Een veilig thuis voor vluchtelingen. Een aanpak die de Nederlandse samenleving en Europa aankan - Hoofdinhoud

Vandaag presenteerde ik een plan om de vluchtelingenstroom richting Europa beheersbaar te maken. Het afgelopen jaar staken een miljoen mensen over tussen Turkije en Griekenland. Tijdens die gevaarlijke overtocht verdronken er 3700 mannen, vrouwen en kinderen. Dat mogen we niet langer accepteren. Wij hebben de plicht om daar iets aan te doen. Om mensen op de vlucht voor oorlog een veilig heenkomen te bieden, maar ook om de eindeloze vluchtelingenstroom beheersbaar te maken.

Afgelopen december zag ik in Izmir hoe oncontroleerbaar die stroom is. Ik besefte ook dat het een illusie is dat je met meer kustwachtschepen of extra politieagenten voorkomt dat vluchtelingen Europa binnen komen. Europa is en blijft een droom voor heel veel mensen. Voor hen staat Europa symbool voor een veilige en voorspoedige toekomst. Dat is iets om trots op te zijn, maar betekent tegelijkertijd dat mensen bereid zijn hun eigen leven - of zelfs dat van hun kinderen te wagen om hierheen te komen. Dat vraagt om een antwoord.

Het alternatief voor die gevaarlijke overtocht met gammele bootjes is het vanuit Turkije openen van een omvangrijke legale asielroute naar Europa. Op die manier kunnen we vluchtelingen een veilig heenkomen bieden, ontmoedigen we hen de levensgevaarlijke oversteek te maken en snijden we mensensmokkelaars de pas af. Zo’n legale asielroute kunnen we aan. Maar we moeten daarbij realistisch blijven: we kunnen niet oneindig veel mensen opnemen. Er zijn grenzen aan ons vermogen om te helpen.

Het is daarom zaak dat we nu verantwoordelijkheid nemen, als Nederland maar ook als sociaaldemocraten in Europa. Want zolang lidstaten verdeeld blijven, worden de hekken in Europa steeds hoger en komt ieder land met eigen plafonds voor de instroom. Het resultaat daarvan is het slechtste van het slechtste: humanitaire drama’s aan grenzen en de oncontroleerbare vluchtelingenstroom blijft gewoon bestaan. Mensen laten zich namelijk niet tegenhouden door hekken.

Om dit plan te realiseren zijn goede afspraken met Turkije nodig. Mede dankzij onze Europees Commissaris Frans Timmermans gaan de ontwikkelingen daar inmiddels snel en dat stemt, zij het voorzichtig, hoopvol. Syrische vluchtelingen kunnen een asielstatus krijgen, mogen werken en hun kinderen kunnen steeds vaker naar school. Allemaal goede stappen in de goede richting.

We kunnen niet langer lijdzaam blijven toekijken, terwijl 28 lidstaten het niet eens kunnen worden over een oplossing voor deze problematiek. Er is durf nodig en er zijn oplossingen nodig die werken.