Uit de koplamp - de bijdrage van Tof Thissen aan de Algemene Politieke Beschouwingen - Hoofdinhoud

Bron: Groenlinks

‘Create the future you would like to live in!’ Die zin trof Eerste Kamer fractievoorzitter Tof Thissen aan op een spandoek van de beweging ‘Occupy Wall Street’ in New York, het centrum van de financiële wereld. Die zin werd de leidraad voor zijn bijdrage aan de Algemene Politieke Beschouwingen. Lees hier zijn tekst.

‘Create the future you would like to live in!’ Deze zin trof ik aan op één van de spandoeken van de beweging ‘Occupy Wall Street’ in het Zuccotti Park in Lower Manhattan in het centrum van de financiële wereld. Met een parlementaire delegatie was ik vorige week op werkbezoek bij de 66ste Algemene Vergadering van de VN. In dit spandoek, de plek van de protesten, de onderdompeling in de boeiende wereld van de Verenigde Naties, de ontmoeting met de Dutch Financial Club en natuurlijk de kracht van de stad New York zelf, kwam heel veel samen wat ik, Meneer de Voorzitter, namens GroenLinks vandaag de regering wil zeggen en vragen.

Create the future you would like to live in. Wat voor toekomst streeft dit kabinet met haar maatregelen na? In de felle koplampen van de media en de door ons met teveel invloed en macht bedeelde opiniepeilers lijkt het dat wij, politici, gevangen zitten in die koplampen en verblind zijn en nauwelijks meer bij machte zijn te bewegen. Korte termijneffecten lijken populairder dan lange termijnoplossingen en noodzakelijke hervormingen. De gunst van de kiezer moet elk moment binnengehaald worden en nauwlettend wordt de adhesie of afkeuring van het publiek gevolgd om zo te bepalen wat de partij-inzet zou kunnen zijn. De nieuwe moraliteit van het korte termijn effectbejag heeft zo zijn dominante intrede gedaan in de wereld van de media, de politiek én onder brede lagen van de bevolking. De opinie-peilers zijn daarmee previewers als ook reviewers geworden.

Zo is steun aan Griekenland en de redding van de euro een kolfje naar de hand van die politieke partijen die tevreden gade slaan dat hun nee veel zetels in de peilingen oplevert. Maar dat met dit nee op langere termijn de Nederlandse economie niet gebaat is schijnt niet te deren en wordt de kiezer niet uitgelegd. Elke maand vertegenwoordigt de export van Nederlandse bedrijven naar alleen al de landen van de Europese Unie een bedrag van ruim 30 miljard euro. Uit de studie 'The Internal Market and the Dutch Economy: implications for trade and economic growth' blijkt dat de Nederlandse economie door de Europese integratie jaarlijks tussen de 25 en 30 miljard euro groeit. De interne markt levert volgens het onderzoek de individuele burger een extra inkomen van tussen de 1.500 en 2.200 euro op. Dankzij Europa, dankzij de euro.

Meer dan 70% van de Nederlandse economie wordt verdiend in het buitenland. Welke toekomst staat dit kabinet voor met haar toenemende concentratie op ons eigen land? Leg dat eens uit aan de vrachtwagenchauffeurs, de tuinders, de werkers van de bloemenveiling en de ondernemer die exporteert. Wij zijn internationaal georiënteerd; sterker nog: wij leven dankzij onze buitenlandse handel, we hebben onze welvaart dankzij onze internationale oriëntatie en activiteiten. Het is aan uw kabinet om dit sterker dan ooit als dijken tegen de toenemende nationale concentratie van uw gedoogpartner, die er garen bij spint, naar voren te brengen én met verve en overtuiging.

Gaat u dat doen?

Meneer de Voorzitter. Ons bezoek aan de Verenigde Naties deed mij nogmaals beseffen dat we als Nederland, dat nog altijd een uitstekende naam, niet mogen verzaken op het gebied van internationale ontwikkeling, mensenrechten, vrede, ontwapening, duurzaamheid en ecologische balans, veiligheid, het bevorderen van democratie. Kunt u garanderen dat u zich houden zult aan de norm van 0.7% BNP Ontwikkelingssamenwerking? We komen eventueel met een motie.

Terwijl Ashton haar best om de EU eensgezind steun te laten uitspreken voor de erkenning van de staat Palestina, blokkeert de Nederlandse regering elke betekenisvolle Europese reactie. Kan de Rutte hier uitleggen waarom hij uit onzer naam dit perspectief op vrede heeft verknald? Tot onze verbijstering constateren wij ook een gewijzigde doelstelling. De ambitie is nu "een veilige Joodse staat", in plaats van een veilige staat Israël. Wat impliceert deze nieuwe woordkeuze? Dat volgens de regering geen enkele Palestijnse vluchteling meer mag terugkeren? Dat er geen plaats is voor de vele huidige bewoners die christen, moslim, Arabier of Palestijn zijn? Graag een reactie van de premier. We houden een motie achter de hand.

Kom uit de felle lampen van de media en de opiniepeilers en toon moed om het werkelijke verhaal te vertellen.

Politiek is vakmanschap en in een democratie dienen alle belangen gewogen te worden. Zeker de kwetsbare, de minst populaire, de langere termijnoplossingen en die belangen die niet als vanzelfsprekend op ons aller netvlies staan gegrift. Van een regering mag verwacht worden dat ze die kunst als geen ander verstaat en leiderschap toont, lef en de bereidheid over de eigen schaduw heen te stappen. Het gaat immers om een duurzame toekomst voor de mensengemeenschap Nederland. Politiek is geen idolsverkiezing, regeren evenmin.

Vakmanschap vraagt om eerlijke verhalen.

Vertel dan:

• - 

  dat het werkelijk nodig is om met een stevige Green Deal te komen;
• - 

  dat Europa ons vele malen meer oplevert dan dat het ons structureel en zo nu en dan incidenteel ook nog eens extra kost;
• - 

  dat de machtsbalans in de wereld aan het verschuiven is. Dat door al het Europees gedraal als gevolg van binnenlands gemor de trein van Brazilië, Rusland, India en China voortraast en wij ruziënd op een perron dreigen achter te blijven.
• - 

  dat het overgrote deel van de in Nederland wonende migranten, moslim of niet, het hartstikke goed doet; op school; op het werk; in hun vrije tijd, vredelievend is en het beste voor heeft met hun kinderen, hun buurt, met Nederland.
• - 

  dat ons land altijd sterker is geworden door migratie;
• - 

  dat het allergrootste gedeelte van mensen in een sociale uitkering of voorziening hartstikke gemotiveerd is om aan het werk te gaan. Maar waar zijn de baanopeningen?
• - 

  dat de criminaliteitcijfers voortdurend dalen en Nederland al jaren veiliger wordt;
• - 

  vertel bijzonder zorgvuldig en precies dat dit kabinet geen bezuinigingskabinet zou moeten zijn, maar een hervormingskabinet. Noodzakelijke hervormingen op de woningmarkt, de arbeidsmarkt, op het gebied van milieu,
• - 

  dat de forse 18 mld bezuinigingen kunnen nooit een doel op zich zijn en altijd een middel, maar waartoe?
• - 

  Wat heeft u aan een gezond huishoudboekje als de woningmarkt gesloten en gestagneerd blijft; de arbeidsmarkt niet meer toegankelijk is voor 1.5 mio mensen die dolgraag mee willen doen; het milieu, de natuur en het landschap slachtoffer zijn van uw geld-dominante aanpak?

Wat is uw plan als het er om gaat dat u voor het collectief, voor ons allen een toekomst wilt creëren waarin u en wij willen leven? Vergeef mij een ijshockeybeeld met deze vraag: wilt u zijn waar de puck is of waar die naartoe gaat?

In what future would you like to live in?

Mijn fractie negeert of ontkent de problemen niet. Maar wij willen een tegenbeweging tegen de toenemende onderbuik.

Een tegenbeweging van het hart én de ratio, de feiten en het waarom. Weg uit de verstarring van de koplampen! U heeft daar een niet te onderschatten rol in!

‘Migranten zijn nodig, zij zijn het succes! Als het niet goed gaat met de migranten dan gaat het niet goed met New York,’ aldus burgemeester Bloomberg van New York.

Meneer de Voorzitter. Dit kabinet heeft de mond vol over eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid.

Menig ouder heeft haar kind leren fietsen. Ik vond het een geweldige ervaring.

Een kind leren fietsen gaat over connectiviteit, over de relatie tussen iets overbrengen, iets onderwijzen, over nabij zijn en loslaten. Gaat over de samenhang tussen vertrouwen geven dat het kind het kan én laten voelen dat je er bent mocht het misgaan. Nabij en zeker. Je leert je kind het beste fietsen op vaste en goed begaanbare ondergrond. Op drassige of mulle ondergrond houdt het fietsende kind het niet vol, zal het vallen en het nooit leren.

Mijn fractie zoekt naar een hernieuwde relatie tussen zelfredzame en individueel handelende mensen enerzijds en een overheid die zorgt voor de goed begaanbare ondergrond, en niet wegloopt maar nabij blijft voor het geval dat, die activeren kan zonder mensen te verwijten dat het eigen schuld is als het niet lukt; die mensen vrij laat en hen toch weet te motiveren onafhankelijk te zijn van overheidsvoorzieningen.

Maar wat is je zelfredzaamheid waard als er geen open en uitnodigend gebaar is in de samenleving, of dat nu school, werk, vereniging, politiek, economie, zorg of sport is. Als mensen in een uitkering verdacht zijn als zouden ze niet willen maar wel kunnen? Dat het hun eigen schuld is? Wat is mijn zelfredzaamheid waard zonder eigen regie? Zonder PGB in de zorg? Wat is de zelfredzaamheid van mensen waard zonder de grond onder de voeten van de collectiviteit. Zonder hernieuwde solidariteit? Want dat gebeurt nu door wel de rechten aan te tasten en de plichten op te schroeven zonder er nieuwe zekerheden tegenover te stellen. Eenzijdig doet het kabinet een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van burgers, maar waar is de wederkerige verantwoordelijkheid van dit kabinet? Er is sprake van vreselijk veel dubbeltekst. Onbalans in de relatie burger-overheid.

Die New Yorkse samenleving valt te typeren als een kansensamenleving. Er zijn veel kansen, veel instapbanen, het is een service-maatschappij. Mensen maken ongekende stijgingen door. Mijn fractie wil een Nederlandse variant van die kansenmaatschappij. Wellicht zit hierin de hernieuwing van het begrip solidariteit. Dat er voor het collectief een geborgde kansensamenleving is, de vaste grond onder je voeten als je je verantwoordelijkheid waar kunt maken en je zelfredzaamheid inhoud geeft. Van verzorgingsstaat naar kansensamenleving waar iedereen echt naar vermogen kan meedoen en niet de prijs betaalt van de afbrokkeling van de verzorgingsstaat. Graag uw reactie.

Wat heeft u voor ogen door een drempel op te werpen in onze rechtstaat, waarin tot nu toe iedereen zijn recht kan proberen te halen als iemand het gevoel heeft dat hem onrecht is aangedaan? Dat dit kan, is een groot goed. De voorgestelde verhoging van de griffierechten maakt de toegang en de bereikbaarheid van dit grote goed voor mensen die niet rijk zijn problematisch. Staat dit kabinet een Nederland voor met het door democraten verfoeide systeem van klassenjustitie?

Wil dit kabinet bovendien een Nederland dat het niet zo nauw neemt met de trias politica? De onzalige gedachte om minimumstraffen in te voeren zet de onafhankelijke afweging van rechters onder druk en daarmee de onafhankelijkheid van de rechtspraak. Onafhankelijkheid van rechtspraak en de toegang ertoe dient de burger te garanderen dat er geborgenheid en veiligheid heerst in de relatie burger-overheid en dat die relatie nooit meer zal uitmonden in willekeur van de overheid richting burgers. Daar begint het primaire veiligheidsgevoel waar we allen zo naar streven en aan hechten. Wil dit kabinet dat op de helling zetten?

Meneer de Voorzitter. Waar neemt het kabinet z’n eigen verantwoordelijkheid ‘to create a future we all want to live in?’ Tot nu toe steunt GroenLinks uw aanpak van de eurocrisis, omdat investeren in de euro, de Eurozone én Europa op langere termijn Nederland sterker maakt en meer kansen biedt voor mensen die naar eigen vermogen willen meedoen.

Het gesprek in NY met de Dutch Financial Club bracht mij tot een aantal opmerkingen tot slot:

Als de 17 eurolanden hun schulden zouden poolen is het probleem dan opgelost?

De consequenties van de gemeenschappelijke munt zijn niet goed doordacht. Er ontbreekt een ECB met verregaande bevoegdheden, een gezamenlijk fiscaal systeem en heldere politieke sturing vanuit de gezamenlijkheid. Daarmee is de euro een halffabrikaat geworden. Deelt u deze opvattingen en zo ja, wat is uw inzet?

Wat gaat u doen om een financiële toekomst te creëren waarin banken weer back to basics gaan, een schuld van een particulier of een bedrijf of een overheid weer een schuld tussen de bank en de schuldenaar wordt, dat deze moet worden terugbetaald en dat leningen niet meer door verhandeld worden.

Ontsnap aan de koplampen die u doen verstarren waardoor u niet investeert in hervormingen, nodig voor een bruisend en kansrijk Nederland op langere termijn.

GroenLinks is zeer benieuwd naar uw toekomstplannen.

Create a future where we all want to live in!