Klimaatverandering laat niet op zich wachten, Amerikaanse klimaatwet wel - Hoofdinhoud
Vorig jaar heb ik een bezoek gebracht aan Washington DC. De hoorzittingen over de klimaatwet waren toen net begonnen in de Amerikaanse Senaat en opvallend was dat de discussie niet zozeer over het percentage co2-reductie ging, maar over hoe de VS zijn emissies gaat reduceren. Het emissiehandelssysteem, zoals we dat in Europa kennen, staat daar namelijk onder grote druk. Nog steeds. "Cap-and-trade is dead", aldus senator Lindsey Graham. En dat terwijl een Amerikaanse klimaatwet erg belangrijk is om de internationale klimaatonderhandelingen verder te helpen.
Vandaag zou het nieuwe voorstel voor een klimaat- en energiewet gepresenteerd worden, ter goedkeuring voor de Senaat. Het voorstel komt van drie senatoren: Lindsey Graham (Republikein), John Kerry (Democraat) en Joseph Lieberman (Onafhankelijk). Maar helaas is de presentatie uitgesteld door intern gesteggel. Republikein Graham uitte in een brief aan de Democraten zijn zorgen over een mogelijk Senaatsdebat over immigratie, dat het - volgens hem - onmogelijk zou maken om nog over klimaat- en energievraagstukken na te denken. Na deze brief verklaarde Democraat Kerry dat Graham´s actie ertoe geleid heeft dat de aankondiging van de klimaatwet tijdelijk uitgesteld moest worden.
De mogelijke klimaatwet was al een afgezwakte versie van eerdere voorstellen, om sceptische Democraten en conservatieve Republikeinen over de streep te trekken. Waar voorheen het plan was om 97% van alle CO2 emissies in een emissiehandelssysteem onder te brengen, is dat nu verlaagd tot slechts 40 tot 50%. Op tafel ligt een sectorale aanpak, met aparte doelen voor transport, industrie en energie en zonder een nationaal CO2 plafond. Een plafond voor CO2 emissies wordt eerst aan de elektriciteitssector opgelegd (2012), later komen pas de industrieën aan de beurt (2016).
Hoe groot is de kans dat het voorstel van de drie senatoren door de Senaat komt? De kans was al klein en het gekibbel tussen de drie senatoren maakt het helemaal verrekt lastig. De steun van Republikein Graham is een absolute voorwaarde voor goedkeuring van de klimaatwet in de Senaat. Hij is de enige Republikein die formeel zijn steun heeft gegeven aan de aanpak van klimaatverandering. Maar hij staat onder grote druk van zijn partijgenoten.
De klimaatwet moet gesteund worden door Democraten en Republikeinen, maar beide partijen hebben moeite om de wet aan hun kiezers uit te leggen. De Democraten moeten hun kiezers ervan overtuigen dat de wet zal leiden tot meer groene banen en niet tot een hogere energierekening. De Republikeinen zitten nog in de nadampen van hun woede over de gang van zaken rondom de Zorgwet, waarbij ze door president Obama volledig opzij zijn geschoven. Ze willen president Obama niet aan nóg een overwinning helpen. En al helemaal niet in een verkiezingsjaar. In november vinden namelijk de zogenaamde midterm-verkiezingen voor het Congres plaats.
Het eindpunt is een bindend internationaal klimaatakkoord in het jaar 2012 en hiervoor is een duidelijk VS mandaat onontbeerlijk. Als er dit jaar geen klimaatwet komt, dan moet het volgend jaar gebeuren, want 2012 is alweer een verkiezingsjaar; een lastige periode om politiek gevoelige wetten erdoor te krijgen.
De enige manier om Amerika over de streep te trekken is om aan te tonen dat de aanpak van klimaatverandering juist heel veel opbrengt; aan energiezekerheid, een verbeterde concurrentiepositie in eco-innovaties en groene banen. Deze taak is weggelegd voor Europa, zelfverklaard leider in klimaatbeleid. Maar dan moeten we niet blijven vastklampen aan een oud, onambitieus doel, dat zelfs volgens VN klimaatchef Yvo de Boer niet meer is dan business-as-usual. Europa kan met een ambitieus klimaatbeleid laten zien dat cap-and-trade leeft en werkt. Enige haast is wel geboden: klimaatverandering laat namelijk niet op zich wachten.