Europese Raad 28-29 juni 2016 - Hoofdinhoud
Op 28 en 29 juni 2016 vond er een Europese Raad i plaats. Alle regeringsleiders van de EU-lidstaten, de vaste voorzitter i, de voorzitter van de Europese Commissie i en de Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid i komen dan bijeen in Brussel. Tijdens deze vergadering stond de uitkomst van het Britse referendum over EU-lidmaatschap centraal. Op de tweede dag vergaderden de regeringsleiders zonder premier Cameron van Groot-Brittannië over hoe nu verder te gaan.
Andere onderwerpen waren de aanpak van migratiestromen naar Europa, verdere integratie van de interne markt en het vernieuwen van het Europese buitenlands beleid.
Inhoudsopgave
Brexit-onderhandelingen
De Britse bevolking heeft zich op 23 juni 2016 in een referendum uitgesproken voor het vertrekken uit de EU. De Britse premier Cameron kondigde daags na de uitslag zijn vertrek aan, zijn opvolger zal het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU in goede banen moeten leiden.
De overige lidstaten toonden zich bereid even te wachten op het formele verzoek van het Verenigd Koninkrijk om uit te treden als lidstaat (de zogeheten artikel 50-procedure i). De regeringsleiders zeiden de onderhandelingen met de Britten niet te willen starten voordat de artikel 50-procedure in werking wordt gesteld.
In artikel 50 staat dat de onderhandelingen maximaal twee jaar duren, of er nu een nieuw akkoord tussen de Britten en de EU gesloten kan worden of niet. Hiermee houdt de EU druk op de onderhandelingen. Eén voorwaarde die werd gesteld is dat, wanneer de Britten toegang willen houden tot de Europese interne markt, dan moet dat inclusief het vrij verkeer van personen zijn. Juist met de belofte het vrije verkeer van personen te stoppen, wist het kamp dat voor een Brexit pleitte veel stemmen te winnen.
De EU na de Brexit
In de Europese Raad benadrukten de Europese leiders dat ze samen verder willen als Europese Unie. De vraag wat precies gedaan moet worden om de onvrede onder Europese burgers over de EU weg te nemen, konden zij nog niet beantwoorden. Ze besloten om tijdens een top in september 2016 het debat hierover verder te voeren.
Uit de diverse reacties van regeringsleiders voor en na de top bleek dat de lidstaten het onderling niet eens zijn over de benodigde hervormingen. De voorstellen liepen uiteen van verdere integratie, bijvoorbeeld op het terrein van sociale wetgeving, tot juist het beperken van Europees beleid tot de kerntaak, de interne markt.
De afspraken met Turkije en enkele andere maatregelen hebben ervoor gezorgd dat de stroom vluchtelingen die via Griekenland of de Balkan Europa binnen kwam sterk is afgenomen. Tegelijkertijd nam in de eerste helft van 2016 het aantal migranten dat vanuit Libië per boot de Middellandse Zee probeert over te steken weer toe, tot het niveau van 2015.
De regeringsleiders benadrukten het belang van de implementatie van de afspraken met Turkije. De extra inzet om de buitengrenzen te bewaken gaat onverminderd door.
Om de migrantenstroom in te dammen richt de EU zich ook op de bron. Ten eerste wil het mensensmokkelaars verder aanpakken. Ten tweede wil de EU investeren in de buurlanden. Bestaande hulpregelingen en instrumenten moeten beter op elkaar worden afgestemd, en de EU wil extra investeringen aantrekken.
De samenwerking met de NAVO is besproken met de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg i. De EU en de NAVO hebben elk een eigen rol, maar de samenwerking tussen de twee moet politiek en praktisch nauw op elkaar aansluiten. Versterking van het Europese defensiea-apparaat is ook onderdeel van de nieuwe buitenlandstrategie.
De nieuwe buitenlandstrategie van de Europese Unie is doorgenomen met Hoge Vertegenwoordiger Mogherini i. Kern van de vernieuwde strategie is een pragmatische aanpak. Europa's 'soft power' is groot, maar de EU moet haar sociale en culturele model niet willen opleggen aan andere landen en regio's. Diplomatieke instrumenten moeten in een slimme mix worden ingezet, afgestemd op het land en de situatie van dat moment.
Dat houdt bijvoorbeeld ook in dat er aan het geven van steun voor met name een aantal landen in Afrika en het Midden-Oosten voorwaarden worden gesteld op het tegengaan van illegale migratie.
Speciale aandacht ging uit naar de relatie met Rusland. Aan de ene kant moeten de banden waar mogelijk worden aangehaald, aan de andere kant veroordeelt de EU de annexatie van de Krim en de steun aan de seperatisten in het oosten van Oekraïne.
De interne markt kan nog verder worden geïntegreerd, zo vond de Europese Raad. De lidstaten willen belemmeringen zoveel mogelijk weghalen om de groei te stimuleren. Diverse actieprogramma's en plannen zouden uiterlijk in 2018 moeten zijn uitgevoerd, waaronder bijvoorbeeld het plan voor de energie-unie i of de kapitaalmarktunie i.
Maar de focus lag vooral op de digitale interne markt. Online grenzen staan kansen in de weg en de capaciteit van netwerken moet worden versterkt. Alle plannen hiertoe krijgen extra prioriteit.
Naast deze plannen zijn ook de landenspecifieke aanbevelingen van de Commissie in het kader van het Europees semester i goedgekeurd.
De Europese Raad toonde zich ook tevreden met de eerste concrete resultaten die het Europese Investeringsfonds (EFSI) heeft opgeleverd. De Commissie werd verzocht met voorstellen te komen over de toekomst van het EFSI.
De Europese Raad heeft de Raad verzocht met een oplossing te komen voor het Nederlandse 'nee' tegen het associatieverdrag met Oekraïne.
De plannen voor het tegengaan van belastingontwijking, lopende onderhandelingen voor nieuwe handelsovereenkomsten en de steun aan de zuivel- en varkensvlees sectoren zijn allen kort doorgenomen.