Bedrijven aan zet voor vrouwen in top - Hoofdinhoud
Foto Flickr / PvdA
Het schiet niet op met het aantal vrouwen in topfuncties. Bedrijven hebben nog een jaar om aan de afgesproken 30% vrouwen aan de top te komen. Ze zitten nu gemiddeld op zo’n 10 %. Geen beste score. Zij moeten aan de bak. De rijksoverheid zelf geeft het goede voorbeeld, met eigen streefcijfers en nu 28% vrouwen in topfuncties. Maar ook de semi-publieke sector moet met streefcijfers gaan werken, zodat minimaal 30% in alle sectoren gehaald wordt.
Dit schreef ik vrijdag in een opiniestuk NRC Handelsblad.
In de Nederlandse boardrooms zien we ze nog te weinig, vrouwen. Honderd jaar na Aletta Jacobs, na politici als Joke Smit en activisten als de Dolle Mina’s lukt het ons maar niet om de vrouwenemancipatie te vervolmaken. De topfuncties zijn daarvoor exemplarisch. Ondanks de wet Kalma waarmee we in 2009 samen met bedrijfsleven een streefcijfer van 30% vrouwen in raden van bestuur en toezicht in 2016 afspraken, lukt het nog niet. Blijven we bij de boardroom hangen op 8.9% vrouw en gemiddeld 11.2% in de raad van commissarissen. Zo blijkt uit de laatste bedrijvenmonitor. In het onderwijs en de zorg is het beeld toch vooral: vrouwen op de werkvloer en mannen aan de top.
Over nut en noodzaak hoeven we het gelukkig niet meer te hebben. Onderzoeken laten keer op keer zien dat juist divers samengestelde teams veel betere prestaties leveren. Vrouwen zijn inmiddels hoger opgeleid dan mannen en achterhaalde ideeën over mannelijke eigenschappen die doorslaggevend zijn voor geschiktheid lijken inmiddels wel door de realiteit ingehaald. Lijken, want ze bepalen kennelijk nog steeds bewust of onbewust de selecties. En daarmee doet de vervolmaking van vrouwenemancipatie ook bij uitstek een beroep op de emancipatie van mannen. Het doorbreken van oude patronen en in dit geval het old boys network is met name aan hen zelf. “Er is geen geschikte vrouw te vinden”, hoor je dan terug. Nou, dan zoek je maar beter. En anders. Het mechanisme van benoemingen aan de top is in Nederland vaak nog ouderwets. Vraag recruitmentbureau's altijd om een evenwichtige man/vrouw lijst met geschikte kandidaten. Stel selectiecommissies nooit meer eenzijdig samen maar zorg dat er een evenwichtige samenstelling met mannen en vrouwen is.
En ja, er zijn voorbeelden te over waar het beter gaat. Mijn eigen werkomgeving bijvoorbeeld: 56 Tweede Kamerleden zijn vrouw. En bij het Ministerie van Financiën of bedrijven als Schiphol of KPN gaat het de goede kant op.
En ja, vrouwen zijn kampioen deeltijd werk. En ja, vrouwen zijn kampioen zorgethos. Of het nu gaat om zorg voor de kinderen of om mantelzorg. Daar hebben vrouwen zelf ook een grote rol in. Maar dat is ook een automatisme dat we nog moeten doorbreken. Dat vrouwen minder gaan werken of helemaal stoppen met werken, wanneer er kinderen komen. Dat mantelzorg bijna altijd op de schouders van vrouwen terecht komt. Traditionele rolopvattingen en stereotyperingen blijken diepgeworteld. Een vrouw kan er altijd voor kiezen om meer tijd met het kind door te brengen. Ook dat is haar goed recht. Maar dat moet wel een bewuste en vrije keuze zijn en ze moet wel de kans hebben om zichzelf professioneel verder te ontwikkelen als ze dat wil. Ook als dat betekent dat de man drie of vier dagen moet gaan werken. "Ja ,maar ik mag geen drie of vier dagen werken van mijn werkgever", zegt de man dan vaak. Dan kun je in ieder geval samen overwegen of de man dat toch probeert af te dwingen bij zijn werkgever. Ook hij heeft inmiddels immers veel meer rechten. Of, als de arbeidsmarkt dat toelaat, dan een andere baan zoekt om het de vrouw mogelijk te maken om vier of vijf dagen te werken. Het gaat erom dat de vanzelfsprekendheid verdwijnt die vrouwen nu nog vaak in een rol duwt. Het is overigens ook aan ons politici om, bijvoorbeeld onlangs met de aanpassing van de wet op verlofregelingen en door te zorgen voor goede kinderopvang, de voorwaarden te creëren waardoor dit mogelijk is.
Gisteren hebben wij met minister Bussemaker in de Kamer gedebatteerd over emancipatie. Ik heb er namens de PvdA op aangedrongen dat er op korte termijn met het bedrijfsleven wordt besproken hoe het de 30 % van de wet Kalma waar zij zich aan hebben gecommitteerd gaat halen in 2016. Zodat we het niet hoeven te hebben over het paardenmiddel dat eigenlijk niemand wil hoeven inzetten: het quotum. Alles moet uit de kast gehaald worden: ga desnoods over op “naming and shaming” van organisaties die het streefcijfer aan de laars lappen of keur jaarverslagen niet goed wanneer er geen werk gemaakt wordt van meer vrouwen aan de top. En overheid: practise what you preach. Hanteer ook een streefcijfer voor de semi- publieke sector. Dan blijf ik in de Tweede Kamer doorknokken: voor verborgen vrouwen die überhaupt het huis niet uitkomen, laat staan de arbeidsmarkt opkomen, voor kwalitatief goede en betaalbare kinderopvang en met mijn initiatiefwet voor gelijke beloning voor hetzelfde werk ( vrouwen verdienen nu nog 17% minder dan mannen).
‘’The problem with gender is that it prescribes how we should be rather than recognizing how we are.” Schrijfster en modern feministe Ngozi Adichie vat het goed samen in haar manifest “We should all be feminists”. Laten we er alles aan doen om te zorgen dat elk meisje zich kan ontwikkelen tot de vrouw die ze wil zijn. En het maximale uit zichzelf kan halen. En daarbij niet wordt tegen gehouden door patronen uit het verleden. In Nederland zijn we al ver gekomen, laten we ook die laatste stap zetten.