Zondag 14 maart 2010 - Hoofdinhoud
Afgelopen vrijdag ben ik met Esther Ouwehand en fractiebioloog Yvette Graat op werkbezoek geweest in de Oostvaardersplassen. Wij brengen jaarlijks een werkbezoek aan het gebied en hebben ook een landelijke ledenbijeenkomst georganiseerd in het verleden om het in de Oostvaardersplassen gevoerde beleid te bespreken en leden in staat te stellen vragen te stellen aan Staatsbosbeheer en deskundigen.
Laat ik voorop stellen dat de Partij voor de Dieren in principe afwijzend staat tegen het uitzetten van dieren, zeker waar dat in omheinde gebieden plaatsvindt. Het experiment zelf om grote grazers, runderen,paarden en edelherten uit te zetten in het gebied, beschouwen we kritisch.
Het experiment zelf is echter een gepasseerd station en dateert van voordat er een Partij voor de Dieren was. Het project is geëvalueerd door een commissie van internationale wetenschappers onder leiding van Oud staatssecretaris Gabor en aan de uitkomsten daarvan heeft de politiek zich in 2006 gecommitteerd.
De belangrijkste vraag is of wij mensen accepteren dat de natuur zichzelf reguleert of dat wij mensen preventief in de populatie laten ingrijpen door middel van jacht en bijvoeren.Als je zegt dat dieren in het wild nooit honger mogen lijden, moet je van natuurgebieden dierentuinen of herten- en reeenkampen maken waar dieren worden gevoerd en, bij een overschot aan dieren, worden gedood. Hier kiest de Partij voor de Dieren niet voor.
Uit onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van hekken in de Oostvaardersplassen er niet voor zorgt dat er meer dieren sterven dan in een niet-omheind gebied. Logisch, want anders zouden er ook geen dieren op eilanden kunnen leven. Als je het sterftepercentage in de Oostvaardersplassen vergelijkt met het sterftepercentage van dieren in bijvoorbeeld grote, niet omheinde natuurgebieden in Schotland, dan is er nauwelijks verschil. De normale wintersterfte onder wilde hoefdieren is gemiddeld 30% in natuurparken. In de Oostvaardersplassen is dat de afgelopen vijf jaar gemiddeld 20%.
Toch wil de Partij voor de Dieren dat de natuurgebieden in Nederland aan elkaar gekoppeld worden om dieren de kans te geven te kunnen migreren.
Belangrijk voor het welzijn en de overlevingskans van dieren is dat er een goede balans is tussen het voedselaanbod en het aantal dieren dat in een gebied leeft. Een stabiele populatie is essentieel om het lijden van de dieren te minimaliseren. Het aantal nakomelingen daalt bij voedselschaarste en stijgt bij voldoende voedsel. Dit geldt zowel in omheinde gebieden als in niet-omheinde gebieden. Wij vinden dat de mens de plicht heeft om, indien de kans zich voordoet, mogelijk lijdende dieren in het wild te euthanaseren.
De Oostvaardersplassen biedt in de zomermaanden voldoende voedsel voor dieren om reserves op te kunnen bouwen. Bij een aanhoudende strenge winter, wat van tevoren niet te voorspellen is, kan een dier door zijn voedselreserve heen zijn. Dan is de keuze bijvoeren of niet. Een andere keuze is om een groot aantal dieren voor de winter af te schieten.
Er worden grote problemen veroorzaakt door zowel het bijvoeren als het preventief afschieten van gezonde dieren voordat de winter aantreedt.
Bijvoeren
Het bijvoeren zorgt ervoor dat er meer dieren geboren worden in het gebied. Het natuurlijke voedselaanbod blijft echter gelijk en je zult dan elk jaar meer moeten bijvoeren om alle dieren in leven te houden. Daar is simpelweg geen ruimte voor. Maar bovenal, creëert het bijvoeren onrust in de kudde en dieren die eraan gewend raken, worden minder zelfredzaam. Een duidelijk probleem van bijvoeren is dat het voedsel niet bij de zwakke dieren terechtkomt. Wilde grazers leven in kuddes met een sterke hiërarchie en de sterke dieren zullen het voedsel opeisen ten koste van de zwakkeren. Door de grote verstoring verspillen de dieren wel extra energie, waardoor de zwakste dieren nog kwetsbaarder worden. Het aanbieden van voer op meerdere plekken in het terrein, zoals wel eens gesuggereerd wordt, is geen oplossing voor dit probleem. De dieren leven zeer verspreid over het gebied en als ze aan het voer gewend raken, worden ze minder actief.
Jacht
Je kunt er ook voor kiezen om een groot aantal dieren voorafgaand aan de winter dood te schieten. Dat betekent dat de mens moet gaan bepalen welke dieren mogen blijven leven en welke niet. In tegenstelling tot de natuur is de mens daar maar beperkt toe in staat om die afweging goed te maken. Daarbij komt dat de jacht zorgt voor meer dierenleed en een verstoring van de kudde. Zo worden er veel dieren aangeschoten en nemen angst, stress en schuwheid toe. De sociale structuur van de kudde, van groot belang voor het welzijn van elk dier, wordt ingrijpend verstoord door de jacht.
Euthanaseren van zieke, gewonde en verzwakte dieren
We hebben ten aanzien van de Oostvaardersplassen de kans om zieke,gewonde en verzwakte dieren tijdig te euthanaseren vanwege een actief beheer. De Partij voor de Dieren verwacht daarom dat Staatsbosbeheer die zorplicht adequaat invult en daar ook voldoende menskracht voor vrij maakt. Daar heb ik ook nadrukkelijk over gesproken met de beheerder van het gebied. Uitgangspunt wat ons betreft is, dat de beheerder van het natuurgebied via zogenoemd reactief populatiebeheer beter op de kuddes moet passen dan nu soms het geval is. Het streven daarbij is dat 90 procent van de zieke, gewonde en verzwakte herten, paarden en runderen wordt afgeschoten, als ze nog kunnen staan. Dat luistert buitengewoon nauw. Dat betekent dagelijks monitoren van de kuddes tussen februari en half april.
Op deze wijze kan natuurlijke selectie leidend zijn. Anders dan op de Veluwe waar 90% van de zwijnen en een groot deel van de edelherten wordt afgeschoten als prooi voor de jagers, waarbij de volledige populatiedynamiek letterlijk aan flarden wordt geschoten. Waar talloze dieren aangeschoten vluchten voor hun belagers en dieren onnatuurlijk schuw worden omdat ze de mens als vijand ervaren. Op de Veluwe werden het afgelopen jaar 925 van de ruim 2000 edelherten doodgeschoten. Ter vergelijking, in de Oostvaardersplassen zijn er dit jaar 450 van de 2172 doodgegaan.
Natuurgebieden koppelen
De Partij voor de Dieren wil dat er zo snel mogelijk corridors komen richting de Veluwe zodat de dieren kunnen migreren en er meer beschutting komt. Wij nemen het de partijen CDA en VVD kwalijk dat zij zowel het plan om de verbinding met de Veluwe tot stand te brengen, als het plan om het bos “Hollands Hout” te betrekken bij de Oostvaardersplassen voor meer beschutting, tegenhouden. Ook Dion Graus van de PVV is altijd tegenstander geweest van het realiseren van meer natuur waarbij de dieren zouden kunnen migreren naar andere gebieden.
Natuurlijk zijn er mensen die vinden dat er eigenlijk extensieve veehouderij in het gebied zou moeten plaatsvinden, mensen die vinden dat het gebied eigenlijk een dierentuin zou moeten worden en mensen die vinden dat het gebied eigenlijk een jachtgebied voor schietgrage amateurs zou moeten worden.
Het is interessant om te constateren dat veel mensen en organisaties die schande spreken over de gang van zaken in de Oostvaardersplassen afkomstig zijn uit jagerskringen: CDA-ers Annie Schreier en VVD-er Janneke Snijder: resp. jagersvrouw en voorzitter van een Faunabeheereenheid. Jagers staan te popelen om edelherten te mogen schieten in de Oostvaardersplassen en het is hen een doorn in het oog dat ze dat niet mogen van Staatsbosbeheer. En dan CDA-er Ormel: hij is pleitbezorger van de jacht en stemt structureel tegen elk plan om het Oostvaardersplassengebied of andere natuurgebieden te vergroten. Verder is hij pleitbezorger voor de bontindustrie, circussen met wilde dieren, proefdiergebruik en werkt(e) als veearts in de bio-industrie.
We laten ons niet leiden door emotionele reacties en in beeld gebrachte incidenten door cameraploegen die toekijken hoe een dier verdrinkt dat door die ploeg zelf in beweging gebracht is, zonder dat hulp geboden wordt of melding gedaan wordt bij Staatsbosbeheer.
Tijdens ons bezoek is onze goede indruk van de afgelopen jaren bevestigd. Maar zoals gezegd, we zullen pleiten voor extra personeel voor Staatsbosbeheer. Alleen dat kan onnodig lijden via tijdige euthanasie voorkomen.
Hieronder wat foto’s van ons bezoek. Het is de moeite waard om de film “circle of life”te bekijken over de Oostvaardersplassen, klik hier. Lees ook dit
Meer foto's volgen