Inbreng algemeen overleg TSN/Toekomst Thuiszorg - Hoofdinhoud

Donderdag 17 december 2015

Voorzitter,

Voor iedereen die zijn baan verliest, is het een tragische gebeurtenis. We hebben dit jaar vele aankondigingen gezien van ontslagen. Niet alleen bij TSN, maar ook bijvoorbeeld bij Shell en Rabobank gaan tienduizenden banen verloren.

Organisaties die reageren op veranderingen in de vraag naar hun diensten om te zorgen dat ze niet ten onder gaan. De VVD stimuleert het dat medewerkers van werk naar werk worden begeleid, naar een ander bedrijf waar wel vraag naar is. Maar dat zal niet in alle gevallen mogelijk zijn…

Gisteren stond er een artikel in het Financieel Dagblad dat de problematiek in de thuishulp schetst. Thuiszorgorganisaties hebben zich met onverantwoorde tarieven ingeschreven op aanbestedingen. Tarieven waar organisaties, als TSN, nooit thuishulp voor zou kunnen leveren. Slecht management, waardoor de continuïteit van de onderneming en daarmee de continuïteit van zorg in gevaar komt. Er is ingeteerd op reserves en nu dat die reserves op zijn, wordt er aangeklopt bij de overheid. Wij vinden het ongelofelijk dat de SP deze fouten van managers verdedigd.

Ik vind dat we als politiek moeten voorkomen dat we de verwachting wekken dat als er een private instelling als TSN, mensen moet ontslaan of in surseance van betaling raakt, de rekening door de overheid wordt opgepikt. Dat moeten we niet doen bij TSN, zoals we dat ook niet doen bij Shell, Rabobank en al die andere bedrijven. Graag een reactie van de staatssecretaris.

Als gemeenten zorg continueren en als die hulp wordt geleverd door oud-medewerkers van TSN, is dit een mooie uitkomst voor de oud-medewerkers van TSN en hun cliënten, maar dat is geen doel op zich. Uit de brief die we gisteravond hebben gekregen van de staatssecretaris blijkt dat hij er alles aan doet om de continuïteit van zorg te borgen. De VVD is er tegen dat er geld van de rijksoverheid noch van de gemeentebegroting gaat naar het redden van TSN. Dat geld moet naar zorg.

Een eventuele redding is ook (Europees-)wettelijk ongeoorloofde staatssteun. Gelukkig hebben we deze lijn terug kunnen zien in de beantwoording van de staatssecretaris.

Dan over het zorgakkoord. We bespreken dit nog bij het volgend Algemeen Overleg arbeidsmarktbeleid. Maar we ontkomen er niet aan hier ook op in te gaan.

Voorzitter,

Dit akkoord is een uitkomst van overleg. D VVD ziet de meerwaarde van dit akkoord niet ten opzichte van de Code Verantwoord Marktgedrag die de sector in augustus 2015 heeft afgesproken. We vragen ons af waarom de staatssecretaris zo’n haast had om die code in een akkoord te verwerken. We hadden liever gezien dat hij had gewacht op de effecten van de maatregelen die de sector zelf heeft genomen.

De bonden en de gemeenten hebben met de staatssecretaris het akkoord gesloten. De werkgevers, de zorgaanbieders, zijn helaas geen onderdeel van het akkoord. Waarom is daarvoor gekozen vraag ik de staatssecretaris?

Drie punten wil ik hierover maken, het verbod op alfahulpen, de positie van ZZP-ers en de AMvB.

In de brief van oktober 2015 naar aanleiding van het rapport van de Commissie Kalsbeek heeft het Kabinet aangegeven dat zij schijnconstructies met alfahulpen wil voorkomen. Schijnconstructies zijn verboden en worden actief bestreden. Er moet goed op worden gehandhaafd. Dit doel uit de brief toen en het akkoord nu onderschrijft de VVD. Als mensen in loondienst zijn, moet de werkgever over hun loon loonbelasting afdragen. Maar er zijn voorbeelden van gemeenten die naar tevredenheid van alle betrokkenen hulp voor mensen organiseren in de algemene voorziening.

Neem de gemeente Tilburg. Die heeft de Code Verantwoordelijk Marktgedrag ondertekend. Daar is geen sprake van vaste medewerkers die zijn ontslagen om ze als alfahulp te laten werken. De helft van de klanten heeft een alfahulp, de andere helft een medewerker via een thuiszorgorganisatie. Die verdeling bestaat al voordat de Wmo in 2007 intreden deed. Dus van schijnconstructies is geen sprake. Kan de staatssecretaris de VVD verzekeren dat gemeenten als Tilburg de hulp kunnen blijven leveren die zij altijd al naar tevredenheid van cliënten hebben geleverd?

Kan de staatssecretaris toezeggen dat de wet die hij aankondigt in zijn akkoord als doel heeft schijnconstructies te voorkomen maar geen doel op zich is?

2 Dan de positie van ZZP-ers. De VVD wil voorkomen dat mensen in de laatste levensfase geen palliatieve zorg meer kunnen krijgen doordat ZZP-ers niet meer mogen worden ingehuurd. Graag krijgen we van de staatssecretaris bevestigd dat palliatieve zorg met dit akkoord nog steeds geleverd kan worden? De VVD hecht aan de klantgerichtheid die hier noodzakelijk is.

Mijn collega Anne Mulder heeft een initiatief wetsvoorstel gemaakt waarin hij wil voorkomen dat ZZP-ers bij CAO’s worden buitengesloten, dus daar hechten we zeer aan.

Mede namens Vera Bergkamp daarom de volgende vraag. In het akkoord staat dat publiek gefinancierde banen reguliere banen zijn. De staatssecretaris heeft toch niet als doel ZZP-ers uit te sluiten van contracten bij gemeenten? Want daar zijn zowel de VVD als D66 tegen. ZZP-ers die zelfstandig bij meerdere werkgevers werken, moeten door elke gemeente kunnen worden gecontracteerd. Kan de staatssecretaris dit bevestigen?

3 Dan de AMvB,

Voorzitter,

De AMvB lijkt te regelen dat alle gemeenten zich moeten houden aan de Code Verantwoordelijk Markgedrag. Het lijkt een algemeen verbindend verklaring van de Code. Sommige gemeenten hebben de Code niet ondertekend, omdat ze bijvoorbeeld vinden dat de overheadkosten te hoog worden gecalculeerd en ze veel betere afspraken hebben. Mijn vragen aan de staatssecretaris zijn:

Hoe bindend is de Code Verantwoordelijk Marktgedrag? Kunnen gemeenten van de Code afwijken?

Met andere woorden: Is er met deze AMvB nog voldoende ruimte behouden om maatwerk te leveren, zodat op de behoefte aan hulp in de gemeente met het beschikbare aanbod kan worden ingespeeld?

De VVD is er voor dat mensen zich kunnen omscholen naar werk waar ook in de toekomst behoefte aan is. Binnen en buiten de zorg. Daar zijn werk-naar-werk-trajecten en scholingvouchers voor. Ook zijn we voorstander van het geld dat gemeenten willen vrijmaken voor zorgvernieuwing. Door de ontwikkeling van nieuwe functies op de grenzen van huishoudelijke hulp, begeleiding en persoonlijke verzorging kan beter worden ingespeeld op de behoefte van cliënten thuis op de lange termijn. Daar zijn we voor.

Het echte probleem op de arbeidsmarkt in de zorg zijn de hoge werkgeverslasten van arbeid. Een oudere of zieke met een modaal inkomen of een pensioen, kan niet voor €20 tot €25 per uur thuishulp inkopen. De werkgeverslasten zijn daarvoor te hoog. Daarom moet de belasting van arbeid in de toekomst nog verder dalen. Dat is de echte oplossing op de lange termijn.