Door op ingeslagen weg woningmarkt - Hoofdinhoud
Foto Flickr / Antoon Kuper
Makelaarsvereniging NVM stelt vast dat het herstel van de woningmarkt nog beter is dan verwacht. Dat is goed nieuws. Hier doen we het voor. De inperking van de hypotheekrenteaftrek was de eerste grote hervorming van dit kabinet, en de resultaten zijn nog beter dan verwacht.
Minder aftrek en netjes aflossen is weer de norm in plaats van woekerwinsten maken op je huis en maximaal schulden maken om maar zo veel mogelijk te kunnen aftrekken van de belastingen. Hierdoor wordt het ook weer aantrekkelijk voor investeerders om huurwoningen te bouwen in de vrije huursector. Die was in Nederland bijna weggevaagd. We zien nu gelukkig Nederlandse en buitenlandse investeerders, zoals onze pensioenfondsen, weer investeren in deze woningen waar veel vraag naar is.
Woningcorporaties worden weer van huurders en de lokale gemeenschap
Vlak voor het kerstreces is een goede nieuwe wet op de woningcorporaties aangenomen, die corporaties meer dienstbaar maakt aan de samenleving. Een wet waar we als sociaaldemocraten trots op kunnen zijn. Huurders krijgen veel meer invloed en beroepsmogelijkheden. Samen met gemeenten en corporaties moeten er voortaan weer bindende prestatieafspraken worden gemaakt over te bouwen woningen, toewijzing van woningen aan de doelgroep, verduurzaming en al dan niet liberaliseren van de woningvoorraad. Zeggenschap keert terug in een van de pijlers van de publieke zaak: onze volkshuisvesting. De Woonbond is zeer positief, evenals onze lokale bestuurders. Na veel verzet zijn nu ook de corporaties overwegend positief.
We praten binnen de Partij van de Arbeid veel met elkaar over de woningmarkt. Als woordvoerder heb ik veel werkbezoeken, discussies in afdelingen en hebben we regelmatig een Volkshuisvestingberaad in de Tweede Kamer georganiseerd door het Centrum voor Lokaal Bestuur. Ook onze werkgroep Huurders is daarbij altijd aanwezig. Ook op het congres staat het onderwerp op de agenda. Dat is goed. Onlangs sprak ik daarover in de afdeling Breda. Omdat ik u niet allemaal heb kunnen spreken, licht ik graag een aantal belangrijke veranderingen toe, in een wat langere blog dan gebruikelijk.
Meer kansen voor starters
Zo is het voorstel tot beperkte tijdelijke verhuur mede tot stand gekomen op verzoek van onze wethouders in Utrecht en Amsterdam. De stad is er voor iedereen, zeggen ze terecht. Daarom willen we starters meer kansen bieden en schaarse woningen beschikbaar stellen voor de doelgroepen waar we voor opkomen. Elke jongere die ik spreek wil liever een huurcontract voor 5 jaar dan 10 jaar op een wachtlijst. Verdien je na die periode meer dan genoeg, dan vragen we hem of haar op zoek te gaan naar een koop- of vrijesectorhuurwoning. Vervolgens is de sociale huurwoning weer beschikbaar voor wie hem nodig heeft. Verdien je minder, dan heb je in die tijd punten opgebouwd en doe je gewoon mee met andere woningzoekenden. Zo heeft de nieuwkomer ook een kans. Daarom ben ik sociaaldemocraat. Niet alleen de zittende, maar ook de toekomstige huurder vraagt om onze steun en inzet. Lange wachtlijsten willen we nu eindelijk eens aanpakken. Daarom kozen we ook in ons verkiezingsprogramma voor doorstroming en een grondige hervorming van de woningmarkt. In de Kolenkitbuurt in Amsterdam is vorige week weer besloten om sociale woningen en koopwoningen te gaan bouwen. Het herstel van de woningmarkt wordt zichtbaar. Er moet namelijk ook gebouwd worden. Corporaties zijn hun geld daarnaast niet langer gaan inzetten in dure sloop of nieuwbouw, maar in duurzame renovaties waardoor de woonlasten in de hand kunnen worden gehouden.
Nieuwe vormen van woningen
Daarnaast willen we de transformatie van kantoren bespoedigen en experimenteren met nieuwe vormen en aanbieders van woningen. Het is toch zonde dat er zo veel kantoren leeg staan. Die kunnen beter worden gebruikt. Wie zijn kantoor in de komende vijf jaar (de experimenteerperiode) omzet in appartementen, hoeft geen verhuurderheffing te betalen en mag de huurprijs bepalen op de marktwaarde. De bewoner komt niet in aanmerking voor huurtoeslag. Alle rechtsbescherming vanuit het huurrecht blijft gewoon van toepassing. Zo proberen we te kijken hoe we de veel te lange wachtlijsten kunnen wegwerken. Vooral voor jonge mensen die net een baan hebben, geen gezin, maar graag in de stad willen wonen kan dit nieuwe perspectieven bieden. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat woningcorporaties, die per saldo nieuwe sociale huurwoningen bouwen tot de huurtoeslaggrens van 600 euro per maand, geen verhuurderheffing hoeven te betalen. Ook dat is nieuw. Daarmee zorgen we ervoor dat de corporaties die de laatste tien jaar steeds vaker steeds duurdere huurwoningen bouwden weer betaalbaar gaan bouwen voor lage inkomens.
Voorkomen van schulden
Om schulden in de toekomst te voorkomen, heeft de PvdA ervoor gezorgd dat de corporaties weer passend moeten gaan toewijzen. De ‘passendheidstoets’ wordt opnieuw wettelijk ingevoerd, waardoor corporaties verplicht worden om huurwoningen aan te bieden die qua huur passen bij het inkomen van de huurder. 220.000 huurders wonen in een woning die te duur voor hen is op basis van hun inkomen. Dan krijg je dus vroeg of laat betalingsproblemen en schulden. Dat willen we voorkomen. Nu wordt twintig procent van de woningen te duur toegewezen met alle betalingsrisico’s van dien. De toewijzingsgrens om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning gaat per 1 juli van 34.000 naar 38.000 euro. Meer mensen krijgen daardoor kans op een betaalbare huurwoning. De VVD was er fel op tegen, de PvdA-fractie zorgde echter voor een brede meerderheid om dit wel mogelijk te maken.
Inkomensafhankelijke huurverhoging en extra huurtoeslag
Zoals in ons verkiezingsprogramma stond, vragen we van huurders met een bredere portemonnee meer huur: de inkomensafhankelijke huurverhoging. De lage inkomens worden uit de wind gehouden. Met de PvdA in dit kabinet wordt er niet bezuinigd op de huurtoeslag (zoals onder Rutte I) maar komt er ruim 1 miljard euro extra huurtoeslag bij.
Eerlijker huurbeleid
Er staat nieuw huurbeleid op stapel, de zogenoemde huursombenadering, waardoor de inkomensafhankelijke huurverhoging verleden tijd wordt en er een grote rem wordt gezet op de liberalisatie van sociale huurwoningen. Dat laatste doen we door de huurharmonisatie, dat is de stijging van de nieuwe huur van een vrijkomende woning, aan banden te leggen. De huur van vrijkomende woningen is de afgelopen tijd met 24 procent gestegen! Door een maximumhuurstijging van de vrijkomende woningen af te spreken van ongeveer 0,6 tot 0,8 procent per jaar, wordt hier paal en perk aan gesteld. Zo wordt het huurbeleid eerlijker en betalen de nieuwe huurders niet een heel andere huur dan hun buren.
Donnerpunten afgeschaft
De Donnerpunten in het nieuwe Woningwaarderingstelsel (WWS) worden afgeschaft. Weer zo’n maatregel waar we ons hard voor hebben gemaakt. In plaats van de Donnerpunten zal er meer invloed van de WOZ-waarde zijn, namelijk 25 procent van de totale punten van een woning. Dat kan dus per plaats gaan verschillen. Populaire steden als Utrecht en Eindhoven zullen gelukkig veel minder huurstijging kunnen ondervinden dan onder Rutte I was voorgesteld. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat, door de bindende prestatieafspraken met gemeenten en door de maximering van de huurharmonisatie, de voorraad betaalbaar en beschikbaar blijft voor de doelgroep.
Liberalisatiegrens
We willen de liberalisatiegrens voor drie jaar bevriezen op het huidige bedrag van 710 euro, waardoor de bovengrens voor sociale huur niet elk jaar duurder en daarmee onbetaalbaar wordt voor nieuwe huurders. Alle vrijkomende sociale huurwoningen mogen de komende jaren niet worden verhuurd voor meer dan 710 per maand. Over de invulling van dit besluit moet het kabinet nog een beslissing nemen.
Duurzaam
De PvdA-fractie heeft middels het energieakkoord ervoor gezorgd dat honderden miljoenen worden vrijgemaakt voor het energiezuinig maken van huurwoningen. Daardoor kunnen de woonlasten van huurders naar beneden. Duurzaamheid en betaalbaarheid gaan zo hand in hand.
Hypotheekaftrek
En, tot slot, het mag niet onvermeld blijven, we hebben het taboe op de onbeperkte hypotheekaftrek doorbroken op de koopmarkt. Minder aftrek en netjes aflossen is weer de norm in plaats van woekerwinsten maken op je huis en maximaal schulden maken om maar zo veel mogelijk te kunnen aftrekken van de belastingen. Ook die tijd is voorbij. Hierdoor wordt het ook weer aantrekkelijk voor investeerders om huurwoningen te bouwen in de vrije huursector. Die was in Nederland bijna weggevaagd. We zien nu gelukkig Nederlandse en buitenlandse investeerders, zoals onze pensioenfondsen, weer investeren in deze woningen waar veel vraag naar is.
Er blijft veel te doen. Er blijft een wereld te winnen. We hebben al veel bereikt. Laten we ons in het debat nu gaan richten op het verkiezingsprogramma 2017 om het nog weer beter te gaan doen. Ik spreek u daar graag over!