Lezing op Het Nationale Gasplatform in Rotterdam. - Hoofdinhoud

Op 19 janurai 2011 hield René Leegte een Lezing op Het Nationale Gasplatform in Rotterdam. Zijn spreektekst treft u hieronder aan.

Inleiding René Leegte Woordvoerder milieu en energie VVD Tweede Kamer

Kernboodschap: VVD is heeft een helder toekomstperspectief, energie en milieu kunnen hand in hand gaan

Introductie

Het is een buitengewone eer en genoegen bij u te zijn. Tegelijkertijd sta ik hier met enige schroom, in deze zaal die uitpuilt van kennis. Wij hebben ongeveer een half uur met elkaar. Ik zal eerst kort de visie van de VVD op de energiemix uiteenzetten. Want hoewel gas belangrijk is, zijn er meer bronnen en is het zinvol dat in samenhang te bekijken.

Niet voor niets heeft u uw congres in Rotterdam georganiseerd. Met de haven is Rotterdam een uit-, en invalsbasis van het land en geen starre grens of rans. Als liberalen denken we niet aan randen en grenzen, daar kijken we graag overheen.

De uitdagingen op het gebied van energie zijn groot, de komende dertig jaar zal de wereldwijde energievraag verdubbelen. Verreweg de grootste groei in die energievraag komt uit Azië. Fossiele brandstoffen zijn moeilijker vindbaar, terwijl de concurrentie om het gebruik ervan toeneemt. Nederland is veel te veel afhankelijk geworden van fossiele energie. Dat staat de VVD, als liberale partij tegen. De VVD wil zorgen dat Nederland een eigen agenda heeft voor genoeg schone, duurzame energie.

In dat opzicht wil ik ook het predicaat dat linkse partijen patent hebben op energie en milieu vanmiddag van tafel vegen. Energie en milieu krijgen we niet door demonstraties en eindeloos overleg in rokerige zaaltjes. Daarvoor is visie nodig en daadkracht. En dat zien we bijvoorbeeld in Groningen bij Energy Valley, maar ok bij de ontwikkelingen op de maasvlakte. Wij zijn hier een groot voorstander van.

De VVD vindt dat de overheid alleen moet ingrijpen als het echt nodig is, verder kunnen mensen het veel beter zelf doen. Dat geldt voor de energiesector, waar de overheid de kaders moet stellen en de sector zelf kan ondernemen zonder afhankelijk te zijn van exploitatie subsidies. Dat geldt in bredere zin. Wij hebben er vertrouwen in dat mensen zelf weten wat het beste werkt en durven hen die verantwoordelijkheid te geven. De staat is geen geluksmachine. Zoals Mark Rutte het zei: De geluksmachine bestaat niet meer, leve het geluk!

Als het gaat om energie en milieu heeft de VVD een duidelijk perspectief. een energiemix, die steeds minder afhankelijk wordt olie en gas uit enkele landen, en een robuuste leveringszekerheid kent. Een energiemix die schoon, betaalbaar en betrouwbaar is.

We kijken dan ook vol spanning uit naar de green deal. Samenwerken is hierin het centrale begrip. In het Noorden zijn daar goede ervaringen mee, waar natuurorganisaties samen met de bedrijven zoeken naar de beste inpassing en de daarbij horende natuurcompensatie. Wij moeten uit onze loopgraven komen samen - met elkaar - onze verantwoordelijkheid nemen.

Met betrekking tot die centrales in het eemgebied wil ik graag mijn collega Diederik Samsom van de PvdA citeren, die in 2009 in het blad van milieudefensie opriep nu eens te stoppen met die stomme milieu sommetjes. De centrale in Groningen is veel schoner en efficiënter, dan die in Duitsland en zal dus Duitse centrales uit de markt drukken. Ik begrijp ook het belang van gasunie om aan te beiden om de Centrales op gas te laten draaien

Energie

Laten wij eens nuchter naar het energievraagstuk kijken. Hoe kunnen wij op een schone manier voldoen aan de wereldwijde toenemende vraag naar energie. Dit vraagt een overgang van olie, gas en kolen - een transitie in jargon - naar alternatieve vormen van energie.

En in de transitie periode die voor ons ligt, kunnen wij niet op voorhand alternatieven uitsluiten. Maar, in de keuze van alternatieven (zon, wind, geothermisch, WKK etc.) past de overheid bescheidenheid. Vandaar dat de VVD de keuze van technieken wil overlaten aan de sector en de overheid wil laten sturen op normen. Wij de droom, de sector het plan.

De VVD vindt dat wij onze verantwoordelijkheid moeten nemen, door een goede oplossing te zoeken.

Onze economie is erg afhankelijk van energie. Daarom is het belangrijk om iedere dag, ieder uur van die dag, iedere minuut van dat uur te kunnen vertrouwen dat die energie er is. Kernenergie kan daarbij helpen. Een kerncentrale is een harde voorraad elektriciteit. En wie CO2 een probleem vindt kan niet tegen kernenergie zijn. Kernenergie heeft met waterkracht de laagste CO2 uitstoot van de verschillende alternatieven. Natuurlijk moeten we hier verstandig mee omgaan, maar niet ons door angst en ouderwetse gedachten laten leiden.

Iedereen realiseert zich dat er risico’s zitten aan de opslag van kernafval, maar de overheid is er voor om de risico’s van deze lange termijn opslag beheersbaar te maken. Daar kunnen wij niet voor weglopen.

Ook de strategie van de gasrotonde past bij een betrouwbare energiemix.

Over 5 - 10 jaar is de flexibiliteit van het Groningen-veld weg en zal het veld zomer en winter op volle capaciteit draaien. Wij worden dan netto importeur van gas. Als oplossing hebben wij, in goede koopmanstraditie de gasrotonde strategie uitgevonden. Daarbij zijn de oude pakhuizen aan de grachten van vroeger, de legen gasvelden van nu. We kopen gas als het goedkoop is en verkopen het als het duur is. Het verschil daartussen is winst.

Ik zie een aantal bekende gezichten in de zaal, met wie ik eerder over de energie transitie heb gesproken. En eigenlijk zegt iedereen ongeveer het zelfde: Diverse scenario’s gaan ervan uit dat er tenminste de komende 50 - 100 jaar voldoende olie is, Gas en kolen zijn nog langer beschikbaar. Maar olie - en ook gas - worden steeds minder in Europa geexploiteerd. Tegelijkertijd zegt iedereen dat het vinden van nieuwe duurzame energiebronnen lang duurt. De vuistregel die ik hoor, is dat het ongeveer 30 jaar duurt om van een idee naar ongeveer 1% aandeel in de energievoorziening te komen. De urgentie is dus hoog. Als we niet oppassen moeten we straks in volle zee het schip verbouwen.

In de transitie periode speelt gas natuurlijk een belangrijke rol. Het is belangrijk voor de flexibiliteit in het elektriciteitsnet, het is belangrijk voor de chemische industrie, het is belangrijk voor de verwarming en gas is relatief schoon. Wij moeten niet alleen zelf een robuuste energiemix hebben in Nederland, we moeten ook zorgen dat onze energieinfrastructuur aansluit bij Europa en dat wij binnen Europa flexibiliteit in die infrastructuur krijgen, waardoor alternatieve bronnen als windenergie niet langer kostenpost zijn, maar toegevoegde waarde leveren.

Nederland en Noord Nederland in het bijzonder, heeft een uitstekende geografische positie om een belangrijke speler te worden in de Noord Europese energiemarkt. Dit geldt zowel voor gas, als elektriciteit. Mede door de open Nederlandse economie kunnen buitenlandse partijen hier investeren. Een zekere overcapaciteit is niet alleen goed voor de betrouwbaarheid, maar ook goede handelswaar. Daarvoor is het wel nodig de er een goede infrastructuur is. Wij moeten blijven werken aan de verdere ontwikkeling van de Noord- West Europese energiemarkt, maar ook kijken naar een verbetering van onze eigen infrastructuur.

Betaalbaarheid

In Noord Nederland wordt de komende jaren ruim twintig miljard euro geïnvesteerd in de productie van elektriciteit. In 2020 komt ongeveer een derde van alle elektriciteit hier vandaan. In het Eemshaven gebied worden daarvoor nieuwe kolencentrales gebouwd. En, laten wij dit niet vergeten - op uitnodiging van het Rijk! Deze centrales voldoen aan de strengste milieu eisen en kunnen voor een belangrijk deel op biomassa draaien. Daarmee leveren ze een belangrijke bijdrage aan de duurzaamheiddoelstelling van dit kabinet. En ze dragen ook bij aan een lagere energierekening. Ik heb het dan niet over de enorme werkgelegenheid tijdens de bouw, maar ook structureel daarna.

In de Tweede Kamer heb ik gezegd dat dit kabinet naar mijn stellige overtuiging het groenste kabinet ooit kan worden. Dit kabinet gaat niet aan de haal met groene fantasieën, maar kijkt naar echte oplossingen. Dit kabinet gaat niet de Europese doelstelling, om in 2020 14% duurzame energie te hebben eenzijdig verhogen, Dit kabinet gaat die doelstelling gewoon halen. Te lang is uitgegaan van goede bedoelingen in de veronderstelling dat alle kleine beetjes helpen. Ondernemers in de zaal weten dat dit niet zo is, kleine beetjes vragen ook geld en tijd. Ook kleine beetjes vragen aandacht, waardoor je uiteindelijk zo veel te doen hebt, dat je geen tijd meer hebt om na te denken.

CO2

We moeten ons dan ook niet laten afleiden door de klimaatdiscussie. Dat probleem is zo groot, dat kan prima voor zichzelf zorgen. Alle goedbedoelde Nederlandse inspanningen ten spijt, we zullen er de klimaat verandering nog niet met een minuut mee kunnen uitstellen.

Daarom moeten wij kijken naar de energiemix, dat is verstandig. Hoe minder fossiele energie wij gebruiken, hoe minder CO2 wij uitstoten. De doelstelling om in 2020 20 % minder CO2 uit te stoten is voor de VVD dan ook belangrijk, want het helpt ons in het verbeteren van de energiemix. En het uitgangspunt is daarbij te kijken naar de meest kosten effectieve methode.

Projecten als CO2 opslag passen daar niet bij. Volgens McKinsey is het de duurste vorm van CO2 reductie, en zal de prijs van elektriciteit met €0.02 - €0,04 verhogen. Het kost ook veel extra energie. Voor iedere vier centrales, moeten wij een extra centrale bouwen voor de energie die nodig is voor de CO2 opslag.

In een tijd waarin wij 18 miljard moeten bezuinigen, waarin het onzeker is wat de Euro doet, waarin wij hard moeten ingrijpen in de sociale zekerheid, moeten wij uiterst terughoudend zijn met dure projecten als CO2 opslag, waarbij het draagvlak - begrijpelijk - in toenemende mate afkalft.

De VVD zal Groningen ook steunen: we zijn tegen CO2 opslag. We gaan onze troep niet onder het tapijt vegen. Wij gaan zorgen dat er minder uitstoot is.

Wat ons betreft spreken we pas over ondergrondse opslag als alle andere oplossingen - zoals kernenergie (reductie van 2 mld. kg CO2 per jaar! ) andere alternatieve energie, energiebesparing, biobrandstoffen en dergelijke - tot onvoldoende resultaat in de Europese reductie doelstelling zou leiden. Ook wat de CO2 betreft pakken we onze verantwoordelijkheid. Als we de Euro maar één keer kunnen uitgeven, besteden wij hem liever aan het oplossen van echte problemen, dan voor het wegmoffelen van ons afval.

Zoals u weet spreekt de VVD mensen aan op hun vrijheid én hun verantwoordelijkheid. Toch zijn deze begrippen niet voor iedereen vanzelfsprekend met elkaar verbonden. George Bernard Shaw wees er al op: “Vrijheid betekent verantwoordelijkheid en daarom zijn zoveel mensen er bang voor.” En verantwoordelijkheid nemen, betekent dat je staat voor de consequenties van je beslissing. Dat we keuzes durven maken en daar mee aan de slag gaan. Dat zien we hier in Energy valley en dat is, als het aan de VVD ligt, de toekomst van Nederland.

Ik dank u wel. Ongetwijfeld heeft u allemaal vragen. Wie mag ik het woord geven?