EU-VVD'er Van Baalen lust Bouterse rauw - Hoofdinhoud
Het strafproces van de Decembermoorden dreigt niet door te gaan. EU-Parlementariër Van Baalen (VVD) lust Bouterse intussen rauw sinds de aanname van de arbitraire Amnestiewet in Suriname.
Met zijn imposante verschijning -die doet vermoeden dat onder zijn klassieke maatpak steevast een kogelvest van het zwaarste kaliber schuil gaat- oogt voormalig VVD-Kamerlid Hans van Baalen niet als de snelste europarlementarier. Maar als het gaat om gewichtige kwesties op het terrein van law and order , dan kan de VVD-delegatieleider snel schakelen. Binnen een week nadat de Amnestiewet is aangenomen door het Surinaamse Parlement, heeft Van Baalen het Europees Parlement gemobiliseerd tegen deze politieke strapatsen onder regie van Desi Bouterse, die nu voorlopig is gevrijwaard van strafrechtsvervolging.
Als het ligt aan Van Baalen, kondigt de Europese Unie harde internationale sancties af tegen Suriname wegens de omstreden amnestiewet voor verdachten van de Decembermoorden van 1982. Daarnaast maakt onze liberale man in Brussel zich sterk voor een inreisverbod voor de verdachten en een bevriezing van hun tegoeden in de EU. Verder is Van Baalen voorstaander van economische sancties mogelijk, specifiek gericht op sectoren en bedrijven waarin Bouterse en zijn entourage belangen hebben.
‘Ja, ik lust meneer Bouterse rauw’, beaamt Van Baalen desgevraagd in een telefonisch interview vanuit Brussel met Follow the Money. ‘Of Suriname het nu leuk vindt of niet, het internationale recht moet haar loop hebben. Daar mag meneer Bouterse niet aan ontkomen. Zelfs niet met een Amnestiewet, die alle rechtsstatelijke verplichtingen van Suriname in internationale verdragen met voeten treedt.’
Vandaar dan ook dat Van Baalen bij EU-buitenlandchef Catherine Ashton heeft aangeklopt om de optie te bestuderen van strafmaatregelen tegen Bouterse en overige Surinaamse beleidsmakers. Als het aan Van Baalen ligt, komen de ministers van Buitenlandse Zaken (BZ) van de EU zo spoedig mogelijk met een gezamenlijk standpunt over de kwestie Suriname sinds de Amnestiewet door het Parlement in Paramaribo is aangenomen. ‘In mei staat een topoverleg van de minister van BZ op de EU-agenda. Stel dat die dan het eens worden over economische sancties, dan kunnen die vanaf juli worden toegepast, zo is mijn inschatting.’
Proces Surinaamse krijgsraad
Uiteraard heeft Van Baalen met argusogen de verrichtingen vandaag van het Openbaar Ministerie in Suriname gevolgd. Vandaag stond immers op de agenda van het Openbaar Ministerie in Paramaribo dat er eisen zouden worden uitgesproken in het strafproces tegen de verdachten van de Decembermoorden. Er loopt namelijk nog een proces voor de Surinaamse krijgsraad tegen president Bouterse en 22 andere verdachten van de politieke moorden in 1982.
Vrijdag de dertiende had een dag van de waarheid kunnen worden voor Suriname. Met een helder antwoord op de vraag: is de voormalige Nederlandse kolonie een tropische rechtsstaat of een Bananenrepubliek sinds een week geleden daar de Amnestiewet is aangenomen? ‘Ik juich het toe als er besloten wordt om dit proces door te laten gaan ondanks de Amnestiewet. Dat kan de zaak weer veranderen.’
Reden voor Bouterse om extra rustig te slapen
Maar die hoop lijkt voorlopig in de grond geboord. Het laatste nieuws uit Suriname is dat de aanklager in de rechtszaak rond de Decembermoorden juist wil dat het proces voor onbepaalde tijd wordt geschorst. Eerst moet er een constitutioneel hof worden opgericht die de arbitraire Amnestiewet gaat toetsen. Dit zei de aanklager vandaag bij de hervatting van het proces. Het is voor het eerst sinds de gewijzigde Amnestiewet geldt, dat de Krijgsraad in Suriname een zitting houdt in het proces. Als er schorsing komt, dan ligt een proces tegen Bouterse en andere verdachten van de Decembermoorden voor lange tijd stil. Ondertussen heeft de advocaat van Bouterse de krijgsraad gevraagd om het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk te verklaren. Als die rechters dit verzoek toewijzen, betekent dat vrijwel zeker het einde van het strafproces tegen Bouterse over de Decembermoorden. Al met al genoeg reden voor Bouterse om voorlopig extra rustig te slapen.
Ondertussen bouwt Van Baalen vlijtig voort met zijn internationale cordon sanitaire tegen de regering Bouterse. Dat eventuele economische sancties vanuit de EU niet veel pijn doen gelet op het feit dat Canada, de VS, Brazilie en China samen belangrijkere handelspartners zijn van Paramaribo, maakt weinig indruk op hem. ‘Liever een kleine internationaalrechtelijke vuist vanuit de EU maken dan helemaal geen vuist. Dan wordt tenminste wel duidelijk gemaakt aan Bouterse en consorten dat ze met deze Amnestiewet er niet ongestraft van door kunnen gaan.'
Een klein land als Suriname ondervindt van internationaal economische sancties veel meer pijn dan Bouterse en consorten wellicht kunnen indenken, vervolgt Van Baalen. De ietwat schampere reactie van de Surinaamse Minister Winston Lackin van Buitenlandse Zaken op voorgenomen Nederlandse strafmaatregelen, acht Van Baalen dan ook misplaatst. 'Minister Lackin zegt dat het niet iets is om van wakker te liggen. Nou, dat valt nog te bezien. Alleen al het opschorten van de Nederlandse ontwikkelingshulp ter waarde van 20 miljoen euro is voor Suriname een behoorlijk bedrag’
Van Baalen wel op beleefdheidsbezoek bij 'couppleger' in Honduras
Maar maakt van Baalen met zijn harde maatregelen jegens Bouterse en consorten zich niet schuldig aan selectieve politieke verontwaardiging? Drie jaar geleden had Van Baalen een geheel andere kijk op de interne rechtsorde in een andere Zuid-Amerikaanse republiek. Als vertegenwoordiger van de Liberale Internationale toog van Baalen in 2009 naar Honduras voor een beleefdheidsbezoek waar president Manuel Zelaya was afgezet in een heuse coup. Van Baalen kondigde toen aan dat 'couppleger' Roberto Micheletti de volgende vice-voorzitter van de Liberale Internationale mocht worden. Nadat Zelaya was verdreven volgden enkele dagen van hevige straatrellen tussen aanhangers van Zelaya en de ordetroepen. Sindsdien zijn er minstens zeven journalisten gedood volgens berichten van onder andere mensenrechtenorganisatie Amnesty International.
Maar dat ziet Van Baalen toch even anders. ‘President Zelaya trok op onwettige wijze de macht naar zich toe door zijn ambstermijn als zittende president te verlengen. Daartegen heeft Micheletti verstandig opgetreden. Op basis van gesprekken met afgezanten van het Rode Kruis en Amnesty International concludeer ik juist dat het in Honduras er even erg onrustig is geweest maar dat het er er nu in beginsel netjes aan toe gaat en dat het democratische proces in dat land daar vrijwel onbelemmerd haar gang gaat.’
Wikileaks
Kom dan ook niet bij Van Baalen aan met een via Wikileaks uitgelekte analyse van Amerikaanse diplomaten met een geheel andere strekking. Volgens de Amerikaanse ambassade in Honduras was de machtsomwenteling door Micheletti juist niet legitiem. Van Baalen blijft onvermurwbaar. ‘Uiteindelijk heeft Micheletti het democratische proces en de grondwet weer snel in ere hersteld nadat Zelaya is afgezet.’
Een vergelijking tussen Suriname en Honduras gaat sowieso mank, besluit Van Baalen. ‘In Suriname is er iets heel anders aan de hand. Betrokkenen, met voorop de belangrijkste machthebber van Suriname, worden verdacht van politieke moorden. Vervolgens wordt een amnestiewet aangenomen die rechtsvervolging uitsluit van deze verdachten. Nogmaals, dat is in regelrechte strijd met door Suriname medeondertekende internationale verdragen waarin uitdrukkelijk de clausule is opgenomen dat Suriname zich zal gedragen als een rechtsstaat. Daar heeft Suriname zich aan te houden. Ook meneer Bouterse.’