Europa in diepe slaap - Hoofdinhoud

Na Duitse verkiezingen wordt Europa even wakker

‘Europa ligt op apegapen, en dat zal voorlopig ook wel zo blijven.’ Jan Werts i, onze correpondent in Brussel, verwacht niet dat er op de korte termijn veel spannends vanuit Brussel te verwachten is. Het wachten is op de uitslag van de Duitse verkiezingen over een maand en als gevolg daarvan is ook de euro-crisis ondergronds gegaan. Wel is een aanvraag van Griekenland voor een derde lening in het najaar te verwachten, maar hoe Europa daarop gaat reageren is ook weer afhankelijk van de uitslag van de Duitse verkiezingen. Op de lange termijn spelen de beoogde Bankenunie i en de Europese verkiezingen in mei 2014 een rol, maar in de aanloop daarnaartoe zal het in Brussel ongebruikelijk stil zijn.

Werts begint met Griekenland: ‘hoewel er in Griekenland enorm bezuinigd wordt, worden de hervormingen maar deels uitgevoerd. Griekenland zit binnenkort weer aan de grond. De Duitse Bundesbank verwacht dan ook dat er in het najaar een aanvraag voor een derde lening komt’. Hoe zal Europa daarop reageren?

Duitse verkiezingen

Jan Werts schakelt over naar de Duitse verkiezingen: hij somt de drie uitslagvarianten op:

• - 

  de huidige coalitie keert terug;
• - 

  de ‘groβe koalition’ van Christen-Democraten en Socialisten onder leiding van Merkel i;
• - 

  een coalitie van Socialisten, liberalen en Grünen, onder leiding van de socialist Steinbrück.

De peilingen wijzen naar een terugkeer van Merkel die ongetwijfeld zal proberen haar Europese beleid voort te zetten. Dat betekent bij een nieuwe Griekse aanvraag: veel misbaar - net als in Nederland - maar die derde lening zal er wel komen. Alleen: het kwijtschelden van Griekse leningen is voor Merkel onbespreekbaar.

Steinbrück als bondskanselier betekent een herstel van de Frans-Duitse as, die na het vertrek van de Franse president Sarkozy i verdween, maar dan op sociaal-democratische basis. Dan zullen de euro-obligaties een rol gaan spelen als middel om de euro-crisis op te lossen: obligaties die de Europese Centrale Bank i uitgeeft om de schulden van de EU-lidstaten te financieren. Zowel Steinbrück als Hollande i zien dat als middel om de crisis op te lossen, terwijl Merkel faliekant tegen is: ‘met euro-obligaties kunnen de lidstaten in de financiële problemen lekker achterover leunen. Europa lost het wel voor ze op’, legt Werts Merkels sceptisme over euro-obligaties uit. ‘Overigens ook met een ‘groβe koalition’, met naast de christen-democraten de socialisten in de regering, zullen de euro-obliagaties ter sprake komen’, voegt hij daar nog aan toe.

Bankenunie

Ook is het stil rond de vorming van de Bankenunie – een stroppenpot onder Europees toezicht om toekomstige crises te voorkomen – maar daar spelen deels ook andere factoren. Werts: ‘het overleg daarover zit muurvast. Duitsland hangt aan de rem, niet alleen in afwachting van de verkiezingen. Ook is het de vraag in hoeverre het Constitutioneel Hof in Karlsruhe een soevereiniteitsoverdracht accepteert.’ Werts voegt daar nog aan toe: ‘Duitsland is overigens niet het enige land dat daar problemen mee heeft’.

Europese verkiezingen

In mei 2014 zijn er Europese verkiezingen en in de herfst van 2014 treedt een nieuwe Europese Commissie aan. Werts: ‘dat betekent dat Europa na de jaarwisseling qua besluitvorming over belangrijke problemen opnieuw stil komt te liggen en dan voor langere tijd. Want niet alleen de Europese parlementariërs gaan op verkiezingstournee, ook enkele leden van de Europese Commissie zullen zich verkiesbaar stellen.’

Volgend jaar zijn ook vier Europese topfuncties te vergeven:

• - 

  voorzitter van de Europese Raad Van Rompuy i kan niet terugkeren vanwege de verdragsbepalingen;
• - 

  ‘minister van Buitenlandse Zaken’ Ashton i heeft aangekondigd geen nieuwe termijn te ambiëren;
• - 

  Commissievoorzitter Barroso i zou wel kunnen terugkeren maar een derde termijn ligt niet voor de hand;
• - 

  tenslotte parlementsvoorzitter Schultz: het is niet gebruikkelijk dat een voorzitter langer dan twee-en-een-half jaar op de voorzittersstoel zit.

Werts concludeert: ‘zowel parlement als commissie zijn volgend jaar dus volop met zichzelf bezig. Reken maar dat er flink wordt touwgetrokken om de verdeling van die vier centrale portefeuilles! Het beraad rond de Bankenunie zal intussen niet opschieten. Ook van de voorzitters van de Raad van Ministers - ieder half jaar per lidstaat roulerend - is geen daadkracht te verwachten komend anderhalf jaar: tot 31 december Litouwen, dan Griekenland en tenslotte Italië.’ Werts sluit af: ‘We krijgen ongetwijfeld een roerige herfst zodra Griekenland wéér in de problemen komt. De heftige discussie van vorig jaar over de houdbaarheid van de euro op langere termijn flakkert dan weer op. Daarna zinkt Europa qua besluiten echter weer weg in een winterslaap’.