Hans van Baalen: 'De vijand van diplomatie is transparantie' - Hoofdinhoud
Het rommelt in het oosten van Oekraïne, het nieuwe seizoen van Game of Thrones is begonnen en in Syrië is de Nederlandse pater Frans van der Lugt vermoord. Europees lijsttrekker van de VVD Hans van Baalen duidt het nieuws van de dag.
Foto: pater Frans van der Lugt in Homs
Het belangrijkste nieuws van vandaag: de Nederlandse pater Frans van der Lugt is vanmorgen in de Syrische stad Homs vermoord. Wist u van zijn bestaan?
'Deze pater was eerder in Syrië al bijna door de hongerdood getroffen, een heel moedige man. Het feit dat zo iemand kan worden vermoord laat weer zien hoe verschrikkelijk de burgeroorlog daar is.
Wie zou er achter zitten?
'Pater Van der Lugt was rooms-katholiek, het kan zijn dat hij het slachtoffer was van islamitische terreurgroepen. Er zijn in de regio Homs zeer radicale groepen actief. En je hebt natuurlijk de regering die graag de schuld van dit soort dingen in de schoenen schuift van de oppositie. Het is dus volstrekt onduidelijk en ook dit bewijst hoe afschuwelijk deze oorlog is. Overigens is het jammer dat de interesse voor Syrië sinds de crisis in Oekraïne flink is afgenomen.'
Dat komt ook door de deal tussen Amerika en Rusland over het opruimen van de chemische wapens uit Syrië.
'Klopt, door de rode lijn van Obama die geen rode lijn bleek te zijn. Het overschrijden daarvan werd getolereerd en dat heeft de geloofwaardigheid van het Westen ten opzicht van Syrië verminderd.'
Amerika trekt tot nu toe in de Krim-crisis ook aan het kortste eind. Verliest Obama weer het diplomatieke gevecht?
'Je moet niet alles op een hoop gooien. Obama zal de fout van Syrië niet herhalen en hij doet nu, denk ik, ook de juiste dingen. Dat betekent dat hij niet precies aangeeft waar zijn grens ligt. In de internationale diplomatie is transparantie je grootste vijand. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de onderhandelingen met Iran. De ayatollahs moeten niet vredig kunnen slapen doordat ze precies weten wat het Westen wel en niet tolereert.'
Het rommelt weer in het oosten van Oekraïne. Hoe reëel is een Russische inval?
'Dat weten wij niet, we kunnen alleen speculeren. Ik denk wel dat Poetin begrijpt dat als hij ingrijpt hij ernstige sancties over zichzelf afroept. Er zijn nu al individuele sancties afgekondigd, maar straks gaat het om sancties die de Russische import gaan verminderen en dat gaan de Russen echt merken. Dan gaan we de Russische economie op een droogje zetten.'
Ondertussen spreken Amerika en Rusland nu regelmatig over een stappenplan. Waar willen ze heen?
'Ik sprak onlangs een oud-premier van Rusland die ook onder Poetin heeft gediend, Michail Kasianov. 'Poetin is echt niet gek', zei hij. Poetin weet ook wat de risico's zijn van ingrijpen. De rellen zijn voor het grootste gedeelte door Rusland georganiseerd. Rusland gebruikt onrust als wapen. Uiteindelijk schijnt Poetin een federatie te willen met een onafhankelijk oostelijk en westelijk deel. Obama en Merkel zullen hem wel verteld hebben wat het Westen wil met Oekraïne. Ook hier geldt weer: die onderhandelingen moeten plaatsvinden in een smoked filled room, achter de schermen. Voor Amerika en Europa geldt dat ze wat betreft de sancties voortdurend op één lijn moeten zitten.'
Iets anders. Heeft u de nieuwe Game of Thrones al gedownload?
'Nee, ik kijk eigenlijk heel weinig televisie en als ik wel kijk dan liever geen politieke series, dan liever een detective. Dus ook geen Borgen of House of Cards, daar zit ik de hele dag zelf al in.'
Game of Thrones bevat wel wat politiek, maar gaat vooral over ridders, seks en bloed.
'Wat die ridders betreft is mijn zoon van 8 misschien geïnteresseerd, die andere zaken moeten nog even wachten.'
Wat doet u liever om 's avonds te ontspannen?
'Dat drink ik een glas wijn met mijn vrouw. En ik wil nog wel eens Den Haag Vandaag kijken, om op de hoogte te blijven van wat mijn collega's op het Binnenhof doen. (Den Haag Vandaag werd tot 2010 uitgezonden, red.)
Dat is een mooi bruggetje. Vandaag zijn de begrotingsonderhandelingen begonnen. Minister Dijsselbloem (Financiën) zou naar extra meevallers zoeken. Is een kenmerk van een meevaller niet dat die onverwacht is?
'In de politiek kun je meevallers zoeken. Ik heb vroeger bij Deloitte gewerkt en de accountants daar zeiden altijd: 'Er is altijd geld.' Je moet het alleen vinden.'
Wat is een goede strategie om de onderhandelingen in te gaan?
'Betrouwbaar zijn en scherp op de wind zeilen. Je moet realistisch zijn en niet met enorme eisen komen. Als je met een geloofwaardige eis komt die nét zou kunnen, dan heb je kans op succes. Het is een precisie-operatie.'
Tot slot; hoe is het met de kwaliteit van het zwemwater in Europa? (Van Baalen zei in januari in de Volkskrant dat hij als 'nationaal politicus in Europa' de controle op het Europese zwemwater graag aan anderen overlaat, red.).
'Fantastisch! Mijn voorganger Jules Maaten had dat in zijn portefeuille en dat heeft hij zo goed gedaan, dat er sindsdien niemand is overleden door het zwemmen in Europees zwemwater.'