Breekpunt Europa? - Hoofdinhoud
De campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen vertoont een merkwaardige witte vlek: Europa. Het is een vergissing te denken dat de verkiezingen alleen over binnenlandse aangelegenheden gaan, want in de komende maanden en jaren vallen er veel belangrijke besluiten in de EU. Maar toch zwijgen de meeste partijen als het graf over hun intenties, of ze hebben standpunten waarover ze toch wel eens publiekelijk aan de tand gevoeld mogen worden.
Zo zal het nieuwe Kabinet onder andere moeten onderhandelen over de nieuwe 7-jaren begroting van de EU, over nieuwe bevoegdheden voor de EU om begrotingsdiscipline te garanderen, en over nieuwe EU anti-discriminatiewetgeving.
D66 heeft in april dit jaar de standpunten op EU vraagstukken glashelder neergelegd in het verkiezingsprogramma en in moties. Maar niet alle partijen geven die duidelijkheid.
Bijvoorbeeld over de lessen die we trekken uit de eurozone crisis. Zo pleiten zowel VVD als PvdA voor een “onafhankelijke instantie” die moet toezien op de naleving van het Stabiliteitspact. Het is op zich al verbazend dat de bureaucratiebestrijders van de VVD pleiten voor het opzetten van alweer een nieuwe EU instantie, maar de kernvraag laten beide partijen open: wie heeft uiteindelijk de macht om sancties op te leggen, en desnoods een land onder curatele te stellen? Wordt dat EU bevoegdheid, zoals D66 voorstelt, of blijft het bij het oude systeem, waar de Lidstaten zichzelf moeten beoordelen en disciplineren? Willen PvdA en VVD vasthouden aan de slager die het eigen vlees keurt?
D66 vindt het helemaal niet nodig om alweer een nieuwe onafhankelijke instantie op te zetten. Die is er namelijk allang: de Europese Commissie. Maar die moet wel de nodige bevoegdheden krijgen. In plaats van de Commissie te verzwakken, zoals de nationalistische politici nastreven, moeten we de Commissie juist versterken, als garantie tegen “elk land voor zich”. Diezelfde partijen die zo flink pleiten voor “minder Brussel”, zijn dus ook verantwoordelijk voor “minder controle op de cijfers”. Gaat een Kabinet met VVD of PVV de EU eindelijk de nodige bevoegdheden geven om de nationale begroting en statistieken te controleren, of prevaleert hun euroscepsis boven het belang van een stabiele euro?
De PvdA moet ook eens uitleggen waar ze nu eigenlijk staat op het punt van begrotingsdiscipline. De laatste weken trompettert de partij dat het Stabiliteitspact strenger moet worden. Dat staat in scherp contrast met de traditionele positie van de PvdA en de Eurosocialisten over begrotingsdiscipline. In het Europees Parlement hebben de socialisten consistent gepleit voor een “soepeler” Stabiliteitspact. In 2004 pleitte de PvdA nog tegen een “rigide toepassing” van het Stabiliteitspact, maar in 2010 is de PvdA voor strengere regels. Datzelfde Stabiliteitspact schrijft voor in welk tempo een land moet bezuinigen. Maar Lijsttrekker Job Cohen wil geen “roekeloze” bezuinigingen. Vindt de PvdA de regels van het Stabiliteitspact dus roekeloos? Het is de kiezer vergeven als hij het niet meer weet.
Binnenkort start de discussie over de nieuwe EU meerjarenbegroting. De VVD wil de Nederlandse bijdrage halveren en de PvdA wil de korting van 1 miljard behouden. Maar wat gaan VVD en PvdA doen als andere landen ook een uitzondering op de regel eisen? D66 pleit al sinds jaar en dag voor een volkomen nieuw systeem van eigen inkomsten voor de EU, ter vervanging van de nationale bijdragen. Dit is ook het standpunt van de Europese Liberalen, en van Groen Links. Waar staan de VVD en PvdA in een eventuele coalitie?
De komende jaren komt ook het thema ‘pensioenen’ stevig op de politieke agenda. Hoewel pensioenstelsels strikt nationale bevoegdheid zijn, kunnen we niet blind zijn voor het feit dat pensioenfondsen onderdeel zijn van de financiële markten, en dat de nationale pensioenverplichtingen impact hebben op de eurozone. De Europese Commissie heeft al een voorzet gegeven met een discussiestuk over o.a. pensioenleeftijd. Het valt te verwachten dat er een hoge mate van afstemming binnen de EU moet komen, en dat dit thema zich de komende jaren gaat opdringen. Welke partijen staan open voor deze discussie, en welke partijen verklaren het taboe?
Er zijn ook niet financieel-economische besluiten die de komende jaren gaan vallen. Zoals de EU Anti-discriminatierichtlijn. De Lidstaten hebben weinig trek in een Europese Richtlijn die verbiedt om bijvoorbeeld homo’s en gehandicapten te discrimineren. D66 streeft naar een krachtig instrument tegen discriminatie, met zo min mogelijk uitzonderingen. Burgers in heel Europa moeten zich voor de rechter kunnen verweren tegen discriminatie. In het Europees Parlement stonden PvdA, SP en VVD zij aan zij met D66 en Groen Links voor een sterke Anti-Discriminatierichtlijn. Maar in de Tweede Kamer doen deze partijen er alles aan om de Richtlijn zo veel mogelijk uit te kleden, onder het mom van subsidiariteit. Kunnen PvdA, VVD en SP aangeven of ze zich de komende jaren gaan inspannen voor een krachtige EU anti-discriminatieregeling?
En hoe gaan CDA, PvdA, VVD, SP en PVV in een Kabinet hun plannen voor immigratie en integratie uitvoeren, als die in strijd blijken te zijn met EU wetgeving? (zoals twee Hoogleraren concluderen in een NRC artikel op 27.05.2010)
Misschien moeten de TK-verkiezingsprogramma’s voortaan niet alleen door het CPB worden doorgerekend, maar ook worden getoetst op hun conformiteit met EU wetgeving.
Maar tot het zover is, moeten de partijen voor 9 juni maar eens laten weten wat de kiezer mag verwachten op Europese punten.
Tags: CPB, eu, europa, Europees Parlement, sophie in t veld, stabiliteitspact