Eerste reactie van Hans van Baalen op de verkiezingsuitslag - Hoofdinhoud

Pro-Europa? De toon verandert misschien.

Feest in Brussel, zoals Geert Wilders woensdagavond verwachtte naar aanleiding van zijn nederlaag, was het niet. Maar in Straatsburg leefde wel de hele socialistische fractie mee met PvdA-delegatieleider Thijs Berman. ‘Jammer natuurlijk dat we niet even hadden doorgepakt door de grootste te worden. Als je toch wint, dan ook maar goed. Maar de PvdA is in ieder geval weer de leidende kracht op links.’

Nederland kan, dankzij het verlies van de PVV, weer een ‘normale’ Europese koers varen en uit de marge treden, verwacht Berman. ‘Welke regering er ook komt, we weten dat we het in Europa gezamenlijk moeten doen. In de afgelopen twee jaar hebben we alleen maar het wantrouwen gevoed.’

Maar ‘Nederland is niet plotsklaps 80% voor Europese oplossingen. De scepsis is er nog steeds, de ergernis over hoe Europa de crisis aanpakt en over wat dat kost, is er nog steeds.’ Hoe het wegvallen van de PVV-factor zal uitpakken voor het Nederlandse beleid en de Nederlandse opstelling, moet dan ook nog blijken. ‘Dat moet in de formatie worden beslecht.’

D66’er Sophie in ’t Veld is daar niet gerust op. ‘Het heeft mij verwonderd hoe de uitslag ineens wordt uitgelegd als pro-Europa. Natuurlijk, de Europa-haters zijn afgestraft. Maar de Nederlandse opstelling is niet alleen maar onder druk van Wilders verhard. En de VVD en de PvdA willen allebei pas op de plaats maken.’ Volgens In ’t Veld komt de eerste vuurproef al snel als Griekenland een derde steunpakket nodig heeft.

De toon zal in ieder geval veranderen, wordt in Brussel beaamd. De scherpe kantjes voor binnenlandse consumptie kunnen eraf. Maar er zijn twee redenen waarom dat inhoudelijk niet tot grote bijstellingen zal leiden. Erachter ging namelijk al een grote mate van consensus schuil over de grote besluiten en reddingsacties voor de euro. En Nederland vond ook pre-Wilders al dat de grenzen voor handel open en de portemonnee dicht moesten blijven.

Eurocommissaris Neelie Kroes, die de euroscepsis in Nederland deze week samen met vrouwelijke europarlementariërs te lijf ging als ‘powerwoman’, twitterde gisterochtend dat de uitslag van de verkiezingen ‘een zegening is voor Nederland en Europa’. Er kan volgens de VVD-coryfee nu een kabinet komen ‘dat serieus over Europa kan discussiëren’. Of ze daarmee bedoelt dat dat onder Rutte 1 niet zo was, blijft nog even onduidelijk. Kroes wil haar uitgebreide reactie morgen zelf redigeren in haar column in deze krant.

Partijgenoot Hans van Baalen, die het VVD-smaldeel in Straatsburg leidt, heeft in ieder geval ervaren dat ‘Angela Merkel, David Cameron en Nicolas Sarkozy Rutte als een volwaardige partner zagen’. En ja, de ‘ketelmuziek’ kan eraf, maar ook hij ziet inhoudelijk weinig veranderen, zelfs niet als de PvdA gaat meeregeren. ‘Plasterk, Rutte en De Jager konden elkaar altijd goed vinden. Het ontbreekt de PvdA niet aan realiteitszin.’