Gedelegeerde verordening 2015/208 - Aanvulling van Verordening 167/2013 wat betreft functionele veiligheidsvoorschriften voor de goedkeuring van landbouw- en bosbouwvoertuigen - Hoofdinhoud

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/208 VAN DE COMMISSIE

van 8 december 2014

ter aanvulling van Verordening (EU) nr. 167/2013 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft functionele veiligheidsvoorschriften voor de goedkeuring van landbouw- en bosbouwvoertuigen

(Voor de EER relevante tekst)

DE EUROPESE COMMISSIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gezien Verordening (EU) nr. 167/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 5 februari 2013 inzake de goedkeuring van en het markttoezicht op landbouw- en bosbouwvoertuigen (1), en met name artikel 17, lid 5, en artikel 49, lid 3,

Overwegende hetgeen volgt:

HEEFT DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

HOOFDSTUK I

ONDERWERP EN DEFINITIES

Artikel 1

Onderwerp

Deze verordening bevat de gedetailleerde technische voorschriften en testprocedures inzake functionele veiligheid, behalve die welke betrekking hebben op de remwerking, voor de goedkeuring van en het markttoezicht op landbouw- en bosbouwvoertuigen en de systemen, onderdelen en technische eenheden die voor dergelijke voertuigen zijn bestemd, overeenkomstig Verordening (EU) nr. 167/2013.

Artikel 2

Definities

De definities van Verordening (EU) nr. 167/2013 zijn van toepassing. Bovendien wordt verstaan onder:

• (1) 

  „sleepinrichting”: op de trekker aangebracht onderdeel voor de mechanische koppeling tussen de trekker en een trekkend voertuig om de trekker weg te slepen wanneer die niet zelf kan worden aangedreven;

• (2) 

  „onbeladen massa in rijklare toestand” van een voertuig: de massa van het onbeladen voertuig, klaar voor normaal gebruik, met inbegrip van de standaarduitrusting volgens de specificaties van de fabrikant, koelvloeistof, smeermiddelen, brandstof, gereedschap en bestuurder (waarbij wordt uitgegaan van een gewicht van 75 kg), optionele accessoires niet inbegrepen;

• (3) 

  „bedieningsinrichting”: dat deel van de stuurinrichting dat rechtstreeks door de bestuurder wordt gehanteerd om de trekker te sturen;

• (4) 

  „bedieningskracht”: de kracht, welke de bestuurder op de bedieningsinrichting uitoefent om de trekker te sturen;

• (5) 

  „gewoonlijk gemonteerde banden”: het (de) type(n) banden dat (die) door de fabrikant voor het desbetreffende voertuigtype is bestemd, als vermeld in het inlichtingenformulier volgens het in artikel 68, onder a), van Verordening (EU) nr. 167/2013 bedoelde model;

• (6) 

  „gewoonlijk gemonteerde rupsbanden”: het (de) type(n) rupsbanden dat (die) door de fabrikant voor het desbetreffende voertuigtype is bestemd, als vermeld in het inlichtingenformulier volgens het in artikel 68, onder a), van Verordening (EU) nr. 167/2013 bedoelde model;

• (7) 

  „achteruitkijkspiegel”: een inrichting welke ten doel heeft, binnen een in punt 5 van bijlage IX geometrisch omschreven zichtveld een duidelijk zicht naar achteren te verschaffen, dat binnen redelijke grenzen niet wordt belemmerd door delen van de trekker of door de inzittenden van de trekker;

• (8) 

  „binnenachteruitkijkspiegel”: een achteruitkijkspiegel die is aangebracht aan de binnenzijde van de cabine of het frame van een trekker;

• (9) 

  „klasse van achteruitkijkspiegels”: alle achteruitkijkspiegels met één of meer gemeenschappelijke kenmerken of functies;

• (10) 

  „licht”: een inrichting voor het verlichten van de weg (koplamp) of het geven van een lichtsignaal;

• (11) 

  „wielbasis van de trekker” of „wielbasis van het voertuig”: de afstand tussen de verticale vlakken die loodrecht op het middenlangsvlak van de trekker of het voertuig door de assen van de trekker of het voertuig gaan;

• (12) 

  „beladen voertuig”: het tot zijn technisch toelaatbare maximummassa beladen voertuig.

HOOFDSTUK II

VOORSCHRIFTEN INZAKE FUNCTIONELE VOERTUIGVEILIGHEID

Artikel 3

Montage- en demonstratievoorschriften betreffende functionele veiligheid

• 1. 

  De fabrikanten rusten landbouw- en bosbouwvoertuigen uit met systemen, onderdelen en technische eenheden, voor zover deze invloed hebben op de functionele veiligheid van die voertuigen, die zo ontworpen, gebouwd en geassembleerd zijn dat het voertuig bij normaal gebruik en onderhoud volgens de voorschriften van de fabrikant voldoet aan de gedetailleerde technische voorschriften en testprocedures in de artikelen 5 tot en met 38.

• 2. 

  De fabrikanten tonen middels fysieke tests bij de goedkeuringsinstantie aan dat de landbouw- en bosbouwvoertuigen die in de Unie op de markt worden aangeboden, geregistreerd of in het verkeer worden gebracht, voldoen aan de functionele veiligheidsvoorschriften van artikel 17 van en bijlage I bij Verordening (EU) nr. 167/2013 alsook aan de gedetailleerde technische voorschriften en testprocedures volgens de artikelen 5 tot en met 38 van deze verordening.

• 3. 

  De fabrikanten zorgen ervoor dat reserveonderdelen die in de Unie op de markt worden aangeboden of in het verkeer worden gebracht voldoen aan de gedetailleerde technische voorschriften en testprocedures die in deze verordening worden vastgesteld.

• 4. 

  De fabrikanten verstrekken de goedkeuringsinstantie een beschrijving van de maatregelen die zijn genomen om manipulatie of wijziging van het aandrijfbesturingssysteem te voorkomen, inclusief de elektronische systemen voor controle van de functionele veiligheid (indien aanwezig).

Artikel 4

Toepassing van VN/ECE-reglementen

De VN/ECE-reglementen en de in bijlage I bij deze verordening vermelde wijzigingen daarop zijn van toepassing op de typegoedkeuring van landbouw- en bosbouwvoertuigen.

Artikel 5

Technische specificaties betreffende functionele veiligheidsvoorschriften en testprocedures

• 1. 

  Prestatietests betreffende de functionele veiligheid worden uitgevoerd overeenkomstig de in deze verordening vastgelegde testvoorschriften.

• 2. 

  De tests worden uitgevoerd of bijgewoond door de goedkeuringsinstantie of door de technische dienst, mits daartoe door de goedkeuringsinstantie gemachtigd.

• 3. 

  Van de meetmethoden en de testresultaten wordt verslag gedaan aan de goedkeuringsinstantie door middel van een testverslag volgens het model als bedoeld in artikel 68, onder f), van Verordening (EU) nr. 167/2013.

Artikel 6

Voorschriften inzake de integriteit van de voertuigstructuur

De prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de integriteit van de voertuigstructuur als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder a), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden geverifieerd overeenkomstig bijlage II bij deze verordening.

Artikel 7

Voorschriften inzake de door de constructie bepaalde maximumsnelheid, regulateurs en snelheidsbegrenzers

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de snelheid en op regulateurs en snelheidsbegrenzers als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder b), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage III bij deze verordening.

Artikel 8

Voorschriften inzake stuursystemen voor snelle trekkers

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op stuursystemen voor snelle trekkers als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder b), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage IV bij deze verordening.

Artikel 9

Voorschriften inzake stuursystemen

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op stuursystemen als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder b), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage V bij deze verordening.

Artikel 10

Voorschriften inzake snelheidsmeters

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op snelheidsmeters als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder b), van bij Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage VI bij deze verordening.

Artikel 11

Voorschriften inzake het gezichtsveld en ruitenwissers

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op het gezichtsveld en ruitenwissers als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder c), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage VII bij deze verordening.

Artikel 12

Voorschriften inzake ruiten

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op ruiten als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder c), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage VIII bij deze verordening.

Artikel 13

Voorschriften inzake achteruitkijkspiegels

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op achteruitkijkspiegels als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder c), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage IX bij deze verordening.

Artikel 14

Voorschriften inzake informatiesystemen voor de bestuurder

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op informatiesystemen voor de bestuurder als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder c), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage X bij deze verordening.

Artikel 15

Voorschriften inzake verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen en hun lichtbronnen

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen en hun lichtbronnen als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder d), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XI bij deze verordening.

Artikel 16

Voorschriften inzake de installatie van verlichting

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de installatie van verlichting als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder d), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XII bij deze verordening.

Artikel 17

Voorschriften inzake bescherming van de inzittenden van het voertuig, met inbegrip van binnenuitrusting, hoofdsteunen, veiligheidsgordels en deuren van het voertuig

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de bescherming van de inzittenden van het voertuig, met inbegrip van binnenuitrusting, hoofdsteunen, veiligheidsgordels en deuren van het voertuig, als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder e), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XIII bij deze verordening.

Artikel 18

Voorschriften inzake de buitenkant en accessoires van het voertuig

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de buitenkant en accessoires van het voertuig als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder f), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XIV bij deze verordening.

Artikel 19

Voorschriften inzake de elektromagnetische compatibiliteit

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de elektromagnetische compatibiliteit als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder g), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XV bij deze verordening.

Artikel 20

Voorschriften inzake geluidssignaalinrichtingen

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op geluidssignaalinrichtingen als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder h), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XVI bij deze verordening.

Artikel 21

Voorschriften inzake verwarmingssystemen

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op verwarmingssystemen als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder i), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XVII bij deze verordening.

Artikel 22

Voorschriften inzake voorzieningen ter beveiliging tegen onrechtmatig gebruik

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op voorzieningen ter beveiliging tegen onrechtmatig gebruik als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder j), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XVIII bij deze verordening.

Artikel 23

Voorschriften inzake kentekenplaten

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op kentekenplaten als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder k), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XIX bij deze verordening.

Artikel 24

Voorschriften inzake voorgeschreven platen en opschriften

De prestatievoorschriften die van toepassing zijn op voorgeschreven platen en opschriften als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder k), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden geverifieerd overeenkomstig bijlage XX bij deze verordening.

Artikel 25

Voorschriften inzake afmetingen en massa's van aanhangwagens

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op afmetingen en massa's van aanhangwagens als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder l), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXI bij deze verordening.

Artikel 26

Voorschriften inzake de maximummassa in beladen toestand

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de maximummassa in beladen toestand als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder l), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXII bij deze verordening.

Artikel 27

Voorschriften inzake extra gewichten

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de maximummassa in beladen toestand als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder l), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXIII bij deze verordening.

Artikel 28

Voorschriften inzake de veiligheid van elektrische systemen

De prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de veiligheid van elektrische systemen als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder m), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden geverifieerd overeenkomstig bijlage XXIV bij deze verordening.

Artikel 29

Voorschriften inzake brandstoftanks

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op brandstoftanks als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder a) en m), en artikel 18, lid 2, onder l), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXV bij deze verordening.

Artikel 30

Voorschriften inzake beschermingsinrichtingen aan de achterzijde

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op beschermingsinrichtingen aan de achterzijde als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder n), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXVI bij deze verordening.

Artikel 31

Voorschriften inzake zijdelingse bescherming

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op de zijdelingse bescherming als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder o), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXVII bij deze verordening.

Artikel 32

Voorschriften inzake laadplatforms

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op laadplatforms als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder p), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXVIII bij deze verordening.

Artikel 33

Voorschriften inzake sleepinrichtingen

De prestatievoorschriften die van toepassing zijn op sleepinrichtingen als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder q), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden geverifieerd overeenkomstig bijlage XXIX bij deze verordening.

Artikel 34

Voorschriften inzake banden

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op banden als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder r), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXX bij deze verordening.

Artikel 35

Voorschriften inzake opspatafschermingssystemen

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op opspatafschermingssystemen als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder s), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXXI bij deze verordening.

Artikel 36

Voorschriften inzake de achteruitrijinrichting

De prestatievoorschriften die van toepassing zijn op achteruitrijinrichting als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder t), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden geverifieerd overeenkomstig bijlage XXXII bij deze verordening.

Artikel 37

Voorschriften inzake rupsbanden

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op rupsbanden als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder u), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXXIII bij deze verordening.

Artikel 38

Voorschriften inzake mechanische koppelingen

De testprocedures en prestatievoorschriften die van toepassing zijn op mechanische koppelingen als bedoeld in artikel 17, lid 2, onder v), van Verordening (EU) nr. 167/2013, worden uitgevoerd en geverifieerd overeenkomstig bijlage XXXIV bij deze verordening.

HOOFDSTUK III

VERPLICHTINGEN VAN DE LIDSTATEN

Artikel 39

Typegoedkeuring van voertuigen, systemen, onderdelen en technische eenheden

Met ingang van 1 januari 2018 verbieden de nationale autoriteiten het op de markt aanbieden, de registratie en het in verkeer brengen van nieuwe voertuigen die niet voldoen aan Verordening (EU) nr. 167/2013 en deze verordening inzake functionele veiligheid.

Artikel 40

Nationale typegoedkeuring van voertuigen, systemen, onderdelen en technische eenheden

De nationale autoriteiten weigeren niet omwille van functionele veiligheidsaspecten nationale typegoedkeuring te verlenen aan een type voertuig, systeem, onderdeel of technische eenheid dat voldoet aan de in deze verordening vastgestelde voorschriften, behalve als het voorschriften betreft inzake:

HOOFDSTUK IV

SLOTBEPALINGEN

Artikel 41

Inwerkingtreding en toepassing

Deze verordening treedt in werking op de twintigste dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Zij is van toepassing met ingang van 1 januari 2016.

Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Gedaan te Brussel, 8 december 2014.

Voor de Commissie

De voorzitter

Jean-Claude JUNCKER

• (1) 

  PB L 60 van 2.3.2013, blz. 1.

• (2) 

  Richtlijn 2006/42/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende machines en tot wijziging van Richtlijn 95/16/EG (PB L 157 van 9.6.2006, blz. 24).

• (3) 

  Besluit 97/836/EG van de Raad van 27 november 1997 inzake de toetreding van de Europese Gemeenschap tot de overeenkomst van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties betreffende het aannemen van eenvormige technische eisen voor wielvoertuigen, uitrustingsstukken en onderdelen die kunnen worden aangebracht en/of gebruikt op wielvoertuigen en de voorwaarden voor wederzijdse erkenning van goedkeuringen verleend op basis van deze eisen („Herziene overeenkomst van 1958”) (PB L 346 van 17.12.1997, blz. 78).

LIJST VAN BIJLAGEN

BIJLAGE I

Lijst van toepasselijke VN/ECE-reglementen

BIJLAGE II

Voorschriften inzake de integriteit van de voertuigstructuur

BIJLAGE III

Voorschriften inzake de door de constructie bepaalde maximumsnelheid, regulateurs en snelheidsbegrenzers

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

1.1.   „regulateur”: een voorziening waarmee de snelheid van de motor en/of het voertuig wordt gemeten en geregeld;

1.2.   „aandrijflijn”: een groep onderdelen die vermogen leveren en op het wegdek overbrengen, zoals de motor, overbrenging, aandrijfassen, differentiëlen en aangedreven wielen of rupsbanden;

1.3.   „manipulatie”: niet-geoorloofde wijzigingen die, aangezien de prestaties van het voertuig worden verhoogd, de functionele veiligheid kunnen aantasten en schade kunnen berokkenen aan het milieu;

1.4.   „snelheidsbegrenzer”: een voorziening waarvan de primaire functie de regeling van de brandstoftoevoer naar de motor is om de voertuigsnelheid op een vastgestelde waarde te begrenzen.

VOORSCHRIFTEN

• 2. 

  Door de constructie bepaalde maximumsnelheid

• 3. 

  Regulateur

• 4. 

  Voorschriften inzake snelheidsbegrenzers en inzake maatregelen ter beperking van manipulatie van de aandrijflijn en de snelheidsbegrenzer

4.1   Voorschriften inzake snelheidsbegrenzers

Voertuigen van de categorieën T en C, met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van meer dan 60 km/h, moeten worden uitgerust met instelbare snelheidsbegrenzers die voldoen aan de voorschriften van deze bijlage.

4.2.   Beperking van manipulatie van de aandrijflijn en de snelheidsbegrenzer

4.2.1.   Doel en toepassingsgebied

Maatregelen ter voorkoming van manipulatie van de aandrijflijn hebben als doel ervoor te zorgen dat een voertuig dat bij typegoedkeuring voldoet aan de milieu- en aandrijvingsprestaties, de constructievoorschriften voor voertuigen en de voorschriften voor functionele veiligheid, gedurende de hele nuttige levensduur daaraan blijft voldoen en dat wijzigingen in de aandrijflijn die een nadelige invloed hebben op de functionele veiligheid en/of het milieu worden ontmoedigd.

4.3.   Algemene voorschriften

4.4.   De fabrikant moet ervoor zorgen dat het goedgekeurde voertuig voldoet aan de volgende punten inzake de veiligheid van het elektronische systeem ter begrenzing van de prestaties van het voertuig.

BIJLAGE IV

Voorschriften inzake stuursystemen voor snelle trekkers

BIJLAGE V

Voorschriften inzake stuursystemen

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

1.1.   „stuurinrichting”: de volledige inrichting die tot taak heeft de rijrichting van de trekker te veranderen.

De stuurinrichting omvat de bedieningsinrichting, de overbrengingsinrichting, de bestuurde wielen en, eventueel, een servo-inrichting waarmee de hulpkracht of de onafhankelijke kracht wordt opgewerkt;

1.2.   „overbrengingsinrichting”: dat deel van de stuurinrichting dat begrepen is tussen de bedieningsinrichting en de bestuurde wielen, met uitzondering van de in punt 1.3 bedoelde servo-inrichtingen. De overbrengingsinrichting kan mechanisch, hydraulisch, pneumatisch of elektrisch zijn, dan wel een combinatie hiervan vormen;

1.3.   „servo-inrichting”: het deel van de stuurinrichting waardoor de hulpkracht of de onafhankelijke kracht wordt opgewekt. Deze hulpkracht of onafhankelijke kracht kan worden opgewekt door een mechanisch, hydraulisch, pneumatisch, elektrisch of gecombineerd systeem (bijvoorbeeld een oliepomp, een luchtpomp, een accumulator);

1.4.   „partieel bekrachtigde stuurinrichting”: de inrichtingen waarbij de kracht voor het sturen van de bestuurde wielen door de spierkracht van de bestuurder en door de servo-inrichting wordt geleverd; hiertoe behoren stuurinrichtingen waarbij de kracht onder normale omstandigheden uitsluitend geleverd wordt door de servo-inrichting, maar waarbij, indien deze servo-inrichting uitvalt, gebruik wordt gemaakt van de spierkracht van de bestuurder om te sturen;

1.5.   „integraal bekrachtigde stuurinrichting”: de inrichting waarbij de kracht voor het sturen van de bestuurde wielen uitsluitend door de servo-inrichting wordt geleverd;

1.6.   „differentieelbesturing”: het sturen van wielen of rupsbanden waarbij de trekker een bepaalde richting krijgt door een verschillende rotatiesnelheid van de linker- en rechterwielen of de linker- en rechterrupsbanden;

1.7.   „bestuurde wielen”: één van de volgende betekenissen:

CONSTRUCTIE-, MONTAGE- EN CONTROLEVOORSCHRIFTEN

• 2. 

  Algemene voorschriften

• 3. 

  Bijzondere voorschriften

3.1.   Bedieningsinrichting

3.2.   Overbrengingsinrichting

3.3.   Bestuurde wielen

3.4.   Servo-inrichting

• 4. 

  De fabrikanten kunnen kiezen of zij de voorschriften in deze bijlage dan wel de voorschriften in bijlage IV toepassen.

BIJLAGE VI

Voorschriften inzake snelheidsmeters

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

1.1   „spanning in warme toestand”: de door de fabrikant aangegeven bandenspanning in koude toestand, verhoogd met 0,2 bar;

1.2   „snelheidsmeter”: dat gedeelte van de uitrusting voor het meten van de snelheid dat de bestuurder de momentane snelheid van zijn voertuig aangeeft.

• 2. 

  Voorschriften

• (1) 

  Richtlijn 2009/3/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2009 tot wijziging van Richtlijn 80/181/EEG van de Raad inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten op het gebied van de meeteenheden (PB L 114 van 7.5.2009, blz. 10).

BIJLAGE VII

Voorschriften inzake het gezichtsveld en ruitenwissers

Voertuigen van de categorieën T en C moeten voldoen aan de volgende voorschriften:

BIJLAGE VIII

Voorschriften inzake ruiten

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

1.1   „referentiepunt voor de ogen van de bestuurder”: de volgens afspraak vastgestelde positie van de in één punt verenigd gedachte ogen van de bestuurder. Dit punt ligt in het vlak evenwijdig aan het middenlangsvlak van de trekker, gaande door het midden van de zitting, op 700 mm verticaal boven de snijlijn van dit vlak met de zitting en op een afstand van 270 mm — gemeten in de richting van de heupsteun — vanaf het verticale dwarsvlak dat raakt aan de voorzijde van de zitting en dat loodrecht staat op het middenlangsvlak van de trekker (figuur 1). De vaststelling van het referentiepunt geldt voor de onbelaste zitting in de door de fabrikant van de trekker opgegeven middenstand;

1.2   „veiligheidsruit die nodig is voor het gezichtsveld naar achteren van de bestuurder”: alle ruiten die zich bevinden achter het loodrecht op het middenlangsvlak van het voertuig staande vlak door het referentiepunt voor de ogen van de bestuurder, waardoor de bestuurder de weg kan zien wanneer hij met het voertuig rijdt of manoeuvres uitvoert.

• 2. 

  Voorschriften

2.1.   De ruiten van voertuigen van categorie T moeten voldoen aan de voorschriften van VN/ECE-reglement nr. 43, als vermeld in bijlage I bij deze verordening, met uitzondering van die in bijlage 21 bij dat VN/ECE-reglement.

2.2.   Ruiten van voertuigen van categorie C moeten voldoen aan dezelfde voorschriften als die van de overeenkomstige voertuigen van categorie T.

2.3.   De montage van veiligheidsruiten in voertuigen van de categorieën T en C met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van meer dan 60 km/h moet voldoen aan de bepalingen voor voertuigen van categorie N in bijlage 21 van VN/ECE-reglement nr. 43, als vermeld in bijlage I.

2.4.   De montage van veiligheidsruiten in voertuigen van de categorieën T en C met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van niet meer dan 60 km/h

2.4.1.   Veiligheidsruiten moeten zodanig worden gemonteerd dat een hoog niveau van veiligheid voor de inzittenden wordt gewaarborgd en dat met name de bestuurder in alle gebruiksomstandigheden een goed zicht naar voren, naar achteren en naar links en rechts wordt geboden.

2.4.2.   Veiligheidsruiten moeten zodanig worden gemonteerd dat zij, ondanks de belastingen waaraan het voertuig onder normale verkeersomstandigheden is blootgesteld, op hun plaats blijven en steeds het zicht en de veiligheid van de inzittenden van het voertuig waarborgen.

2.4.3.   Veiligheidsruiten moeten worden voorzien van het desbetreffende onderdeeltypegoedkeuringsmerk, zoals beschreven in punt 5.4 van VN/ECE-reglement nr. 43, als vermeld in bijlage I, in voorkomend geval aangevuld met een van de symbolen als beschreven in punt 5.5 van VN/ECE-reglement nr. 43, als vermeld in bijlage I.

2.4.4.   Veiligheidsvoorruiten

2.4.5.   Veiligheidsruiten, met uitzondering van voorruiten

Figuur 1

Referentiepunt voor de ogen van de bestuurder

BIJLAGE IX

Voorschriften inzake achteruitkijkspiegels

• 1. 

  Voorschriften inzake de uitrusting

Elke trekker moet zijn uitgerust met twee buitenachteruitkijkspiegels en mag facultatief zijn uitgerust met een binnenachteruitkijkspiegel.

• 2. 

  Algemeen

• 3. 

  Plaats

• 4. 

  Verstelbaarheid

• 5. 

  Gezichtsveld bij achteruitkijkspiegels van klasse II

BIJLAGE X

Voorschriften inzake informatiesystemen voor de bestuurder

• 1. 

  Voorschriften

BIJLAGE XI

Voorschriften inzake verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen en hun lichtbronnen

BIJLAGE XII

Voorschriften inzake de installatie van verlichting

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

1.1.   „dwarsvlak”: een verticaal vlak, loodrecht op het middenlangsvlak van het voertuig;

1.2.   „onafhankelijke lichten”: lichten met verschillende lenzen, verschillende lichtbronnen en verschillende lamphuizen;

1.3.   „gegroepeerde lichten”: lichten met verschillende lenzen en lichtbronnen, maar met hetzelfde lamphuis;

1.4.   „gecombineerde lichten”: lichten met verschillende lenzen, maar met dezelfde lichtbron en hetzelfde lamphuis;

1.5.   „samengebouwde lichten”: lichten met verschillende lichtbronnen (of met één lichtbron die onder verschillende omstandigheden werkt), geheel of gedeeltelijk dezelfde lenzen en hetzelfde lamphuis;

1.6.   „verstelbare lichten”: op het voertuig geïnstalleerde lichten die zich ten opzichte van het voertuig kunnen bewegen, zonder los te raken;

1.7.   „grootlichtkoplamp”: het licht dat wordt gebruikt om de weg vóór het voertuig over een grote afstand te verlichten;

1.8.   „dimlichtkoplamp”: het licht dat wordt gebruikt om de weg vóór het voertuig te verlichten zonder tegenliggers of andere weggebruikers te verblinden of te hinderen;

1.9.   „camoufleerbaar licht”: een licht dat geheel of gedeeltelijk aan het oog kan worden onttrokken wanneer het niet in gebruik is. Dit resultaat kan worden bereikt met een verplaatsbare bedekking, door verplaatsing van de koplamp of met gelijk welk ander geschikt middel. „Intrekbaar licht” wordt meer in het bijzonder gebruikt voor een camoufleerbaar licht dat in de carrosserie kan worden verzonken;

1.10.   „mistvoorlicht”: het licht dat wordt gebruikt om de weg bij mist, sneeuwval, onweer of stofwolken beter te verlichten;

1.11.   „achteruitrijlicht”: het licht dat wordt gebruikt om de weg achter het voertuig te verlichten en andere weggebruikers te waarschuwen dat het voertuig achteruitrijdt of achteruit gaat rijden;

1.12.   „richtingaanwijzer”: het licht dat wordt gebruikt om andere weggebruikers erop te attenderen dat de bestuurder voornemens is naar rechts of naar links van richting te veranderen;

1.13.   „waarschuwingssignaal”: de inrichting waarmee alle richtingaanwijzers van een voertuig tegelijk in werking kunnen worden gesteld om de aandacht te vestigen op het feit dat het voertuig tijdelijk een bijzonder gevaar oplevert voor andere weggebruikers;

1.14.   „stoplicht”: het licht dat wordt gebruikt om de weggebruikers die zich achter het voertuig bevinden kenbaar te maken dat de longitudinale beweging van het voertuig opzettelijk wordt vertraagd;

1.15.   „achterkentekenplaatverlichting”: de inrichting die de plaats verlicht waar zich de kentekenplaat aan de achterzijde bevindt; zij kan uit verschillende optische elementen bestaan;

1.16.   „breedtelicht”: een licht dat wordt gebruikt om, van de voorzijde gezien, de aanwezigheid en de breedte van het voertuig aan te geven;

1.17.   „achterlicht”: een licht dat wordt gebruikt om, van de achterzijde gezien, de aanwezigheid en de breedte van het voertuig aan te geven;

1.18.   „mistachterlicht”: het licht dat wordt gebruikt om het voertuig bij dichte mist van achteren beter zichtbaar te maken;

1.19.   „parkeerlicht”: een licht dat dient om de aanwezigheid van een binnen de bebouwde kom geparkeerd voertuig aan te geven. Het vervangt in dat geval de breedte- en achterlichten;

1.20.   „markeringslicht”: een licht dat op het breedste punt van het voertuig zo hoog mogelijk is aangebracht, waardoor duidelijk de totale breedte van het voertuig wordt aangegeven. Dit licht is bestemd om bij bepaalde voertuigen de breedte- en achterlichten aan te vullen door bijzondere aandacht te vestigen op de omvang ervan

1.21.   „werklicht”: een inrichting om een werkterrein of -proces te verlichten;

1.22.   „retroflector”: een inrichting die wordt gebruikt om de aanwezigheid van een voertuig aan te geven door weerkaatsing van het licht afkomstig van een niet tot dat voertuig behorende lichtbron, waarbij de waarnemer zich dicht bij deze lichtbron bevindt. Voor de toepassing van deze bijlage worden niet als retroflectoren aangemerkt:

1.23.   „zijmarkeringslicht”: een licht dat wordt gebruikt om, van de zijkant gezien, de aanwezigheid van het voertuig aan te geven;

1.24.   „dagrijlicht”: een naar voren gericht licht dat wordt gebruikt om het voertuig tijdens het rijden overdag beter zichtbaar te maken;

1.25.   „hoeklicht”: een licht dat wordt gebruikt voor aanvullende verlichting van het deel van de weg dat zich bij de voorhoek van het voertuig bevindt, aan de kant waarnaar het voertuig gaat draaien;

1.26.   „comfortverlichting”: een licht dat wordt gebruikt om bij het in- en uitstappen van voertuigbestuurder en passagiers of bij het laden en lossen voor extra verlichting te zorgen;

1.27.   „manoeuvreerlicht”: een licht dat wordt gebruikt om bij trage manoeuvres voor extra verlichting te zorgen aan de zijkant van het voertuig;

1.28.   „adaptief koplampsysteem”: een verlichtingsinrichting waarvoor krachtens VN/ECE-reglement nr. 123, als vermeld in bijlage I, typegoedkeuring is verleend en die lichtbundels levert waarvan de eigenschappen zich automatisch aan wisselende gebruiksomstandigheden van het dimlicht en, indien van toepassing, het groot licht aanpassen;

1.29.   „verlichtingsoppervlak”: de orthogonale projectie van de totale reflectoropening bij grootlichtkoplampen met reflector, dimlichtkoplampen met reflector of mistvoorlichten met reflector of van de projectielens op een dwarsvlak bij koplampen met een ellipsoïdale reflector. Als het lichtuitstralende oppervlak van het licht maar een deel van de totale reflectoropening beslaat, wordt alleen de projectie van dat deel in aanmerking genomen.

Bij een dimlichtkoplamp wordt het verlichtingsoppervlak begrensd door het zichtbare spoor van de licht-donkergrens op de lens. Indien de reflector en de lens onderling verstelbaar zijn, wordt de gemiddelde instelstand gebruikt;

1.30.   „verlichtingsoppervlak”: in het geval van een achterlicht of parkeerlicht of een grootlichtkoplamp, dimlichtkoplamp of mistvoorlicht zonder reflector, de orthogonale projectie van het licht in een vlak dat loodrecht staat op de referentieas ervan en raakt aan het lichtuitstralende buitenoppervlak van het licht; deze projectie is begrensd door de schermranden die in dit vlak liggen en die maar 98 % van de totale lichtsterkte van het licht in de richting van de referentieas doorlaten.

Bij een lichtsignaalinrichting waarvan het verlichtingsoppervlak het verlichtingsoppervlak van een andere functie geheel of gedeeltelijk omvat of een niet-verlicht oppervlak omvat, mag het verlichtingsoppervlak als het lichtuitstralende oppervlak zelf worden beschouwd;

1.31.   „verlichtingsoppervlak” van een retroflector of van een signalisatiebord of een signalisatiefolie: zoals door de aanvrager tijdens de goedkeuringsprocedure voor de retroflectoren als onderdeel aangegeven, de orthogonale projectie van een retroflector in een vlak dat loodrecht staat op de referentieas en wordt begrensd door met die as evenwijdige raakvlakken aan de aangegeven buitenste delen van het optische systeem van de retroflector. Om de onder-, boven- en zijranden van de inrichting te bepalen, worden slechts verticale en horizontale vlakken in aanmerking genomen;

1.32.   „lichtuitstralend buitenoppervlak”: het deel van het buitenoppervlak van de transparante lens dat de verlichtings- of lichtsignaalinrichting omsluit en ze in staat stelt licht uit te stralen;

1.33.   „zichtbaar oppervlak”: voor een bepaalde waarnemingsrichting de orthogonale projectie van de grens van het verlichtingsoppervlak, geprojecteerd op het buitenoppervlak van de lens, of van het lichtuitstralend oppervlak in een vlak loodrecht op de waarnemingsrichting en rakend aan het meest naar buiten gelegen punt van de lens;

1.34.   „referentie-as”: de voor de lichtinrichting karakteristieke as bepaald door de fabrikant van het licht om de richting aan te geven waarin het licht uitstraalt (H = 0°, V = 0°) bij het vaststellen van de hoeken voor fotometrische metingen en het plaatsen van het licht op het voertuig;

1.35.   „referentiepunt”: het snijpunt van de referentieas met het lichtuitstralende buitenoppervlak, zoals gespecificeerd door de fabrikant van het licht;

1.36.   „geometrische zichtbaarheidshoeken”: de hoeken die het veld bepalen van de kleinste ruimtehoek waarbinnen het zichtbare oppervlak van het licht waarneembaar is. Dat veld van de ruimtehoek wordt bepaald door de segmenten van een bol waarvan het middelpunt met het referentiepunt van het licht samenvalt en waarvan de equator evenwijdig is aan het wegdek. Deze segmenten worden bepaald ten opzichte van de referentieas. De horizontale hoeken β komen overeen met de lengte en de verticale hoeken α met de breedte;

1.37.   „buitenste rand”: aan weerskanten van het voertuig het vlak dat evenwijdig is aan het middenlangsvlak van het voertuig en de zijdelingse buitenrand ervan raakt, waarbij de volgende uitstekende delen buiten beschouwing worden gelaten:

1.38.   „totale breedte”: de afstand tussen de verticale vlakken als omschreven in de definitie van buitenste rand;

1.39.   „een enkel licht”:

1.40.   „twee lichten”: een enkel lichtuitstralend oppervlak in de vorm van een band of strook, indien deze band of strook symmetrisch is ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig, zich aan weerszijden tot ten minste 0,4 m van de buitenste rand van het voertuig uitstrekt, en ten minste 0,8 m lang is; de verlichting van dit oppervlak moet plaatsvinden met ten minste twee lichtbronnen die zo dicht mogelijk bij de uiteinden ervan zijn geplaatst; het lichtuitstralend oppervlak kan bestaan uit een aantal naast elkaar geplaatste elementen, voor zover de projectie van de verschillende individuele lichtuitstralende oppervlakken op een dwarsvlak ten minste 60 % beslaat van het oppervlak van de kleinste rechthoek die daarom is beschreven;

1.41.   „afstand tussen twee lichten” die in dezelfde richting schijnen: de afstand tussen de orthogonale projecties in een vlak dat loodrecht staat op de richting in kwestie, van de contouren van beide verlichtingsoppervlakken;

1.42.   „facultatief”: de installatie van een lichtsignaalinrichting wordt aan de keuze van de fabrikant overgelaten;

1.43.   „verklikker voor de werking”: een visueel of akoestisch signaal of een gelijkwaardig signaal dat aangeeft dat een inrichting in werking is gesteld en correct functioneert;

1.44.   „kleur van het door een voorziening uitgestraalde licht”: de kleur van het uitgestraalde licht zoals omschreven in VN/ECE-reglement nr. 48, als vermeld in bijlage I;

1.45.   „opvallende markering”: een inrichting die dient om een voertuig van de zij- of achterkant of, bij aanhangwagens, ook van de voorkant gezien meer zichtbaarheid te geven door weerkaatsing van het licht afkomstig van een niet op het voertuig aangesloten lichtbron, waarbij de waarnemer zich bij deze lichtbron bevindt;

1.46.   „inschakelverklikkerlicht”: een verklikkerlicht dat wel aangeeft dat een inrichting in werking is gesteld, maar niet of deze al dan niet correct functioneert;

1.47.   „LRV-achtermarkeringsplaat”: een driehoekige plaat met afgeknotte hoeken met een kenmerkend patroon bekleed met retroflecterende en fluorescerende materialen of inrichtingen (klasse 1) of uitsluitend met retroflecterende materialen of inrichtingen (klasse 2) (zie bv. VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I);

1.48.   „paar”: het stel lichten met dezelfde functie aan de linker- en rechterkant van het voertuig;

1.49.   „H-vlak”: het horizontaal vlak door het referentiepunt van het licht;

1.50.   „verlichtingsfunctie”: het licht dat door een inrichting wordt uitgestraald om de weg en voorwerpen in de richting van de beweging van het voertuig te verlichten;

1.51.   „lichtsignaalfunctie”: het licht dat door een inrichting wordt uitgestraald of weerkaatst om andere weggebruikers visuele informatie over de aanwezigheid, de identificatie en/of de verandering van de beweging van het voertuig te geven;

1.52.   „lichtbron”: een of meer elementen voor zichtbare straling, die kunnen zijn gemonteerd met een of meer doorzichtige behuizingen en met een basis voor mechanische en elektrische aansluiting.

Een lichtbron kan ook worden gevormd door het uiteinde van een lichtkabel, als deel van een gedistribueerd verlichtings- of lichtsignaalsysteem zonder ingebouwde buitenlens;

1.53.   „lichtuitstralend oppervlak” van een verlichtingsinrichting, lichtsignaalinrichting of retroflector: het oppervlak zoals het door de fabrikant van de voorziening is aangegeven op de tekening bij de goedkeuringsaanvraag.

• 2. 

  Testprocedure voor EU-typegoedkeuring

De aanvraag voor EU-typegoedkeuring moet vergezeld gaan van de in de punten 2.1 tot en met 2.4 genoemde stukken in drievoud en van de volgende nadere gegevens:

• 3. 

  Goedkeuring

De in de punten 2.1 tot en met 2.4 bedoelde documenten worden tijdens de EU-typegoedkeuringsprocedure verstrekt op basis van de modellen in artikel 68, onder a), van Verordening (EU) nr. 167/2013.

• 4. 

  Goedkeuringsnummer en -merk

Aan overeenkomstig de voorschriften in deze bijlage goedgekeurde voertuigen wordt een goedkeuringsnummer en -merk toegekend volgens het model als bedoeld in artikel 68, onder h, van Verordening (EU) nr. 167/2013.

• 5. 

  Algemene specificaties

5.1.   De verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen moeten zo zijn gemonteerd dat zij onder normale gebruiksomstandigheden en ondanks de trillingen waaraan zij kunnen worden blootgesteld, de kenmerken behouden die in de punten 5.2 tot en met 5.21 en de aanhangsels 1, 2 en 3 zijn vastgelegd en ervoor zorgen dat het voertuig voldoet aan de voorschriften in de punten 5.2, 5.4, 5.5, 5.7, 5.9, 5.10.1, 5.11.1, 5.11.2, 5.11.3.2, 5.17.1.1, 5.18.3 en 6. Het mag met name niet mogelijk zijn dat de afstelling van de lichten door onachtzaamheid wordt ontregeld.

5.2.   De voertuigen moeten voorzien zijn van de vaste contactdoos die is gespecificeerd in ISO 1724:2003 (elektrische verbindingen voor voertuigen met elektrische uitrusting van 6 of 12 V; deze hebben meer bepaald betrekking op particuliere auto's en lichte aanhangwagens of caravans) of ISO 1185:2003 (elektrische verbindingen tussen trekkers en getrokken voertuigen met elektrische uitrusting van 24 V voor internationaal handelsvervoer) of beide indien zij een verbinding hebben om getrokken voertuigen of uitrustingsstukken te koppelen. Bovendien kunnen voertuigen worden uitgerust met de aanvullende 7-pinsconnector volgens ISO 3732:2003 (connectoren voor de elektrische verbinding tussen trekkende en getrokken voertuigen — 7-polige connector van het type 12 S (aanvullend) voor voertuigen met een nominale voedingsspanning van 12 V).

5.3.   Grootlichtkoplampen, dimlichtkoplampen en mistvoorlichten moeten zo zijn geïnstalleerd dat de correcte afstelling van hun oriëntatie gemakkelijk kan worden uitgevoerd.

5.4.   Bij alle lichtsignaalinrichtingen moet de referentieas van het op het voertuig gemonteerde licht evenwijdig zijn aan het draagvlak van het voertuig op de weg; bovendien moet deze as loodrecht staan op het middenlangsvlak van het voertuig bij zijretroflectoren en zijmarkeringslichten en evenwijdig aan dit vlak zijn voor alle andere signaalinrichtingen. Voor alle richtingen is een tolerantie van ± 3° toegestaan. Bovendien moeten eventuele specifieke montage-instructies van de fabrikant in acht worden genomen.

5.5.   Behoudens specifieke instructies worden de hoogte en de oriëntatie van de lichten geverifieerd bij een onbeladen voertuig dat op een plat horizontaal oppervlak is geplaatst.

5.6.   Behoudens specifieke instructies moeten lichten die een paar vormen:

5.7.   Bij voertuigen waarvan de uitwendige vorm asymmetrisch is, moeten de voorwaarden van de punten 5.6.1 en 5.6.2 zoveel mogelijk in acht worden genomen. Aan deze voorschriften wordt geacht te zijn voldaan als de afstand van beide lichten tot het middenlangsvlak en tot het draagvlak op de grond gelijk is.

5.8.   Gegroepeerde, gecombineerde of samengebouwde lichten

5.8.1   Lichten mogen met elkaar worden gegroepeerd, gecombineerd of samengebouwd mits aan alle voorschriften betreffende kleur, stand, oriëntatie, geometrische zichtbaarheid, elektrische aansluitingen en eventuele andere voorschriften is voldaan.

5.8.2.   Wanneer het zichtbare oppervlak van een enkel licht uit twee of meer afzonderlijke delen bestaat, moet het voldoen aan de volgende voorschriften:

5.9.   De maximumhoogte boven het wegdek wordt gemeten vanaf het hoogste punt en de minimumhoogte vanaf het laagste punt van het zichtbare oppervlak in de richting van de referentieas.

Wanneer de maximum- en minimumhoogte boven het wegdek duidelijk aan de voorschriften van dit reglement voldoen, hoeven de precieze randen van elk oppervlak niet te worden bepaald.

De lichten moeten zo zijn geïnstalleerd dat het voertuig voldoet aan de toepasselijke wetgeving inzake de maximumhoogte.

5.9.1.   Om de geometrische zichtbaarheidshoeken kleiner te maken wordt de plaats van een licht wat betreft de hoogte boven het wegdek ervan gemeten vanaf het H-vlak.

5.9.2.   Bij dimlichtkoplampen wordt de minimumhoogte boven het wegdek gemeten vanaf het laagste punt van het effectieve uitvalsvlak van het optische systeem (bv. reflector, lens, projectielens), onafhankelijk van het gebruik daarvan.

5.9.3.   De plaats in de breedte, gerelateerd aan de totale breedte, wordt bepaald vanaf de verst van het middenlangsvlak van het voertuig verwijderde rand van het zichtbare oppervlak in de richting van de referentieas en, bij relatering aan de afstand tussen de lichten onderling, vanaf de binnenranden van het zichtbare oppervlak in de richting van de referentieas.

Wanneer de plaats in de breedte duidelijk aan de voorschriften van deze verordening voldoet, hoeven de precieze randen van een oppervlak niet te worden bepaald.

5.10.   Als er geen specifieke instructies zijn gegeven, worden de fotometrische kenmerken van een licht (bv. sterkte, kleur, zichtbaar oppervlak enz.) niet opzettelijk gevarieerd terwijl het licht brandt.

5.10.1.   Voor de richtingaanwijzers en het waarschuwingssignaal van het voertuig moeten knipperlichten worden gebruikt.

5.10.2.   De fotometrische kenmerken van een licht kunnen variëren ten opzichte van het omgevingslicht, als gevolg van de activering van andere lichten, of wanneer het licht wordt gebruikt om een andere verlichtingsfunctie te leveren, op voorwaarde dat alle variaties in de fotometrische kenmerken in overeenstemming zijn met de technische bepalingen voor het desbetreffende licht.

5.11.   Een licht mag naar voren geen rood licht en naar achteren geen wit licht uitstralen dat tot verwarring zou kunnen leiden. Hierbij wordt geen rekening gehouden met de binnenverlichting van het voertuig. In geval van twijfel zal op de volgende wijze worden gecontroleerd of aan dit voorschrift is voldaan:

5.12.   De elektrische aansluitingen moeten zo zijn dat de breedte- en achterlichten, de markeringslichten (indien aanwezig), de zijmarkeringslichten (indien aanwezig) en de achterkentekenplaatverlichting alleen tegelijk kunnen worden in- en uitgeschakeld.

Dit geldt niet:

5.13.   De elektrische aansluitingen moeten zo zijn dat de grootlicht- en dimlichtkoplampen en de mistvoorlichten alleen kunnen worden ingeschakeld indien de in punt 5.12 bedoelde lichten eveneens zijn ingeschakeld. Dit geldt echter niet voor grootlicht- of dimlichtkoplampen waarmee lichtsignalen kunnen worden gegeven door de grootlicht- of dimlichtkoplampen met korte tussenpozen te ontsteken of de grootlicht- en dimlichtkoplampen met korte tussenpozen afwisselend te ontsteken.

5.13.1.   De dimlichtkoplampen en/of de grootlichtkoplampen en/of de mistvoorlichten mogen de functie van de breedtelichten vervangen op voorwaarde dat:

5.14.   De functie van inschakelverklikkerlicht kan worden vervuld door de verklikker voor de werking.

5.15.   De door de lichten uitgestraalde lichtkleuren (1) zijn als volgt:

5.16.   Camoufleerbare lichten

5.16.1.   Het camoufleren van lichten is verboden, met uitzondering van grootlichtkoplampen, dimlichtkoplampen en mistvoorlichten.

5.16.2.   Een verlichtingsinrichting die zich in de bedrijfsstand bevindt moet in die stand blijven als het in punt 5.16.2.1 bedoelde defect alleen optreedt of samen met een van de in punt 5.16.2.2 beschreven defecten.

5.16.3.   Wanneer de bediening van de camoufleervoorziening(en) defect is, moeten de lichten die zich al in de bedrijfsstand bevinden, in deze stand blijven of moeten ze zonder het gebruik van gereedschap in deze stand kunnen worden gezet.

5.16.4.   Elektrisch bediende verlichtingsinrichtingen moeten met één schakelaar in de bedrijfsstand worden gebracht en worden ingeschakeld, wat de mogelijkheid niet uitsluit om ze zonder ze in te schakelen in de bedrijfsstand te brengen. Bij gegroepeerde grootlicht- en dimlichtkoplampen is voornoemd bedieningsorgaan echter alleen vereist om de dimlichtkoplampen te activeren.

5.16.5.   Het mag vanaf de bestuurdersstoel niet mogelijk zijn om opzettelijk de beweging van de geactiveerde koplampen te stoppen voordat ze hun bedrijfsstand hebben bereikt. Als er gevaar bestaat dat andere weggebruikers door de beweging van de koplampen worden verblind, mogen deze pas gaan branden wanneer zij hun eindstand hebben bereikt.

5.16.6.   Bij temperaturen van – 30 tot + 50 °C moet een elektrisch bediende verlichtingsinrichting binnen drie seconden na de eerste bedieningshandeling de bedrijfsstand kunnen bereiken.

5.17.   Verstelbare lichten

5.17.1.   Behalve grootlichtkoplampen, dimlichtkoplampen en ten minste één paar achterreflectoren mogen alle lichten verstelbaar zijn, op voorwaarde dat zij:

5.18.   Algemene bepalingen met betrekking tot de geometrische zichtbaarheid

5.18.1.   Binnen de geometrische zichtbaarheidshoeken mag de voortplanting van het licht van geen enkel deel van het zichtbare oppervlak van het licht, waargenomen vanuit het oneindige, worden gehinderd. Er wordt echter geen rekening gehouden met obstakels die al bij de typegoedkeuring van het licht aanwezig waren.

5.18.2.   Als de metingen dichter bij het licht worden verricht, moet de waarnemingsrichting evenwijdig worden verschoven om dezelfde nauwkeurigheid te bereiken.

5.18.3.   Als na de installatie van het licht gelijk welk deel van het zichtbare oppervlak ervan verborgen wordt door andere delen van het voertuig, moet worden aangetoond dat het niet door obstakels verborgen deel van het licht nog steeds voldoet aan de voor de goedkeuring van de inrichting voorgeschreven fotometrische waarden.

5.19.   Aantal lichten

5.19.1.   Het op het voertuig gemonteerde aantal lichten moet gelijk zijn aan het aantal dat in de individuele specificaties van deze verordening is aangegeven.

5.20.   Algemene bepalingen met betrekking tot het verlichtingsoppervlak van achteruitrijlichten, waarschuwingssignalen, achterlichten, mistachterlichten, parkeerlichten en dagrijlichten, alsook grootlichtkoplampen, dimlichtkoplampen, mistvoorlichten, achteruitrijlichten en hoeklichten, de laatste vijf zonder reflector:

5.21.   Retroflectoren worden eveneens als lichten beschouwd en moeten bijgevolg voldoen aan de voorschriften van deze bijlage.

• 6. 

  Individuele specificaties

6.1.   Grootlichtkoplampen (VN/ECE-reglementen nrs. 98, 112 en 113, als vermeld in bijlage I)

6.1.1.   Aanwezigheid: trekkers mogen zijn uitgerust met grootlichtkoplampen. Verboden op voertuigen van de categorieën R en S.

6.1.2.   Aantal: twee of vier.

6.1.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.1.4   Plaats in de:

6.1.5.   Geometrische zichtbaarheid: de zichtbaarheid van het verlichtingsoppervlak, ook in gebieden die niet verlicht lijken in de betrokken waarnemingsrichting, moet zijn gewaarborgd binnen een divergerende ruimte begrensd door beschrijvende lijnen die de omtrek van het verlichtingsoppervlak raken en met de referentieas van de koplamp een hoek van niet minder dan 5° maken.

6.1.6.   Richting: naar voren.

Afgezien van de inrichtingen die nodig zijn om een juiste afstelling te waarborgen en als er twee paar grootlichtkoplampen zijn, mag één paar koplampen dat alleen als grootlichtkoplamp dient, met de draaiing van het stuurwiel om een vrijwel verticale as draaien.

6.1.7.   Elektrische aansluitingen: de grootlichtkoplampen mogen tegelijk of paarsgewijs worden ingeschakeld. Om van dimlicht naar groot licht over te gaan, moet ten minste één paar lichten voor groot licht worden ingeschakeld. Om van groot licht naar dimlicht over te gaan, moeten alle grootlichtkoplampen gelijktijdig worden uitgeschakeld.

Het dimlicht mag tegelijk met het groot licht blijven branden.

6.1.8.   Inschakelverklikkerlicht: verplicht.

6.1.9.   Overige voorschriften:

6.2.   Dimlichtkoplampen (VN/ECE-reglementen nrs. 98, 112 en 113, als vermeld in bijlage I)

6.2.1.   Aanwezigheid: trekkers moeten zijn uitgerust met dimlichtkoplampen. Dimlichtkoplampen zijn verboden op voertuigen van de categorieën R en S.

6.2.2.   Aantal: twee (of vier — zie punt 6.2.4.2.4).

6.2.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.2.4.   Plaats in de:

Binnen dit veld moet nagenoeg het volledige zichtbare oppervlak van het licht kunnen worden waargenomen.

Scheidingselementen of andere uitrustingsstukken in de nabijheid van de koplamp mogen geen secundaire effecten veroorzaken die andere weggebruikers hinderen.

6.2.6.   Richting: naar voren.

6.2.6.1.   Verticale oriëntatie:

6.2.6.2.   Niveauregeling voor dimlichtkoplampen (facultatief)

6.2.7.   Elektrische aansluitingen: het bedieningsorgaan om over te schakelen naar dimlicht moet alle grootlichtkoplampen tegelijk uitschakelen.

De dimlichtkoplampen mogen tegelijk met de grootlichtkoplampen blijven branden.

Indien een extra paar dimlichtkoplampen is geïnstalleerd (cf. punt 6.2.2.), moeten de elektrische aansluitingen zodanig zijn uitgevoerd dat er nooit twee paar dimlichtkoplampen tegelijk kunnen worden ingeschakeld.

6.2.8.   Inschakelverklikkerlicht: facultatief.

6.2.9.   Overige voorschriften: Dimlichtkoplampen met een of meer lichtbronnen die het hoofddimlicht (zoals gedefinieerd in VN/ECE-reglement nr. 48, als vermeld in bijlage I) produceren en een totale objectieve lichtstroom van meer dan 2 000 lumen hebben, zijn verboden.

6.3.   Mistvoorlichten (VN/ECE-reglement nr. 19, als vermeld in bijlage I)

6.3.1.   Aanwezigheid: facultatief op trekkers. Verboden op voertuigen van de categorieën R en S.

6.3.2.   Aantal: twee.

6.3.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.3.4.   Plaats in de:

6.3.6.   Richting: naar voren.

Zij moeten naar voren zijn gericht zonder tegemoetkomende bestuurders of andere weggebruikers te verblinden of te hinderen.

6.3.7.   Elektrische aansluitingen: het moet mogelijk zijn de mistlichten onafhankelijk van de grootlichtkoplamp en de dimlichtkoplampen in- of uit te schakelen en vice versa.

6.3.8.   Inschakelverklikkerlicht: facultatief.

6.4.   Achteruitrijlichten (VN/ECE-reglement nr. 23, als vermeld in bijlage I)

6.4.1.   Aanwezigheid: facultatief.

6.4.2.   Aantal: een of twee.

6.4.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.4.4.   Plaats:

6.4.6.   Richting: naar achteren.

6.4.7.   Elektrische aansluitingen: het mag alleen kunnen worden ontstoken en blijven branden als de achteruitversnelling is ingeschakeld en als:

6.4.8.   Verklikkerlicht: facultatief.

6.5.   Richtingaanwijzers (VN/ECE-reglement nr. 6, als vermeld in bijlage I)

6.5.1.   Aanwezigheid: trekkers en voertuigen van categorie R en S moeten worden uitgerust met richtingaanwijzers. De verschillende typen richtingaanwijzers zijn ingedeeld in categorieën (1, 1a, 1b, 2a, 2b en 5), die overeenkomstig een installatieschema (A tot en met D) op een trekker worden aangebracht.

Schema A is slechts toegestaan bij trekkers die niet langer zijn dan 4,60 m, waarbij de afstand tussen de buitenranden van de lichtdoorlatende oppervlakken niet meer dan 1,60 m mag bedragen.

De schema’s B, C en D zijn op alle trekkers van toepassing.

Voor aanhangwagens en getrokken machines moeten lichten van categorie 2 worden gebruikt.

Voertuigen mogen zijn uitgerust met aanvullende richtingaanwijzers.

6.5.2.   Aantal: het aantal inrichtingen moet zodanig zijn dat zij aanwijzingen kunnen geven die aan één van de in punt 6.5.3 bedoelde installatieschema’s beantwoorden.

6.5.3.   Opstelling: het aantal, de plaats en de horizontale zichtbaarheid van de richtingaanwijzers moet zo zijn dat zij aanwijzingen kunnen geven die ten minste aan een van de hieronder beschreven schema's beantwoorden (zie ook aanhangsel 2). De zichtbaarheidshoeken zijn in de schema’s met arcering aangeduid; de aangegeven hoeken zijn minimumwaarden die mogen worden overschreden; alle zichtbaarheidshoeken worden vanuit het midden van het verlichtingsoppervlak gemeten.

6.5.4.   Plaats:

Bij extra zijrichtingaanwijzers van de schema’s B en C mag de verticale hoek onder het horizontale vlak tot 10° worden beperkt, als de hoogte ervan minder dan 1 900 mm bedraagt. Dit geldt ook voor richtingaanwijzers van categorie 1 van de schema’s B en D.

6.5.6.   Richting: als de fabrikant bijzondere installatiespecificaties heeft vastgesteld, moeten deze in acht worden genomen.

6.5.7.   Elektrische aansluitingen: richtingaanwijzers moeten onafhankelijk van de andere lichten worden ingeschakeld. Alle richtingaanwijzers aan één kant van het voertuig moeten met één bedieningsorgaan worden in- en uitgeschakeld en moeten synchroon knipperen.

6.5.8.   Verklikker voor de werking: trekkers moeten worden uitgerust met verklikkers voor de werking van alle richtingaanwijzers die niet rechtstreeks zichtbaar zijn voor de bestuurder. Deze kunnen optisch en/of akoestisch zijn.

Als het signaal optisch is, moet het een groen knipperlicht zijn dat, als een van de richtingaanwijzers (met uitzondering van de extra zijrichtingaanwijzers) defect is, uitgaat, blijft branden zonder te knipperen of een duidelijke frequentiewijziging vertoont.

Als het signaal alleen maar akoestisch is, moet het goed hoorbaar zijn en bij een defect een duidelijk waarneembare frequentiewijziging vertonen.

Als een trekker is uitgerust om een aanhangwagen te trekken, moet hij voorzien zijn van een speciale optische verklikker voor de werking van de richtingaanwijzers van de aanhangwagen, behalve indien de verklikker van de trekker het mogelijk maakt het defect van een van de richtingaanwijzers van de aldus gevormde trekkercombinatie te detecteren.

6.5.9.   Overige voorschriften: Het moet een knipperlicht zijn dat per minuut 90 ± 30 keer knippert. Na de bediening van de richtingaanwijzer moet het lichtsignaal binnen één seconde oplichten en binnen anderhalve seconde voor het eerst doven.

Als een trekker een aanhangwagen mag trekken, moet de bediening van de richtingaanwijzers op de trekker tevens de richtingaanwijzers van de aanhangwagen in werking stellen.

Als een richtingaanwijzer door een andere oorzaak dan kortsluiting defect is, moeten de overige knipperlichten blijven werken, maar in dit geval mag de frequentie afwijken van de voorgeschreven frequentie.

6.6.   Waarschuwingsknipperlicht

6.6.1.   Aanwezigheid: verplicht op trekkers en voertuigen van de categorieën R en S.

6.6.2.   Aantal

6.6.3.   Opstelling

6.6.4.   Plaats

6.6.4.1.   Breedte

6.6.4.2.   Hoogte

6.6.4.3.   Lengte

6.6.5.   Geometrische zichtbaarheid

6.6.6.   Oriëntatie

Overeenkomstig de voorschriften van de desbetreffende rubrieken van punt 6.5.

6.6.7.   Elektrische aansluitingen: de bediening van het signaal moet geschieden door middel van een afzonderlijke schakelaar die alle richtingaanwijzers synchroon moet laten functioneren.

6.6.8.   Inschakelverklikkerlicht: verplicht. Knipperlicht dat kan werken in combinatie met de in punt 6.5.8 voorgeschreven verklikker(s).

6.6.9.   Overige voorschriften: zoals gespecificeerd in punt 6.5.9. Als een trekker is uitgerust om een aanhangwagen te trekken, moet de bediening van het waarschuwingssignaal ook de richtingaanwijzers van de aanhangwagen in werking kunnen stellen. Het waarschuwingssignaal moet kunnen werken, ook al bevindt de voorziening die de motor start of uitzet, zich in een stand waarin de motor onmogelijk kan worden gestart.

6.7.   Stoplichten (VN/ECE-reglement nr. 7, als vermeld in bijlage I)

6.7.1.   Aanwezigheid:

6.7.2.   Aantal: twee stoplichten van categorie S1 of S2 en één stoplicht van categorie S3 of S4.

6.7.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.7.4.   Plaats:

De verticale hoek onder het horizontale vlak mag worden verminderd tot 10° of 5° als het H-vlak van het licht zich op maximaal 1 900 mm respectievelijk 950 mm boven het wegdek bevindt.

6.7.6.   Richting: naar de achterkant van het voertuig.

6.7.7.   Elektrische aansluitingen: moet gaan branden zodra de bedrijfsrem wordt bediend en/of wanneer het voertuig opzettelijk wordt vertraagd.

6.7.8.   Verklikker voor de werking: voertuigen mogen zijn uitgerust met een verklikker voor de stoplichten. Indien aanwezig, moet het een niet-knipperend waarschuwingslicht zijn dat bij een defect van de stoplichten gaat branden.

6.7.9.   Overige voorschriften: de lichtsterkte van de stoplichten moet duidelijk groter zijn dan die van de achterlichten.

6.8.   Breedtelichten (VN/ECE-reglement nr. 7, als vermeld in bijlage I)

6.8.1.   Aanwezigheid: verplicht op trekkers. Verplicht op voertuigen van de categorieën R en S met een breedte van meer dan 1,6 m en een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van meer dan 40 km/h.

6.8.2.   Aantal: twee of vier (zie punt 6.8.4.2.).

6.8.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.8.4.   Plaats:

6.8.6.   Richting: naar voren.

6.8.7.   Elektrische aansluitingen: geen bijzondere specificaties (zie punt 5.12).

6.8.8.   Verklikkerlicht: verplicht. Dit verklikkerlicht mag niet knipperen. Het is niet verplicht als de dashboardverlichting alleen samen met de breedtelichten kan worden aangezet.

6.9.   Achterlichten (VN/ECE-reglement nr. 7, als vermeld in bijlage I)

6.9.1.   Aanwezigheid: verplicht op trekkers en voertuigen van de categorieën R en S.

6.9.2.   Aantal: twee of meer (zie de punten 6.9.4.3 en 6.9.5.1).

6.9.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties. Indien vier achterlichten volgens de bepalingen van punt 6.9.5.1 zijn gemonteerd, moet ten minste één paar achterlichten vast bevestigd zijn.

6.9.4.   Plaats:

6.9.6.   Richting: naar achteren.

6.9.7.   Elektrische aansluitingen: geen bijzondere specificaties.

6.9.8.   Inschakelverklikkerlicht: verplicht (zie punt 5.11). Het moet gecombineerd zijn met dat van de breedtelichten.

6.10.   Achtermistlichten (VN/ECE-reglement nr. 38, als vermeld in bijlage I)

6.10.1.   Aanwezigheid: facultatief.

6.10.2.   Aantal: een of twee.

6.10.3.   Opstelling: er moet worden voldaan aan de geometrische zichtbaarheidsvoorwaarden.

6.10.4.   Plaats:

6.10.6.   Richting: naar achteren.

6.10.7.   Elektrische aansluitingen: deze moeten zodanig zijn dat het mistachterlicht alleen kan worden ontstoken als de dimlichtkoplampen of de mistvoorlichten branden.

Als er mistvoorlichten zijn, moet het mistachterlicht onafhankelijk van de mistvoorlichten kunnen worden gedoofd.

6.10.8.   Inschakelverklikkerlicht: verplicht. Onafhankelijk niet-knipperend waarschuwingslicht.

6.11.   Parkeerlichten (VN/ECE-reglementen nrs. 77 en 7, als vermeld in bijlage I)

6.11.1.   Aanwezigheid: voertuigen mogen zijn uitgerust met parkeerlichten.

6.11.2.   Aantal: afhankelijk van de opstelling.

6.11.3.   Opstelling: twee lichten vooraan en achteraan of één licht aan weerskanten.

6.11.4.   Plaats:

6.11.6.   Richting: zo dat de lichten voldoen aan de voorschriften inzake zichtbaarheid naar voren en naar achteren.

6.11.7.   Elektrische aansluitingen: de aansluitingen moet toelaten dat het (de) parkeerlicht(en) aan dezelfde kant van het voertuig onafhankelijk van alle andere lichten wordt (worden) ontstoken.

6.11.8.   Verklikkerlicht: voertuigen mogen zijn uitgerust met een verklikkerlicht voor de parkeerlichten. Indien aanwezig, mag het niet verward kunnen worden met het verklikkerlicht voor de breedtelichten.

6.11.9.   Overige voorschriften: de functie van dit licht mag ook worden vervuld door het tegelijk inschakelen van de breedtelichten en de achterlichten aan één kant van het voertuig.

6.12.   Markeringslichten (VN/ECE-reglement nr. 7, als vermeld in bijlage I)

6.12.1.   Aanwezigheid: facultatief op trekkers en voertuigen van de categorieën R en S met een breedte van meer dan 1,80 m. Verboden op alle andere voertuigen.

6.12.2.   Aantal: twee zichtbaar van voren en twee zichtbaar van achteren.

6.12.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.12.4.   Plaats:

6.12.6.   Richting: zo dat de lichten voldoen aan de voorschriften inzake zichtbaarheid naar voren en naar achteren.

6.12.7.   Elektrische aansluitingen: geen bijzondere specificaties.

6.12.8.   Verklikkerlicht: facultatief.

6.12.9.   Overige voorschriften: voor zover aan alle andere voorwaarden is voldaan, mogen het licht dat zichtbaar is van voren en het licht dat zichtbaar is van achteren aan dezelfde kant van het voertuig in één inrichting zijn gecombineerd. De plaats van een markeringslicht ten opzichte van het overeenkomstige breedte- of achterlicht moet zo zijn dat de afstand tussen de projecties, op een verticaal dwarsvlak, van de dichtst bij elkaar liggende punten van de verlichtingsoppervlakken van de twee betrokken lichten niet minder dan 200 mm bedraagt.

6.13.   Werklicht(en)

6.13.1.   Aanwezigheid: facultatief.

Er zijn geen bijzondere voorschriften voor de punten 6.13.2, 6.13.3, 6.13.5 en 6.13.6.

6.13.2.   Aantal

6.13.3.   Opstelling

6.13.4.   Plaats: er moet worden voorzien in een geschikte behuizing en/of plaats van de lichten, zodat zij beschermd zijn tegen botsingen.

6.13.5.   Geometrische zichtbaarheid

6.13.6.   Oriëntatie

6.13.7.   Elektrische aansluitingen: dit licht moet onafhankelijk van alle andere lichten in werking kunnen worden gesteld, aangezien het niet ter verlichting van de weg of voor signalisatie in het verkeer dient.

6.13.8.   Verklikkerlicht: verplicht.

6.13.9.   Dit licht mag niet met een ander licht zijn gecombineerd of samengebouwd.

6.14.   Achterretroflectoren, niet-driehoekig (VN/ECE-reglement nr. 3, als vermeld in bijlage I)

6.14.1.   Aanwezigheid: verplicht op voertuigen van de categorieën T en C. Verboden op voertuigen van de categorieën R en S.

6.14.2.   Aantal: twee of vier (zie punt 6.14.5.1).

6.14.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.14.4.   Plaats:

6.14.6.   Richting: naar achteren.

6.14.7.   Overige voorschriften: het verlichtingsoppervlak van de retroflector mag delen gemeen hebben met dat van een ander achterlicht.

6.15.   Zijretroflectoren, niet-driehoekig (VN/ECE-reglement nr. 3, als vermeld in bijlage I)

6.15.1.   Aanwezigheid: verplicht op alle trekkers met een lengte van meer dan 6 m. Facultatief op trekkers met een lengte van maximaal 6 m. Verplicht op alle voertuigen van de categorieën R en S.

6.15.2.   Aantal: zodanig dat de voorschriften voor de plaats in de lengterichting worden nageleefd. De prestaties van deze inrichtingen moeten voldoen aan de voorschriften inzake retroflectoren van klasse IA of IB in VN/ECE-reglement nr. 3, als vermeld in bijlage I. Extra reflecterende voorzieningen en materialen (inclusief twee retroflectoren die niet voldoen aan punt 6.15.4) zijn toegestaan mits zij geen nadelige invloed hebben op de effectiviteit van de verplichte verlichtings- en lichtsignaleringsinrichtingen.

6.15.3.   Opstelling: het reflecterende oppervlak moet gemonteerd zijn in een verticaal vlak (maximumafwijking 10°) evenwijdig aan de lengteas van het voertuig.

6.15.4.   Plaats:

6.15.6.   Richting: zijwaarts.

6.16.   Achterkentekenplaatverlichting (VN/ECE-reglement nr. 4, als vermeld in bijlage I)

6.16.1.   Aanwezigheid: verplicht op trekkers en voertuigen van de categorieën R en S.

6.16.2.   Aantal

6.16.3.   Opstelling

6.16.4.   Plaats

6.16.4.1.   Breedte

6.16.4.2.   Hoogte

6.16.4.3.   Lengte

6.16.5.   Geometrische zichtbaarheid

6.16.6.   Oriëntatie

De waarden en de plaats als bedoeld in punt 6.16.2 tot en met 6.16.6 moeten zo zijn dat de inrichting de plaats waar de kentekenplaat zich bevindt, kan verlichten.

6.16.7.   Verklikkerlicht: voertuigen mogen zijn uitgerust met een verklikkerlicht voor de achterkentekenplaatverlichting. Indien aanwezig, moet de functie ervan worden vervuld door het voor de breedte- en achterlichten voorgeschreven verklikkerlicht.

6.16.8.   Elektrische aansluitingen: de inrichting mag alleen tegelijk met de achterlichten branden (zie punt 5.12).

6.17.   Voorretroflectoren, niet-driehoekig (VN/ECE-reglement nr. 3, als vermeld in bijlage I)

6.17.1.   Aanwezigheid: verplicht op voertuigen van de categorieën R en S. Facultatief op trekkers.

6.17.2.   Aantal: twee of vier.

6.17.3.   Opstelling: geen bijzondere voorschriften.

6.17.4.   Plaats

6.17.6.   Richting: naar voren.

6.17.7.   Overige voorschriften: het verlichtingsoppervlak van de retroflector mag delen gemeen hebben met het zichtbare oppervlak van andere lichten aan de voorkant.

6.18.   Zijmarkeringslichten (VN/ECE-reglement nr. 91, als vermeld in bijlage I)

6.18.1.   Aanwezigheid: facultatief op alle voertuigen.

6.18.2.   Minimumaantal per zijkant: zodanig dat de voorschriften met betrekking tot de plaats in de lengterichting worden nageleefd.

6.18.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.18.4.   Plaats:

De afstand tussen het achterste zijmarkeringslicht en de achterkant van het voertuig mag niet meer dan 1 m bedragen.

Bij voertuigen met een lengte van ten hoogste 6 m en bij chassiscabines is echter één zijmarkeringslicht op het voorste derde en/of op het achterste derde van de lengte van het voertuig voldoende.

6.18.6.   Richting: zijwaarts.

6.18.7.   Elektrische aansluitingen: geen bijzondere specificaties (zie punt 5.12).

6.18.8.   Verklikkerlicht: facultatief. Indien aanwezig moet de functie ervan door de voor de breedte- en achterlichten voorgeschreven verklikker worden vervuld.

6.18.9.   Overige voorschriften: wanneer het achterste zijmarkeringslicht is gecombineerd met het achterlicht dat met het mistachterlicht of het stoplicht is samengebouwd, mogen de fotometrische eigenschappen van het zijmarkeringslicht tijdens het oplichten van het mistachterlicht of het stoplicht worden gewijzigd.

De achterste zijmarkeringslichten moeten ambergeel zijn als zij samen met de achterrichtingaanwijzers knipperen.

6.19.   Dagrijlicht (VN/ECE-reglement nr. 87, als vermeld in bijlage I)

6.19.1.   Aanwezigheid: facultatief op trekkers. Verboden op voertuigen van de categorieën R en S.

6.19.2.   Aantal: twee of vier (zie punt 6.19.4.2).

6.19.3.   Opstelling: geen bijzondere voorschriften.

6.19.4.   Plaats

6.19.4.1.   Breedte: geen bijzondere specificaties.

6.19.4.2.   Hoogte: niet minder dan 250 mm en niet meer dan 2 500 mm boven het wegdek.

Bij trekkers die zijn uitgerust voor het monteren van draagbare inrichtingen aan de voorkant, zijn naast de in punt 6.19.2 genoemde lichten twee extra dimlichten toegestaan op een hoogte van maximaal 4 000 mm, als de elektrische verbindingen zo zijn dat er geen twee paar dimlichten tegelijk kunnen worden ontstoken.

6.19.4.3.   Lengte: aan de voorkant van het voertuig. Aan dit voorschrift wordt geacht te zijn voldaan als het direct uitgestraalde of indirect via de achteruitkijkspiegels en/of andere weerkaatsende oppervlakken van het voertuig weerkaatste licht de bestuurder niet hindert.

6.19.5.   Geometrische zichtbaarheid

6.19.6.   Richting: naar voren.

6.19.7.   Elektrische aansluitingen

6.19.7.1.   De dagrijlichten moeten automatisch worden ingeschakeld wanneer de voorziening waarmee de motor wordt aangezet en/of afgezet zich in een zodanige stand bevindt dat de motor kan draaien. De dagrijlichten mogen echter uitgeschakeld blijven als het bedieningsorgaan van de automatische transmissie zich in de parkeerstand of de neutrale stand bevindt of als de parkeerrem is aangetrokken of voordat het voertuig na activering van het aandrijfsysteem voor het eerst in beweging wordt gebracht.

De dagrijlichten moeten automatisch uitschakelen wanneer de mistvoorlichten of de koplampen worden ingeschakeld, behalve wanneer deze laatste worden gebruikt om met korte tussenpozen onderbroken lichtsignalen te geven.

Bovendien mogen alle in punt 5.12 bedoelde lichten branden wanneer de dagrijlichten ingeschakeld zijn.

6.19.7.2.   Indien de afstand tussen de voorrichtingaanwijzer en het dagrijlicht 40 mm of minder bedraagt, mogen de elektrische aansluitingen van het dagrijlicht aan de desbetreffende kant van het voertuig zo zijn dat tijdens de volledige activeringsperiode (zowel aan- als uitcyclus) van een voorrichtingaanwijzer het dagrijlicht is uitgeschakeld of de lichtsterkte ervan wordt verminderd.

6.19.7.3.   Indien een richtingaanwijzer met een dagrijlicht is samengebouwd, moeten de elektrische aansluitingen van het dagrijlicht aan de desbetreffende kant van het voertuig zo zijn dat het dagrijlicht tijdens de volledige activeringsperiode (zowel aan- als uitcyclus) van de richtingaanwijzer is uitgeschakeld.

6.19.8.   Verklikkerlicht: inschakelverklikkerlicht facultatief.

6.20.   Hoeklicht (VN/ECE-reglement nr. 119, als vermeld in bijlage I)

6.20.1.   Aanwezigheid: facultatief op trekkers. Verboden: op voertuigen van de categorieën R en S.

6.20.2.   Aantal: twee of vier.

6.20.3.   Opstelling: geen bijzondere voorschriften.

6.20.4.   Plaats

6.20.4.1.   Breedte: geen bijzondere specificaties.

6.20.4.2.   Lengte: ten hoogste 1 000 mm van de voorkant.

6.20.4.3.   Hoogte: niet minder dan 250 mm en niet meer dan 2 500 mm boven het wegdek; tot maximaal 3 000 mm boven het wegdek voor twee extra hoeklichten bij voertuigen die zijn uitgerust voor het monteren van draagbare inrichtingen aan de voorkant, waardoor het hoeklicht kan worden verborgen.

Geen enkel punt op het zichtbare oppervlak in de richting van de referentieas mag echter hoger zijn dan het hoogste punt op het zichtbare oppervlak in de richting van de referentieas van de dimlichtkoplamp.

6.20.5.   Geometrische zichtbaarheid

6.20.6.   Richting: zodanig dat de lichten voldoen aan de voorschriften voor geometrische zichtbaarheid.

6.20.7.   Elektrische aansluitingen

De hoeklichten moeten zo zijn aangesloten dat zij alleen kunnen worden geactiveerd als de grootlicht- of dimlichtkoplampen tegelijk worden ingeschakeld.

6.20.8.   Verklikkerlicht: geen.

6.20.9.   Overige voorschriften: de hoeklichten mogen niet worden geactiveerd bij snelheden boven 40 km/h.

6.21.   Opvallende markeringen (VN/ECE-reglement nr. 104, als vermeld in bijlage I)

6.21.1.   Aanwezigheid: facultatief.

6.21.2.   Aantal: overeenkomstig de aanwezigheid.

6.21.3.   Opstelling: de opvallende markeringen worden zo horizontaal en verticaal mogelijk aangebracht, aansluitend op de vorm, structuur, het ontwerp en het gebruik van het voertuig.

6.21.4.   Plaats: geen bijzondere specificaties.

6.21.5.   Geometrische zichtbaarheid: geen bijzondere specificaties.

6.21.6.   Richting: geen bijzondere specificaties.

6.22.   LRV-achtermarkeringsplaat (VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I)

6.22.1.   Aanwezigheid: facultatief op voertuigen met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van niet meer dan 40 km/h. Verboden op alle andere voertuigen.

6.22.2.   Aantal: overeenkomstig bijlage 15 bij VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I.

6.22.3.   Opstelling: overeenkomstig bijlage 15 bij VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I.

6.22.4.   Plaats

Breedte: overeenkomstig bijlage 15 bij VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I.

Hoogte: geen bijzondere specificaties.

Lengte: overeenkomstig bijlage 15 bij VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I.

6.22.5.   Geometrische zichtbaarheid: overeenkomstig bijlage 15 bij VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I.

6.22.6.   Richting: overeenkomstig bijlage 15 bij VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I.

6.23.   Comfortverlichting

6.23.1.   Aanwezigheid: facultatief op trekkers. Verboden op voertuigen van de categorieën R en S.

6.23.2.   Aantal: geen bijzondere specificaties.

6.23.3.   Opstelling: geen bijzondere specificaties.

6.23.4.   Plaats: geen bijzondere specificaties.

6.23.5.   Geometrische zichtbaarheid: geen bijzondere specificaties.

6.23.6.   Richting: geen bijzondere specificaties.

6.23.7.   Elektrische aansluitingen: geen bijzondere specificaties.

6.23.8.   Verklikkerlicht: geen bijzondere specificaties.

6.23.9.   Overige voorschriften: de comfortverlichting mag alleen worden geactiveerd wanneer het voertuig stilstaat en één of meer van de volgende voorwaarden zijn vervuld:

In alle vaste gebruiksstanden moet aan de bepalingen van punt 5.11 worden voldaan.

De technische dienst moet tot tevredenheid van de voor de typegoedkeuring verantwoordelijke instantie een visuele test uitvoeren om te verifiëren dat het zichtbare oppervlak van de comfortverlichting niet rechtstreeks zichtbaar is voor een waarnemer die zich verplaatst op de grens van een zone op een dwarsvlak op 10 m van de voorkant van het voertuig, een dwarsvlak op 10 m van de achterkant van het voertuig, en twee middenlangsvlakken op 10 m aan elke kant van het voertuig; deze vier vlakken moeten zich tussen 1 en 3 m loodrecht boven de grond bevinden, zoals geïllustreerd in bijlage 14 bij VN/ECE-reglement nr. 48, als vermeld in bijlage I.

Er moet aan de hand van een tekening of een simulatie worden gecontroleerd of aan dit voorschrift wordt voldaan.

6.24.   Manoeuvreerlichten (VN/ECE-reglement nr. 23, als vermeld in bijlage I)

6.24.1.   Aanwezigheid: facultatief op trekkers. Verboden op voertuigen van de categorieën R en S.

6.24.2.   Aantal: een of twee (een aan elke kant).

6.24.3.   Opstelling: geen bijzondere voorschriften, de voorschriften van punt 6.24.9 zijn echter van toepassing.

6.24.4.   Plaats: geen bijzondere voorschriften.

6.24.5.   Geometrische zichtbaarheid: geen bijzondere voorschriften.

6.24.6.   Richting: naar beneden, de voorschriften van punt 6.24.9 zijn echter van toepassing.

6.24.7.   Elektrische aansluitingen: manoeuvreerlichten moeten zo zijn aangesloten dat zij alleen kunnen worden geactiveerd als de grootlicht- of dimlichtkoplampen tegelijk worden ingeschakeld.

Voor langzame manoeuvres tot 10 km/h moet onder een van de volgende voorwaarden het manoeuvreerlicht automatisch worden geactiveerd:

De manoeuvreerlichten moeten automatisch worden uitgeschakeld zodra de voorwaartse snelheid van het voertuig meer dan 10 km/h bedraagt en zij moeten uitgeschakeld blijven tot op het moment waarop de omstandigheden voor activering zich opnieuw voordoen.

6.24.8.   Verklikkerlicht: geen bijzondere voorschriften.

6.24.9.   Overige voorschriften

6.24.9.1.   De technische dienst moet tot tevredenheid van de voor de typegoedkeuring verantwoordelijke instantie een visuele test uitvoeren om te verifiëren dat het zichtbare oppervlak van deze lichten niet rechtstreeks zichtbaar is voor een waarnemer die zich verplaatst op de grens van een zone op een dwarsvlak op 10 m van de voorkant van het voertuig, een dwarsvlak op 10 m van de achterkant van het voertuig, en twee middenlangsvlakken op 10 m aan elke kant van het voertuig; deze vier vlakken moeten zich tussen 1 en 3 m boven de grond en evenwijdig ermee bevinden.

6.24.9.2.   Er moet aan de hand van een tekening of een simulatie worden gecontroleerd of aan het voorschrift van punt 6.24.9.1 wordt voldaan; aan het voorschrift wordt geacht te zijn voldaan wanneer de installatie voldoet aan punt 6.2.3 van VN/ECE-reglement nr. 23, als vermeld in bijlage I.

6.25.   Achterretroflectoren, driehoekig

6.25.1.   Aanwezigheid: verplicht op voertuigen van de categorieën R en S. Verboden op trekkers.

6.25.2.   Aantal: twee of vier (zie punt 6.25.5.1).

6.25.3.   Opstelling: de top van de driehoek moet naar boven zijn gericht.

6.25.4.   Plaats

6.25.6.   Richting: naar achteren.

6.25.7.   Overige voorschriften: het verlichtingsoppervlak van de retroflector mag delen gemeen hebben met dat van een ander achterlicht.

6.26.   Signalisatieborden en signalisatiefolies

6.26.1.   Aanwezigheid:

6.26.2.   Aantal:

twee of vier (aanhangsel 3).

6.26.3.   Opstelling:

de borden of folies moeten zo worden aangebracht dat hun strepen onder een hoek van 45° naar buiten en naar beneden lopen.

6.26.4.   Plaats:

6.26.5.   Geometrische zichtbaarheid:

geen bijzondere specificaties.

6.26.6.   Richting:

naar voren en naar achteren.

• (1) 

  Het meten van de kleurcoördinaten van het daardoor uitgestraalde licht valt niet onder deze bijlage.

Aanhangsel 1

Zichtbaarheid van de lichten

Figuur 1

Zichtbaarheid van een rood licht naar voren

Figuur 2

Zichtbaarheid van een wit licht naar achteren

Aanhangsel 2

Richtingaanwijzers

Geometrische zichtbaarheid (zie punt 6.5.5)

Installatieschema A

Installatieschema B

Installatieschema C

Installatieschema D

Bij voertuigen met een totale breedte van maximaal 1 400 mm mag de waarde van 10 ° voor de zichtbaarheidshoek naar binnen van de voorrichtingaanwijzer tot 3 ° worden beperkt.

Aanhangsel 3

Afmetingen, minimale afmetingen van het reflecterend oppervlak, kleur en fotometrische minimumvoorschriften en identificatie en markering van signalisatieborden en signalisatiefolie voor voertuigen van categorie S met een breedte van meer dan 2,55 m

• 1. 

  Afmetingen, aantal en minimale afmeting van het reflecterend oppervlak

• 2. 

  Kleur en fotometrische minimumvoorschriften

Wit overeenkomstig punt 2.29.1 van VN/ECE-reglement nr. 48, als vermeld in bijlage I.

Rood overeenkomstig punt 2.29.4 van VN/ECE-reglement nr. 48.

De fotometrische voorschriften van bijlage 7 bij VN/ECE-reglement nr. 69, als vermeld in bijlage I, of van bijlage 7 bij VN/ECE-reglement nr. 104, als vermeld in bijlage I, zijn van toepassing.

Borden of folies met vorm B moeten voldoen aan bijlage 7 bij VN/ECE-reglement nr. 104, klasse C.

• 3. 

  Identificatie

Signalisatieborden die voldoen aan de voorschriften van deze verordening, moeten worden voorzien van het nummer van deze verordening en de naam van de fabrikant.

BIJLAGE XIII

Voorschriften inzake bescherming van de inzittenden van het voertuig, met inbegrip van binnenuitrusting, hoofdsteunen, veiligheidsgordels en deuren van het voertuig

DEEL 1

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage gelden de volgende definities:

De definities inzake de bescherming van aandrijfelementen overeenkomstig de voorschriften krachtens artikel 18, lid 4, van Verordening (EU) nr. 167/2013 zijn van toepassing.

1.1.   „Binnenuitrusting”: de delen van het interieur van de passagiersruimte, met uitzondering van de binnenachteruitkijkspiegels, waaronder

1.2.   „hoogte van het instrumentenpaneel”: de lijn bepaald door de contactpunten van de verticale raaklijnen met het instrumentenpaneel;

1.3.   „elektrisch bediende ruiten”: ruiten die kunnen worden gesloten met behulp van door het voertuig geleverd elektrisch vermogen;

1.4.   „opening”: de maximale vrije ruimte tussen de bovenrand of de voorrand, afhankelijk van de sluitrichting, van elektrisch bediende ruiten, scheidingen of dakpanelen en het deel van de voertuigstructuur dat de grens van de ruit, de scheiding of het dakpaneel vormt, gezien vanuit het interieur van het voertuig of, bij een scheidingssysteem, vanuit het achterste deel van de passagiersruimte.

DEEL 2

Binnenuitrusting

• 1. 

  Specificaties

1.1.   Delen van het interieur van de passagiersruimte, met uitzondering van de zijdeuren

1.1.1.   Omgeving van de bestuurderszitplaats en de zitplaatsen voor meerijders, indien aanwezig

1.1.2.   Delen die door de bestuurder of de meerijders kunnen worden geraakt, mogen geen scherpe randen of ruwe oppervlakken hebben die een gevaar voor de inzittenden vormen.

1.1.3.   Voor trekkers met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van meer dan 40 km/h zijn de voorschriften van de punten 1.1.3.1 – 1.1.3.4 van toepassing naast de voorschriften van de punten 1.1.1 – 1.1.2, 1.1.5 – 1.1.6 en de delen 3 – 5.

1.1.4.   Voor trekkers met een door de constructie bepaalde maximumsnelheid van meer dan 60 km/h zijn de voorschriften van de punten 1.1.4.1 – 1.1.4.6 van toepassing naast de voorschriften van de punten 1.1.1 – 1.1.3.4, 1.1.5 – 1.1.6. en de delen 3 – 5.

1.1.5.   Tafeltjes en soortgelijke voorzieningen, indien aanwezig, moeten zo zijn ontworpen en vervaardigd dat de steunen ervan in ieder geval geen uitstekende randen hebben.

1.1.6.   De overige delen van de uitrusting van het voertuig die niet onder bovenstaande punten vallen, zoals schuifrails van zitplaatsen, inrichtingen voor verstelling van zitplaats of rugleuning, oprolinrichtingen voor veiligheidsgordels enz. zijn niet onderworpen aan enig voorschrift indien zij onder een horizontaal vlak zijn gelegen dat door het stoelindexpunt van elke zitplaats loopt, zelfs wanneer de inzittende waarschijnlijk in contact zal komen met deze delen.

• 2. 

  Testprocedure voor EU-typegoedkeuring

• 3. 

  Methode voor het meten van uitsteeksels

3.1.   Om te bepalen hoever een voorwerp uitsteekt ten opzichte van het paneel waarop het is gemonteerd, wordt een bol met een diameter van 165 mm langs het desbetreffende onderdeel bewogen, uitgaande van het oorspronkelijke raakpunt met het onderdeel, terwijl hij het onderdeel blijft raken. De waarde van het uitsteeksel is de grootste van alle mogelijke variaties „y”, gemeten van het middelpunt van de bol en loodrecht op het paneel.

Indien de panelen, onderdelen enz. bekleed zijn met materialen met een hardheid van minder dan 50 Shore A, mag de hierboven omschreven methode voor het meten van uitsteeksels pas na verwijdering van genoemde materialen worden toegepast.

De uitsteeksels gevormd door in de referentiezone gelegen knoppen, hendels enz. worden gemeten met behulp van het volgende apparaat en overeenkomstig de volgende procedure:

3.2.   Apparaat

3.3.   Testprocedure

Figuur 3

Apparaat voor het meten van uitsteeksels

• 4. 

  Apparaat en procedure voor de toepassing van punt 1.1.1.

De onderdelen (knoppen, hendels enz.) die kunnen worden geraakt door het hierna beschreven apparaat dat op de hieronder aangegeven wijze wordt gehanteerd, worden beschouwd als onderdelen waaraan de inzittenden hun knieën kunnen stoten.

4.1.   Apparaat

Schematische voorstelling van het apparaat

4.2.   Procedure

Het apparaat kan in alle posities onder het instrumentenpaneel worden geplaatst, waarbij:

DEEL 3

Eventueel aanwezige hoofdsteunen

Eventueel aanwezige hoofdsteunen moeten voldoen aan de bepalingen van VN/ECE-reglement nr. 25, als vermeld in bijlage I.

DEEL 4

Veiligheidsgordels

De voorschriften krachtens artikel 18, lid 2, onder j), en lid 4, van Verordening (EU) nr. 167/2013 zijn van toepassing.

DEEL 5

Eventueel aanwezige deuren van het voertuig

Eventueel aanwezige deuren van het voertuig met elektrisch bediende ruiten en elektrisch bediende dakluiken moeten voldoen aan de punten 5.8.1 tot en met 5.8.5 van VN/ECE-reglement nr. 21, als vermeld in bijlage I.

• (1) 

  Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 3/2014 van de Commissie van 24 oktober 2013 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 168/2013 van het Europees Parlement en de Raad betreffende functionele veiligheidsvoorschriften voor de goedkeuring van twee- of driewielige voertuigen en vierwielers (PB L 7 van 10.1.2014, blz. 1).

BIJLAGE XIV

Voorschriften inzake de buitenkant en accessoires van het voertuig

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

1.1.   „buitenoppervlak”: de buitenkant van het voertuig, met inbegrip van wielen, rupsbanden, deuren, bumpers, de motorkap, toegangsmiddelen, tanks;

1.2.   „kromtestraal”: de straal van een cirkelboog die de ronding van het desbetreffende onderdeel zo dicht mogelijk benadert;

1.3.   „buitenste rand” van een voertuig: met betrekking tot de zijkanten, het vlak dat evenwijdig loopt aan het middenlangsvlak van het voertuig en raakt aan de zijdelingse buitenrand ervan; met betrekking tot de voor- en achterkant, het verticale dwarsvlak dat raakt aan de voorste en achterste buitenrand van het voertuig, ongeacht het uitsteken:

• 2. 

  Toepassingsgebied

• 3. 

  Voorschriften

BIJLAGE XV

Voorschriften inzake de elektromagnetische compatibiliteit

DEEL 1

Deze bijlage is van toepassing op de elektromagnetische compatibiliteit van de in artikel 2 van Verordening (EU) nr. 167/2013 bedoelde voertuigen. Zij is ook van toepassing op voor inbouw in voertuigen bestemde elektrische of elektronische technische eenheden.

Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

• 1. 

  „elektromagnetische compatibiliteit”: het vermogen van een voertuig, onderdeel of technische eenheid om op bevredigende wijze in zijn elektromagnetische omgeving te kunnen functioneren zonder zelf elektromagnetische storingen te veroorzaken die ontoelaatbaar zijn voor iets dat zich in die omgeving bevindt;

• 2. 

  „elektromagnetische storing”: enig elektromagnetisch verschijnsel dat problemen in de werking van een voertuig, onderdeel of afzonderlijke technische eenheid kan veroorzaken. Een elektromagnetische storing kan een elektromagnetische ruis, een ongewenst signaal of een wijziging in het voortplantingsmilieu zelf zijn;

• 3. 

  „elektromagnetische immuniteit”: de eigenschap van een voertuig, onderdeel of afzonderlijke technische eenheid om bij aanwezigheid van een elektromagnetische storing te kunnen functioneren zonder dat de kwaliteit van de werking wordt aangetast;

• 4. 

  „elektromagnetische omgeving”: alle elektromagnetische verschijnselen die zich op een bepaalde plaats voordoen;

• 5. 

  „referentiegrens”: de nominale waarde die bij de typegoedkeuring en bij de controle op de overeenstemming van de productie als referentie voor de grenswaarde geldt;

• 6. 

  „referentieantenne” voor het frequentiebereik 20 tot 80 MHz: een verkorte symmetrische ½ λ-dipool, die bij 80 MHz resoneert; voor het frequentiebereik boven 80 MHz: een symmetrische ½ λ-dipool die is afgestemd op de meetfrequentie;

• 7. 

  „elektromagnetische breedbandstraling”: elektromagnetische straling met een grotere bandbreedte dan die van de specifieke ontvang- of meetapparatuur;

• 8. 

  „elektromagnetische smalbandstraling”: elektromagnetische straling met een kleinere bandbreedte dan die van de specifieke ontvang- of meetapparatuur;

• 9. 

  „elektrisch/elektronisch systeem”: een elektrische en/of elektronische voorziening of een combinatie van dergelijke voorzieningen, samen met de bijbehorende elektrische verbindingen, die deel uitmaken van een voertuig maar waarvoor geen afzonderlijke typegoedkeuring wordt verleend;

• 10. 

  „elektrische/elektronische subeenheid” (ESE): een elektrische en/of elektronische voorziening of een combinatie van dergelijke voorzieningen, bestemd om deel uit te maken van een voertuig, samen met de bijbehorende elektrische verbindingen en bedrading, waarmee een of meer specifieke functies worden gerealiseerd;

• 11. 

  „type ESE” (met betrekking tot elektromagnetische compatibiliteit): ESE’s die onderling niet verschillen wat betreft de functie of de algemene opstelling van de elektrische en/of elektronische onderdelen, indien van toepassing.

DEEL 2

Voorschriften voor voertuigen en elektrische/elektronische subeenheden van voertuigen

• 1. 

  Aanvraag van EU-typegoedkeuring

1.1   Goedkeuring van een voertuigtype

1.2.   Typegoedkeuring van een ESE

• 2. 

  Markering

• 3. 

  Specificaties

3.1.   Algemene specificatie

3.2.   Voorschriften inzake de breedbandstraling van voertuigen met elektrische ontsteking

3.2.1.   Meetmethode

De door een voor het type representatieve voertuig veroorzaakte elektromagnetische straling moet worden gemeten volgens de methode van deel 3 voor een van beide opgegeven waarden van de afstand tot de antenne. De keuze van de afstand wordt door de fabrikant van het voertuig gemaakt.

3.2.2.   Breedbandreferentiegrenzen voor het voertuig

3.3.   Specificaties betreffende de elektromagnetische smalbandstraling van voertuigen

3.3.1.   Meetmethode

De door een voor het type representatieve voertuig veroorzaakte elektromagnetische straling moet worden gemeten volgens de methode van deel 4 voor een van beide opgegeven waarden van de afstand tot de antenne. De keuze van de afstand wordt door de fabrikant van het voertuig gemaakt.

3.3.2.   Smalbandreferentiegrenzen voor het voertuig

3.4.   Specificaties betreffende de elektromagnetische immuniteit van het voertuig

3.4.1.   Testmethode

De elektromagnetische immuniteit van het voor het type representatieve voertuig wordt getest volgens de methode van deel 5.

3.4.2.   Referentiegrenzen voor de immuniteit van het voertuig

3.5.   Specificaties betreffende elektromagnetische breedbandinterferentie van ESE's

3.5.1.   Meetmethode

De door de voor het type representatieve ESE veroorzaakte elektromagnetische straling wordt volgens de methode van deel 6 gemeten.

3.5.2.   Breedbandreferentiegrenzen voor ESE's

3.6.   Voorschriften inzake de smalbandstraling van ESE's

3.6.1.   Meetmethode

De door de voor het type representatieve ESE veroorzaakte elektromagnetische straling wordt volgens de methode van deel 7 gemeten.

3.6.2.   Smalbandreferentiegrenzen voor ESE's

3.7.   Specificaties betreffende de elektromagnetische immuniteit van ESE's

3.7.1.   Testmethode(n)

De elektromagnetische immuniteit van de voor het type representatieve ESE wordt volgens een van de methoden van deel 8 getest.

3.7.2.   Referentiegrenzen voor de immuniteit van ESE's

• 4. 

  Uitzonderingen

4.1.   Voertuigen, elektrische/elektronische systemen of ESE's die geen elektronische oscillator met een werkingsfrequentie van meer dan 9 kHz bevatten, worden geacht aan de voorschriften van punt 3.3.2 of punt 3.6.2 en van de delen 4 en 7 te voldoen.

4.2.   Voertuigen die geen elektrische/elektronische systemen of ESE's bevatten die relevant zijn voor de directe besturing van het voertuig, hoeven niet op elektromagnetische immuniteit te worden getest en worden geacht aan punt 3.4 van deel 5 te voldoen.

4.3.   ESE's waarvan de functies niet relevant zijn voor de directe besturing van het voertuig hoeven niet op elektromagnetische immuniteit te worden getest en worden geacht aan punt 3.7 van deel 8 te voldoen.

4.4.   Elektrostatische ontladingen

Bij voertuigen met banden mag de carrosserie/het chassis als een elektrisch geïsoleerde constructie worden beschouwd. Significante elektrostatische krachten tussen het voertuig en zijn omgeving treden alleen op wanneer de inzittenden plaatsnemen in het voertuig of het voertuig verlaten. Aangezien het voertuig dan niet in beweging is, wordt bij de typekeuring een test met betrekking tot de elektrostatische ontlading niet noodzakelijk geacht.

4.5.   Transiënte geleidingsverschijnselen

Aangezien tijdens het rijden onder normale omstandigheden geen elektrische verbindingen tussen het voertuig en de omgeving bestaan, treden tussen het voertuig en zijn omgeving geen transiënte geleidingsverschijnselen op. Het is de taak van de fabrikant om ervoor te zorgen dat de apparatuur bestand is tegen transiënte geleidingsverschijnselen binnen het voertuig, bijvoorbeeld veroorzaakt door veranderingen van de belasting en interacties tussen systemen. Bij de typegoedkeuring wordt een test met betrekking tot de transiënte geleidingsverschijnselen niet noodzakelijk geacht.

• 5. 

  Breedbandreferentiegrenzen voor het voertuig met afstand tussen voertuig en antenne van 10 m

Frequentie in megahertz — logaritmisch

(Zie punt 3.2.2.1 van deel 2)

• 6. 

  Breedbandreferentiegrenzen voor het voertuig met afstand tussen voertuig en antenne van 3 m

Frequentie in megahertz — logaritmisch

(Zie punt 3.2.2.2 van deel 2)

• 7. 

  Smalbandreferentiegrenzen voor het voertuig met afstand tussen voertuig en antenne van 10 m

Frequentie in megahertz — logaritmisch

(Zie punt 3.3.2.1 van deel 2)

• 8. 

  Smalbandreferentiegrenzen voor het voertuig met afstand tussen voertuig en antenne van 3 m

Frequentie in megahertz — logaritmisch

(Zie punt 3.3.2.2 van deel 2)

• 9. 

  Breedbandreferentiegrenzen van elektrische/elektronische subeenheid

Frequentie in megahertz — logaritmisch

(Zie punt 3.5.2.1 van deel 2)

• 10. 

  Smalbandreferentiegrenzen van elektrische/elektronische subeenheid

Frequentie in megahertz — logaritmisch

(Zie punt 3.6.2.1 van deel 2)

DEEL 3

Voorschriften waaraan voertuigen moeten voldoen: methode voor het meten van de uitgestraalde elektromagnetische breedbandemissies van voertuigen

• 1. 

  Algemeen

1.1.   De in dit deel beschreven testmethode is enkel van toepassing op voertuigen.

1.2.   Meetapparatuur

De meetapparatuur moet aan de in publicatie nr. 16-1 van het Comité International Spécial des Perturbations Radioélectriques (CISPR) opgenomen voorschriften voldoen.

Voor de meting van de elektromagnetische breedbandstraling moet gebruik worden gemaakt van een quasi-piekdetector of van een piekdetector; in dit laatste geval dient een correctiefactor te worden toegepast die afhankelijk is van de ontstekingsfrequentie.

1.3.   Testmethode

De test is bestemd voor de meting van de breedbandstraling uitgezonden door elektrische ontstekingssystemen en elektrische motoren (elektrische aandrijfmotoren, motoren voor verwarmings- of ontdooisystemen, brandstofpompen, hydraulische pompen enz.) die permanent op het voertuig zijn gemonteerd.

De afstand tussen de referentieantenne en het voertuig wordt gekozen uit de volgende twee waarden: 10 meter of 3 meter. In beide gevallen is punt 3 van toepassing.

• 2. 

  Uitdrukking van de resultaten

De meetresultaten worden uitgedrukt in dBμV/m (μV/m) voor een bandbreedte van 120 kHz. Indien de werkelijke bandbreedte B (uitgedrukt in kHz) van het meetinstrument niet precies 120 kHz is, worden de afgelezen waarden in μV/m omgerekend naar een bandbreedte van 120 kHz door vermenigvuldiging met een factor 120/B.

• 3. 

  Testruimte

3.1.   De testruimte, die horizontaal en leeg moet zijn, dient binnen een straal van ten minste 30 m, gerekend vanaf het punt midden tussen het voertuig en de antenne (zie punt 7, figuur 1), vrij te zijn van oppervlakken die elektromagnetische straling reflecteren.

3.2.   De meetapparatuur, de meetcabine of het meetvoertuig waarin de meetapparatuur is aangebracht, mag zich in de testruimte bevinden, doch alleen binnen het in punt 7, figuur 1, aangegeven deel ervan.

In de testruimte zijn andere meetantennes toegestaan, mits zij zich op een afstand van ten minste 10 m van zowel de ontvangantenne als het te testen voertuig bevinden, indien kan worden aangetoond dat de testresultaten er niet zullen worden door beïnvloed.

3.3.   De test mag in een overdekte ruimte plaatsvinden, indien kan worden aangetoond dat er een correlatie bestaat tussen de meetresultaten in de overdekte testruimte en die in een onoverdekte testruimte. De opstelling hoeft dan niet te voldoen aan de dimensioneringsvoorschriften van figuur 1 van punt 7, behalve wat betreft de afstand van het voertuig tot de antenne en de hoogte van de antenne. Ook hoeft dan geen controle van de achtergrondstraling plaats te vinden zoals bedoeld in punt 3.4.

3.4.   Achtergrondstraling

Teneinde te controleren of de metingen niet in significante mate door ruis of externe signalen worden beïnvloed, moeten voor en na de eigenlijke test metingen van de achtergrondstraling worden verricht. Indien deze metingen in de nabijheid van het voertuig plaatsvinden, moet de technische dienst ervoor zorgen dat het voertuig geen straling emitteert die de bedoelde metingen op significante wijze kan beïnvloeden, bijvoorbeeld door het voertuig uit de tetsruimte te verwijderen, de sleutel uit het contact te nemen of de accu los te koppelen. In beide gevallen moet het niveau van de externe ruis of signalen ten minste 10 dB onder de in punt 3.2.2.1 of 3.2.2.2 (naargelang het geval) van deel 2 bepaalde referentiegrens liggen, behalve voor externe doelbewuste smalbandemissies.

• 4. 

  Toestand van het voertuig tijdens de tests

4.1.   Motor

De motor moet de normale bedrijfstemperatuur hebben bereikt en de versnellingsbak moet in de vrijloop staan. Indien dit om praktische redenen onmogelijk is, dient in onderling overleg tussen de fabrikant en de keuringsinstantie naar alternatieve oplossingen te worden gezocht.

Er moet worden verzekerd dat het schakelmechanisme van de versnelling geen invloed heeft op de elektromagnetische straling. Gedurende de metingen dient de motor op onderstaande wijze te functioneren:

4.2.   De test mag niet in de regen of bij andere neerslag worden uitgevoerd, noch binnen een periode van tien minuten na afloop van de regen of neerslag.

• 5. 

  Type, plaats en richting van de antenne

5.1.   Antennetype

Elk willekeurig type antenne is toegestaan, mits het gedrag ervan in dat van de referentieantenne kan worden uitgedrukt. Voor de kalibratie van de antenne mag de in Publicatie nr. 12, zesde editie, bijlage A, van het CISPR beschreven methode worden gebruikt.

5.2.   Meethoogte en meetafstand

5.2.1.   Hoogte

5.2.1.1.   Test bij een afstand van 10 m

Het fasemiddelpunt van de antenne moet zich op een hoogte van 3,00 ± 0,05 m boven het steunvlak van het voertuig bevinden.

5.2.1.2.   Test bij een afstand van 3 m

Het fasemiddelpunt van de antenne moet zich op een hoogte van 1,80 ± 0,05 m boven het steunvlak van het voertuig bevinden.

5.2.1.3.   Geen van de ontvangelementen van de antenne mag zich op een hoogte van minder dan 0,25 m boven het steunvlak van het voertuig bevinden.

5.2.2.   Meetafstand

5.2.2.1.   Test bij een afstand van 10 m

De horizontale afstand tussen het uiteinde van de antenne of een ander geschikt punt van de antenne dat tijdens de in punt 5.1 bedoelde normalisatieprocedure is gedefinieerd, en de buitenkant van het voertuig moet 10,0 ± 0,2 m bedragen.

5.2.2.2.   Test bij een afstand van 3 m

De horizontale afstand tussen het uiteinde van de antenne of een ander geschikt punt van de antenne dat tijdens de in punt 5.1 bedoelde normalisatieprocedure is gedefinieerd, en de buitenkant van het voertuig moet 3,00 ± 0,05 m bedragen.

5.2.2.3.   Indien de test ter voorkoming van elektromagnetische instraling in een overdekte ruimte plaatsvindt, mogen de ontvangelementen van de antenne zich niet op minder dan 1,0 m van enig materiaal dat radiostraling absorbeert, noch op minder dan 1,5 m van de wanden van de overdekte ruimte bevinden. Tussen de ontvangantenne en het te testen voertuig mag zich geen materiaal bevinden dat radiostraling absorbeert.

5.3.   Plaats van de veldgenerator ten opzichte van het voertuig

De antenne moet achtereenvolgens aan weerszijden van het voertuig worden geplaatst, parallel aan het middenlangsvlak van het voertuig en ter hoogte van het middelpunt van de motor (zie figuur 1 van punt 7) en op één lijn met het centrum van het voertuig gedefinieerd als het punt op de hartlijn van het voertuig dat gelegen is op de helft van de afstand tussen het centrum van de voor- en van de achteras van het voertuig.

5.4.   Richting van de antenne

Voor elk meetpunt worden de meetwaarden afgelezen, met de antenne achtereenvolgens in verticale en in horizontale polarisatierichting (zie figuur 2 van punt 7).

5.5.   Meetresultaten

Bij iedere frequentie wordt het maximum van de vier volgens de punten 5.3 en 5.4 uitgevoerde metingen als de voor die frequentie karakteristieke waarde beschouwd.

• 6. 

  Frequenties

6.1.   Metingen

De metingen worden verricht in het frequentiebereik van 30 tot 1 000 MHz. Om na te gaan of het voertuig aan de voorschriften van dit deel voldoet, moet de keuringsinstantie de metingen bij ten hoogste 13 meetfrequenties verrichten, bv. bij 45, 65, 90, 120, 150, 190, 230, 280, 380, 450, 600, 750, 900 MHz. Indien de referentiegrens tijdens de test wordt overschreden, dient men zich ervan te vergewissen dat dit aan het voertuig is toe te schrijven en niet aan de achtergrondstraling.

6.2.   Toleranties

De bij bovenstaande frequenties opgegeven toleranties maken het mogelijk eventuele interferentie met uitzendingen op of dicht bij de nominale frequentie te voorkomen.

• 7. 

  Figuren

Figuur 1

Testruimte voor trekkers

(Lege horizontale ruimte, vrij van oppervlakten die elektromagnetische straling reflecteren)

Plaats van de antenne ten opzichte van de trekker

Hoogte

Plaats van de dipoolantenne voor de meting van de verticale component van de straling

Figuur 2

Bovenaanzicht

Plaats van de dipoolantenne voor de meting van de horizontale component van de straling

DEEL 4

Methode voor het meten van de uitgestraalde elektromagnetische smalbandemissies van voertuigen

• 1. 

  Algemeen

1.1.   De in dit deel beschreven testmethode is enkel van toepassing op voertuigen.

1.2.   Meetapparatuur

De meetapparatuur moet aan de in publicatie nr. 16-1 van het Comité International Spécial des Perturbations Radioélectriques (CISPR) opgenomen voorschriften voldoen.

Voor de meting van de elektromagnetische smalbandstraling overeenkomstig deze bijlage moet gebruik worden gemaakt van een gemiddelde-waardedetector of van een piekdetector.

1.3.   Testmethode

• 2. 

  Uitdrukking van de resultaten

De meetresultaten worden uitgedrukt in de dBμV/m (μV/m).

• 3. 

  Testruimte

3.1.   De testruimte, die horizontaal en leeg moet zijn, dient binnen een straal van ten minste 30 m, gerekend vanaf het punt midden tussen het voertuig en de antenne (zie deel 3, figuur 1), vrij te zijn van oppervlakken die elektromagnetische straling reflecteren.

3.2.   De meetapparatuur, de meetcabine of het meetvoertuig waarin de meetapparatuur is aangebracht, mag zich in de testruimte bevinden, doch alleen binnen het in deel 3, figuur 1, aangegeven deel ervan.

In de testruimte zijn andere meetantennes toegestaan, mits zij zich op een afstand van ten minste 10 m van zowel de ontvangantenne als het te testen voertuig bevinden, indien kan worden aangetoond dat de testresultaten er niet zullen worden door beïnvloed.

3.3.   De test mag in een overdekte ruimte plaatsvinden, indien kan worden aangetoond dat er een correlatie bestaat tussen de meetresultaten in de overdekte testruimte en die in een onoverdekte testruimte. De opstelling hoeft dan niet te voldoen aan de dimensioneringsvoorschriften van deel 3, punt 7, figuur 1, behalve wat betreft de afstand van het voertuig tot de antenne en de hoogte van de antenne. Ook hoeft dan geen controle van de achtergrondstraling plaats te vinden zoals bedoeld in punt 3.4 van dit deel.

3.4.   Achtergrondstraling

Teneinde te controleren of de metingen niet in significante mate door externe ruis of signalen worden beïnvloed, moeten voor en na de eigenlijke test metingen van de achtergrondstraling worden verricht. Indien deze metingen in de nabijheid van het voertuig plaatsvinden, moet de technische dienst ervoor zorgen dat het voertuig geen straling emitteert die de bedoelde metingen op significante wijze kan beïnvloeden, bijvoorbeeld door het voertuig uit de testruimte te verwijderen, de sleutel uit het contact te nemen of de accu los te koppelen. In beide gevallen moet het niveau van de externe ruis of signalen ten minste 10 dB onder de in punt 3.3.2.1 of 3.3.2.2 (naargelang het geval) van deel 2 bepaalde referentiegrens liggen, behalve voor externe doelbewuste smalbandemissies.

• 4. 

  Toestand van het voertuig tijdens de tests

• 5. 

  Type, plaats en richting van de antenne

5.1.   Antennetype

Elk willekeurig type antenne is toegestaan, mits het gedrag ervan in dat van de referentieantenne kan worden uitgedrukt. Voor de kalibratie van de antenne mag de in Publicatie nr. 12, zesde editie, bijlage A, van het CISPR beschreven methode worden gebruikt.

5.2.   Meethoogte en meetafstand

5.2.1.   Hoogte

5.2.1.1.   Test bij een afstand van 10 m

Het fasemiddelpunt van de antenne moet zich op een hoogte van 3,00 ± 0,05 m boven het steunvlak van het voertuig bevinden.

5.2.1.2.   Test bij een afstand van 3 m

Het fasemiddelpunt van de antenne moet zich op een hoogte van 1,80 ± 0,05 m boven het steunvlak van het voertuig bevinden.

5.2.1.3.   Geen van de ontvangelementen van de antenne mag zich op een hoogte van minder dan 0,25 m boven het steunvlak van het voertuig bevinden.

5.2.2.   Meetafstand

5.2.2.1.   Test bij een afstand van 10 m

De horizontale afstand tussen het uiteinde van de antenne of een ander geschikt punt van de antenne dat tijdens de in punt 5.1 bedoelde normalisatieprocedure is gedefinieerd, en de buitenkant van het voertuig moet 10,0 ± 0,2 m bedragen.

5.2.2.2.   Test bij een afstand van 3 m

De horizontale afstand tussen het uiteinde van de antenne of een ander geschikt punt van de antenne dat tijdens de in punt 5.1 bedoelde normalisatieprocedure is gedefinieerd, en de buitenkant van het voertuig moet 3,00 ± 0,05 m bedragen.

5.2.2.3.   Indien de test ter voorkoming van elektromagnetische instraling in een overdekte ruimte plaatsvindt, mogen de ontvangelementen van de antenne zich niet op minder dan 1,0 m van enig materiaal dat radiostraling absorbeert, noch op minder dan 1,5 m van de wanden van de overdekte ruimte bevinden. Tussen de ontvangantenne en het te testen voertuig mag zich geen materiaal bevinden dat radiostraling absorbeert.

5.3.   Plaats van de veldgenerator ten opzichte van het voertuig

De antenne moet achtereenvolgens aan weerszijden van het voertuig worden geplaatst, parallel aan het middenlangsvlak van het voertuig en ter hoogte van het middelpunt van de motor (zie deel 3, punt 7, figuur 2).

5.4.   Richting van de antenne

Voor elk meetpunt worden de meetwaarden afgelezen, met de antenne achtereenvolgens in verticale en in horiziontale polarisatierichting (zie deel 3, punt 7, figuur 2).

5.5.   Meetresultaten

Bij iedere frequentie wordt het maximum van de vier volgens de punten 5.3 en 5.4 uitgevoerde metingen als de voor die frequentie karakteristieke waarde beschouwd.

• 6. 

  Frequenties

6.1.   Metingen

De metingen worden verricht in het frequentiebereik van 30 tot 1 000 MHz. Dit bereik wordt in 13 banden verdeeld. In iedere frequentieband kan één meetfrequentie worden getest om aan te tonen dat aan de vereiste grenswaarden wordt voldaan. Om na te gaan of het voertuig aan de voorschriften van dit deel voldoet, dient de keuringsinstantie de metingen bij één frequentie in elk van de 13 onderstaande frequentiebanden uit te voeren:

30-50, 50-75, 75-100, 100-130, 130-165, 165-200, 200-250, 250-320, 320-400, 400-520, 520-660, 660-820, 820-1 000 MHz.

Indien de referentiegrens tijdens de test wordt overschreden, dient men zich ervan te vergewissen dat dit aan het voertuig is toe te schrijven en niet aan de achtergrondstraling.

DEEL 5

Methode voor het testen van de immuniteit van voertuigen voor elektromagnetische straling

• 1. 

  Algemeen

1.1.   De in dit deel beschreven testmethode is enkel van toepassing op voertuigen.

1.2.   Testmethode

Deze test dient om na te gaan dat de directe besturing van het voertuig niet ongunstig wordt beïnvloed. Het voertuig wordt in de in dit deel beschreven elektromagnetische velden geplaatst. Voor tests waarbij het voertuig wordt blootgesteld aan een elektromagnetische straling met een frequentie van niet meer dan 1 000 MHz kunnen fabrikanten kiezen tussen de toepassing van dit deel of van bijlage 6 bij VN/ECE-reglement nr. 10, als vermeld in bijlage I. Voor tests waarbij het voertuig wordt blootgesteld aan een elektromagnetische straling met een frequentie van meer dan 1 000 MHz en niet meer dan 2 000 MHz moeten fabrikanten bijlage 6 bij VN/ECE-reglement nr. 10, als vermeld in bijlage I, toepassen. Tijdens de tests moet het voertuig worden geobserveerd.

• 2. 

  Uitdrukking van de resultaten

De veldsterkte moet bij de in dit deel beschreven test worden uitgedrukt in V/m.

• 3. 

  Testruimte

De meetapparatuur moet in staat zijn om binnen het in dit deel voorgeschreven frequentiebereik de vereiste veldsterkte op te wekken De meetapparatuur moet aan de wettelijke voorschriften inzake de emissie van elektromagnetische straling voldoen.

De regel- en observatieapparatuur mag niet door het stralingsveld worden beïnvloed, waardoor de tests ongeldig zouden worden.

• 4. 

  Toestand van het voertuig tijdens de tests

• 5. 

  Type, plaats en richting van de veldgenerator

5.1.   Type veldgenerator

5.2.   Meethoogte en meetafstand

5.2.1.   Hoogte

5.2.2.   Meetafstand

5.3.   Plaats van de veldgenerator ten opzichte van het voertuig

5.4.   Referentiepunt

5.5.   Indien wordt besloten de achterzijde van het voertuig naar de stralingsbron te richten, moet het referentiepunt op de in punt 5.4 beschreven wijze worden bepaald. Het voertuig wordt daarna met de voorzijde in tegengestelde richting geplaatst, als ware het 180° in het horizontale vlak gedraaid, namelijk zodanig dat de afstand van de antenne tot het meest nabije deel van de buitenkant van het voertuig gelijk blijft, als geïllustreerd in figuur 3 van punt 8.

• 6. 

  Testvoorschriften

6.1.   Meetfrequenties, duur van de tests, polarisatie

Het voertuig wordt blootgesteld aan elektromagnetische straling in het frequentiebereik van 20 tot 1 000 MHz.

• 7. 

  Opwekking van de vereiste veldsterkte

7.1.   Testmethode

7.1.1.   Teneinde bij de test voor de juiste veldcondities te zorgen, wordt de „substitutiemethode” gebruikt.

7.1.2.   Kalibratiefase

Bij elke meetfrequentie moet in afwezigheid van het voertuig aan de veldgenerator het vermogen worden toegevoerd waarbij in het referentiepunt (als gedefinieerd in punt 5) van de testruimte de vereiste veldsterkte wordt bereikt. Deze waarde van het vermogen of een eventuele andere parameter die direct verband houdt met de veldsterkte, wordt gemeten en de meetwaarden worden genoteerd. De meetfrequenties dienen in het frequentiebereik van 20 tot 1 000 MHz te liggen. De kalibratie begint bij een frequentie van 20 MHz, verloopt in stappen van ten hoogste 2 % van de voorgaande frequentie en eindigt bij 1 000 MHz. Deze resultaten worden bij de typegoedkeuringstests gebruikt, tenzij de opstelling of apparatuur wordt gewijzgd waardoor herhaling van de procedure noodzakelijk wordt.

7.1.3.   Testfase

Vervolgens wordt het voertuig overeenkomstig punt 5 in de testruimte opgesteld. Daarna wordt voor elk van de in punt 6.1.1 genoemde frequenties het volgens punt 7.1.2 bepaalde vermogen aan de veldgenerator toegevoerd.

7.1.4.   Ongeacht welke parameter overeenkomstig punt 7.1.2 voor de opwekking van het veld is gekozen, moet deze tijdens de test dezelfde waarde hebben teneinde de gewenste veldsterkte te reproduceren.

7.1.5.   Tijdens de test dienen de veldgenerator en de opstelling ervan hetzelfde te zijn als bij de procedure van punt 7.1.2.

7.1.6.   Veldsterktemeter

Bij de substitutiemethode moet voor de meting van de veldsterkte in de kalibratiefase gebruik worden gemaakt van een geschikte compacte veldsterktemeter.

7.1.7.   Tijdens het kalibreren moet het fasemiddelpunt van de veldsterktemeter samenvallen met het referentiepunt.

7.1.8.   Indien voor de meting van de veldsterkte een gekalibreerde ontvangantenne wordt gebruikt, wordt de veldsterkte in drie onderling loodrechte richtingen bepaald en wordt de equivalente isotrope waarde van deze meetwaarden als de veldsterkte beschouwd.

7.1.9.   Teneinde rekening te houden met uiteenlopende voertuigafmetingen, moet voor de testopstelling in kwestie een aantal antenneposities of referentiepunten worden bepaald.

7.2.   Veldsterkteprofiel

7.3.   Resonantiefrequenties van de testruimte

Onverminderd de voorwaarde van punt 7.2.1 mogen de tests niet worden verricht bij de resonantiefrequenties van de testruimte.

7.4.   Kenmerken van het meetsignaal

7.4.1.   Amplitude

De maximale amplitude van het meetsignaal moet gelijk zijn aan de amplitude van een ongemoduleerde sinusoïdale golf met een effectieve waarde in V/m als gedefinieerd in punt 3.4.2 van deel 2 (zie figuur 3 van dit deel).

7.4.2.   Golfvorm

Het meetsignaal dient een radiofrequente sinusoïdale draaggolf te zijn die amplitude-gemoduleerd is met een sinusoïdale golf met een frequentie van 1 kHz bij een modulatiediepte m van 0,8 ± 0,04.

7.4.3.   Modulatiediepte

De modulatiediepte m is gedefinieerd als:

• 8. 

  Figuren

Figuur 1

Figuur 2

Figuur 3

Kenmerken van het meetsignaal

DEEL 6

Methode voor het meten van de uitgestraalde elektromagnetische breedbandemissies van elektrische/elektronische subeenheden

• 1. 

  Algemeen

1.1.   De in dit deel beschreven testmethode is van toepassing op ESE's die achteraf worden gemonteerd in voertuigen die aan de voorschriften van deel 3 voldoen.

1.2.   Meetapparatuur

De meetapparatuur moet aan de in publicatie nr. 16-1 van het Comité International Spécial des Perturbations Radioélectriques (CISPR) opgenomen voorschriften voldoen.

Voor de meting van de elektromagnetische breedbandstraling moet gebruik worden gemaakt van een quasi-piekdetector of van een piekdetector; in dit laatste geval dient een correctiefactor te worden toegepast die afhankelijk is van de pulsfrequentie van de storing.

1.3.   Testmethode

De test is bestemd voor de meting van de breedbandstraling van ESE's.

• 2. 

  Uitdrukking van de resultaten

De meetresultaten worden uitgedrukt in dBμV/m (μV/m) voor een bandbreedte van 120 kHz. Indien de werkelijke bandbreedte B (uitgedrukt in kHz) van het meetinstrument niet precies 120 kHz is, worden de afgelezen waarden in μV/m omgerekend naar een bandbreedte van 120 kHz door vermenigvuldiging met een factor 120/B.

• 3. 

  Testruimte

3.1.   De testuimte moet voldoen aan de in publicatie nr. 16-1 van het CISPR gestelde eisen (zie punt 7).

3.2.   De meetapparatuur, de meetcabine of het meetvoertuig waarin de meetapparatuur is aangebracht, dient zich buiten het in punt 7 aangegeven deel van de testruimte te bevinden.

3.3.   De test mag in een overdekte ruimte plaatsvinden, indien kan worden aangetoond dat er een correlatie bestaat tussen de meetresultaten in de overdekte testruimte en die in een onoverdekte testruimte. De opstelling hoeft dan niet te voldoen aan de dimensioneringsvoorschriften van punt 7, behalve wat betreft de afstand van de te testen ESE tot de antenne en de hoogte van de antenne (zie figuren 1 en 2 van punt 8).

3.4.   Achtergrondstraling

Teneinde te controleren of de metingen niet in significante mate door ruis of externe signalen worden beïnvloed, moeten voor en na de eigenlijke test metingen van de achtergrondstraling worden verricht. In beide gevallen moet het niveau van de externe ruis of signalen ten minste 10 dB onder de in punt 3.5.2.1 van deel 2 bepaalde referentiegrens liggen, behalve voor doelbewuste smalbandemissies.

• 4. 

  Toestand van de ESE tijdens de tests

4.1.   De te testen ESE moet in normale bedrijfstoestand verkeren.

4.2.   De test mag niet in de regen of bij andere neerslag worden uitgevoerd, noch binnen een periode van tien minuten na afloop van de regen of neerslag.

4.3.   Uitvoering van de test

4.4.   De te testen ESE dient te worden gevoed via een 5 μH/50 Ω-kunstnet dat in elektrische verbinding met de massaplaat staat. De voedingsspanning moet gelijk zijn aan de nominale bedrijfsspanning van het systeem ± 10 %. De rimpelspanning, gemeten aan de controleaansluiting van het kunstnet, moet kleiner zijn dan 1,5 % van de nominale bedrijfsspanning van het systeem.

4.5.   Indien de te testen ESE uit meerdere eenheden bestaat, wordt voor de onderlinge aansluitingen bij voorkeur gebruik gemaakt van de kabelboom die bestemd is voor gebruik in het voertuig. Indien deze niet beschikbaar is, moet de lengte van de kabelboom tussen de elektronische regelaar en het kunstnet 1 500 ± 75 mm bedragen.

Alle geleiders moeten op zo realistisch mogelijke wijze worden afgesloten, bij voorkeur met echte belastingen en actuatoren.

Mocht voor de goede werking van de te testen ESE nog andere apparatuur nodig zijn, dan moet er worden gecompenseerd voor de bijdrage hiervan in de gemeten straling.

• 5. 

  Type, plaats en richting van de antenne

5.1.   Antennetype

Elk willekeurig type lineair gepolariseerde antenne is toegestaan, mits het gedrag ervan in dat van de referentieantenne kan worden uitgedrukt.

5.2.   Meethoogte en meetafstand

5.2.1.   Hoogte

Het fasemiddelpunt van de antenne moet zich op een hoogte van 150 ± 10 mm boven de massaplaat bevinden.

5.2.2.   Meetafstand

De horizontale afstand tussen het fasemiddelpunt van de antenne en de rand van de massaplaat moet 1,00 ± 0,05 m bedragen. Geen van de delen van de antenne mag zich op een afstand van minder dan 0,5 m van de massaplaat bevinden.

De antenne dient parallel te lopen aan het vlak loodrecht op de massaplaat door de rand van de massaplaat waarlangs de hoofdbundel van de kabelboom loopt.

5.2.3.   Indien de test ter voorkoming van elektromagnetische instraling in een overdekte ruimte plaatsvindt, mogen de ontvangelementen van de antenne zich niet op minder dan 0,5 m van enig materiaal dat radiostraling absorbeert, noch op minder dan 1,5 m van de wanden van de overdekte ruimte bevinden. Tussen de ontvangantenne en de te testen ESE mag zich geen materiaal bevinden dat radiostraling absorbeert.

5.3.   Richting en polarisatie van de antenne

Voor elk meetpunt worden de meetwaarden afgelezen, met de antenne achtereenvolgens in verticale en in horizontale polarisatierichting.

5.4.   Meetresultaten

Bij iedere frequentie wordt het maximum van beide volgens punt 5.3 uitgevoerde metingen als de voor die frequentie karakteristieke waarde beschouwd.

• 6. 

  Frequenties

6.1.   Metingen

De metingen worden verricht in het frequentiebereik van 30 tot 1 000 MHz. Een ESE wordt geacht over het gehele bereik aan de referentiegrenzen te voldoen, indien de ESE daaraan voldoet bij de volgende 13 frequenties: 45, 65, 90, 120, 150, 190, 230, 280, 380, 450, 600, 750 en 900 MHz.

Indien de referentiegrens tijdens de test wordt overschreden, dient men zich ervan te vergewissen dat dit aan de te testen ESE is toe te schrijven en niet aan de achtergrondstraling.

6.2.   Toleranties

De bij bovenstaande frequenties opgegeven toleranties maken het mogelijk eventuele interferentie met uitzendingen op of dicht bij de nominale frequentie te voorkomen.

• 7. 

  Testruimte voor elektrische/electronische subeenheden

Lege horizontale ruimte, vrij van oppervlakken die elektromagnetische straling reflecteren

• 8. 

  Elektromagnetische straling bij tests

Figuur 1

Elektromagnetische straling van een ESE-testopstelling (algemeen bovenaanzicht)

Figuur 2

Elektromagnetische straling van een ESE Doorsnede in het longitudinale symmetrievlak van de testbank

DEEL 7

Methode voor het meten van de uitgestraalde elektromagnetische smalbandemissies van elektrische/elektronische subeenheden

• 1. 

  Algemeen

1.1.   De in dit deel beschreven meetmethode is van toepassing op ESE's.

1.2.   Meetapparatuur

De meetapparatuur moet aan de in Publicatie nr. 16-1 van het Comité International Spécial des Perturbations Radioélectriques (CISPR) opgenomen voorschriften voldoen.

Voor de meting van de elektromagnetische smalbandstraling overeenkomstig dit deel moet gebruik worden gemaakt van een gemiddelde-waardedetector of van een piekdetector.

1.3.   Testmethode

• 2. 

  Uitdrukking van de resultaten

De meetresultaten worden uitgedrukt in de dBμV/m (μV/m).

• 3. 

  Testruimte

3.1.   De testuimte moet voldoen aan de in publicatie nr. 16-1 van het CISPR gestelde eisen (zie punt 7 van deel 6).

3.2.   De meetapparatuur, de meetcabine of het meetvoertuig waarin de meetapparatuur is aangebracht, dient zich buiten het in punt 7 van deel 6 aangegeven deel van de testruimte te bevinden.

3.3.   De test mag in een overdekte ruimte plaatsvinden, indien kan worden aangetoond dat er een correlatie bestaat tussen de meetresultaten in de overdekte testruimte en die in een onoverdekte testruimte. De opstelling hoeft dan niet te voldoen aan de dimensioneringsvoorschriften van punt 7 van deel 6, behalve wat betreft de afstand van de te testen ESE tot de antenne en de hoogte van de antenne (zie figuren 1 en 2 van punt 8 van deel 6).

3.4.   Achtergrondstraling

Teneinde te controleren of de metingen niet in significante mate door ruis of externe signalen worden beïnvloed, moeten voor en na de eigenlijke test metingen van de achtergrondstraling worden verricht. In beide gevallen moet het niveau van de externe ruis of signalen ten minste 10 dB onder de in punt 3.6.2.1 van deel 2 bepaalde referentiegrens liggen, behalve voor doelbewuste smalbandemissies.

• 4. 

  Toestand van de ESE tijdens de tests

4.1.   De te testen ESE moet in normale bedrijfstoestand verkeren.

4.2.   De test mag niet in de regen of bij andere neerslag worden uitgevoerd, noch binnen een periode van tien minuten na afloop van de regen of neerslag.

4.3.   Uitvoering van de test

4.4.   De te testen ESE dient te worden gevoed via een 5 μH/50 Ω-kunstnet dat in elektrische verbinding met de massaplaat staat. De voedingsspanning moet gelijk zijn aan de nominale bedrijfsspanning van het systeem ± 10 %. De rimpelspanning, gemeten aan de controleaansluiting van het kunstnet, moet kleiner zijn dan 1,5 % van de nominale bedrijfsspanning van het systeem.

4.5.   Indien de te testen ESE uit meerdere eenheden bestaat, wordt voor de onderlinge aansluitingen bij voorkeur gebruik gemaakt van de kabelboom die bestemd is voor gebruik in het voertuig. Indien deze niet beschikbaar is, moet de lengte van de kabelboom tussen de elektronische regelaar en het kunstnet 1 500 ± 75 mm bedragen. Alle geleiders moeten op zo realistisch mogelijke wijze worden afgesloten, bij voorkeur met echte belastingen en actuatoren. Mocht voor de goede werking van de te testen ESE nog andere apparatuur nodig zijn, dan moet er worden gecompenseerd voor de bijdrage hiervan in de gemeten straling.

• 5. 

  Type, plaats en richting van de antenne

5.1.   Antennetype

Elk willekeurig type lineair gepolariseerde antenne is toegestaan, mits het gedrag ervan in dat van de referentieantenne kan worden uitgedrukt.

5.2.   Meethoogte en meetafstand

5.2.1.   Hoogte

Het fasemiddelpunt van de antenne moet zich op een hoogte van 150 ± 10 mm boven de massaplaat bevinden.

5.2.2.   Meetafstand

De horizontale afstand tussen het fasemiddelpunt van de antenne en de rand van de massaplaat moet 1,00 ± 0,05 m bedragen. Geen van de delen van de antenne mag zich op een afstand van minder dan 0,5 m van de massaplaat bevinden.

De antenne dient parallel te lopen aan het vlak loodrecht op de massaplaat door de rand van de massaplaat waarlangs de hoofdbundel van de kabelboom loopt.

5.2.3.   Indien de test ter voorkoming van elektromagnetische instraling in een overdekte ruimte plaatsvindt, mogen de ontvangelementen van de antenne zich niet op minder dan 0,5 m van enig materiaal dat radiostraling absorbeert, noch op minder dan 1,5 m van de wanden van de overdekte ruimte bevinden. Tussen de ontvangantenne en de te testen ESE mag zich geen materiaal bevinden dat radiostraling absorbeert.

5.3.   Richting en polarisatie van de antenne

Voor elk meetpunt worden de meetwaarden afgelezen, met de antenne achtereenvolgens in verticale en in horizontale polarisatierichting.

5.4.   Meetresultaten

Bij iedere frequentie wordt het maximum van beide volgens punt 5.3 uitgevoerde metingen als de voor die frequentie karakteristieke waarde beschouwd.

• 6. 

  Frequenties

6.1.   Metingen

De metingen worden verricht in het frequentiebereik van 30 tot 1 000 MHz. Dit bereik wordt in 13 banden verdeeld. In iedere frequentieband kan één meetfrequentie worden getest om aan te tonen dat aan de vereiste grenswaarden wordt voldaan. Om na te gaan of de te testen ESE aan de voorschriften van dit deel voldoet, moet de keuringsinstantie de metingen bij één frequentie in elk van onderstaande frequentiebanden uitvoeren:

30-50, 50-75, 75-100, 100-130, 130-165, 165-200, 200-250, 250-320, 320-400, 400-520, 520-660, 660-820, 820-1 000 MHz.

Indien de referentiegrens tijdens de test wordt overschreden, dient men zich ervan te vergewissen dat dit aan de te testen ESE is toe de schrijven en niet aan de achtergrondstraling.

6.2.   Indien het niveau van de smalbandstraling bij de voorlopige meting als bedoeld in punt 1.3 in een van de in punt 6.1 bedoelde frequentiebanden ten minste 10 dB onder de referentiegrens blijft, wordt de ESE geacht voor de betreffende frequentieband aan de voorschriften van dit deel te voldoen.

DEEL 8

Methode(n) voor het testen van de immuniteit van elektrische/elektronische subeenheden voor elektromagnetische straling

• 1. 

  Algemeen

1.1.   De in dit deel beschreven testmethoden zijn van toepassing op ESE's.

1.2.   Testmethoden

• 2. 

  Uitdrukking van de resultaten

Bij alle in dit deel beschreven tests moet de veldsterkte worden uitgedrukt in V/m en de geïnjecteerde stroom in mA.

• 3. 

  Testruimte

• 4. 

  Toestand van de ESE tijdens de tests

• 5. 

  Meetfrequenties, duur van de tests

• 6. 

  Kenmerken van het meetsignaal

6.1.   Amplitude

De maximale amplitude van het meetsignaal moet gelijk zijn aan de amplitude van een ongemoduleerde sinusoïdale golf met een effectieve waarde als gedefinieerd in punt 3.4.2 van deel 2 (zie figuur 3 in punt 8 van deel 5).

6.2.   Golfvorm

Het meetsignaal dient een radiofrequente sinusoïdale draaggolf te zijn die amplitude-gemoduleerd is met een sinusoïdale golf met een frequentie van 1 kHz bij een modulatiediepte m van 0,8 ± 0,04.

6.3.   Modulatiediepte

De modulatiediepte m is gedefinieerd als:

• 7. 

  Striplijntest

7.1.   Testmethode

Bij deze methode worden de kabelbomen die op de onderdelen van de ESE zijn aangesloten, blootgesteld aan velden met een gedefinieerde sterkte.

7.2.   Meting van de veldsterkte van het striplijnveld

Bij elke gewenste meetfrequentie wordt aan de striplijn het vermogen toegevoerd dat nodig is om in de testruimte in afwezigheid van de te testen ESE de vereiste veldsterkte op te wekken. Deze waarde van het vermogen of van een andere parameter die rechtstreeks verband houdt met de veldsterkte, wordt gemeten en de meetwaarden worden genoteerd. Deze resultaten worden bij de typegoedkeuringstests gebruikt, tenzij de opstelling of apparatuur wordt gewijzgd waardoor herhaling van de procedure noodzakelijk wordt. Tijdens deze procedure wordt de kop van de meetprobe in lengterichting, dwarsrichting en verticale richting onder de actieve geleider gehouden. De behuizing met de elektronische onderdelen van de meetprobe wordt zo ver mogelijk van de lengteas van de striplijn geplaatst.

7.3.   Installatie van de te testen ESE

7.3.1.   Test met een 150 mm-striplijn

Bij deze test wordt tussen een actieve geleider (de striplijn met een impedantie van 50 Ω) en een massaplaat (het geleidende oppervlak van de montagetafel) een homogeen veld opgewekt waarin een deel van de kabelboom wordt gebracht. De elektronische regelaar(s) van de te testen ESE moet(en) buiten de striplijn op de massaplaat worden geïnstalleerd met een van de zijden parallel aan de actieve geleider van de striplijn. De afstand tot een lijn op de massaplaat recht onder de rand van de actieve geleider moet 200 ± 10 mm bedragen.

De afstand tussen ongeacht welke rand van de actieve geleider en alle andere bij de meting gebruikte randapparatuur moet ten minste 200 mm bedragen.

Het kabelboomgedeelte van de te testen ESE moet horizontaal tussen de actieve geleider en de massaplaat worden geplaatst (zie figuren 1 en 2 van punt 11).

7.3.2.   Test met een 800 mm-striplijn

7.3.2.1.   Testmethode

De striplijn bestaat uit twee parallelle metalen platen op een afstand van 800 mm van elkaar. De te testen apparatuur wordt midden tussen de platen geplaatst en onderworpen aan een elektromagnetisch veld (zie figuren 3 en 4 van punt 11).

Met deze methode is het mogelijk complete elektronische systemen te testen, inclusief sensoren, actuatoren, de regelaar en de kabelboom. Zij is geschikt voor apparaten waarvan de maximale afmetingen geringer zijn dan 1/3 van de afstand tussen de platen.

7.3.2.2.   Positie van de striplijn

De striplijn wordt ondergebracht in een afgeschermde ruimte (ter voorkoming van elektromagnetische instraling) op ten minste 2 m afstand van de wanden en van metalen behuizingen ter voorkoming van elektromagnetische reflecties. Om deze reflecties te dempen mag HF-absorptiemateriaal worden aangebracht. De striplijn wordt op niet-geleidende steunen geplaatst op een hoogte van ten minste 0,4 m boven de vloer.

7.3.2.3.   Kalibratie van de striplijn

Een veldsterktemeter wordt in afwezigheid van het te testen systeem aangebracht in het centrale deel van de ruimte tussen de parallelle platen ter grootte van 1/3 van de lengte, breedte en hoogte van die ruimte. De bijbehorende meetapparatuur dient buiten de afgeschermde ruimte te worden geplaatst.

Bij elke gewenste meetfrequentie wordt aan de striplijn het vermogen toegevoerd dat nodig is om op de plaats van de antenne de vereiste veldsterkte op te wekken. Deze waarde van het vermogen of van een andere parameter die rechtstreeks verband houdt met de veldsterkte, wordt bij de typegoedkeuringstests gebruikt, tenzij de opstelling of apparatuur wordt gewijzigd waardoor herhaling van de procedure noodzakelijk wordt.

7.3.2.4.   Installatie van de te testen ESE

De hoofdregelaar dient in het centrale deel van de ruimte tussen de parallelle platen ter grootte van 1/3 van de lengte, breedte en hoogte van die ruimte te worden geplaatst op een steun van niet-geleidend materiaal.

7.3.2.5.   Hoofdbundel van de kabelboom en kabels van de sensoren/actuatoren

De hoofdbundel van de kabelboom en eventuele kabels van de sensoren en actuatoren dienen van de regelaar verticaal omhoog naar de bovenste massaplaat te lopen (hierdoor wordt de koppeling met het elektromagnetisch veld maximaal). Vervolgens moeten zij langs de onderzijde van deze massaplaat naar een van de vrije randen lopen, waarna zij over de vrije rand worden geslagen en via de bovenzijde van de massaplaat naar de aansluitingen voor de voeding van de striplijn worden geleid. De kabels worden daarna naar de bijbehorende apparatuur geleid, die buiten het bereik van het elektromagnetisch veld is opgesteld, bv. op de vloer van de afgeschermde ruimte, op een afstand van 1 m in het verlengde van de striplijn.

• 8. 

  Vrije-veldmethode

8.1.   Testmethode

Bij deze testmethode wordt een ESE van een voertuig getest door deze in een met een antenne opgewekt elektromagnetisch veld te brengen.

8.2.   Beschrijving van de testopstelling

De test moet in een semi-anechoïsche kamer op een testbank worden uitgevoerd.

8.2.1.   Massaplaat

8.2.2.   Installatie van de te testen ESE

Bij grote appartuur die op een metalen testbank wordt gemonteerd, wordt de testbank bij de test beschouwd als een onderdeel van de massaplaat en dient deze hiermee op adequate wijze elektrisch te worden verbonden. De oppervlakken van de te testen apparatuur moeten zich op een afstand van ten minste 200 mm van de rand van de massaplaat bevinden. Alle aansluitingen en kabels moeten zich op ten minste 100 mm van de rand van de massaplaat bevinden en de afstand tot de massaplaat (gemeten vanaf het laagste punt van de kabelboom) moet 50 ± 5 mm bedragen. De te testen ESE dient te worden gevoed via een 5 μH/50 Ω-kunstnet.

8.3.   Type, plaats en richting van de veldgenerator

8.3.1.   Type veldgenerator

8.3.2.   Meethoogte en meetafstand

8.3.2.1.   Hoogte

Het fasemiddelpunt van de antenne moet zich op een hoogte van 150 ± 10 mm boven de massaplaat bevinden. Geen van de zendelementen van de antenne mag zich op een hoogte van minder dan 250 mm boven het vloeroppervlak van de testruimte bevinden.

8.3.2.2.   Meetafstand

8.3.3.   Plaats van de veldgenerator ten opzichte van de ESE

8.3.4.   Referentiepunt

Voor de toepassing van dit punt wordt onder referentiepunt verstaan het punt waar de veldsterkte wordt gemeten en dat als volgt wordt gedefinieerd:

8.4.   Opwekking van de vereiste veldsterkte: testmethode

8.4.1.   Teneinde bij de test voor de juiste veldcondities te zorgen, wordt de „substitutiemethode” gebruikt.

8.4.2.   Substitutiemethode

Bij elke meetfrequentie moet in afwezigheid van de te testen ESE aan de veldgenerator het vermogen worden toegevoerd waarbij in het referentiepunt (als gedefinieerd in punt 8.3.4) van de testruimte de vereiste veldsterkte wordt bereikt. Deze waarde van het vermogen of van een andere parameter die direct verband houdt met de veldsterkte, wordt gemeten en de meetwaarden worden genoteerd. Deze resultaten worden bij de typegoedkeuringstests gebruikt, tenzij de opstelling of apparatuur wordt gewijzgd waardoor herhaling van de procedure noodzakelijk wordt.

8.4.3.   Tijdens de kalibratie moet alle andere apparatuur op een afstand van ten minste 1 m van het referentiepunt worden gehouden.

8.4.4.   Veldsterktemeter

Bij de substitutiemethode moet voor de meting van de veldsterkte in de kalibratiefase gebruik worden gemaakt van een geschikte compacte veldsterktemeter.

8.4.5.   Het fasemiddelpunt van de veldsterktemeter moet samenvallen met het referentiepunt.

8.4.6.   Vervolgens wordt de te testen ESE, eventueel met een extra massaplaat, overeenkomstig punt 8.3 in de testruimte opgesteld. Indien een extra massaplaat wordt gebruikt, dient deze zich op een afstand van ten hoogste 5 mm van de massaplaat van de testopstelling te bevinden en hiermee elektrisch te worden verbonden. Daarna wordt voor elk van de in punt 5 genoemde frequenties het volgens punt 8.4.2 bepaalde vermogen aan de veldgenerator toegevoerd.

8.4.7.   Ongeacht welke parameter overeenkomstig punt 8.4.2 voor de opwerking van het veld is gekozen, moet deze tijdens de test dezelfde waarde hebben teneinde de gewenste veldsterkte te reproduceren.

8.5.   Veldsterkteprofiel

8.5.1.   Tijdens het kalibreren (voordat de te testen ESE in de testruimte wordt gebracht) mag de veldsterkte op 0,5 ± 0,05 m aan weerszijden van het referentiepunt op een lijn door dit punt parallel aan de rand van de massaplaat die zich het dichtst bij de veldgenerator bevindt, niet minder dan 50 % van de nominale veldsterkte bedragen.

• 9. 

  TEM-celtest

9.1.   Testmethode

De TEM-cel (TEM: Transverse Electromagnetic Mode) wekt een homogeen veld op tussen de binnengeleider (tussenschot) en de behuizing (massaplaat). Zij wordt gebruikt voor het testen van ESE's (zie figuur 6 van punt 13).

9.2.   Meting van de veldsterkte in de TEM-cel

9.3.   Afmetingen van de TEM-cel

Om een homogeen veld in de TEM-cel en reproduceerbare meetresultaten te verkrijgen, mag het te testen object niet groter zijn dan 1/3 van de binnenhoogte van de cel.

In figuur 7 van punt 13 worden aanbevelingen gedaan voor de afmetingen van de TEM-cel.

9.4.   Kabels voor de voeding, signaaloverdracht en regeling

De TEM-cel moet worden verbonden met een montagepaneel voorzien van een coaxiaalplug en moet door middel van een zo kort mogelijke verbinding worden aangesloten op een steekconnector met een voldoende aantal pennen. De voedings- en signaalkabels afkomstig van de in de celwand aangebrachte connector moeten rechtstreeks op de ESE worden aangesloten.

De externe onderdelen, zoals sensoren, voedingseenheid en regelaars kunnen worden aangesloten:

Voor de aansluiting van de TEM-cel op de randapparatuur of het voertuig moeten afgeschermde kabels worden gebruikt indien deze randapparatuur of dit voertuig zich niet in dezelfde of een aangrenzende afgeschermde ruimte bevindt.

• 10. 

  Massastroominjectietest

10.1.   Testmethode

Bij deze methode wordt de immuniteitstest uitgevoerd door met een injectieprobe rechtstreeks stromen in een kabelboom te induceren. Deze injectieprobe bestaat uit een koppeltang waar de kabels van de te testen ESE doorheen worden gevoerd. Bij de immuniteitstests wordt vervolgens de frequentie van de geïnduceerde signalen gevarieerd.

De te testen ESE wordt hetzij op de in punt 8.2.1 aangegeven wijze op een massaplaat, hetzij overeenkomstig de voertuigontwerpspecificaties in een voertuig gemonteerd.

10.2.   Kalibratie van de massastroominjectieprobe vóór de test

De injectieprobe wordt in de kalibratieopstelling gemonteerd. Bij het doorlopen van het bereik van meetfrequenties moet het vermogen dat nodig is voor de opwekking van de in punt 3.7.2.1 gespecificeerde stroom worden geobserveerd. Met deze methode wordt vóór de test het verband tussen ingangsvermogen en geïnjecteerde stroom van het massastroominjectiesysteem bepaald. Na aansluiting van de injectieprobe op de te testen ESE met de bij de kalibratie gebruikte kabels wordt het benodigde ingangsvermogen bepaald aan de hand van dit verband. Er zij op gewezen dat het aan de injectieprobe toegevoerde vermogen wordt gemeten.

10.3.   Installatie van de te testen ESE

Bij een systeem dat op de in punt 8.2.1 beschreven massaplaat is gemonteerd, moeten alle kabels van de kabelboom met realistische belastingen en actuatoren worden afgesloten. Zowel bij op een massaplaat gemonteerde systemen als bij in het voertuig gemonteerde systemen moet de stroominjectieprobe beurtelings om alle kabels van de op elke connector aangesloten kabelboom worden aangebracht op een afstand van 150 ± 10 mm van elke connector van de elektronische regelaars van de te testen ESE, instrumentmodules van de instrumentatie of actieve sensoren, zoals aangegeven in punt 12.

10.4.   Kabels voor de voeding, signaaloverdracht en regeling

Bij een volgens punt 8.2.1 op een massaplaat gemonteerde ESE wordt tussen een kunstnet en de elektronische hoofdregelaar een kabelboom aangebracht. Deze kabelboom moet parallel lopen aan de rand van de massaplaat op een afstand van 200 ± 10 mm hiervan. In deze kabelboom moet ook de voedingsdraad zijn opgenomen waarmee de elektronische regelaar op de voertuigaccu wordt aangesloten, alsmede de nuldraad van de voeding indien deze in het voertuig wordt gebruikt.

De afstand tussen de elektronische regelaar en het kunstnet dient 1,0 ± 0,1 m te bedragen of, voor zover bekend en indien korter, gelijk te zijn aan de lengte van de in het voertuig gebruikte kabelboom tussen de elektronische regelaar en de accu. Indien een kabelboom uit een voertuig wordt gebruikt, moeten eventuele aftakkingen van de kabelboom parallel aan de massaplaat lopen en loodrecht op de lengteas van de kabelboom staan. In andere gevallen moet de aftakking van de ESE-kabels bij het kunstnet gebeuren.

• 11. 

  Striplijntest en afmetingen

Figuur 1

Test met een 150 mm-striplijn

Figuur 2

Test met een 150 mm-striplijn

Figuur 3

Test met een 800 mm-striplijn

Figuur 4

Test met een 800 mm-striplijn

Zijaanzicht

Bovenaanzicht

• 12. 

  Voorbeeld van een testopstelling voor de massastroominjectiemethode

Figuur 5

• 13. 

  TEM-celtest

Figuur 6

TEM-celtest

Figuur 7

Afmetingen van een rechthoekige TEM-cel: typische afmetingen van de TEM-cel

Onderstaande tabel bevat de afmetingen voor een cel met een gegeven maximumfrequentie:

• 14. 

  Vrije-veldmethode

Figuur 8

Testopstelling (algemeen bovenaanzicht)

Figuur 9

Doorsnede in het longitudinale symmetrievlak van de testbank

DEEL 9

De fabrikanten kunnen kiezen of zij de voorschriften in de delen 2 tot en met 8 dan wel de voorschriften van VN/ECE-reglement nr. 10, als vermeld in bijlage I, of van ISO 14982:1998 toepassen.

• (1) 

  Indien van toepassing.

• (2) 

  Indien van toepassing.

BIJLAGE XVI

Voorschriften inzake geluidssignaalinrichtingen

• 1. 

  Onderdeeltypegoedkeuring voor een geluidssignaalinrichting moet worden verleend volgens de voorschriften voor voertuigen van categorie N in VN/ECE-reglement nr. 28, als vermeld in bijlage I.

• 2. 

  Eigenschappen van een op de trekker gemonteerde geluidssignaalinrichting

2.1.   Geluidstests

Ten behoeve van de goedkeuring van een type trekker wordt de hierop gemonteerde geluidssignaalinrichting als volgt onderzocht:

BIJLAGE XVII

Voorschriften inzake verwarmingssystemen

• 1. 

  Voorschriften voor alle voertuigen van de categorieën T en C die met een dergelijk systeem zijn uitgerust

BIJLAGE XVIII

Voorschriften inzake voorzieningen ter beveiliging tegen onrechtmatig gebruik

• 1. 

  Voorschriften voor alle voertuigen van de categorieën T en C

De fabrikanten kunnen kiezen of ze dit punt dan wel punt 2 toepassen.

1.1.   Het starten en stoppen van de motor

• 2. 

  Voorschriften voor alle voertuigen van de categorieën T en C volgens VN/ECE-reglementen of internationale normen

• 3. 

  Voorschriften voor alle voertuigen van categorie S en voor verwisselbare getrokken uitrustingsstukken die onder categorie R vallen omdat de verhouding tussen hun technisch toelaatbare massa in beladen toestand en hun massa in onbeladen toestand gelijk is aan of groter is dan 3,0

Voertuigen van categorie S en verwisselbare getrokken uitrustingsstukken die onder categorie R vallen omdat de verhouding tussen hun technisch toelaatbare massa in beladen toestand en hun massa in onbeladen toestand gelijk is aan of groter is dan 3,0, moeten zijn uitgerust met minstens één voorziening ter beveiliging tegen ongewenst of onrechtmatig gebruik van dergelijke voertuigen.

Een dergelijke voorziening mag bestaan uit:

De gebruikershandleiding moet informatie bevatten over het gebruik van de voorzieningen waarmee het voertuig is uitgerust.

BIJLAGE XIX

Voorschriften inzake kentekenplaten

• 1. 

  Vorm en afmetingen van de ruimte voor de montage van een achterkentekenplaat

Deze ruimte moet bestaan uit een rechthoekig, vlak of nagenoeg vlak oppervlak van ten minste de volgende afmetingen:

• 2. 

  Ruimte voor de montage en de bevestiging van de kentekenplaten

De ruimte voor de montage moet zodanig zijn dat de kentekenplaat na correcte bevestiging de volgende kenmerken heeft:

2.1.   Stand van de plaat in de breedterichting

Het midden van de plaat mag niet rechts gelegen zijn van het symmetrievlak van het voertuig. De linkerrand van de plaat mag niet links gelegen zijn van het verticale vlak dat evenwijdig is aan het symmetrievlak van het voertuig en dat raakt aan het punt waar de dwarsdoorsnede van het voertuig in zijn totale breedte de grootste afmeting bereikt.

2.2.   Stand van de plaat ten opzichte van het symmetrievlak in de lengterichting van het voertuig

De plaat moet loodrecht of nagenoeg loodrecht op het symmetrievlak van het voertuig staan.

2.3.   Stand van de plaat ten opzichte van de verticaal

De plaat moet zich in verticale stand bevinden, met een tolerantie van 5°. Indien de vorm van het voertuig zulks vereist, mag de plaat evenwel de volgende helling ten opzichte van de verticaal hebben:

2.4.   Hoogte van de plaat boven het wegdek

De hoogte van de onderrand van de plaat boven het wegdek mag niet minder dan 0,3 m bedragen; de hoogte van de bovenrand van de plaat boven het wegdek mag niet meer dan 4,0 m bedragen.

2.5.   Bepaling van de hoogte van de plaat boven het wegdek

De in de punten 2.3 en 2.4 vermelde hoogten worden bepaald wanneer het voertuig ongeladen is.

2.6.   Geometrische zichtbaarheid:

BIJLAGE XX

Voorschriften inzake voorgeschreven platen en opschriften

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

1.1.   „voorgeschreven plaat”: de plaat die de fabrikant overeenkomstig artikel 34 van Verordening (EU) nr. 167/2013 moet aanbrengen op elk voertuig dat conform het goedgekeurde type is vervaardigd; de plaat moet voorzien zijn van het juiste opschrift overeenkomstig deze bijlage;

1.2.   „voorgeschreven opschriften”: alle verplichte opschriften, alsook het typegoedkeuringsmerk, als bedoeld in artikel 34 van Verordening (EU) nr. 167/2013 die overeenkomstig deze bijlage moeten worden aangebracht op voertuigen, onderdelen of technische eenheden wanneer zij conform het goedgekeurde type zijn vervaardigd of voor de identificatie ervan tijdens de typegoedkeuringsprocedure.

• 2. 

  Algemeen

• 3. 

  Voorgeschreven plaat

• 4. 

  Voertuigidentificatienummer (VIN)

Het identificatienummer van het voertuig is een gestructureerde combinatie van tekens die door de fabrikant ondubbelzinnig aan één bepaald voertuig wordt toegewezen. Het doel ervan is de mogelijkheid te bieden om — zonder gebruikmaking van verdere informatie — ieder voertuig, en met name het type, door bemiddeling van de fabrikant gedurende 30 jaar duidelijk te identificeren.

Het identificatienummer moet aan de volgende voorschriften voldoen:

• 5. 

  Lettertype

Voor de in de punten 3 en 4 bedoelde opschriften moet gebruik worden gemaakt van het lettertype dat is gespecificeerd in het model voor het EU-typegoedkeuringsmerk als bedoeld in artikel 68, onder h, van Verordening (EU) nr. 167/2013.

• 6. 

  Markeringsvoorschriften voor onderdelen en technische eenheden

Op elke technische eenheid die en elk onderdeel dat conform is met een type waarvoor overeenkomstig hoofdstuk V van Verordening (EU) nr. 167/2013 EU-typegoedkeuring als technische eenheid of als onderdeel is verleend, wordt overeenkomstig artikel 34, leden 2 en 3, van Verordening (EU) nr. 167/2013 een EU-typegoedkeuringsmerk voor een technische eenheid of een onderdeel aangebracht. De op het voertuig aangebrachte opschriften moeten leesbaar zijn zonder dat er gereedschap moet worden gebruikt om voertuigonderdelen te verwijderen en op duurzame wijze zijn aangebracht (bv. gestempeld, geëtst, met laser gegraveerd, via zelfvernietigende sticker).

BIJLAGE XXI

Voorschriften inzake afmetingen en massa's van aanhangwagens

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

1.1.   „lengte van het voertuig”:

1.2.   „breedte van het voertuig”:

1.3.   „hoogte van het voertuig”: de verticale afstand tussen het wegdek en het verst van het wegdek verwijderde punt van het voertuig, antenne niet meegerekend. Voor het bepalen van deze hoogte moet het voertuig van nieuwe banden zijn voorzien met de grootste afrolomtrek, uitgedrukt door de snelheidsradiusindex („speed radius index”), die door de fabrikant is opgegeven;

1.4.   „toelaatbare getrokken massa”: de massa die een bepaald type trekker mag trekken;

1.5.   „technisch toelaatbare getrokken massa(s)”: één van de volgende betekenissen:

Voorschriften

Voertuigen mogen de hieronder vermelde afmetingen en massa’s niet overschrijden:

• 2. 

  Afmetingen

De metingen voor het controleren van deze maten worden als volgt uitgevoerd:

• 3. 

  Toelaatbare getrokken massa

BIJLAGE XXII

Voorschriften inzake de maximummassa in beladen toestand

• 1. 

  Definities

Voor de toepassing van deze bijlage wordt verstaan onder:

„getrokken voertuig met dissel” en „getrokken voertuig met stijve dissel”: de definities overeenkomstig de voorschriften krachtens artikel 17, lid 2, onder b), en lid 4, van Verordening (EU) nr. 167/2013;

1.1.   „technisch toelaatbare maximummassa in beladen toestand”: de voor een voertuig vastgestelde maximummassa op basis van de constructiekenmerken en de door het ontwerp bepaalde prestaties ervan, ongeacht het draagvermogen van de banden of rupsbanden;

1.2.   „technisch toelaatbare maximummassa per as”: de massa die overeenkomt met de maximaal toelaatbare verticale statische belasting die door de wielen van de as op de grond wordt overgebracht, en die berust op de constructiekenmerken van de as en van het voertuig alsmede op de door het ontwerp bepaalde prestaties daarvan, ongeacht het draagvermogen van de banden of rupsbanden.

• 2. 

  Voorschriften

2.1.   De door de fabrikant opgegeven technisch toelaatbare maximummassa in beladen toestand geldt als de door de typegoedkeuringsinstantie aanvaarde toelaatbare maximummassa in beladen toestand, mits: