Senaten in EU vergeleken - Hoofdinhoud
Niet alle 28 landen van de EU hebben een tweekamerstelsel i. Dat is slechts het geval in 13 landen. Denemarken, Zweden en Estland hadden in het verleden wel twee Kamers, maar schaften hun 'Hogerhuis' af in respectievelijk 1953, 1970 en 1992. Andere landen, zoals Luxemburg, Finland en Slowakije, kenden nooit een parlement met twee Kamers.
De positie van de 'tweede' Kamer (gemakshalve duiden wij die aan als 'Senaat') verschilt eveneens. De Nederlandse 'Senaat' (Eerste Kamer) is machtiger dan de meeste andere senaten, omdat het ieder wetsvoorstel kan verwerpen. Veel andere senaten hebben slechts een terugzendrecht i. Wel hebben sommige senaten het recht om nog wijzigingen in wetsvoorstellen aan te brengen.
Ook de wijze van verkiezing verschilt per land. In sommige landen staat de vertegenwoordiging van regio's centraal, in andere landen zijn maatschappelijke belangen sterk vertegenwoordigd. In enkele landen wordt de Senaat rechtstreeks gekozen.
Inhoudsopgave
België - Senaat
Duitsland - Bundesrat
Frankrijk - Senat
Ierland - Seanad
Italië - Senato
Nederland - Eerste Kamer
Oostenrijk - Bundesrat
Polen - Senat
Roemenië - Senat
Slovenië - Drzavni Svet
Spanje - Senado
Tsjechië - Senát
Verenigd Koninkrijk - House of Lords
land |
wetgeving |
controle |
België |
beperkt recht van amendement en recht van initiatief |
geen budgetrecht, geen vertrouwensvotum |
Duitsland |
terugzendrecht, conflictregeling met Bondsdag |
geen vertrouwensvotum |
Frankrijk |
vetorecht en terugzendrecht, conflictregeling met Assemblée |
vertrouwensvotum |
Ierland |
recht van amendement, maar geen vetorecht |
geen vertrouwensvotum |
Italië |
behandeling van wetsvoorstellen in beide Kamers |
vertrouwensvotum |
Nederland |
vetorecht, geen recht van amendement |
geen vertrouwensvotum |
Oostenrijk |
terugzendrecht, conflictregeling met Nationalrat |
geen vertrouwensvotum |
Polen |
terugzendrecht |
geen vertrouwensvotum |
Roemenië |
behandeling van wetsvoorstellen in beide Kamers |
geen vertrouwensvotum |
Slovenië |
recht van initiatief en terugzendrecht |
geen vertrouwensvotum |
Spanje |
recht van initiatief en terugzendrecht |
geen vertrouwensvotum |
Tsjechië |
terugzendrecht |
geen budgetrecht, geen vertrouwensvotum |
Verenigd Koninkrijk |
beperkt recht van amendement en terugzendrecht |
geen controletaken, geen vertrouwensvotum |
land |
aantal leden |
zittingsduur |
verkiezing |
bijzonderheden |
74 |
4 jaar |
rechtstreeks en getrapt |
40 rechtstreeks in twee taalgroepen; 21 via deelstaten, 10 gekozen door drie taalgroepen, 3 van rechtswege |
|
69 |
4 jaar, geen gelijktijdige verkiezing |
getrapt |
vertegenwoordigers van de 16 bondslanden (aantal per bondsland afhankelijk van inwonertal) |
|
346 |
6 jaar, iedere 3 jaar 1/2 vernieuwd |
getrapt |
verkiezing door regio- en gemeentebesturen |
|
60 |
5 jaar |
getrapt en benoemd |
49 via aparte kiescolleges en universiteiten, 11 benoemd door premier |
|
321 |
5 jaar |
rechtstreeks |
315 direct gekozen via districtenstelsel, 4 benoemd, 2 van rechtswege |
|
Nederland |
75 |
4 jaar |
getrapt |
gekozen door Provinciale Staten |
62 |
5 jaar |
getrapt |
vertegenwoordigers bondslanden (aantal per bondsland afhankelijk van inwonertal) |
|
100 |
4 jaar |
rechtstreeks |
||
137 |
4 jaar |
rechtstreeks |
||
40 |
5 jaar |
getrapt |
gekozen door belangengroepen (lokale bestuur, werknemers, werkgevers, beroepsgroepen) |
|
264 |
4 jaar |
rechtstreeks en getrapt |
208 direct, 56 door autonome gebieden |
|
81 |
6 jaar, iedere 2 jaar 1/3 vernieuwd |
rechtstreeks |
absolute meerderheid in districten (evt. 2 ronden); minimumleeftijd 40 jaar |
|
Verenigde Koninkrijk |
733 |
onbeperkt |
benoemd en erfelijk |
616 benoemd, overige erfelijk en kerkelijk |
Deze bijdrage verscheen in de Hofvijver van 2 maart 2011.