Bij Navo-flitsmacht hoort ook een sneller parlement - Hoofdinhoud

De nieuwe Navo-flitsmacht moet Oost-Europa tegen Rusland beschermen. Nederland heeft een leidende rol. Maar zullen de parlementaire debatten en politieke compromissen die vaak aan militaire missies voorafgaan de flitsmacht niet reduceren tot een reus op lemen voeten?

De Kamer zou alvast over inzet van de flitsmacht moeten debatteren, vindt Hans van Baalen. De huidige VVD-Europarlementariër was in 2006 voorzitter van een Kamercommissie die de rol van het parlement bij inzet van de Navo-reactiemacht onderzocht.

De conclusie was dat artikel 100 uit de grondwet de Kamer in de praktijk een instemmingsrecht bij missies geeft, en ook geldt voor de reactiemacht bij verdediging van bondgenoten. Het Navo-verdrag verplicht namelijk tot bijstand, maar lidstaten mogen zelf kiezen wat ze dan leveren.

"De bevindingen van toen zijn nu nog even actueel", denkt Van Baalen. "Het is toch moeilijk voor te stellen dat Nederland militairen op pad stuurt zonder dat het parlement het laatste woord heeft. Ik neem aan dat Bert Koenders, die ook in de commissie zat, er nog steeds zo over denkt. Als je wordt aangevallen sla je natuurlijk terug. Maar als er meer tijd is, dan is het goed het parlement te informeren."

Om te zorgen dat artikel 100 ook in crisissituaties kan worden gebruikt, zou de Kamer nu al een deel van de procedure moeten doorlopen, meent de liberaal. "Je kunt potentiële inzetscenario's in de Baltische staten of Polen zien aankomen. Een andere mogelijkheid is een rol als vredeshandhaver na een bestand in Oekraïne. Je kunt de hoorzittingen en briefings met specialisten daarover alvast houden. Daarna kunnen partijen aangeven of ze zulke vormen van inzet in principe zien zitten."

Bij daadwerkelijke inzet is dan volgens Van Baalen alleen nog een debat tussen fractievoorzitters nodig waarin partijen aangeven of ze inderdaad groen licht geven. "Dat kan een discussie van twee of drie uur zijn die binnen een dag plaatsvindt. Op die manier vertraagt het parlementaire instemmingsrecht de inzet van de flitsmacht niet."

Vroegtijdige parlementaire instemming op hoofdlijnen helpt volgens Van Baalen ook om het afschrikeffect van de flitsmacht tegen Rusland groter te maken. "De Russen zullen elke onduidelijkheid zien als een teken dat er toch niets wordt gedaan. Dat wil je voorkomen. Vroegtijdige politieke instemming door de Kamer is dus van belang. Al moet het parlement altijd op het laatste moment inzet bevestigen, als je bijvoorbeeld weet dat het om inzet in Estland in plaats van Polen gaat."

Lees het hele artikel in Trouw of via Blendle (€ 0,20)