Jhr.Mr. O.F.A.M. (Octaaf) van Nispen tot Sevenaer

foto Jhr.Mr. O.F.A.M. (Octaaf) van Nispen tot Sevenaer
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Katholiek Tweede Kamerlid uit een Gelders adellijk geslacht. Advocaat in Nijmegen en in 1901 voor het gelijknamige district tot Kamerlid gekozen. Deskundig op het gebied van onder andere verkeer en buitenlandse zaken. Volgde in 1912 de chu'er Van Bylandt i op als Kamervoorzitter, nadat er kritiek op diens leiding was gekomen. In 1915 benoemd tot gezant bij de paus. Verloor dat ambt echter in 1926 na het SGP-amendement tot schrapping van de gelden voor het gezantschap. Bleef daarna actief als diplomaat. Werd in 1918 genoemd als formateur, maar weigerde vanwege zijn gezondheid. Zou overigens 89 jaar worden. Enigszins hautaine, zelfverzekerde en vormelijk denkende jurist en diplomaat. Stond als zodanig wel alom goed aangeschreven.

Katholieken, AB van R.K.-kiesvereenigingen
functie(s) in de periode 1901-1915: lid Tweede Kamer, voorzitter Tweede Kamer

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Octave François Augustin Marie (Octaaf)

geboorteplaats en -datum
Arnhem, 2 oktober 1867

overlijdensplaats en -datum
Wassenaar, 30 oktober 1956

2.

Partij/stroming

stroming(en)
R.K. (Rooms-Katholieken)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (5/7)

  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1901 tot 29 november 1915 (voor het kiesdistrict Nijmegen)
  • voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 18 september 1912 tot 16 september 1913
  • buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister in tijdelijke en bijzondere zending bij de Pauselijke Stoel te Rome, van december 1915 tot 1 mei 1926
  • buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Wenen, van 1 juni 1926 tot 1 maart 1928
  • buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Brussel, van 1 maart 1928 tot 16 september 1933 (tevens geaccrediteerd bij het Hof van Luxemburg)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (4/5)

  • lid Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening (Staatscommissie-Heemskerk), van 2 mei 1910 tot 15 mei 1912
  • lid bestuur Vereeniging ten behoeve van RK Marinepersoneel, omstreeks 1911
  • lid Commissie van Toezicht op de bijzondere leerstoelen en de bijzondere universiteiten, vanaf 20 december 1913
  • lid hoofdbestuur ANV (Algemeen Nederlandsch Verbond), omstreeks 1915

afgeleide functies, presidia etc. (4/7)
  • voorzitter Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 september 1912 tot 16 september 1913
  • voorzitter Commissie voor Huishoudelijke aangelegenheden (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 september 1912 tot 16 september 1913
  • voorzitter lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van november 1913 tot januari 1914
  • voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk III (Buitenlandse Zaken) 1915 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)

comités van aanbeveling, erefuncties etc.
lid diocesaan comité tot huldiging te Rome van Z.H. Leo XIII t.g.v. 25-jarig pauselijk jubilieum (voorjaar 1902)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Sprak in de Tweede Kamer veelal over verkeersvraagstukken, landbouw, buitenlandse zaken en justitiële onderwerpen

opvallend stemgedrag
  • Behoorde in 1906 tot de 10 katholieken die vóór de begroting van Oorlog van minister Staal stemden
  • Behoorde in 1912 tot de minderheid van de Katholieken die tegen een begrotingswijziging stemde i.v.m. de bouw van een pantserschip. Verwerping van het voorstel leidde tot het aftreden van minister Wentholt.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (5/6)
  • Werd op 17 september 1912 als eerste kandidaat op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap geplaatst. Op hem werden 50 van de 83 stemmen uitgebracht. H. Goeman Borgesius kreeg 20 stemmen en H.L. Drucker zeven.
  • Leidde in de zitting 1912/1913 als Kamervoorzitter hoofdzakelijk de vergaderingen overdag en liet vanwege zijn gezondheid het leiden van de avondvergaderingen over aan ondervoorzitter De Geer.
  • Werd in de jaren 1913-1915 als derde kandidaat op de voordracht gezet voor het Tweede Kamervoorzitterschap
  • Werd in 1921 benoemd tot lid van de (eventuele) Raad van Voogdij voor het geval Juliana als minderjarige tot het koningschap zou worden geroepen
  • In 1925 werden zonder succes pogingen ondernomen hem tot Commissaris van de Koningin in Gelderland of Overijssel benoemd te krijgen

uit de privésfeer
  • Zijn zus Rose was gehuwd met een zoon van jhr. J.B.A.J.M. Verheyen, Tweede en Eerste Kamerlid
  • Zijn vader was lid van Provinciale Staten van Gelderland en gemeenteraadslid in Nijmegen

verkiezingen
  • Versloeg in 1901 in het district Nijmegen H.P. de Wilde (vdb)
  • Versloeg in 1905 A.H. Gerhard (sdap)
  • Versloeg in 1909 F.U. Schmidt (sdap)
  • Versloeg in 1913 J.E.W. Duys (sdap)

niet-aanvaarde politieke functies
  • lid Raad van State, 1917
  • kabinetsformateur, 1918 (geweigerd vanwege gezondheid)
  • minister van Buitenlandse Zaken, 1918 (geweigerd vanwege gezondheid)
  • minister van Buitenlandse Zaken, maart 1927 (geweigerd vanwege gezondheid)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • Onze Afgevaardigden, 1901, 1905, 1909 en 1913
  • G. Puchinger, "Colijn en het einde van de coalitie", deel 2, 129-130

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.