Speech Algemeen Overleg Leven Lang Leren - Hoofdinhoud
1 keer per jaar….
Vorig jaar gaf ik aan dat ik de spreek tekst van jaar daarvoor wel kon gebruiken, dit jaar is het helaas niet anders.
Collega’s zijn al afgehaakt. Maar zo zit ik niet in de wedstrijd. Daar is dit onderwerp ook net iets te belangrijk voor….
Voorzitter, Het is begin 2016. Nog ruim een jaar de tijd voor deze twee bewindspersonen om de erfenis die zij nalaten rond een leven lang leren meer te laten zijn dan een half experiment vraagfinanciering en wat subsidies vanuit de derde tranche sectorplannen, zonder blijvend resultaat. Wat pilots en experimentjes. Wat pleisters en aspirientjes. Maar geen grote stappen voorwaart helaas.
De eerlijkheid gebied dat ik die aan de aanbod-kant, de kant waar minister Bussemaker zich mee bezig houdt, voorzichtige stapjes zie.
Eindelijk zijn we de brug over rond de vraagfinanciering in het onderwijs, zei ik vorig jaar. Het bleek te vroeg gejuicht, want de vereniging hogescholen doet er alles aan om de experimenten vraagfinanciering te laten mislukken. Het eigen belang gaat blijkbaar boven het belang van de student of werkende die zich bij wil scholen. Wel willen de hogescholen graag extra geld voor flexibilisering.... En de minister leek even voornemens hun te belonen voor hun slechte gedrag en geld over te willen hevelen van de experimenten vraagfinanciering naar de pilots. Gelukkig hebben we dan kunnen voorkomen voorzitter. Het moet maar eens afgelopen zijn met het nog ongelijker maken van het speelveld tussen bekostigd en privaat onderwijs. We weten allemaal dat die laatste de vraag van werkend Nederland beter weet te bedienen qua scholing, dus de VVD doet niet mee aan het nog ongelijker maken van het speelveld.
De minister stelt voor het mogelijk te maken certificaten te geven voor onderdelen van kwalificaties. Graag hoor ik van de minister hoe zij waarborgd dat dit alleen voor de niet-bekostigde instellingen geldt en geen gemeengoed wordt in het bekostigde mbo? De minister stelt daarbij gelukkig wel voor om een impact-analyse te doen, want dit kan inderdaad leiden tot valse concurrentie met private aanbieders en onbedoelde effecten rondom voortijdig schoolverlater. Wat de VVD betreft wordt bij deze impact-analyse heel nadrukkelijk ook de mogelijke valse concurrentie meegenomen, door ook de AMC mee te laten kijken. Graag een toezegging van de minister.
Voorzitter, wij zijn teleurgesteld in de daadkracht van deze minister op dit belangrijke dossier. De experimenten vraagfinanciering hadden er al lang kunnen zijn. Als de minister had durven doorpakken. Een gemiste kans. Maar het kan nog erger.
Blijkbaar voelde minister Asscher al aan dat zijn bijdrage aan een leven lang leren wat mager was, want hij dacht niet dat hij vandaag bij dit overleg hoefde te zijn. Er stond immers weinig voor hem op de agenda. Maar dat is nu juist precies het probleem voorzitter!
Want de sleutel voor een leven lang leren ligt niet alleen aan de aanbodkant, het ligt ook aan de vraagkant. Als alle rapporten over een leven lang leren ons iets hebben geleerd, dan is het dat. Je moet werkenden uitnodigen zich te blijven scholen. Door een passend aanbod, maar ook door een leven lang leren lonend te laten zijn voor de werknemer qua salaris of carrièrekansen. Een flexibelere arbeidsmarkt, waar je sneller ergens anders een vast contract kunt krijgen en waar je sneller en makkelijker van baan wisselt zorgt ervoor dat je van de investering in jezelf kan profiteren. Het laatst proefballonetje van de minister, om werkgevers verplicht te laten sparen voor de scholing van hun werknemers, gaat dan ook precies averechts werken, voorspel ik de minister: werkgevers hebben niet nog meer lasten en risico's nodig. De VVD wil juist dat de werknemer zelf meer regie en zeggenschap krijgt over scholingsmiddelen. Vandaar ook ons voorstel om vouchers ter beschikking te stellen aan mensen die zelf initiatief nemen tot omscholing, maar daarvoor geen bijdrage krijgen uit de sectoraal georganiseerde O&O-fondsen en ook niet van de oude werkgever. Ik hoor graag hoe het met de uitwerking van die motie Mulder Vermeij staat.
Voorzitter als minister Asscher echt nog iets wil bereiken op dit dossier zal hij de strijd met de gevestigde belangen in de polder aan moet durven gaan. Zij houden intersectorale scholing en scholing voor flexwerkers en ZZP-ers tegen. Door vast te houden aan hun eigen O&O-fondsen ipv de werknemer en diens kansen centraal te stellen. Wanneer gaat de minister de sociale partners aan hun afspraak uit het sociaal akkoord houden dat werknemers worden begeleid bij van werk naar werk trajecten, ook buiten de eigen sector. Dat ZZP-ers en flexwerkers toegang krijgen tot de O&O-fondsen en dat er een gezamenlijke duurzame infrastructuur zou komen ten aanzien van scholing en de besteding van een individueel scholingsbudget? Het klinkt alsof hier nog nauwelijks stappen zijn gezet en de minister de sociale partners niet durft aan te spreken op hun part of the deal. En is hij bijvoorbeeld bereid om geen cao's meer algemeen verbindend te verklaren als er geen afspraken zijn gemaakt over intersectorale scholing en de toegang van ZZP-ers en flexwerkers tot de scholingsmiddelen uit het O&O-fonds
Graag een reactie van de minister.
Het is voorzitter precies waar de WRR al voor waarschuwde in haar rapport “Naar een lerende economie” en waar de VVD deze ministers vorig jaar en het jaar daarvoor ook naar vroeg: bent u echt bereid om de gevestigde belangen in de polder te doorbreken ten gunste van de werkenden en hun kans op scholing? Durft u het belang van een leven lang leren boven het belang van de vakbonden en sectorale O&O-fondsen te plaatsen? Durft u met de vuist op tafel te slaan en te eisen dat ook de sociale partners hun afspraken uit het sociaal akkoord nakomen? En durft de minister van OCW de gevestigde belangen van het bekostigd onderwijs te doorbreken door de vraag van volwassenen naar een flexibel aanbod serieus te nemen en vraagfinanciering in te voeren. Niet alleen in de techniek en ICT, maar ook in zorg en welzijn. Zoals afgesproken. We praten hier nu al drie jaar over. Ik stel voor dat beide bewindspersonen een eindsprint inzetten om het komende jaar toch nog wat te bereiken.
Nu zou u kunnen zeggen: zo gemakkelijk is het allemaal niet en laat de Kamer eens met wat suggesties komen hoe een leven lang leren versterkt kan worden. Voorzitter, dat heb ik in het najaar van 2014 al gedaan met het pamflet voor het MBO. Ik geef hem nogmaals mee aan de beide bewindspersonen. Ter inspiratie, zullen we maar zeggen.
Voorzitter afsluitend: ipv pleisters en aspirientjes en angstverhalen over robots, zijn er grote stappen en durf nodig om onze arbeidsmarkt robotproof te maken. Vraagfinanciering en 1 nationaal scholingsfonds, wat de VVD betreft. Zijn beide bewindspersonen bereidt de daad bij het woord te voegen?