Tanden voor de Tijger? - Hoofdinhoud

Witte rook: de EU Raad heeft overeenstemming bereikt over hulp aan Griekenland. Dat is goed nieuws, want nog langer dralen zou funest zijn voor de stabiliteit van de euro, onze gemeenschappelijke munt.

Maar hoe het akkoord over steun aan Griekenland nu echt in elkaar zit is lastig te achterhalen. De officiële verklaring (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/113563.pdf) is als altijd nogal neutraal en nietszeggend, en de politici en media in de verschillende Lidstaten hebben elk hun eigen versie van de feiten. Zo stellen de Nederlanders dat Griekenland éérst moet aankloppen bij het IMF, en dat Europese hulp alleen aanvullend is. Iets anders kunnen ze het thuisfront ook niet verkopen. Maar EU Voorzitter Van Rompuy stelt in de EUObserver nadrukkelijk dat IMF en EU hulp gelijktijdig worden gegeven. De tekst van het Raadsakkoord lijkt eerder die interpretatie te bevestigen.

In politieke debatten die aan elkaar hingen van karikaturen over vlijtige, brave Noorderlingen en luie, sjoemelende Zuiderlingen, verklaarden Nederlandse en Duitse politici ferm dat er geen cent van hun belastingen naar Griekenland zou gaan. Dat was vooral bedoeld voor de buehne (in beide landen zijn er binnenkort verkiezingen), want Griekenland laten vallen was nooit een serieuze optie. De stabiliteit van de euro in gevaar brengen door misplaatst nationalisme zou een fout van de eerste orde zijn.

Het IMF is een respectabele instelling, met een enorme deskundigheid en het instrumentarium om landen te helpen hun huishoudboekje op orde te brengen. Maar toch is het jammer dat Europa een beroep doet op het IMF om Europese problemen op te lossen. De onwil en onvermogen van Europa zullen het vertrouwen van de wereld in de euro aantasten. Ook is het een rare situatie dat het IMF, waar ook concurrerende landen in vertegenwoordigd zijn, grip krijgt op een deel van de eurozone. Uiteraard is het IMF onafhankelijk en neutraal, maar het is toch lastig voor te stellen dat de Verenigde Staten een beroep zouden doen op het IMF om, laten we zeggen, een failliete staat Californië te helpen.

De Grieken hebben gefraudeerd met de statistieken. Dat is onvergeeflijk. Er moet dan ook een diepgaand onderzoek komen, met strafrechtelijke sancties voor de verantwoordelijken. In dat onderzoek moet ook worden bekeken wie er binnen de EU allemaal op de hoogte waren dat de cijfers van de Grieken niet klopten.

Maar de fraude is een heel andere kwestie dan de hoge tekorten en schulden. Griekenland is niet de enige. Groot Brittannie heeft bijvoorbeeld een tekort van 12%, Nederland van ruim 6%. Er zijn ook ernstige zorgen over Portugal, Spanje en Ierland. En ook voor de economische crisis waren er al (grote) landen die stelselmatig niet binnen de normen van het Stabiliteitspact bleven. Ironisch genoeg deden juist de armere Oost-Europese landen het niet slecht.

Griekenland is dus eerder het symptoom dan het probleem. Griekenland is een wake up call voor Europa: de crisis toont de zwakte van een muntunie zonder politieke onderbouw. Een munt waar geen politieke macht achter zit, een macht die besluiten kan nemen en problemen kan oplossen, is een zwakke munt die geen vertrouwen zal krijgen van de markten. In dat verband is het verheugend dat de Lidstaten nu eindelijk over willen gaan tot het bindend maken van het Stabiliteitspact. Het Stabiliteitspact heeft goede regels, maar bij gebrek aan handhavingsinstrumenten is het een papieren tijger. Het Stabiliteitspact is de laatste weken ineens weer zeer populair. Iedereen erkent het nut van begrotingsdiscipline. Dat is niet altijd het geval geweest. Vooral de linkse partijen vonden de regels van het Stabiliteitspact te knellend, en tijdens de economische crisis bepleitten ze zelfs een buitenwerking stellen van het Stabiliteitspact.

De situatie in Griekenland toont glashelder aan dat bevoegdheid tot ingrijpen door de EU in nationale zaken essentieel is. Het gister gesloten akkoord lijkt in die richting te wijzen, en dat is toe te juichen. Misschien krijgt de Europese tijger dan toch nog tanden.

Tags: eu, Eurozone, Griekenland, Sophie in ´t Veld