	345	(225)	120	–	–	120
	Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG)	172	–	172	–	41	213	25	(19)	6	0	38	44
	Solidariteitsfonds van de Europese Unie (EUSF)	50	132	182	–	–	182	50	127	177	–	–	177
	Totaal MFK-rubriek 9	567	(179)	388	–	41	429	420	(118)	302	0	38	340
	Totaal	160 114	583	160 696	895	16 876	178 468	144 681	87	144 768	1 970	19 616	166 353

4.7.MFK IN DETAIL: BESTEDING VAN DE VASTLEGGINGSKREDIETEN

														miljoen EUR
		Totaal beschik-bare kredieten	Gedane vastleggingen	Naar 2019 overgedragen vastleggingen	Vervallen kredieten
	Programma		Van definitief goedge-keurde begroting	Van over-drach-ten	Van bestem-mings-ont-vang-sten	Totaal	%	Bestem-mings-ont-vang-sten	Over-drachten bij besluit	Totaal	Van definitief goed-gekeurde begroting	Van over-drachten	Van bestem-mings-ont-vangsten	Totaal
		1	2	3	4	5=2+3 +4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+ 11+12
1	Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI)	2 127	2 038	–	59	2 097	99 %	30	–	30	0	–	–	0
	Europese satellietnavigatie (Egnos/Galileo)	977	808	–	84	892	91 %	85	–	85	0	–	–	0
	Internationale thermonucleaire reactor (ITER)	426	376	–	18	394	92 %	32	–	32	–	–	–	–
	Europees programma voor aardobservatie (Copernicus)	645	630	–	15	645	100 %	0	–	0	–	–	–	–
	Europees Solidariteitskorps (ESK)	43	43	–	–	43	99 %	–	0	0	(0)	–	–	(0)
	Nucleaire veiligheid en ontmanteling	141	141	–	–	141	100 %	–	–	–	–	–	–	–
	Horizon 2020	13 407	11 214	–	1 040	12 254	91 %	1 149	–	1 149	3	–	0	3
	Euratom-programma voor onderzoek en opleiding	475	353	–	45	397	84 %	78	–	78	0	–	–	0
	Concurrentievermogen van ondernemingen en kmo’s (Cosme)	403	354	–	37	391	97 %	12	–	12	0	–	–	0
	Onderwijs, opleiding en sport (Erasmus+)	2 741	2 315	–	258	2 573	94 %	168	–	168	–	–	–	–
	Programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI)	143	129	–	5	134	94 %	6	–	6	2	–	0	2
	Douane, Fiscalis en fraudebestrijding	146	138	–	1	139	95 %	6	–	6	1	–	–	1
	CEF - Energie	686	680	–	0	680	99 %	6	–	6	0	–	–	0
	CEF - Vervoer	2 063	1 898	–	89	1 986	96 %	76	–	76	0	–	–	0
	CEF - Informatie- en communicatietechnologie (ICT)	178	170	4	5	178	100 %	0	–	0	0	0	--–	0
	Energieprojecten voor economisch herstel (EERP)	53	–	–	–	–	–	53	–	53	–	–	–	–
	Gedecentraliseerde agentschappen	336	311	–	15	326	97 %	10	–	10	0	–	–	0
	Andere acties en programma’s	647	174	–	107	281	43 %	366	–	366	1	–	0	1
	Proefprojecten en voorbereidende acties	93	91	–	1	92	99 %	0	–	0	1	–	–	1
	Specifieke bevoegdheden van de Commissie	133	125	–	3	128	96 %	1	–	1	3	–	–	3
	Regionale convergentie (regio’s met een ontwikkelingsachterstand)	31 279	26 960	87	4 103	31 150	100 %	120	–	120	–	9	–	9
	Overgangsregio's	6 579	5 729	–	850	6 579	100 %	–	–	–	–	–	–	–
	Concurrentievermogen (meer ontwikkelde regio’s)	9 837	8 467	–	1 345	9 811	100 %	25	–	25	1	–	–	1
	Ultraperifere en dunbevolkte regio’s	258	226	–	32	258	100 %	–	–	–	–	–	–	–
	Cohesiefonds	10 719	9 394	–	1 299	10 693	100 %	26	–	26	–	–	–	–
	Europese territoriale samenwerking	2 205	1 934	23	236	2 193	99 %	12	–	12	–	–	–	–
	Technische bijstand	253	246	–	1	247	97 %	1	–	1	6	–	–	6
	Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD)	557	557	–	–	557	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Jongerenwerkgelegenheidsinitiatief	434	350	–	84	434	100 %	–	–	–	–	–	–	–
	Connecting Europe Facility (CEF)	1 655	1 655	–	–	1 655	100 %	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	8	8	–	0	8	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Totaal MFK-rubriek 1	89 649	77 514	114	9 729	87 357	97 %	2 265	0	2 265	18	9	0	27
2	Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF)	45 284	42 771	442	1 152	44 364	98 %	449	460	908	3	9	–	11
	Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo)	15 352	14 380	–	47	14 427	94 %	925	–	925	1	–	–	1
	Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV)	1 073	931	–	139	1 070	100 %	1	–	1	2	–	–	2
	Visserijpartnerschapsovereenkomsten en organisaties voor visserijbeheer	95	94	–	–	94	100 %	–	–	–	0	–	–	0
	Milieu- en klimaatactie (LIFE)	532	522	–	0	522	98 %	9	–	9	0	–	–	0
	Gedecentraliseerde agentschappen	68	60	–	6	66	97 %	2	–	2	–	–	–	–
	Andere acties en maatregelen	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	16	16	–	–	16	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Specifieke acties	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 2	62 419	58 774	442	1 344	60 560	97 %	1 385	460	1 845	6	9	–	15
3	Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF)	993	747	207	33	986	99 %	6	–	6	1	–	–	1
	Consumenten	29	28	–	1	29	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Creatief Europa	244	230	–	9	239	98 %	5	–	5	0	–	–	0
	Noodhulp binnen de Unie (IES)	199	199	–	–	199	100 %	0	–	0	–	–	–	–
	Fonds voor interne veiligheid	901	729	40	30	799	89 %	102	–	102	1	–	–	1
	IT-systemen	13	10	–	2	12	93 %	1	–	1	0	–	–	0
	Justitie	49	47	–	1	48	99 %	0	–	0	0	–	–	0
	Rechten, gelijkheid en burgerschap	65	63	–	1	64	98 %	1	–	1	0	–	–	0
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	35	33	–	1	35	98 %	1	–	1	0	–	–	0
	Europa voor de burger	28	28	–	0	28	99 %	0	–	0	0	–	–	0
	Levensmiddelen en diervoeders	284	279	–	2	281	99 %	3	–	3	–	–	–	–
	Gezondheid	69	66	–	2	68	99 %	1	–	1	0	–	0	0
	Gedecentraliseerde agentschappen	996	920	–	36	956	96 %	39	–	39	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	11	11	–	–	11	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Specifieke acties	99	99	–	1	99	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Totaal MFK-rubriek 3	4 015	3 491	247	118	3 855	96 %	158	–	158	2	–	0	2
4	Pretoetredingssteun (IPA II)	2 149	2 041	1	55	2 097	98 %	52	–	52	1	–	–	1
	Macrofinanciële bijstand (MFB)	11	10	–	–	10	97 %	–	–	–	0	–	–	0
	Garantiefonds voor externe acties	248	138	–	–	138	56 %	110	–	110	–	–	–	–
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	7	6	–	1	7	100 %	0	–	0	0	–	0	0
	EU-vrijwilligersinitiatief voor humanitaire hulp (EUAV)	20	20	–	–	20	100 %	–	–	–	0	–	–	0
	Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling (EFDO)	426	25	–	300	325	76 %	101	–	101	–	–	–	–
	Europees nabuurschapsinstrument (ENI)	2 518	2 478	–	23	2 501	99 %	17	–	17	0	–	–	0
	Instrument voor ontwikkelingssamenwerking (DCI)	3 055	2 981	–	34	3 015	99 %	40	–	40	0	–	–	0
	Partnerschapsinstrument (PI)	151	145	–	1	146	96 %	5	–	5	0	–	–	0
	Europees Initiatief voor democratie en mensenrechten (EIDHR)	190	188	–	1	189	100 %	1	–	1	0	–	–	0
	Stabiliteit en vrede (IcSP)	378	369	–	3	373	99 %	5	–	5	0	–	–	0
	Humanitaire hulp	1 537	1 417	62	54	1 533	100 %	5	–	5	0	–	–	0
	Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB)	387	348	–	23	371	96 %	16	–	16	0	–	–	0
	Samenwerking op het gebied van nucleaire veiligheid (INSC)	33	33	–	–	33	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Gedecentraliseerde agentschappen	20	20	–	0	20	100 %	0	–	0	–	–	–	–
	Andere acties en programma’s	238	80	–	128	208	87 %	31	–	31	0	–	–	0
	Proefprojecten en voorbereidende acties	4	3	1	–	3	85 %	1	–	1	–	–	–	–
	Specifieke acties	76	75	–	0	76	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Totaal MFK-rubriek 4	11 448	10 377	64	621	11 062	97 %	383	–	383	2	–	0	2
5	Pensioenen	1 894	1 877	–	2	1 879	99 %	0	–	0	15	–	–	15
	Europese scholen	199	178	–	13	190	96 %	3	–	3	6	–	–	6
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	4	3	–	0	4	100 %	0	–	0	0	–	–	0
	Administratieve uitgaven van de Commissie	3 947	3 548	–	224	3 772	96 %	151	1	152	22	–	0	22
	Administratieve uitgaven van andere instellingen	4 465	3 939	7	334	4 280	96 %	105	0	105	76	5	0	81
	Totaal MFK-rubriek 5	10 508	9 545	7	572	10 124	96 %	259	1	260	119	5	0	124
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 6	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 8	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
9	Reserve voor noodhulp (EAR)	34	–	–	–	–	–	–	34	34	–	–	–	–
	Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG)	213	28	–	–	28	13 %	41	–	41	144	–	–	144
	Solidariteitsfonds van de Europese Unie (EUSF)	182	152	–	–	152	84 %	–	30	30	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 9	429	180	–	–	180	42 %	41	64	104	144	–	–	144
	Totaal	178 468	159 881	873	12 385	173 139	97 %	4 491	525	5 015	291	23	0	314

4.8.MFK IN DETAIL: BESTEDING VAN DE BETALINGSKREDIETEN

															miljoen EUR
		Totaal beschikbarekredieten	Gedane betalingen	Naar 2019 overgedragen kredieten	Vervallen kredieten
	Programma		Van definitief goedge-keurde be-groting	Van over-drachten	Van bestem-mings-ontvangsten	Totaal	%	Auto-matische over-drachten	Over-drachten bij besluit	Bestem-mings- ontvang-sten	Totaal	Van definitief goed-gekeurde begroting	Van over-drach-ten	Van bestem-mings-ontvang-sten	Totaal
		1	2	3	4	5=2+ 3+4	6=5/1	7	8	9	10=7+ 8+9 jaar	11	12	13	14=11+ 12+13
1	Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI)	2 068	1 979	–	59	2 038	99 %	0	–	30	30	0	–	–	0
	Europese satellietnavigatie (Egnos/Galileo)	1 171	908	2	54	964	82 %	2	–	205	207	0	0	–	0
	Internationale thermonucleaire reactor (ITER)	699	648	1	18	666	95 %	1	–	32	33	0	0	–	0
	Europees programma voor aardobservatie (Copernicus)	577	559	2	15	576	100 %	2	–	0	2	0	0	0	0
	Europees Solidariteitskorps (ESK)	33	26	–	–	26	78 %	4	3	–	7	–	–	–	–
	Nucleaire veiligheid en ontmanteling	196	196	–	–	196	100 %	–	–	–	–	0	–	–	0
	Horizon 2020	13 753	10 492	61	766	11 319	82 %	75	–	2 349	2 424	2	7	1	10
	Euratom-programma voor onderzoek en opleiding	462	273	18	26	317	69 %	19	–	125	143	0	2	–	2
	Concurrentievermogen van ondernemingen en kmo’s (Cosme)	355	252	2	46	300	85 %	3	–	51	54	0	0	–	0
	Onderwijs, opleiding en sport (Erasmus+)	2 697	2 242	7	118	2 366	88 %	7	–	323	330	(0)	0	0	0
	Programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI)	129	115	1	4	120	93 %	1	–	6	7	1	1	0	2
	Douane, Fiscalis en fraudebestrijding	132	118	0	1	120	91 %	0	–	6	6	6	0	–	6
	CEF - Energie	267	258	1	6	264	99 %	1	–	0	1	2	0	–	2
	CEF - Vervoer	1 151	1 058	2	77	1 137	99 %	1	–	12	13	1	0	–	1
	CEF - Informatie- en communicatietechnologie (ICT)	94	76	0	3	80	85 %	0	–	0	1	13	0	0	13
	Energieprojecten voor economisch herstel (EERP)	205	150	–	9	159	77 %	0	–	39	39	7	–	–	7
	Gedecentraliseerde agentschappen	332	307	–	15	322	97 %	0	–	10	10	0	–	–	0
	Andere acties en programma’s	573	169	1	98	269	47 %	1	–	302	303	2	0	0	2
	Proefprojecten en voorbereidende acties	53	48	–	1	49	92 %	0	–	0	0	4	–	–	4
	Specifieke bevoegdheden van de Commissie	125	119	–	2	121	97 %	0	–	1	1	3	–	0	3
	Regionale convergentie (regio’s met een ontwikkelingsachterstand)	28 858	24 137	–	3 962	28 099	97 %	0	–	760	760	–	–	–	0
	Overgangsregio's	4 374	3 435	–	787	4 223	97 %	0	–	151	151	–	–	–	0)
	Concurrentievermogen (meer ontwikkelde regio’s)	9 280	7 373	–	1 742	9 115	98 %	0	–	165	165	–	–	–	0
	Ultraperifere en dunbevolkte regio’s	289	257	–	26	283	98 %	0	–	6	6	–	–	–	0
	Cohesiefonds	9 448	8 184	–	1 045	9 229	98 %	0	–	219	219	–	–	–	(0)
	Europese territoriale samenwerking	1 222	1 074	–	116	1 190	97 %	0	–	32	32	–	–	–	0
	Technische bijstand	215	185	10	1	196	91 %	13	–	1	13	4	3	–	6
	Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD)	368	347	0	6	354	96 %	0	–	0	0	14	0	–	14
	Jongerenwerkgelegenheidsinitiatief	1 026	820	–	200	1 020	99 %	0	–	6	6	–	–	–	–
	Connecting Europe Facility (CEF)	754	725	–	27	752	100 %	–	–	1	1	1	–	–	1
	Proefprojecten en voorbereidende acties	9	9	–	0	9	99 %	0	–	–	–	0	–	–	0
	Totaal MFK-rubriek 1	80 917	66 540	107	9 230	75 876	94 %	130	3	4 833	4 966	59	14	1	74
2	Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF)	45 436	42 533	636	1 142	44 310	98 %	186	460	459	1 104	2	20	–	22
	Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo)	12 929	12 055	2	409	12 467	96 %	2	–	453	455	8	0	–	8
	Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV)	776	506	1	267	774	100 %	1	–	1	2	0	0	–	0
	Visserijpartnerschapsovereenkomsten en organisaties voor visserijbeheer	97	97	–	–	97	100 %	0	–	–	–	–	–	–	–
	Milieu- en klimaatactie (LIFE)	327	311	4	2	317	97 %	4	–	4	8	2	0	–	2
	Gedecentraliseerde agentschappen	68	60	–	6	66	97 %	0	–	2	2	–	–	–	(0)
	Andere acties en maatregelen	6	6	–	–	6	100 %	0	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	8	8	–	–	8	93 %	0	–	0	0	1	–	–	1
	Specifieke acties	–	–	–	–	–	–	0	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 2	59 648	55 576	643	1 827	58 046	97 %	193	460	918	1 570	13	20	–	33
3	Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF)	746	704	2	32	738	99 %	1	–	5	7	1	0	–	1
	Consumenten	31	27	0	1	28	92 %	1	–	0	1	1	0	–	2
	Creatief Europa	214	196	2	9	206	96 %	1	–	7	8	0	0	0	0
	Noodhulp binnen de Unie (IES)	233	226	0	–	226	97 %	0	–	0	0	7	0	–	7
	Fonds voor interne veiligheid	565	424	2	29	454	80 %	1	–	100	102	8	0	–	8
	IT-systemen	13	10	–	3	13	98 %	0	–	0	0	–	–	–	–
	Justitie	50	46	0	1	47	94 %	1	–	0	1	2	0	0	2
	Rechten, gelijkheid en burgerschap	75	72	0	1	73	97 %	0	–	1	1	1	0	0	1
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	41	31	2	1	34	83 %	0	–	1	1	3	3	–	6
	Europa voor de burger	29	28	0	0	29	98 %	0	–	0	0	0	0	–	0
	Levensmiddelen en diervoeders	252	244	1	3	247	98 %	1	–	3	4	0	0	–	0
	Gezondheid	63	59	1	1	61	98 %	1	–	1	1	0	0	0	0
	Gedecentraliseerde agentschappen	886	810	–	36	846	96 %	0	–	39	39	0	–	–	0
	Proefprojecten en voorbereidende acties	13	11	–	–	11	89 %	0	–	0	0	1	–	–	1
	Specifieke acties	94	92	0	0	93	98 %	1	–	0	1	1	0	–	1
	Totaal MFK-rubriek 3	3 305	2 980	11	117	3 108	94 %	9	–	159	167	25	5	0	29
4	Pretoetredingssteun (IPA II)	1 747	1 236	6	205	1 446	83 %	6	–	270	276	24	1	–	25
	Macrofinanciële bijstand (MFB)	10	5	–	–	5	50 %	0	–	–	–	5	–	–	5
	Garantiefonds voor externe acties	248	138	–	–	138	56 %	–	–	110	110	–	–	–	–
	EU-mechanisme voor civiele bescherming	13	6	2	1	9	64 %	0	–	0	0	4	0	0	5
	EU-vrijwilligersinitiatief voor humanitaire hulp (EUAV)	16	16	0	–	16	99 %	–	–	–	–	0	0	–	0
	Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling (EFDO)	701	–	275	0	275	39 %	25	–	401	426	–	–	–	–
	Europees nabuurschapsinstrument (ENI)	2 167	2 106	5	34	2 145	99 %	5	–	17	22	0	1	–	1
	Instrument voor ontwikkelingssamenwerking (DCI)	2 781	2 641	12	31	2 684	97 %	16	–	79	95	0	2	–	2
	Partnerschapsinstrument (PI)	135	127	0	3	130	96 %	0	–	5	5	0	0	–	0
	Europees Initiatief voor democratie en mensenrechten (EIDHR)	195	188	2	1	191	98 %	3	–	0	4	0	1	–	1
	Stabiliteit en vrede (IcSP)	342	324	2	8	334	98 %	4	–	4	8	0	0	–	1
	Humanitaire hulp	1 723	1 437	5	63	1 506	87 %	6	–	212	217	0	0	–	0
	Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB)	345	292	0	24	316	92 %	0	–	28	28	0	0	–	0
	Samenwerking op het gebied van nucleaire veiligheid (INSC)	40	38	1	1	40	99 %	1	–	–	1	0	0	–	0
	Gedecentraliseerde agentschappen	20	20	–	0	20	100 %	0	–	0	0	–	–	–	0
	Andere acties en programma’s	232	69	0	127	197	85 %	0	–	35	35	0	0	–	0
	Proefprojecten en voorbereidende acties	10	8	–	0	8	88 %	0	–	1	1	1	–	–	1
	Specifieke acties	62	60	–	0	61	98 %	0	–	0	0	1	–	–	1
	Totaal MFK-rubriek 4	10 788	8 711	310	498	9 519	88 %	65	–	1 161	1 226	37	5	0	42
5	Pensioenen	1 894	1 877	–	2	1 879	99 %	–	–	0	0	15	–	–	15
	Europese scholen	199	178	0	10	188	94 %	–	–	5	5	6	0	–	6
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	4	2	1	–	3	57 %	0	1	0	1	0	0	–	1
	Administratieve uitgaven van de Commissie	4 294	3 239	322	174	3 734	87 %	310	1	202	513	22	24	1	47
	Administratieve uitgaven van andere instellingen	4 963	3 435	446	259	4 140	83 %	508	0	182	690	76	58	–	133
	Totaal MFK-rubriek 5	11 355	8 731	768	445	9 944	88 %	818	2	389	1 209	120	82	1	203
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 6	–	–	–	–	–	-	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve	–	–	–	–	–	–	0	–	–	–	–	–	–	–
	Overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	0	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 8	–	–	–	–	–	-	0	–	–	–	–	–	–	–
9	Reserve voor noodhulp (EAR)	120	–	–	–	–	–	0	–	–	–	120	–	–	120
	Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG)	44	5	0	22	28	64 %	0	–	16	16	0	0	–	0
	Solidariteitsfonds van de Europese Unie (EUSF)	177	152	–	–	152	86 %	0	–	–	–	25	–	–	25
	Totaal MFK-rubriek 9	340	157	0	22	180	53 %	0	–	16	16	144	0	–	144
	Totaal	166 353	142 695	1 840	12 138	156 673	94 %	1 214	465	7 475	9 154	398	126	2	526

4.9.MFK IN DETAIL: ONTWIKKELING VAN DE NOG BETAALBAAR TE STELLEN VASTLEGGINGEN (RAL)

										miljoen EUR
		RAL eind vorig jaar	Vastleggingen van het jaar	Totale RAL per jaareinde
	Programma	Van vorig jaar overgedragen vastleggingen	Vrijmakingen/ Herwaarderin-gen/ annuleringen	Betalingen	RAL per jaareinde	Vastleggingen tijdens het jaar	Betalingen	Annulering van niet-overdraagbare vastleggingen	RAL per jaareinde
		1	2	3	4=1+2+3	5	6	7	8=5+6+7	9=4+8
1	Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI)	2 654	0)	(1 963)	691	2 097	(75)	–	2 022	2 714
	Europese satellietnavigatie (Egnos/Galileo)	1 300	(4)	(573)	724	892	(391)	–	501	1 224
	Internationale thermonucleaire reactor (ITER)	1 727	(0)	(594)	1 133	394	(72)	(0)	321	1 454
	Europees programma voor aardobservatie (Copernicus)	174	(0)	(157)	16	645	(418)	–	227	243
	Europees Solidariteitskorps (ESK)	–	–	–	–	43	(26)	–	17	17
	Nucleaire veiligheid en ontmanteling	651	–	(194)	457	141	(2)	–	139	596
	Horizon 2020	19 921	312)	(7 515)	12 094	12 254	(3 804)	(3)	8 447	20 541
	Euratom-programma voor onderzoek en opleiding	198	4)	70)	124	397	247)	0)	150	275
	Concurrentievermogen van ondernemingen en kmo’s (Cosme)	908	55)	259)	593	391	41)	–	350	943
	Onderwijs, opleiding en sport (Erasmus+)	704	55)	291)	359	2 573	(2 076)	–	497	855
	Programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI)	222	(15)	(102)	105	134	(18)	–	116	222
	Douane, Fiscalis en fraudebestrijding	159	(4)	(90)	65	139	(30)	–	109	175
	CEF - Energie	1 678	(22)	(248)	1 407	680	(16)	–	664	2 072
	CEF - Vervoer	3 673	(281)	(1 085)	2 307	1 986	(53)	–	1 934	4 241
	CEF - Informatie- en communicatietechnologie (ICT)	360	(10)	(75)	275	178	(5)	–	173	448
	Energieprojecten voor economisch herstel (EERP)	545	(132)	(159)	254	–	–	–	–	254
	Gedecentraliseerde agentschappen	49	(2)	(31)	17	326	(291)	–	35	52
	Andere acties en programma’s	412	(21)	(177)	215	281	(92)	–	189	404
	Proefprojecten en voorbereidende acties	66	(2)	(24)	39	92	(24)	–	68	107
	Specifieke bevoegdheden van de Commissie	174	(12)	84)	78	128	(37)	–	91	169
	Regionale convergentie (regio’s met een ontwikkelingsachterstand)	82 421	278)	(27 946)	54 197	31 150	(153)	–	30 997	85 194
	Overgangsregio's	16 151	(6)	(4 196)	11 949	6 579	(27)	–	6 553	18 502
	Concurrentievermogen (meer ontwikkelde regio’s)	25 870	(43)	(8 944)	16 883	9 811	(171)	–	9 640	26 523
	Ultraperifere en dunbevolkte regio’s	613	–	(271)	343	258	(12)	–	246	588
	Cohesiefonds	24 398	11)	(9 214)	15 173	10 693	(14)	–	10 678	25 851
	Europese territoriale samenwerking	3 514	(15)	(1 184)	2 314	2 193	(6)	–	2 188	4 502
	Technische bijstand	218	(18)	(73)	126	247	(123)	(0)	124	251
	Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD)	1 101	(0)	(351)	750	557	(3)	–	554	1 304
	Jongerenwerkgelegenheidsinitiatief	2 248	(7)	(1 016)	1 224	434	(3)	–	431	1 655
	Connecting Europe Facility (CEF)	4 704	(13)	(745)	3 946	1 655	(7)	–	1 648	5 595
	Proefprojecten en voorbereidende acties	22	(1)	(6)	14	8	(2)	–	6	20
	Totaal MFK-rubriek 1	196 837	(1 323)	(67 640)	127 874	87 357	(8 237)	(4)	79 117	206 991
2	Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF)	309	(14)	228)	67	44 364	(44 082)	–	282	349
	Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo)	32 742	(108)	(12 174)	20 460	14 427	(292)	–	14 134	34 594
	Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV)	3 218	(233)	(754)	2 231	1 070	(21)	(0)	1 049	3 280
	Visserijpartnerschapsovereenkomsten en organisaties voor visserijbeheer	21	(3)	(10)	8	94	(87)	–	7	15
	Milieu- en klimaatactie (LIFE)	1 564	(2)	(283)	1 279	522	(34)	–	488	1 768
	Gedecentraliseerde agentschappen	3	(0)	(3)	–	66	(63)	–	3	3
	Andere acties en maatregelen	6	–	(6)	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	20	(0)	(7)	12	16	(0)	–	15	28
	Specifieke acties	0	–	–	0	–	–	–	–	0
	Totaal MFK-rubriek 2	37 883	360)	(13 466)	24 058	60 560	(44 580)	(0)	15 980	40 037
3	Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF)	2 447	(34)	(721)	1 692	986	(17)	–	969	2 662
	Consumenten	41	(1)	(20)	21	29	(9)	–	20	40
	Creatief Europa	193	7)	91)	94	239	115)	–	124	219
	Noodhulp binnen de Unie (IES)	90	1)	67)	22	199	160)	–	40	62
	Fonds voor interne veiligheid	1 420	19)	(433)	969	799	(22)	–	777	1 746
	IT-systemen	47	(1)	(13)	34	12	(0)	–	12	46
	Justitie	90	1)	(34)	55	48	(13)	–	35	90
	Rechten, gelijkheid en burgerschap	115	1)	(63)	51	64	(10)	–	54	105
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	44	(2)	(21)	21	35	(13)	–	21	43
	Europa voor de burger	22	0)	(13)	9	28	(16)	–	12	21
	Levensmiddelen en diervoeders	316	(31)	(187)	98	281	(60)	–	221	319
	Gezondheid	133	6)	46)	81	68	16)	–	52	133
	Gedecentraliseerde agentschappen	132	(1)	(5)	126	956	(841)	–	115	242
	Proefprojecten en voorbereidende acties	24	(1)	9)	14	11	(2)	–	9	24
	Specifieke acties	77	(1)	(59)	17	99	(34)	–	65	82
	Totaal MFK-rubriek 3	5 194	107)	(1 781)	3 306	3 855	(1 327)	–	2 528	5 834
4	Pretoetredingssteun (IPA II)	6 899	(124)	(1 225)	5 549	2 097	(221)	0)	1 875	7 425
	Macrofinanciële bijstand	40	(0)	(0)	40	10	(5)	–	5	45
	Garantiefonds voor externe acties	–	–	–	–	138	(138)	–	–	–
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	18	(1)	6)	12	7	(3)	–	4	15
	EU-vrijwilligersinitiatief voor humanitaire hulp (EUAV)	18	(0)	(2)	16	20	(14)	–	6	22
	Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling (EFDO)	275	–	(275)	–	325	(0)	–	325	325
	Europees nabuurschapsinstrument (ENI)	7 662	(185)	(1 724)	5 753	2 501	(421)	(0)	2 080	7 833
	Instrument voor ontwikkelingssamenwerking (DCI)	8 643	(218)	(2 418)	6 006	3 015	(265)	–	2 749	8 755
	Partnerschapsinstrument (PI)	376	6)	(113)	257	146	(17)	0)	129	386
	Europees Initiatief voor democratie en mensenrechten (EIDHR)	370	10)	(139)	222	189	(52)	0)	137	358
	Stabiliteit en vrede (IcSP)	623	34)	(220)	369	373	(114)	(0)	258	627
	Humanitaire hulp	899	(33)	(429)	437	1 533	(1 077)	(0)	456	893
	Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB)	243	(32)	(80)	132	371	(236)	–	134	266
	Samenwerking op het gebied van nucleaire veiligheid (INSC)	122	(8)	(39)	75	33	(1)	–	32	107
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	20	(20)	–	–	–
	Andere acties en programma’s	154	(13)	(29)	113	208	(168)	–	39	152
	Proefprojecten en voorbereidende acties	22	(1)	(7)	13	3	(1)	–	2	16
	Specifieke acties	113	2)	(42)	70	76	(19)	–	57	126
	Totaal MFK-rubriek 4	26 478	(667)	(6 746)	19 064	11 062	(2 773)	(1)	8 288	27 352
5	Pensioenen	–	–	–	–	1 879	(1 879)	–	–	–
	Europese scholen	0	(0)	(0)	–	190	(188)	–	2	2
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	6	–	(2)	3	4	(0)	–	3	6
	Administratieve uitgaven van de Commissie	354	(26)	328)	0	3 772	(3 407)	(0)	365	366
	Administratieve uitgaven van andere instellingen	507	(61)	(444)	2	4 280	(3 695)	0	584	587
	Totaal MFK-rubriek 5	867	(87)	(775)	6	10 124	(9 169)	(0)	955	961
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 6	–	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 8	–	–	–	–	–	–	–	–	–
9	Reserve voor noodhulp (EAR)	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG)	0	(0)	(0)	–	28	(28)	–	0	0
	Solidariteitsfonds van de Europese Unie (EUSF)	–	–	–	–	152	(152)	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 9	0	(0)	(0)	–	180	(180)	–	0	0
	Totaal	267 258	(2 544)	(90 407)	174 307	173 139	(66 265)	(5)	106 868	281 175

4.10. MFK IN DETAIL: RAL NAAR JAAR VAN OORSPRONG

										miljoen EUR
	Programma	< 2012	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	Totaal
1	Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI)	–	–	–	–	0	4	687	2 022	2 714
	Europese satellietnavigatie (Egnos/Galileo)	0	0	–	–	47	112	564	501	1 224
	Internationale thermonucleaire reactor (ITER)	–	–	546	–	15	306	267	321	1 454
	Europees programma voor aardobservatie (Copernicus)	–	–	–	0	0	3	12	227	243
	Europees Solidariteitskorps (ESK)	–	–	–	–	–	–	–	17	17
	Nucleaire veiligheid en ontmanteling	–	–	97	72	77	103	108	139	596
	Horizon 2020	246	273	784	1 440	2 120	2 908	4 320	8 450	20 541
	Euratom-programma voor onderzoek en opleiding	8	1	2	7	24	35	48	150	275
	Concurrentievermogen van ondernemingen en kmo’s (Cosme)	2	4	181	6	46	113	242	350	943
	Onderwijs, opleiding en sport (Erasmus+)	0	0	1	23	43	93	199	497	855
	Programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI)	2	4	6	7	13	14	60	116	222
	Douane, Fiscalis en fraudebestrijding	–	0	–	1	4	15	44	109	175
	CEF - Energie	5	2	2	245	235	387	532	664	2 072
	CEF - Vervoer	13	–	6	226	192	705	1 166	1 934	4 241
	CEF - Information & Communications Technology (ICT)	–	0	–	21	34	135	85	173	448
	Energieprojecten voor economisch herstel (EERP)	254	–	–	–	–	–	–	–	254
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	0	1	15	35	52
	Andere acties en programma’s	22	4	14	14	23	35	103	189	404
	Proefprojecten en voorbereidende acties	2	1	2	0	3	8	23	68	107
	Specifieke bevoegdheden van de Commissie	0	0	4	5	5	17	46	91	169
	Regionale convergentie (regio’s met een ontwikkelingsachterstand)	510	445	3 057	651	5 465	16 652	27 416	30 997	85 194
	Overgangsregio's	38	–	–	149	1 594	4 066	6 102	6 553	18 502
	Concurrentievermogen (meer ontwikkelde regio’s)	53	–	626	327	1 766	5 071	9 040	9 640	26 523
	Ultraperifere en dunbevolkte regio’s	–	–	–	9	38	74	222	246	588
	Cohesiefonds	159	–	487	321	1 046	3 598	9 561	10 678	25 851
	Europese territoriale samenwerking	40	9	52	–	5	417	1 780	2 199	4 502
	Technische bijstand	1	1	0	2	27	37	60	124	251
	Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD)	–	–	–	0	36	300	415	554	1 304
	Jongerenwerkgelegenheidsinitiatief	–	–	–	0	397	413	413	431	1 655
	Connecting Europe Facility (CEF)	–	–	–	279	550	1 608	1 510	1 648	5 595
	Proefprojecten en voorbereidende acties	0	–	–	1	1	4	9	6	20
	Totaal MFK-rubriek 1	1 355	744	5 867	3 807	13 803	37 234	65 049	79 131	206 991
2	Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF)	–	–	–	0	3	9	55	282	349
	Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo)	34	–	293	198	1 567	7 296	11 072	14 134	34 594
	Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV)	9	3	96	4	358	760	1 000	1 049	3 280
	Visserijpartnerschapsovereenkomsten en organisaties voor visserijbeheer	–	–	–	–	–	3	5	7	15
	Milieu- en klimaatactie (LIFE)	142	53	72	107	209	229	273	682	1 768
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	–	–	0	3	3
	Andere acties en maatregelen	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	0	0	0	2	1	4	5	15	28
	Specifieke acties	–	–	–	0	0	–	–	–	0
	Totaal MFK-rubriek 2	186	56	461	311	2 138	8 301	12 411	16 173	40 037
3	Fonds voor asiel, migratie en integratie (AMIF)	20	17	29	4	37	491	1 094	969	2 662
	Consumenten	–	0	0	1	2	4	14	20	40
	Creatief Europa	–	–	1	4	6	22	61	124	219
	Noodhulp binnen de Unie (IES)	–	–	–	–	–	13	9	40	62
	Fonds voor interne veiligheid	19	42	13	12	26	266	589	777	1 746
	IT-systemen	1	0	0	1	2	3	25	12	46
	Justitie	1	1	4	4	8	16	21	35	90
	Rechten, gelijkheid en burgerschap	3	4	2	4	7	12	19	54	105
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	–	0	–	1	2	6	12	21	43
	Europa voor de burger	0	–	0	0	0	1	7	12	21
	Levensmiddelen en diervoeders	1	0	2	6	9	27	52	221	319
	Gezondheid	4	1	2	5	14	22	33	52	133
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	0	12	114	115	242
	Proefprojecten en voorbereidende acties	0	1	1	2	3	3	4	9	24
	Specifieke acties	0	0	0	0	0	2	15	65	82
	Totaal MFK-rubriek 3	50	67	56	45	118	901	2 069	2 528	5 834
4	Pretoetredingssteun (IPA II)	349	94	522	437	971	1 475	1 702	1 875	7 425
	Macrofinanciële bijstand (MFB)	–	–	–	–	–	–	40	5	45
	Garantiefonds voor externe acties	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Uniemechanisme voor civiele bescherming	–	–	–	2	2	2	6	4	15
	EU-vrijwilligersinitiatief voor humanitaire hulp (EUAV)	–	–	–	7	3	2	4	6	22
	Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling (EFDO)	–	–	–	–	–	–	–	325	325
	Europees nabuurschapsinstrument (ENI)	426	341	485	594	783	1 367	1 716	2 120	7 833
	Instrument voor ontwikkelingssamenwerking (DCI)	250	178	453	564	938	1 424	2 198	2 751	8 755
	Partnerschapsinstrument (PI)	0	8	13	37	42	70	82	133	386
	Europees Initiatief voor democratie en mensenrechten (EIDHR)	5	2	9	20	35	61	90	137	358
	Stabiliteit en vrede (IcSP)	7	9	20	36	67	88	141	258	627
	Humanitaire hulp	9	13	14	8	11	117	267	456	893
	Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB)	4	14	2	24	23	21	43	134	266
	Samenwerking op het gebied van nucleaire veiligheid (INSC)	7	4	7	10	12	18	18	32	107
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Andere acties en programma’s	5	4	2	13	23	31	36	39	152
	Proefprojecten en voorbereidende acties	3	1	0	1	3	0	5	2	16
	Specifieke acties	1	2	1	2	7	20	37	57	126
	Totaal MFK-rubriek 4	1 065	671	1 526	1 753	2 920	4 697	6 385	8 335	27 352
5	Pensioenen	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Europese scholen	–	–	–	–	–	–	0	2	2
	Gedecentraliseerde agentschappen	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Proefprojecten en voorbereidende acties	–	–	–	–	–	0	3	3	6
	Administratieve uitgaven van de Commissie	–	–	0	0	–	0	0	365	366
	Administratieve uitgaven van andere instellingen	0	0	0	0	0	0	0	587	587
	Totaal MFK-rubriek 5	–	–	0	0	–	0	3	957	961
6	Compensaties	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 6	–	–	–	–	–	–	–	–	–
8	Negatieve reserve	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Overgedragen tekort	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 8	–	–	–	–	–	–	–	–	–
9	Reserve voor noodhulp (EAR)	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG)	–	–	–	–	–	–	0	0	0
	Solidariteitsfonds van de Europese Unie (EUSF)	–	–	–	–	–	–	–	–	–
	Totaal MFK-rubriek 9	–	–	–	–	–	–	0	0	0
	Totaal	2 656	1 538	7 910	5 916	18 979	51 133	85 917	107 126	281 175

5. UITVOERING VAN DE BEGROTING PER INSTELLING

5.1.UITVOERING VAN DE ONTVANGSTENZIJDE VAN DE BEGROTING

										miljoen EUR
	Begrotingskredieten	Vastgestelde rechten	Ontvangsten	Ontvangsten als % van de begroting	Nog te ontvangen
Instelling	Oor-spronkelijk goedge-keurde begroting	Definitief goedge-keurde begroting	Lopend jaar	Overgedragen	Totaal	Op rechten van lopend jaar	Op over-gedragen rechten	Totaal
	1	2	3	4	5=3+4	6	7	8=6+7	9=8/2	10=5-8
Europees Parlement	164	164	197	19	217	191	3	194	118 %	23
Europese Raad en Raad	53	53	79	2	81	79	1	80	151 %	1
Commissie	144 315	144 401	164 179	8 210	172 389	157 870	773	158 643	110 %	13 747
Hof van Justitie	56	56	53	0	53	53	0	53	96 %	0
Rekenkamer	21	21	21	0	21	21	–	21	101 %	0
Europees Economisch en Sociaal Comité	12	12	16	0	16	16	0	16	136 %	–
Comité van de Regio's	9	9	11	0	11	11	0	11	124 %	0
Europese Ombudsman	1	1	1	0	1	1	0	1	86 %	0
Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming	1	1	1	0	1	1	0	1	78 %	–
Europese Dienst voor extern optreden	49	49	296	2	297	295	2	297	607 %	1
Totaal	144 681	144 768	164 856	8 234	173 090	158 539	779	159 318	110 %	13 771

Net als in de voorbije jaren is de uitvoering van de begroting van alle instellingen opgenomen in de geconsolideerde verslagen over de uitvoering van de algemene begroting van de EU, aangezien binnen de EU-begroting een afzonderlijke begroting voor iedere instelling is vastgesteld.

De begroting en de begrotingsuitvoering van de agentschappen zijn niet geconsolideerd in de EU-begroting. De subsidie van de Commissie maakt deel uit van de EU-begroting.

Wat de EDEO betreft, zij opgemerkt dat deze dienst naast zijn eigen begroting ook bijdragen van de Commissie ten belope van 141,7 miljoen EUR (2017: 144 miljoen EUR) en van het EOF en de trustfondsen ten belope van 70,1 miljoen EUR (2017: 72 miljoen EUR) ontvangt, ter dekking van de in het kader van het EOF en het trustfonds gefinancierde kosten van het personeel van de Commissie bij de delegaties en met inbegrip van in het jaar door deze bijdragen voortgebrachte bestemmingsontvangsten. Deze begrotingskredieten worden ter beschikking gesteld van de EDEO (als bestemmingsontvangsten), in de eerste plaats ter dekking van de kosten van de personeelsleden van de Commissie die in de EU-delegaties werken. Deze delegaties worden administratief beheerd door de EDEO.

5.2.BESTEDING VAN DE VASTLEGGINGSKREDIETEN

													miljoen EUR
	Totaal beschikbare kredieten	Gedane vastleggingen	Naar 2019 overgedragen kredieten	Vervallen kredieten
Instelling		Van definitief goedgekeurde begroting	Van over-drachten	Van bestem-mings- ontvangsten	Totaal	%	Van bestem-mings- ontvangsten	Over-drachten bij besluit	Totaal	Van definitief goedge-keurde begroting	Van over-drachten	Van bestem-mings- ontvangsten	Totaal
	1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+ 11+12
Europees Parlement	2 031	1 934	3	56	1 993	98 %	22	0	22	16	–	0	16
Europese Raad en Raad	629	527	4	24	555	88 %	23	0	23	46	5	0	51
Commissie	174 003	155 941	866	12 051	168 859	97 %	4 386	525	4 911	215	18	0	233
Hof van Justitie	411	407	0	1	407	99 %	1	0	1	3	0	0	3
Rekenkamer	146	140	0	0	141	96 %	0	0	0	6	0	0	6
Europees Economisch en Sociaal Comité	140	134	0	4	138	99 %	0	0	0	2	0	0	2
Comité van de Regio’s	98	95	0	2	97	99 %	0	0	0	1	0	0	1
Europese Ombudsman	11	10	0	0	10	95 %	0	0	0	1	0	0	1
Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming	14	14	0	0	14	94 %	0	0	0	1	0	0	1
Europese Dienst voor extern optreden	984	678	0	247	925	94 %	59	0	59	1	0	0	1
Totaal	178 468	159 881	873	12 385	173 139	97 %	4 491	525	5 015	291	23	0	314

5.3.BESTEDING VAN DE BETALINGSKREDIETEN

														miljoen EUR
	Totaal beschikbare kredieten	Gedane betalingen	Naar 2019 overgedragen kredieten	Vervallen kredieten
Instelling		Van definitief goedge-keurde begroting	Van over- drachten	Van bestemmings- ontvangsten	Totaal	%	Auto-matische over-drachten	Over- drachtenbij besluit	Van bestemmings-ontvangsten	Totaal	Van definitief goed-gekeurde begroting	Van over-drachten	Van bestem-mings- ontvangsten	Totaal
	1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9	10=7+8+9	11	12	13	14
Europees Parlement	2 321	1 637	268	28	1 933	83 %	298	0	50	347	16	24	0	41
Europese Raad en Raad	681	470	43	23	536	79 %	61	0	24	84	46	14	0	60
Commissie	161 390	139 260	1 394	11 879	152 533	95 %	706	465	7 294	8 465	322	68	2	392
Hof van Justitie	432	386	18	1	404	94 %	21	0	1	22	3	3	0	6
Rekenkamer	154	133	7	0	140	91 %	7	0	0	8	6	1	0	6
Europees Economisch en Sociaal Comité	150	126	8	3	137	91 %	8	0	1	9	2	2	0	4
Comité van de Regio’s	108	87	8	1	96	90 %	8	0	1	9	1	1	0	2
Europese Ombudsman	12	10	1	0	11	91 %	0	0	0	0	1	0	0	1
Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming	16	11	1	0	12	75 %	2	0	0	2	1	1	0	2
Europese Dienst voor extern optreden	1 090	575	93	202	870	80 %	102	0	105	208	1	11	–	12
Totaal	166 353	142 695	1 840	12 138	156 673	94 %	1 214	465	7 475	9 154	398	126	2	526

6. UITVOERING VAN DE BEGROTING VAN DE AGENTSCHAPPEN

Hierna wordt verslag uitgebracht over de ontvangsten en uitgaven van de gedecentraliseerde (ook bekend als traditionele) en de uitvoerende agentschappen.

De ontvangsten en uitgaven van de agentschappen zijn niet geconsolideerd in de EU-begroting. De subsidie van de Commissie maakt deel uit van de EU-begroting.

Andere bronnen van inkomsten en daarmee verrichte uitgaven van de agentschappen worden niet in de begrotingsrekeningen van de EU opgenomen. Elk agentschap presenteert zijn eigen rekening. De informatie in de onderstaande tabellen verschaft het totale financiële plaatje van deze EU-instanties.

6.1.BEGROTINGSONTVANGSTEN

			miljoen EUR
Agentschap	Financiering van de Commissie (beleidsterrein)	Definitief goedgekeurde begroting	Ontvangen bedragen
Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators - ACER	6	14	14
Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie - BEREC	9	4	4
Communautair Bureau voor plantenrassen - CPVO	17	17	18
Uitvoerend Agentschap voor consumenten, gezondheid, landbouw en voeding - CHAFEA	17	11	11
Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur - EACEA	15	50	50
Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk - EU-OSHA	4	15	15
Europees Agentschap voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht - eu-LISA	18	94	97
Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken - EASO	18	98	98
Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart - EASA	6	198	155
Europese Bankautoriteit - EBA	12	43	44
Europees Grens- en kustwachtagentschap - Frontex	18	289	306
Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding - ECDC	17	58	58
Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding - Cedefop	15	18	18
Europees Agentschap voor chemische stoffen - ECHA	2	119	121
Europees Milieuagentschap - EEA	7	66	66
Europees Bureau voor visserijcontrole -EFCA	11	17	17
Europese Autoriteit voor voedselveiligheid - EFSA	17	80	80
Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden - Eurofound	4	21	21
Agentschap voor het Europees wereldwijd satellietnavigatiesysteem (GNSS)	6	33	746
Europees Instituut voor gendergelijkheid - EIGE	4	8	8
Europees Instituut voor innovatie en technologie - EIT	15	370	345
Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen — EIOPA	12	25	25
Europees Agentschap voor maritieme veiligheid - EMSA	6	77	103
Europees Geneesmiddelenbureau - EMA	2	338	317
Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving - EWDD	18	16	16
Europese Politiedienst (Europol)	18	137	137
Uitvoerend Agentschap Europese Onderzoeksraad - ERCEA	8	49	49
Europese Autoriteit voor effecten en markten - ESMA	12	44	44
Europese Stichting voor opleiding - ETF	15	20	20
Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten - FRA	18	23	23
Agentschap van de Europese Unie voor opleiding op het gebied van rechtshandhaving - Cepol	18	9	14
Agentschap van de Europese Unie voor netwerk- en informatiebeveiliging - Enisa	9	11	12
Spoorwegbureau van de Europese Unie	6	29	29
Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie - EUIPO	12	403	245
Eenheid van de Europese Unie voor justitiële samenwerking - Eurojust	33	38	38
Uitvoerend Agentschap voor kleine en middelgrote ondernemingen - EASME	6	44	44
Fusion for Energy - F4E	8	795	831
Uitvoerend Agentschap innovatie en netwerken - INEA	6	27	27
Uitvoerend Agentschap onderzoek - REA	8	70	70
Vertaalbureau voor de organen van de Europese Unie	15	47	41
Totaal		3 822	4 377

		miljoen EUR
Soort ontvangsten	Definitief goedge-keurde begroting	Ontvangen bedragen
Subsidie van de Commissie	1 424	1 425
Inkomsten uit heffingen	746	726
Overige inkomsten	1 652	2 226
Totaal	3 822	4 377

6.2.VASTLEGGINGS- EN BETALINGSKREDIETEN PER AGENTSCHAP

				miljoen EUR
	Vastleggingskredieten	Betalingskredieten
Agentschap	Totaal beschikbare kredieten	Gedane vastleggingen	Totaal beschikbare kredieten	Gedane betalingen
Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators - ACER	14	13	17	14
Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie - BEREC	4	4	5	4
Communautair Bureau voor plantenrassen - CPVO	19	17	18	16
Uitvoerend Agentschap voor consumenten, gezondheid, landbouw en voeding - CHAFEA	11	10	13	10
Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur - EACEA	50	49	56	48
Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk - EU-OSHA	16	16	20	14
Europees Agentschap voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht - eu-LISA	211	154	107	94
Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken - EASO	103	94	106	86
Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart - EASA	237	179	244	151
Europese Bankautoriteit - EBA	44	44	47	41
Europees Grens- en kustwachtagentschap - Frontex	318	306	406	293
Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding - ECDC	59	58	69	57
Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding - Cedefop	18	18	19	18
Europees Agentschap voor chemische stoffen - ECHA	121	117	133	114
Europees Milieuagentschap - EEA	97	78	102	61
Europees Bureau voor visserijcontrole -EFCA	18	17	22	19
Europese Autoriteit voor voedselveiligheid - EFSA	80	80	87	80
Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden - Eurofound	21	21	25	21
Agentschap voor het Europees wereldwijd satellietnavigatiesysteem (GNSS)	3 522	2 428	1 270	828
Europees Instituut voor gendergelijkheid - EIGE	8	8	9	8
Europees Instituut voor innovatie en technologie - EIT	459	395	380	340
Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen - EIOPA	25	25	28	24
Europees Agentschap voor maritieme veiligheid - EMSA	126	114	122	91
Europees Geneesmiddelenbureau - EMA	344	312	392	302
Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving - EWDD	16	16	17	17
Europese Politiedienst (Europol)	143	132	156	129
Uitvoerend Agentschap Europese Onderzoeksraad - ERCEA	49	49	51	48
Europese Autoriteit voor effecten en markten - ESMA	46	46	51	44
Europese Stichting voor opleiding - ETF	20	20	21	20
Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten - FRA	23	23	30	23
Agentschap van de Europese Unie voor opleiding op het gebied van rechtshandhaving - Cepol	14	13	15	11
Agentschap van de Europese Unie voor netwerk- en informatiebeveiliging - Enisa	12	12	13	11
Spoorwegbureau van de Europese Unie	30	30	34	30
Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie - EUIPO	422	245	445	235
Eenheid van de Europese Unie voor justitiële samenwerking - Eurojust	40	40	47	41
Uitvoerend Agentschap voor kleine en middelgrote ondernemingen - EASME	44	44	49	45
Fusion for Energy - F4E	1 019	1 008	847	814
Uitvoerend Agentschap innovatie en netwerken - INEA	27	27	28	26
Uitvoerend Agentschap onderzoek - REA	70	70	73	67
Vertaalbureau voor de organen van de Europese Unie	47	45	51	45
Totaal	7 946	6 376	5 625	4 342

				miljoen EUR
	Vastleggings-kredieten	Betalings- kredieten
Soort uitgave	Totaal beschik-bare kredieten	Gedane vastleg-gingen	Totaal beschik-bare kredieten	Gedane betalingen
Administratieve uitgaven	368	352	445	334
Personeelskosten	1 220	1 188	1 236	1 181
Operationele uitgaven	6 358	4 836	3 944	2 826
Totaal	7 946	6 376	5 625	4 342

VERKLARENDE BEGRIPPENLIJST

Actuariële veronderstellingen

Hypothesen gebruikt voor de berekening van de kosten van toekomstige gebeurtenissen die van invloed zijn op de pensioenverplichtingen.

Actuariële winsten en verliezen

Voor pensioenregelingen op basis van toegezegde uitkeringen, de wijzigingen in actuariële tekorten of overschotten. Zij ontstaan als gevolg van verschillen tussen de eerdere actuariële veronderstellingen en daadwerkelijke gebeurtenissen en als gevolg van de effecten van wijzigingen in actuariële veronderstellingen.

Administratieve kredieten

Administratieve kredieten dienen ter dekking van de huishoudelijke uitgaven van de instellingen en entiteiten (personeel, gebouwen, kantoorapparatuur).

Goedgekeurde begroting

De ontwerpbegroting wordt de goedgekeurde begroting zodra de begrotingsautoriteit ermee heeft ingestemd.

Gewijzigde begroting

Tijdens het begrotingsjaar genomen besluit tot wijziging (verhoging, verlaging, overschrijving) van onderdelen van de goedgekeurde begroting van dat jaar.

Bij de lidstaten op te vragen bedragen

Tijdens de verslagperiode gedane uitgaven die moeten worden gefinancierd uit toekomstige begrotingen, d.w.z. door de EU-lidstaten. Dit is een gevolg van het naast elkaar bestaan van een boekhouding op transactiebasis en een begroting op kasbasis.

Jaarlijks activiteitenverslag (AAR)

De jaarlijkse activiteitenverslagen bevatten onder andere de met de activiteiten bereikte resultaten in het licht van de gestelde doelen, de daaraan verbonden risico’s en het internecontrolekader. Met ingang van het begrotingsjaar 2001 wat de Europese Commissie betreft en vanaf 2003 voor alle andere EU-instellingen moet de „gedelegeerd ordonnateur” aan zijn instelling verantwoording afleggen over de uitoefening van zijn taken in de vorm van een jaarlijks activiteitenverslag met gegevens over de financiën en het beheer.

Kredieten

De begrotingsmiddelen. De begroting is een prognose van zowel vastleggingen als betalingen (contante of girale betalingen aan de begunstigden). Er is vaak een verschil tussen de kredieten voor vastleggingen en die voor betalingen (de “gesplitste” kredieten) omdat de middelen voor meerjarige programma’s en projecten gewoonlijk volledig worden vastgelegd in het jaar waarin de desbetreffende besluiten worden genomen en de betalingen worden gespreid over een aantal jaren, in het tempo waarin programma’s en projecten worden uitgevoerd. Niet-gesplitste kredieten betreffen administratieve uitgaven, ondersteuning van de landbouwmarkten en rechtstreekse betalingen; vastleggingskredieten en betalingskredieten zijn in dat geval gelijk.

Bestemmingsontvangsten

Specifieke ontvangsten bestemd voor de financiering van welbepaalde uitgaven. De belangrijkste externe bestemmingsontvangsten zijn de financiële bijdragen van derde landen aan programma’s die door de Unie worden gefinancierd. De belangrijkste interne bestemmingsontvangsten zijn de van derden ontvangen betalingen voor goederen, diensten en werkzaamheden die op hun verzoek zijn geleverd; ontvangsten uit de terugbetaling van onverschuldigd betaalde bedragen en de opbrengsten van de verkoop van publicaties en films.

Voor verkoop beschikbare financiële activa

Alle financiële activa of passiva die volgens de internationale boekhoudnormen voor de overheidssector tegen reële waarde worden gewaardeerd en waarvan de veranderingen in reële waarde als overschot of tekort voor de periode moeten worden geboekt (bv. derivaten).

Begrotingsonderdeel

De begroting is gestructureerd in ontvangsten en uitgaven die worden weergegeven overeenkomstig een bindende nomenclatuur die de door de begrotingsautoriteit vastgestelde aard en het doel van elk onderdeel weerspiegelt. De afzonderlijke rubrieken (titel, hoofdstuk, artikel of post) vormen een formele beschrijving van de nomenclatuur.

Annulering van kredieten

Ongebruikte kredieten die niet meer mogen worden gebruikt.

Overdracht van kredieten

Uitzondering op het beginsel van jaarperiodiciteit, waarbij kredieten die in een bepaald begrotingsjaar niet konden worden gebruikt, bij wijze van uitzondering en onder strikte voorwaarden worden overgedragen voor gebruik in het volgende jaar.

Vastlegging

Juridische verbintenissen om financiële middelen te verstrekken mits bepaalde voorwaarden worden nageleefd. De EU verbindt zich ertoe haar aandeel in de kosten van een door de EU gefinancierd project te dragen. De vastleggingen van vandaag geven aanleiding tot de betalingen van morgen. De betalingen van vandaag vinden hun oorsprong in vastleggingen uit het verleden.

Vastleggingskredieten

Vastleggingskredieten dekken de totale kosten van juridische verplichtingen (contracten, subsidieovereenkomsten en -besluiten) die kunnen worden aangegaan in het lopende begrotingsjaar.

Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten

De toename van de verplichtingen die voortvloeien uit de regeling in het lopende begrotingsjaar.

Vrijmaking

Een handeling waarbij een eerdere vastlegging (of een deel daarvan) wordt geschrapt.

Regeling met toegezegde uitkeringen

Een pensioen- of andere uittredingsregeling waarbij de pensioenuitkering in het kader van regeling wordt toegezegd onafhankelijk van de te betalen premies en de uitkeringen niet rechtstreeks gekoppeld zijn aan de beleggingen van de regeling. De regeling kan met of zonder kapitaaldekking zijn.

Derivaten

Financieel instrument waarvan de waarde gekoppeld is aan de ontwikkeling van de waarde van een ander financieel instrument, een index of een goed. In tegenstelling tot de houder van een primair financieel instrument (bijvoorbeeld een overheidsobligatie), die een onvoorwaardelijk recht heeft om geldmiddelen (of andere economische voordelen) te ontvangen in de toekomst, heeft de houder van een derivaat slechts een beperkt recht op een dergelijk voordeel. Een voorbeeld van een derivaat is een valutatermijncontract.

Direct beheer

Wijze van uitvoering van de begroting. Bij direct beheer geschiedt de uitvoering van de begroting rechtstreeks door de diensten van de Commissie, uitvoerende agentschappen of trustfondsen.

Disconteringsvoet

Percentage toegepast om rekening te houden met de tijdswaarde van geld. Discontering is een techniek die wordt gebruikt om kosten en baten te vergelijken die zich in verschillende perioden voordoen.

Effectieve rentevoet

De rentevoet waarmee de geraamde toekomstige contante ontvangsten of betalingen tijdens de verwachte looptijd van het financiële actief of de financiële verplichting wordt verdisconteerd tot de nettoboekwaarde van het actief of de verplichting.

Financiële activa of passiva gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in overschot of tekort

Alle financiële activa (met uitzondering van derivaten) die volgens de internationale boekhoudnormen voor de overheidssector tegen reële waarde worden gewaardeerd en waarvan de veranderingen in reële waarde in een reserve onder de nettoactiva moeten worden opgenomen tot de verwijdering (of afwaardering).

Financiële correctie

Financiële correcties dienen om de EU-begroting te beschermen tegen onterechte of onregelmatige uitgaven. Voor uitgaven onder gedeeld beheer ligt de verantwoordelijkheid voor het terugvorderen van ten onrechte verrichte betalingen in de eerste plaats bij de lidstaat.

Een “bevestigde” financiële correctie is een correctie die door de betrokken lidstaat is aanvaard. Een “vastgestelde” financiële correctie is bij besluit van de Commissie goedgekeurd en is altijd een nettocorrectie, d.w.z. dat de lidstaat verplicht is de onregelmatige sommen aan de EU-begroting terug te storten en de aan de betrokken lidstaat toegewezen middelen definitief worden gekort. Bevestigde en vastgestelde financiële correcties worden in dit verslag als één categorie beschouwd.

De financiële correctie is “uitgevoerd” wanneer de vastgestelde onregelmatigheid is rechtgezet.

Indirect beheer

Wijze van uitvoering van de begroting. Bij indirect beheer vertrouwt de Commissie taken tot uitvoering van de begroting toe aan organen van EU- of nationaal recht.

Onderbrekingen en opschortingen

Indien de Commissie op basis van haar eigen werkzaamheden of van door de controle-autoriteiten verstrekte informatie constateert dat een lidstaat naliet ernstige gebreken van de beheers- en controlesystemen te verhelpen en/of onregelmatige maar gedeclareerde en gecertificeerde uitgaven te corrigeren, kan zij de betalingen onderbreken of opschorten.

Onregelmatigheid

Onder onregelmatigheid wordt verstaan, iedere handeling die niet in overeenstemming is met de EU-regels en de financiële belangen van de EU kan schaden, voortkomend uit vergissingen begaan door begunstigden die geldmiddelen aanvragen of door de autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de betalingen. Is de onregelmatigheid opzettelijk, dan is er sprake van fraude.

Vervallen kredieten

Ongebruikte kredieten die op het einde van het begrotingsjaar worden geannuleerd. Vervallen betekent de volledige of gedeeltelijke intrekking van de autorisatie om uitgaven te doen en/of verplichtingen aan te gaan, belichaamd door een krediet. Enkel voor gemeenschappelijke ondernemingen (GO’s) kunnen ongebruikte kredieten overeenkomstig hun financiële regels worden opgenomen in de raming van ontvangsten en uitgaven van de volgende drie begrotingsjaren (de zogeheten “n+3”-regel). Vervallen kredieten voor GO’s kunnen met andere woorden tot begrotingsjaar “n+3” opnieuw worden opgevoerd.

Eigen middelen

De belangrijkste financieringsbron voor de instellingen en organen van de EU, zoals omschreven in de eigenmiddelenverordening nr. 609/2014. De eigen middelen bestaan uit op het bni gebaseerde middelen, btw-middelen en de traditionele eigen middelen.

Betalingskredieten

Betalingskredieten dekken uitgaven die in het lopende jaar moeten worden gedaan uit hoofde van juridische verplichtingen van het lopende en/of eerdere jaren.

Voorfinanciering

Voorfinanciering heeft ten doel de begunstigde te voorzien van een kasvoorschot, dus van contante middelen. Zij kan worden opgesplitst in een aantal betalingen gedurende een periode die in het desbetreffende contract, besluit, overeenkomst of basisrechtshandeling is vastgesteld. Het voorschot wordt gebruikt voor het doel waarvoor het gedurende de in de overeenkomst vastgestelde periode is verstrekt of wordt teruggestort.

Preventieve maatregel

Preventieve maatregelen, die ter beschikking van de Commissie staan ter bescherming van de EU-begroting wanneer zij weet heeft van mogelijke tekortkomingen, omvatten opschortingen en onderbrekingen van betalingen uit de EU-begroting aan operationele programma’s.

Reste à liquider (RAL — nog betaalbaar te stellen vastleggingen)

De bedragen waarvoor een vastlegging in de begroting is gedaan, maar vervolgens nog geen betaling is verricht. Zij vormen betalingsverplichtingen voor de EU voor de komende jaren en zijn het directe gevolg van de spreiding van programma’s over meerdere jaren en de splitsing in vastleggings- en betalingskredieten.

Gedeeld beheer

Wijze van uitvoering van de begroting. Bij gedeeld beheer worden bepaalde taken tot uitvoering van de begroting aan de lidstaten gedelegeerd. Ongeveer 80 % van de EU-uitgaven valt onder deze wijze van uitvoering.

Traditionele eigen middelen

Inkomsten van de EU die deel uitmaken van de “eigen middelen” waarmee de activiteiten van de EU worden gefinancierd. De traditionele eigen middelen zijn gedefinieerd in Verordening 609/2014 en omvatten douanerechten en suikerheffingen.

Overschrijvingen (tussen begrotingsonderdelen)

Overschrijvingen houden de verplaatsing in van kredieten van het ene begrotingsonderdeel naar het andere in de loop van het begrotingsjaar en vormen dus een uitzondering op het begrotingsspecialiteitsbeginsel. Zij zijn echter uitdrukkelijk toegestaan bij het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, overeenkomstig de voorwaarden die zijn vastgelegd in het Financieel Reglement (FR). Het FR kent verschillende soorten overschrijvingen, al naargelang zij tussen of binnen begrotingstitels, -hoofdstukken, -artikelen en -posten plaatsvinden en het vereiste niveau van goedkeuring.

LIJST VAN AFKORTINGEN

AAR	Jaarlijks activiteitenverslag
ABB	Activity Based Budgeting
ABM	Activity Based Management
ACER	Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators
AMIF	Fonds voor asiel, migratie en integratie
AOD	Gedelegeerd ordonnateur
ARTEMIS	Advanced Research & Technology for EMbedded Intelligent Systems
ATM	Luchtverkeersbeheer
BBI	Gemeenschappelijke Onderneming Biogebaseerde industrieën
BEREC	Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie
BIC	Bio-based Industries Consortium
BIS	Bank voor Internationale Betalingen
BB	Betalingsbalans
BUFI Fund	Fonds voor geldboeten
GLB	Gemeenschappelijk landbouwbeleid
CCS LGF	Garantiefaciliteit voor de culturele en creatieve sectoren
CEDEFOP	Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding
CEF	Connecting Europe Facility
CEF DI	Schuldinstrument van de Connecting Europe Facility
CEPOL	Agentschap van de Europese Unie voor opleiding op het gebied van rechtshandhaving
CF	Cohesiefonds
CHAFEA	Uitvoerend Agentschap voor consumenten, gezondheid, landbouw en voeding
CIP	Kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie
COM	Commissie
Cosme	Programma voor het concurrentievermogen van ondernemingen en voor kleine en middelgrote ondernemingen
COSO	Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission
VGB	Verordening gemeenschappelijke bepalingen
CBP	Communautair Bureau voor plantenrassen
O & BKA	Ontmanteling en Beheer van kernafval
EACEA	Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur
Elfpo	Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling
ELGF	Europees Landbouwgarantiefonds
EOGFL	Europees Oriëntatie- en Garantiefonds voor de Landbouw
EASA	Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart
EaSI	Werkgelegenheid en sociale innovatie
EASME	Uitvoerend Agentschap voor kleine en middelgrote ondernemingen
EASO	Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken
EBA	Europese Bankautoriteit
EBWO	Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling
ERK	Europese Rekenkamer
ECB	Europese Centrale Bank
ECDC	Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding
ECHA	Europees Agentschap voor chemische stoffen
ECOFIN	Raad Economische en Financiële Zaken
EGKS	Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal
ECSEL	Gemeenschappelijke Onderneming elektronische componenten en systemen voor Europees leiderschap
EOF	Europees Ontwikkelingsfonds
EDIF	Garantiefaciliteit in het kader van de Westelijke Balkan
EER	Europese Economische Ruimte
EEA	Europees Milieuagentschap
EDEO	Europese Dienst voor extern optreden
EFCA	Europees Bureau voor visserijcontrole
EVF	Europees Visserijfonds
EFSA	Europese Autoriteit voor voedselveiligheid
EFDO	Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling
EFSE	Europees Fonds voor Zuidoost-Europa
EFSF	Europese faciliteit voor financiële stabiliteit
EFSI	Europees Fonds voor strategische investeringen
EFSM	Europees financieel stabilisatiemechanisme
EVA	Europese Vrijhandelsassociatie
EGNOS	Europees overlaysysteem voor geostationaire navigatie
EIB	Europese Investeringsbank
EIF	Europees Investeringsfonds
EIGE	Europees Genderinstituut
EIOPA	Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen
EIT	Europees Instituut voor innovatie en technologie
ElectriFI	Elektrificatiefinancieringsinitiatief
EMA	Europees Geneesmiddelenbureau
EWDD	Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving
EFMZV	Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij
EMSA	Europees Agentschap voor maritieme veiligheid
EMU	Economische en Monetaire Unie
ENEF	Fonds voor bedrijfsuitbreiding
ENIAC	Adviesraad voor het Europese nano-elektronica-initiatief
ENIF	Fonds voor bedrijfsinnovatie
ENISA	Agentschap van de Europese Unie voor netwerk- en informatiebeveiliging
ENPI	Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument
EP	Europees Parlement
ERCEA	ERCEA Uitvoerend Agentschap Europese Onderzoeksraad
EFRO	Europees Fonds voor regionale ontwikkeling
ESA	Europees Ruimte-Agentschap
ESF	Europees Sociaal Fonds
ESIF	Europese structuur- en investeringsfondsen
ESM	Europees Stabiliteitsmechanisme
ESMA	Europese Autoriteit voor effecten en markten
ETF	Europese technologie-startersregeling 1998
ETF	Europese Stichting voor opleiding
EU	Europese Unie
EUIPO	Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie
eu-LISA	Europees Agentschap voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht.
EUMETSAT	Europese Organisatie voor de Exploitatie van Meteorologische Satellieten
EU-OSHA	Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk
Euratom	Europese Gemeenschap voor Atoomenergie
Eurofound	Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden
Eurojust	Europese Eenheid voor justitiële samenwerking Europol
Europol	Europese Politiedienst (Europol)
F4E	Fusion for Energy
FCH	Gemeenschappelijke onderneming brandstofcellen en waterstof
FIOV	Financieringsinstrument voor de Oriëntatie van de Visserij
FIFO	First-in, First-out
KP7	Zevende kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling
FR	Financieel Reglement
FRA	Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten
Frontex	Europees Grens- en kustwachtagentschap
FSDA	Financiële staten — Bespreking en analyse
BBP	Bruto binnenlands product
GMES	Wereldwijde monitoring voor milieu en veiligheid
BNI	Bruto nationaal inkomen
GNSS	Global Navigation Satellite Systems (wereldwijde satellietnavigatiesystemen)
H2020	Horizon 2020
ICSLT	International Civil Servants Life Table
IFRP	Geïntegreerd pakket inzake financiële verslaglegging
IIW	Venster infrastructuur en innovatie
IMF	Internationaal Monetair Fonds
IMI	Gemeenschappelijke Onderneming voor de uitvoering van het initiatief inzake innovatieve geneesmiddelen
INEA	Uitvoerend Agentschap innovatie en netwerken
IPA II	Instrument voor pretoetredingssteun
IPSAS	International Public Sector Accounting Standards (internationale boekhoudnormen voor de overheid)
ISF	Fonds voor interne veiligheid
IT	Informatietechnologie
ITER	Internationale Thermonucleaire Experimentele Reactor
JAP	Gezamenlijk actieplan
JRC	Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek
GO	Gemeenschappelijke onderneming
LGTT	Garantie-instrument voor leningen voor TEN-T-projecten
MAP	Meerjarenprogramma voor ondernemingen en ondernemerschap
MEP	Lid van het Europees Parlement
MFB	Macrofinanciële bijstand
MFK	Meerjarig financieel kader
MKMO	Micro-, kleine of middelgrote onderneming
NEET's	Jongeren die geen werk hebben en geen onderwijs of opleiding volgen
EMB	Eigenmiddelenbesluit
PBI	Projectobligatie-initiatief
PF4EE	Instrument voor particuliere financiering van energie-efficiëntie
PGF	Deelnemersgarantiefonds
PMF	Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit
PPP	Publiek-privaat partnerschap
PSEO	Pensioenregeling voor Europese ambtenaren
O&I	Onderzoek en innovatie
RAL	Nog betaalbaar te stellen vastleggingen
REA	Uitvoerend Agentschap Onderzoek
RSFF	Financieringsfaciliteit met risicodeling
OTO	Onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie
S&P	Standard & Poor's Financial Services LLC
SANAD	MENA-fonds voor micro-, kleine en middelgrote ondernemingen
SAPARD	Speciaal toetredingsprogramma voor landbouw en plattelandsontwikkeling.
SEMED	Southern and Eastern Mediterranean Micro, Small and Middle sized Entreprises Financial Inclusion Programme
SESAR	Gemeenschappelijke Onderneming Single European Sky ATM Research
SIUGI	Instrument voor onbeperkte garantie in het kader van het KMO-initiatief
KMO/MKB	Kleine en middelgrote onderneming/Midden- en kleinbedrijf
SMEW	Kmo-venster
VWEU	Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie
TEM	Traditionele eigen middelen
TRDI	Tijdelijk plattelandsontwikkelingsinstrument
BTW	Belasting over de toegevoegde waarde
JWI	Jongerenwerkgelegenheidsinitiatief

(1) Krachtens het subsidiariteitsbeginsel treedt de Unie slechts op indien en voor zover de doelstellingen van het overwogen optreden onvoldoende door de lidstaten, maar vanwege de schaal of de impact beter op het niveau van de Unie kunnen worden verwezenlijkt. Krachtens het evenredigheidsbeginsel gaan de inhoud en de vorm van het optreden van de Unie niet verder dan wat nodig is om de doelstellingen van de Verdragen te verwezenlijken. Zie artikel 5 VWEU.
(2) Zie de Mededeling van de Commissie „Europa 2020, een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei”, COM(2010) 2020 van 3 maart 2010.
(3)

Mededeling van de Commissie “Next steps for a sustainable European future European action for sustainability”, SWD(2016) 390 final van 22 november 2016.

(4) Interinstitutioneel Akkoord van 2 december 2013 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende de begrotingsdiscipline, de samenwerking in begrotingszaken en een goed financieel beheer (2013/C 373/01).
(5) Verordening (EU, Euratom) nr. 2018/1046 van het Europees Parlement en de Raad van 18 juli 2018 tot vaststelling van de financiële regels van toepassing op de algemene begroting van de Unie en tot intrekking van Verordening (EG, Euratom) nr. 966/2012 (PB L 193 van 30.7.2018, blz. 1).
(6) Artikel 317 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
(7) Zie voor nadere informatie de mededeling aan de Commissie van voorzitter Juncker en eerste vice-voorzitter Timmermans: Governance in the European Commission, C(2017) 6915 final van 11 oktober 2017, URL: https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/c_2017_6915_final_en.pdf.
(8) De interne controlenormen bijvoorbeeld, zijn gebaseerd op de internecontrolebeginselen van COSO 2013.
(9) https://ec.europa.eu/info/publications/governance-in-the-commission_en. Voor nadere bijzonderheden, zie Mededeling aan de Commissie C(2018)7704, “Streamlining and strengthening corporate governance within the European Commission”, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/file_import/streamlining-strengthening-corporate-governa-nce-european-commission_en.pdf.
(10)

Speciaal verslag nr. 27/2016, “Governance bij de Europese Commissie – goede praktijken?”

(11) De term „de Europese Commissie” wordt daarom zowel gebruikt ter aanduiding van de instelling gevormd door de leden van de Commissie — het College, als van de administratie geleid door de directeuren-generaal van de diensten (en de hoofden van andere administratieve structuren zoals diensten, bureaus en uitvoerende agentschappen).
(12)

De pensioenregeling is een notioneel (virtueel) fonds met toegezegde uitkeringen, waarbij de toekomstige pensioenen worden gefinancierd uit de bijdragen van personeelsleden. Alhoewel de bijdragen niet in een echt fonds worden belegd, wordt verondersteld dat het bedrag dat in een dergelijk fonds zou zijn ingebracht, is belegd in langlopende obligaties van de lidstaten en wordt dat bedrag vertaald in de pensioenverplichting opgenomen in de jaarrekening van de Europese Unie. De lidstaten garanderen gezamenlijk de betaling van de prestaties overeenkomstig artikel 83 van het Statuut en artikel 4, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (zie COM (2018) 829 voor een gedetailleerde beschrijving van het stelsel);

(13) Zie voor meer informatie: Europese Commissie, European Economic Forecast, najaar 2019: https://ec.europa.eu/info/publications/european-economic-forecast-winter-2019_en.