Democratie in Tunesië - Hoofdinhoud
Door Nynke Smedeman
DEN HAAG - Er is geen grondwet, geen kieswet en er zijn wel honderd partijen. Je kunt met gemak mismoedig worden van de democratisch gehalte in Tunesië, zo niet Jacques Monasch. Het PvdA-kamerlid uit Sneek ging er heen om de politici van de toekomst op te leiden.
Stuiterend van de energie kwam hij terug. ,,Wij kunnen nog wat van hen leren”, beweert hij met grote stelligheid. Tuurlijk, de Arabische Lente is net achter de rug en de democratie is bepaald nog niet in kannen en kruiken. ,,Maar als je daar moslims en andere groepen vreedzaam bijeen ziet, denk ik vooral: waarom kan dat bij ons niet?”
Hij trainde 65 politici in spe, maar ook vakbondsleiders, topadvocaten en anderen die het land vooruit willen helpen. ,,Er waren ook salafisten (radicale moslims, red.) bij en dan nog vinden ze onderling voldoende gemeenschappelijke punten. Bijzonder.”
Voor Monasch Kamerlid werd, hij zit sinds 2010 in de Haagse bankjes, werkte hij voor het buitenlandinstituut van de Amerikaanse Democratische Partij. Hij werd uitgezonden naar landen die wel een democratisch steuntje in de rug konden gebruiken, zoals Zuid-Afrika, Rusland, Jordanië en Oekraïne. De driedaagse klus in Tunesië was een verzoek van zijn oude collega’s.
Belangrijk, vindt Monasch, omdat hij een democraat in hart en nieren is. ,,Ik geloof dat dat het beste is voor een land en doe het zeker ook uit solidariteit, wil mensen graag op weg helpen. Maar in de praktijk zijn democratische landen ook vredelievender en het Westen beter gezind dan dictaturen.”
In totaal had hij 65 mannen en vrouwen, ,,veel vrouwen”, in zijn klas. Hij leerde hen over hoe je een partij inricht, wat de rol van het congres moet zijn, maar ook hoe je campagne voert en sociale media bespeelt. ,,Ik heb zelf een site met een YouTube-kanaal en geïntegreerd twitter en facebook. Zeker in een land waar de media grotendeels gecontroleerd worden, is het cruciaal om je eigen mediabaas te zijn.”
De kiezer is alles, daar hamerde hij op. ,,Die moet je blijven opzoeken. I am selected by my party, elected by the voters. Als ik Diederik Samsom al het werk laat doen, kom ik er met mijn huidige plek ook wel weer in, maar zo werkt het niet. Je moet uitleggen wat je doet.” Vol belangstelling luisterden de cursisten naar Monasch’relaas over het Gesprek van Sneek, zijn eigen talkshow, en over de oude brandweerauto die hij als campagnewagen gebruikt.
De Tunesiërs beginnen vanaf nul. ,,Er is geen kieswet, geen Grondwet, maar daar werken ze wel heel hard aan. De verwachting is dat dat dit najaar voor elkaar komt en dat er dan eind dit jaar, begin volgend jaar verkiezingen komen.” Keus genoeg, want er zijn nu honderd partijen. ,,Veel te veel, wij hebben er met elf ook al teveel. Maar je ziet het gauw schiften.”
De strijd tussen radicale moslims en andersgezinden laait geregeld op. ,,Er zijn veel problemen”, erkent Monasch, ,,maar ik hield ze voor: jullie zitten middenin de allerbelangrijkste perdiode van jullie land, dat is een fantastische uitdaging.”
De Tunesiërs waren vooral vereerd dat een parlementslid en bestuurder van een partij die in de Nederlandse regering zit hen op weg wil helpen. ,,Dat hart onder de riem is voor hen zó belangrijk.”
Tunesië
Tunesië zuchtte ruim vijftig jaar onder het juk van twee dictators. De eerste was een verlichte despoot, Habib Bourguiba, die vrouwen ongekende rechten gaf. Zijn opvolger, Zine el-Abidine Ben Ali, was vooral genereus voor zijn eigen vrouw. Het echtpaar ging er met miljarden vandoor.
Sinds de Arabische Lente, de reeks revoluties in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, doen Tunesiërs hard hun best de democratie handen en voeten te geven. In 2011 zijn voor het eerst in allerijl verkiezingen gehouden, maar degene die voor later dit jaar gepland staan gelden als de echte vuurdoop.