Wat mag het een parlementariër kosten? (week 1) - Hoofdinhoud
Cynthia Ortega-Martijn is zes weken lang op bezoek in Curaçao, St. Maarten en de BES-eilanden (Bonaire, St. Eustatius en Saba) en vertelt u over haar bevindingen. Hier vindt u het verslag van haar eerste week vol werkbezoeken en bijzondere ontmoetingen op Curaçao.
Het is al weer twee weken geleden dat ik op Curaçao ben gearriveerd. Dit jaar heb ik besloten, net zoals in 2009, om mijn vakantie te combineren met het afleggen van een aantal werkbezoeken op de verschillende eilanden. In 2009 is dat een vrij intensieve periode geweest en van echt vakantie houden is toen niet veel terecht gekomen. Ik laat er geen traan over, want de investering die ik toen heb gedaan in tijd en financiën, heeft rendement opgeleverd. Het heeft er toe bijgedragen dat ik de verschillende debatten over de staatkundige herstructurering namens onze kleine fractie inhoudelijk en met kennis van zaken kon voeren.
Inmiddels zijn op 10 oktober 2010 de staatkundige veranderingen binnen het koninkrijk een feit geworden. Curaçao en St. Maarten zijn, net zoals Aruba en Nederland, autonome landen geworden binnen het koninkrijk. Bonaire, St. Eustatius en Saba (BES-eilanden) zijn onderdeel geworden van het grondgebied van Nederland. De laatste maanden hebben ons alarmerende berichten bereikt vanuit deze drie eilanden. Een en ander is ook in het nieuws geweest. De dag waarop ik op het vliegtuig stapte stond er een paginagroot artikel in de Volkskrant over de problemen op de eilanden. Als parlementariërs behoren wij in de Tweede Kamer ook voor de belangen van deze inwoners van Nederland op te komen. De laatste tijd heb ik daarom vaak, door middel van Kamervragen, aandacht gevraagd voor de problemen. Echter, de antwoorden waren niet altijd even bevredigend.
Ik kreeg ook verzoeken om zelf te komen kijken naar de situatie op de BES eilanden. Daarom heb ik besloten een forse investering te doen en het reces opnieuw te gebruiken om werkbezoeken af te leggen en te spreken met sleutelpersonen en de bevolking van de BES-eilanden. Ik heb in de commissie al gemeld dat ik de knelpunten in kaart zal proberen te brengen en een notitie zal opstellen. Deze zal ik aanbieden aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Per 1 augustus zal ik afreizen naar Bonaire en vervolgens zal ik St. Eustatius en Saba via St. Maarten aandoen.
Hoewel het mijn voornemen is om op Curaçao ook vakantie te nemen en uit te rusten, wou ik toch tijd nemen om een aantal werkbezoeken af te leggen. De begrotingbehandeling van Koninkrijksrelaties is over een aantal maanden en het is goed om nu al mogelijke input en informatie te verzamelen voor het debat. Verder wil ik graag op de hoogte komen van de stand van zaken na 10 oktober 2010 en de relaties met politici opbouwen en onderhouden. Ook vanuit Curaçao hebben bezorgde berichten de Tweede Kamer bereikt en als volksvertegenwoordiger wil ik uit eerste hand horen wat er aan de hand is. Dat heeft geresulteerd in bijzondere werkbezoeken en afspraken. Ik wil de lezer een indruk geven van de mijn eerste week op Curaçao. Een verslag van de tweede week volgt binnen een aantal dagen. Vrijdag 8 juli ben ik op Curaçao aangekomen.
Week 1 – Curaçao - Maandag 11 juli
Om 8 uur in de ochtend had ik een radio-interview bij Radio Direct over de reden van mijn bezoek aan de eilanden. IK was te gast in een politiek programma en de problemen op de BES en de wijze waarop het staatkundige herstructureringsproces is verlopen kwamen volop aan de orde.
Daarna had ik een gesprek met 2 parlementariërs van een van de coalitiepartijen. We hebben, na het wederzijds versterken van de relaties, ook inhoudelijk met elkaar gesproken over politieke thema’s die spelen op het eiland. Vanuit mijn kennis van de portefeuille SZW konden we op een goede manier ideeën uitwisselen. Het werd erg op prijs gesteld en ik beschik nu over objectieve informatie die ik kan gebruiken bij de begrotingsbehandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken.
Mijn volgende gesprek was bij een organisatie genaamd ‘Bos di Hubentud’. Een aantal maanden geleden ontvingen wij als commissie Koninkrijksrelaties( KR) een brief en een boek van de heer Basselman genaamd: ‘geboren voor een cent’. Het ging over kindermisbruik en kindermishandeling en hoe kinderrechten op de eilanden met de voeten zouden worden getreden. Daar wilde ik meer over weten en heb In de procedurevergadering van de commissie KR gevraagd of de minister op de brief en het boek zou reageren. Het waarborgen van mensenrechten, waaronder kinderrechten, is namelijk een koninkrijksaangelegenheid. Het verzoek heeft geresulteerd in een nietszeggend antwoord. De ChristenUnie wil opkomen voor de rechten van het kind, niet alleen in Nederland, maar binnen het hele koninkrijk.
De organisatie ‘Bos di Hubentud’ is een vrijwilligersorganisatie die opkomt voor de rechten van het kind. Zij doen veel aan bewustwording op scholen en hebben verschillende projecten opgezet om jongeren te begeleiden die last hebben van de gevolgen van een traumatische gebeurtenis. Zij hebben ook een jeugdparlement opgezet om deze jongeren een stem te geven. Door middel van een confronterend theaterstuk hebben zij de problematiek van o.a. incest, kindermisbruik en kindermishandeling bespreekbaar gemaakt. Deze organisatie is ontstaan na een dramatisch geval van seksueel misbruik van een vijfjarig meisje. Wat mij is opgevallen en wat veel indruk heeft gemaakt, is de professionaliteit en enthousiasme waaruit zij werken. De organisatie bestaat al een aantal jaren en zal voor het eerst subsidie gaan ontvangen voor een project. Het valt mij op dat op Curaçao veel particuliere sociale initiatieven door de samenleving worden opgepakt en uitgevoerd. Het thema kinderrechten wil ik graag vanuit de portefeuille Koninkrijksrelaties verder oppakken.
Week 1 – Curaçao - Dinsdag 12 juli
Ik moet vroeg op voor een televisie-interview om zeven uur. Het programma ‘Bon Dia’ is een goed bekeken programma. Het ging vanmorgen voornamelijk over de ontwikkelingen op de BES-eilanden. De prijzen van producten zijn door de invoer van een nieuw monetair stelsel en de invoering van een nieuw belastingstelsel, vreselijk omhoog gegaan. In het debat over dit nieuwe fiscale stelsel had ik al gewaarschuwd voor deze gevolgen, maar de toenmalige staatsecretaris van financiën had daar geen oren naar. Ik ben blij dat ik toen wel een toezegging heb gekregen dat er over 2 jaar geëvalueerd zou worden en niet over vijf jaar, maar dat even terzijde. In het televisieprogramma kunnen mensen opbellen en vragen stellen of opmerkingen maken. Ook op Bonaire is het programma te volgen. Er belden inwoners van Bonaire die hun verhaal kwijt wilden over de levenstandaard op het eiland en zij waren blij dat ik besloten had de eilanden te bezoeken.
Mijn volgende afspraak was met twee ambtenaren van het College Financieel Toezicht. Hierbij zou het gaan over de financiële situatie op de BES-eilanden. In het begrotingsdebat van Binnenlandse Zaken vorig jaar december, heb ik gevraagd op welke manier de hoogte van de vrije uitkering in de BES-fonds tot stand is gekomen. Het antwoord deed vermoeden dat het hierbij ging om een inschatting. Hierbij heb ik de toezegging gekregen dat, indien bleek dat het bedrag te laag is en men er niet van rond kan komen, de minister dit zal corrigeren. Nu, een half jaar later, blijkt dat de vrije uitkering niet toereikend is. Opvallend is dat de minister nu wel een onderzoek wil doen om te komen tot een realistisch bedrag. Ook vanuit dit gesprek heb ik informatie ontvangen die ik zal gebruiken bij de begrotingsbehandeling van Binnenlandse Zaken. Er is dringend behoefte aan een coördinerend bewindspersoon om het transitieproces op de BES-eilanden goed te laten verlopen. Overigens heeft de commissie KR hier vaker voor gepleit. Dat moeten wij dus weer oppakken. Er is gebrek aan mankracht en middelen om het bestuursapparaat, waaronder de afdeling financiën, op te bouwen.
Mijn volgend gesprek was met een adviseur van de toenmalige Antilliaanse regering die nauw betrokken was bij het staatkundige hervormingsproces. Zij is staatrechtelijk goed op de hoogte van het zelfbeschikkingrecht van deze eilanden. Wij hebben gesproken over de situatie op de BES eilanden en de wijze waarop het proces is verlopen. Ook het feit dat Bonaire en St. Eustatius aangegeven hebben nooit voor integratie te hebben gekozen, kwam aan de orde. Er zijn staatrechtelijk een aantal zaken niet goed gegaan. Vraag is of de regering bereid is snel orde op zaken te stellen. Ik voel mij medeverantwoordelijk voor dit proces dat heeft plaatsgevonden toen de ChristenUnie meeregeerde. Veel van de zorgen, die ik heb geuit door moties en amendementen, worden nu waarheid. Ik ben dan ook vastbesloten om mee te denken en oplossingen aan te dragen.
Mijn volgende gesprek was met bestuursleden/parlementariërs van een oppositiepartij. Naast informatie over de politieke situatie op het eilanden hadden zij interesse in een aantal politieke thema’s die niet gewijzigd zijn in het recent aangeboden gewijzigde wetboek van strafrecht voor Curaçao. Dat zijn euthanasie en abortus; op Curaçao verboden en dus strafbaar. De minister van Justitie heeft aangekondigd dat er eerst een brede maatschappelijke discussie opgestart moet worden omdat het hierbij gaat om gevoelige thema’s. Zij wilden van mij weten op welke manier de ChristenUnie het proces had doorlopen vanuit onze christelijke identiteit, daar zij zich qua identiteit zich verwant voelen met de ChristenUnie. Ik ben blij dat zij hier behoedzaam mee omgaan. Door een aangenomen amendement in de Tweede Kamer zullen deze twee wetten op korte termijn alsnog ingevoerd worden op de BES-eilanden, terwijl de beloofde maatschappelijk discussie hierover nog niet heeft plaatsgevonden. Dit is eén van de ergernissen van de inwoners van de BES-eilanden.
Week 1 – Curaçao - Woensdag 13 juli.
Vandaag heb ik allereerst een bezoek gebracht aan USONA. Deze organisatie beheert alle projectgelden die ingezet worden vanuit Nederland. Doel van mijn gesprek was informatie verzamelen over de stand van zaken met betrekking tot de besteding van de gelden voor Sociaaleconomische initiatieven. In 2009 was er sprake van onderbesteding van deze gelden waardoor ik, door middel van een amendement samen met PVDA en CDA, geld kon reserveren voor het bouwen van een nieuw gebouw voor kinder- en naschoolse opvang. In mijn tweede verslag zal ik hierop terugkomen. Door de schuldsanering bij het tot stand komen van de nieuwe landen zal Nederland na 2012 geen financiële middelen meer beschikbaar stellen aan Curaçao en St. Maarten. Vraag is of alle beschikbare financiële middelen wel goed worden ingezet. Een vraag die bij de begrotingbehandeling Koninkrijksrelaties zeker aan bod zal komen. Een andere vraag is wat er met de opgebouwde expertise van USONA gaat gebeuren. Ik zie kansen om deze in te zetten voor de BES-eilanden. Ook heb ik het gehad over een problematiek van wisselkoersen en belastingheffingen waardoor er beduidend minder geld naar de BES-eilanden ging en projecten in de problemen kwamen. Het ziet er naar uit dat deze problematiek wordt opgelost en indien niet, dan heb ik nu input om de verantwoordelijke bewindspersoon hierop te bevragen en te komen met een oplossing.
Mijn volgende bezoek bracht ik aan REDA SOSIAL een organisatie die zich bezig houdt met integrale wijkaanpak die door Nederland is gefinancierd. Ik was benieuwd naar de voortgang hiervan. Ook heeft toenmalige minister Vogelaar geld beschikbaar gesteld voor de aanpak van 5 probleemwijken. Inmiddels heeft de huidige regering een nationaal integrale wijkplan gepresenteerd dat er voor moet zorgen dat achterstandswijken zowel fysiek als sociaal een soort transformatie ondergaan. De regering van Nederland heeft besloten geen specifiek beleid meer te voeren, en de vraag is nu wat er met de vijf wijken gaat gebeuren. De regering van Curaçao zal dit zelf verder oppakken waardoor de al gedane investeringen niet verloren gaan. Daarnaast zijn er twin-relaties mogelijk tussen Curaçao en de grote steden in Nederland om kennis uit te wisselen en van elkaar te leren. Die behoefte is nog steeds aanwezig. Een onderwerp dat aan bod kan komen bij het debat over wijken.
Week 1 – Curaçao – Donderdag 14 juli.
Vroeg in de ochtend, om 8 uur, heb ik samen met Bas Jan van Bochove van het CDA, die ook op het eiland was, een bezoek gebracht aan de gouverneur. De gouverneur is vertegenwoordiger van de koningin en hoofd van de regering. Het was een goed gesprek, maar ik zal niet verder uitwijden over de inhoud van het gesprek.
De volgende afspraak was met de heer Basselman, ik noemde hem al eerder in dit verslag. Hij sprak open over zijn ervaringen met de rechten van het kind en was heel bewogen met het lot van kinderen. Hij heeft mij een plan van aanpak gegeven dat hij ook heeft uitgereikt aan de regering. Ik zal het bestuderen en meenemen in mijn voornemen om dit thema in koninkrijksverband op te pakken.
Week 1 – Curaçao – Vrijdag 15 juli.
Vandaag had ik een gesprek met een parlementariër van de coalitie. Het gesprek ging over de aanpak van kindermisbruik en het tegengaan van criminaliteit onder jongeren. Doel van het gesprek was mijn zorgen te bespreken over de toenemende criminaliteit onder jongeren uit Curaçao in Nederland. Van hulpverleners in Nederland heb ik begrepen dat veel van deze jongeren kampen met trauma’s die zijn ontstaan door (seksueel) misbruik en mishandeling. Daarnaast ontving ik informatie over de 80/20% regeling, die ook de Tweede Kamer heeft bereikt. De regering van Curaçao wil komen met een wet die werkgevers de norm oplegt dat hun personeelsbestand voor 80% uit Curaçaose medewerkers moet bestaan. Dit omdat er vaak gebruik wordt gemaakt van goedkope krachten uit het buitenland en de inzet van buitenlandse stagiaires. De definitie voor Curaçaose is dan: geboren op Curaçao of één van de ouders geboren op Curaçao of iemand die zonder onderbreking vijf jaar op het eiland heeft gewoond. Deze maatregel heeft veel stof doen opwaaien op Curaçao. Overigens lijken de overwegingen op die van minister Kamp die het aantal tewerkstellingvergunning wil indammen. Verder heb ik informatie ontvangen over ambitieuze plannen voor het openbaar vervoer en het versterken van de democratie door o.a. de instelling van een begrotingkamer, het versterken van de rekenkamer en de Nationale Ombudsman door toekennen van meer bevoegdheden.
Vervolgens snel naar huis om mij te verkleden om naar de begrafenis te gaan van een overleden familielid. Ja, dat hoort er allemaal bij als je in je geboorteplaats bent.
Week 1 – Curaçao – Zaterdag 16 juli.
Vandaag had ik een indrukwekkend gesprek met de minister van Onderwijs. Als woordvoerder Onderwijs zal ik informatie uitwisselen over de manier hoe wij omgaan met onze zorgleerlingen. Daar is behoefte aan op het eiland.
Tot slot
Ziedaar een beknopte impressie van mijn werkbezoeken in de eerste week. Overigens houd ik mijn e-mailberichten ook dagelijks bij! Ik heb veel informatie ontvangen die ik zal verwerken om te gebruiken in toekomstige debatten. Ik geniet hiervan en vind het niet erg om zowel mijn spaargeld als mijn vakantie hiervoor in te zetten. Op korte termijn kunt u lezen over mijn tweede week op het eiland.